Pojęcie samorządu w znaczeniu prawnym

Samorząd - wyodrębniona grupa społeczna, określona przez prawo, której członkostwo powstaje z mocy prawa

Jej cechy:

• powołana do wykonywania zadań adm. państwowej, w granicach określonych przez prawo, w sposób samodzielny, w formach właściwych dla adm. państwowej,

• posiada własną strukturę organizacyjną, określoną przez prawo, o charakterze przedstawicielskim, pozostającą pod kontrolą grupy społecznej, która ją wybrała,

• zbudowana na zasadzie decentralizacji, działa na podstawie prawa i pozostaje pod nadzorem organów państwa,

• organy samorządowe, nie będąc organami adm. państwowej, wchodzą w skład jednolitego aparatu adm. państwa jako całości.

• Wykonywanie zadań administracji publicznej w sposób zdecydowany i na własną odpowiedzialność przez odrębne w stosunku do państwa podmioty, które nie są w zakresie wykonywania swoich zadań poddane żadnej ingerencji państwa.

• Jest to pośrednia administracja państwowa, albowiem samodzielnie administruje zadaniami państwa.

• Jest administracją zdecentralizowaną.

• Światowa Deklaracja Samorządu Lokalnego (22-26 września 1985 roku w Rio de Janeiro)

• Samorząd lokalny oznacza prawo i powinność władz lokalnych do lokalnego regulowania i zarządzania sprawami publicznymi dla dobra społeczności lokalnej.

• Zasada samorządu lokalnego, jak i podstawowe kompetencje władz lokalnych powinny zostać zapisane w konstytucji lub ustalone w drodze ustawowej.

• Europejska Karta Samorządu Lokalnego (15 października 1985)

Podmiot samorządu

Tworzy społeczność lokalna zamieszkała na danym terenie, zorganizowana w terytorialny związek samorządowy (gminę), dlatego gmina to związek mieszkańców danego obszaru – korporacja terenowa.

Interes lokalny jest często inny niż interes społeczności ogólnopaństwowych, nie może to oznaczać iż jest mniej ważny

Decentralizacja - zabezpieczenie organom niższych stopni względnej samodzielności w stosunku do organów wyższych. Dokonuje się tego przez określenie możliwości i sposobów ingerowania organów wyżej usytuowanych w działalność organów niżej stojących w strukturze organizacyjnej.

Przynależność do społeczności samorządowej:

• Powstaje z mocy prawa

• Zainteresowany nie może odmówić przystąpienia

Organizacja samorządu:

• Członkowie związku powołują w drodze wyborów organy, które w sposób bezpośredni wykonują zadania nałożone na związek.

• Jest to cecha konstytutywna samorządu

Przyznanie terytorialnym związkom Samorządowym osobowości prawnej.

1. Osobowość publicznoprawna – możliwość nawiązywania stosunków prawnych z organami państwa.

2. Osobowość cywilnoprawna – mogą być takimi samymi uczestnikami obrotu gospodarczego jak inne podmioty gospodarcze. (własny majątek, nim zarządzać, zaciągać zobowiązania)

Podmiot - jest nim:

• Jednostka o charakterze korporacyjnym

• Wyposażona w osobowość prawną

• O charakterze publicznym i prywatnym

• Wypełniająca poprzez wyłonione w drodze wyborów organy zadania administracji publicznej

• Na zasadach niezależności określonej prawnie

• Podlegająca nadzorowi państwowemu

Przedmiot - wykonywanie administracji publicznej

Zasada subsydiarności (pomocniczości)

• Samodzielność i podmiotowość jednostek oraz poszanowanie ich praw

• Zapobiega zbyt daleko posuniętej ingerencji państwa w funkcjonowanie społeczeństwa

• Władza polityczna jest wyłaniana po to, aby pomagać członkom społeczeństwa w realizacji ich własnych celów, ma więc charakter wtórny, pomocniczy wobec jednostek i grup społecznych.

Subsydiarność – jest zasadą podziału władzy, od dołu do góry

• Nigdy nie należy powierzać jednostce większej tego, co może zrobić jednostka mniejsza

• Jednostki większe działają tam gdzie ich wielkość daje im przewagę nad jednostkami mniejszymi w postaci efektywności tego działania.

• Odpowiedzialność za sprawy publiczne powinny ponosić te organy władzy które znajdują się najbliżej obywateli.

Decentralizacja – podział kompetencji przez jednostkę wyższego rzędu pomiędzy jednostki niższe.

Zadania własne – mają być wykonywane samodzielnie. Ingerencja tylko w postaci nadzoru.

Zadania zlecone – ingerencja za pośrednictwem wytycznych.

Nadzór prawny

• do zadań własnych samorządu

• ustalenie czy działalność gminy odpowiada normom prawa pozytywnego

Nadzór celowościowy

• dotyczy zadań przekazanych samorządowi

• bada także zgodność z wytycznymi

Autonomia władz gminnych – samodzielność w regulowaniu wszystkich spraw mieszczących się w ramach interesu wyłącznie gminnego oraz do ustalenia granic tego zakresu.

• Gmina posiada tylko uprawnienia wykonawcze, nie kreacyjne.

• Są samodzielnymi częściami ogólnego systemu

• Mają prawo do samodzielnego kierowania swym postępowaniem i osiągania własnych celów

• Wolność od wytycznych wydawanych przez organy państwowe i scentralizowaną administrację państwową

• Do gmin nie autonomia a samorządność.

Samorządność:

• Prawo do wydawania przepisów miejscowych

• Władztwo: finansowe, osobowe, organizacyjne, planowe

• Odpowiedzialność gminy za samodzielne wykonywanie zadań

Samodzielność samorządu to nie całkowite uniezależnienie od państwa, lecz określenie kiedy administracja państwowa może ingerować w obszar samodzielnego działania organów komunalnych.

2. Klasyfikacja samorządu

Kryterium podstawowe: więź łącząca członków danej grupy.

Aby być członkiem sam. teryt. wystarczy być stałym mieszkańcem danej J.S.T. Nie można wyłączyć się poprzez objaw własnej woli ze wspólnoty sam. teryt., a także organy samorządu nie mogą nikogo z tej wspólnoty wykluczyć. W Polsce mamy 3 sam. teryt.: gminny, powiatowy i województwa.

Poza samorządem terytorialnym występuje również samorząd specjalny, czyli nieterytorialny.

Współcześnie można wyróżnić dwa rodzaje samorządów specjalnych:

• zawodowy - jednoczący ludzi wykonujących ten sam zawód

• gospodarczy - łączący ludzi o wspólnych interesach gosp., prowadzących działalność gosp.

3. Pojęcie samorządu terytorialnego

To powstały z mocy prawa i wyodrębniony w strukturze państwa związek lokalnego społeczeństwa, powołany do samodzielnego wykonywania adm. publ. oraz wyposażony w środki materialne umożliwiające realizację nałożonych zadań i przyznanych uprawnień.

Wiąże się to ściśle ze:

• względną niezależnością organów samorządowych,

• możliwością wyborów organów przedstawicielskich,

• stosowaniem władztwa adm.

• podległości nadzorowi państwa obejmującemu legalność i celowość.

4. Pojęcie gminy, powiatu, województwa

• Przez gminę należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

• Wspólnotę samorządową tworzą mieszkańcy gminy z mocy prawa.

• Poprzez powiat należy rozumieć lokalną wspólnotę sam. oraz odpowiednie terytorium.

• Natomiast przez województwo należy rozumieć regionalną wspólnotę sam. oraz odpowiednie terytorium.

Na pojęcie gminy, powiatu i woj. jako jednostek sam. składają się 4 istotne elementy:

1. terytorium,

2. mieszkańcy tworzący wspólnotę teryt.,

3. zadania z zakresu adm. publ., do których wykonywania zostały powołane,

4. możliwość korzystania z władztwa adm.

5. Wspólnota samorządowa

Przez wspólnotę samorządową należy rozumieć korporację terytorialną, gdyż podstawą jej wyodrębnienia jest związanie członkostwa grupy z oznaczonym terytorium, czyli przestrzenią wyznaczoną granicami jednostek zasadniczego podziału teryt. kraju.

• Członków wspólnoty sam. powinny łączyć wspólne interesy, cele oraz działania, które wiążą się ze wspólnym zamieszkiwaniem na terytorium danej J.S.T.

6. Przynależność do wspólnoty - POJĘCIE MIESZKAŃCA J.S.T.

Z formalnego punktu widzenia członkiem wspólnoty gminnej, powiatowej czy wojewódzkiej jest każdy mieszkaniec z mocy prawa. Oznacza to, że przynależność mieszkańców do wspólnoty sam. ma charakter przymusowy. O zamieszkiwaniu, a tym samym członkostwie w J.S.T. decydują dwie kumulatywne przesłanki ustalania miejsca zamieszkania:

1. przebywanie w określonej miejscowości,

2. zamiar stałego w niej pobytu.

GMINA

• Podstawową jednostką organizacyjną samorządu terytorialnego jest gmina

• Mieszkańcy gminy z mocy prawa tworzą wspólnotę samorządową

• Przynależność do wspólnoty wynika z mocy prawa

• Osobowość prawna

• Sądowa ochrona samodzielności

• Podmiot prawa publicznego i prywatnego

• Samodzielność publiczno i prywatnoprawna

• Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym

• Sprawy gminne muszą posiadać 2 cechy: charakter publiczny i znaczenie lokalne

• Mogą stosować władztwo administracyjne

• Może pozywać, być pozywana, być uczestnikiem postępowania sądowego

• Wykonuje wszystkie zadania samorządu terytorialnego niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu.

• Jej zadania polegają na zaspokajaniu zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej.

• Domniemanie właściwości gminy we wszystkich sprawach publicznych o znaczeniu lokalnym.

• Ingerencja organów państwowych w sferę samodzielności gminnej tylko w postaci nadzoru (zgodność z prawem)

• Typy gmin: wiejska i miejska

Formy demokracji bezpośredniej

1. Konsultacje z mieszkańcami

2. Referendum gminne

3. Wybory

4. Zebranie wiejskie

5. Ogólne zebranie mieszkańców osiedla

1. Charakter obligatoryjny (w przypadkach przewidzianych w ustawie) lub fakultatywny (inne ważne sprawy dla gminy)

• RG w drodze uchwały ustala: zasady i tryb ich przeprowadzenia, formę, sposób, czas, miejsce, reguły ustalania wyników, sposób ich ogłoszenie.

• Są formą zasięgnięcia opinii mieszkańców

• Wyniki opinii nie są wiążące, ale należy się z nią liczyć

Kiedy?

• W procesie tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia gmin

• Ustalania ich granic i nazw, siedzib władz

• Przy zmianie granic miast

• Przed podjęciem uchwały przez RG o utworzeniu jednostki pomocniczej

1. Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować w drodze referendum o sprawach dotyczących tej wspólnoty, o odwołaniu pochodzącego z wyborów bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb określa ustawa.

Cechy:

• Bezpośredni udział obywateli w wypowiadaniu się

• 1 głos

• Wola większości decydująca o uchwaleniu aktu prawa lub rozstrzygnięciu sprawy

Referendum OBLIGATORYJNE:

1. Samoopodatkowanie

2. Odwołanie rady gminy przed upływem kadencji oraz wójta

• W głosowaniu powinno się rozstrzygać o: przedmiocie, podmiotach i wysokości podatku

• Musi być wskazany cel na który środki będą przeznaczone

• Wniosek mieszkańców może zostać złożony po upływie 10 miesięcy od dnia wyboru

• 10 miesięcy od ostatniego referendum

• Nie później niż na 8 miesięcy przed zakończeniem kadencji

Referendum FAKULTATYWNE:

• Mieszkańcy wyrażają wolę co do sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej tej wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki.

• Tylko sprawy należące do właściwości RG w zakresie zadań własnych

NIE MOŻNA ROZSTRZYGAĆ O:

• Zmiana budżetu

• Korekta podatków

• Wydawanie decyzji w trybie KPA

• Zadania zlecone

Przeprowadza się je (jedno i drugie):

1. Z inicjatywy rady

2. Na wniosek 10% mieszkańców uprawnionych do głosowania

• Głosują mieszkańcy stale posiadający stałe zamieszkanie oraz czynne prawo wyborcze do rad gmin

• Ważne jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30%

• Wyjątek – referendum w sprawie odwołania organu jednostki samorządu pochodzącego z wyborów bezpośrednich, które dla ważności wymaga udziału nie mniej niż 3/5 liczby mieszkańców biorących udział w wyborze odwołanego organu.

• Przeprowadza się w obwodach ustalonych dla wyborów do rad gmin.

• Koszty ponosi gmina

• Po zakończeniu głosowania sporządza się protokół.

• Wyniki ogłasza się

Wynik:

1. Jeżeli za jednym z rozwiązań oddano więcej nic połowa ważnych głosów

2. Samo opodatkowanie – co najmniej 2/3 ważnych głosów

• 7 dniowy termin od podania wyników na wniesienie protestu ma każdy uprawniony do wzięcia w nim udziału mieszkaniec.

• Właściwe - sądy okręgowe

ORGANY GMINY

• Jednostki samorządu wykonują swoje zadania za pośrednictwem organów stanowiących i wykonawczych.

• Do organów gminy zalicza się:

1. Radę gminy

2. Wójta (burmistrza/prezydenta)

• Działalność jest jawna

• Prawo do informacji

• Wstępu na sesje i posiedzenia komisji

• Dostępu do dokumentów

• Protokołów posiedzeń

RADA GMINY

• Organ stanowiący i kontrolny gminy

• Jeżeli siedziba RG znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej

• Kadencja 4 lata od dnia wyboru

• Liczba radnych odpowiednio do liczby mieszkańców

• Do 20.000 – 15

• Do 200.000 – 25

• Każde następne 100.000 – po 3

• Nie więcej niż 45

STATUS PRAWNY RADNEGO

• Członek organu kolegialnego

• Obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej

• Podstawowej obowiązki:

1. Utrzymywanie stałej więzi z mieszkańcami oraz ich organizacjami

2. Branie udziału w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucjach samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany

• Może składać interpelacje (skarga) i wnioski innej osoby – powinni być zawiadomieni o sposobie ich załatwienia.

• Gdy załatwienie wymaga zebrania dowodów, informacji, wyjaśnień, także o stanie rozpatrzenia skargi, najpóźniej w terminie 14 dni od jej wniesienia lub przekazania.

Przywileje

1. Pracodawca ma obowiązek zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organów gminy

2. Roszczenie o zwrot kosztów podróży oraz diet. RG przy ustalaniu wysokości diet bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego.

Ochrona prawna

1. Osoba radnego – ochrona przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych

2. Stosunek pracy radnego – rozwiązanie stosunku pracy z nim wymaga uprzedniej zgody RG której jest członkiem

Zakazy:

1. prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której uzyskał mandat

2. zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności

3. być członkiem władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikiem spółek z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą inne osoby

4. zakazy dotyczą również małżonków

5. nie mogą posiadać w tych spółkach kontrolnych udziałów lub pakietów akcji

6. pracować w urzędzie gminy w której uzyskał mandat

7. wykonywać funkcji kierownika lub zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy

8. głosować w radzie ani komisji jeżeli dotyczy jego interesu prawnego

9. Mandatu nie może łączyć z:

• Mandatem posła lub senatora

• Funkcją wojewody lub wicewojewody

• Członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego

• Obowiązany do złożenia wniosku o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników.

• Otrzymuje urlop na okres sprawowania mandatu oraz na 3 miesiące po jego wygaśnięciu

• Po wygaśnięciu pracodawca przywraca go do pracy na tym samym lub równoległym stanowisku

Wygaśnięcie mandatu

1. Odmowa złożenia ślubowania

2. Pisemne zrzeczenie się

3. Naruszenie zakazu łączenia mandatu

4. Wybór na wójta…

5. Utrata prawa wybieralności lub brak tego prawa w dniu wyborów

6. Śmierć

7. Gdy naruszy obowiązujące go przepisy antykorupcyjne

8. W przypadku niezłożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym w terminach przewidzianych w ustawach o samorządzie gminnym, powiatowym i wojewódzkim.

• Wygaśnięcie mandatu stwierdza rada w drodze uchwały, do 3 miesięcy od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia

• W przypadkach: 1, 8, 3, 5 przez podjęciem uchwały należy umożliwić mu złożenie wyjaśnień

• Uchwałę doręcza się niezwłocznie zainteresowanemu i przesyła wojewodzie oraz komisarzowi wyborczemu

• Uchwała z przyczyny 5 – radnemu przysługuje odwołanie do SO w terminie 7 dni od dnia jej doręczenia

• Od uchwały o wygaśnięciu mandatu z przyczyn: 1, 3, 8, 5 służy skarga do SA w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały. SA rozpatruje w terminie 14 dni. Skarga kasacyjna wniesiona ma być w terminie 14 dni.

Organizacja wewnętrzna rady

• RG wybiera ze swojego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących w głosowaniu tajnym

• Przewodniczący organizuje prace rady i prowadzi obrady

• Nieobecność przewodniczącego i niewyznaczenie wiceprzewodniczącego, zadania wykonuje najstarszy wiceprzewodniczący.

• Wybór przewodniczącego i wiceprzewodniczącego dokonuje rada:

• Głosowanie tajne

• Bezwzględna większość

• Obecność co najmniej połowy składu rady

• Statut gminy – organizacja wewnętrzna oraz tryb pracy rady i jej organów. Określa rada.

• Powinien zawierać:

• Określenie struktury wewnętrznej organów gminy

• Sposób głosowania

• Określenie jednostki powołanej do obsługi rady i innych organów

• Wykaz komisji stałych

• Podział gminy na sołectwa, dzielnice, osiedla

• Zasady zarządu mieniem

Kluby radnych

• Statut gminy powinien rozstrzygać:

• Minimalny skład klubu (nie mniej niż 3)

• Kryterium przynależności

• Zasady organizacji i działania

• Przynależność powinna być dobrowolna

• Mają jedynie uprawnienia wnioskodawcze i opiniodawcze w zakresie organizacji i trybu działania rady.

Sesje rady

1. Zwyczajne

• Zwołuje przewodniczący

• Nie rzadziej niż raz na kwartał

• 1 sesja – zwołuje przewodniczący poprzedniej kadencji, do 7 dni od ogłoszenia wyników

• W przypadku przedterminowych – osoba wybrana przez prezesa RM

1. Nadzwyczajne

• Zwołuje przewodniczący na wniosek wójta lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady

• W ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku

• Do zawiadomieni dołącza:

• Porządek obrad

• Projekt uchwał

• Uchwały rady zapadają - zwykła większością głosów/ obecność co najmniej połowy/ głosowanie jawne

Komisje – organy o charakterze pomocniczym

• Mogą ale nie muszą być powołane

1. Stałe – działają przez cały okres kadencji

2. Doraźne – do rozwiązania określonych zadań

• Podlegają RG

• Przedkładają jej plan pracy oraz sprawozdania z działalności

Komisja rewizyjna – zasady i tryb działania określa status gminy

• W skład wchodzą:

• Wyłącznie radni

• Przedstawiciele wszystkich klubów

• Bez przewodniczącego i wice

• Zadania:

• Zlecone przez rade kontrole

• Opiniuje wykonanie budżetu

• Występuje z wnioskiem do RG w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi

Odwołanie przed upływem kadencji

• Jedynie w drodze referendum lokalnego, na wniosek co najmniej 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców.

• Wniosek może być złożony po upływie 10 miesięcy od dnia wyboru, albo 10 miesięcy od ostatniego referendum i nie później niż na 8 miesięcy przed zakończeniem kadencji.

• Odwołanie to nie odwołuje wójta

• Istnieje możliwość łączenia referendum o odwołanie RG i wójta.

• Jeżeli przeciwko odwołaniu wójta oddano więcej niż połowę ważnych głosów, RG zostaje rozwiązana.

Wójt

• Monokratyczny organ gminy

• Organ wykonawczy

• Jeżeli siedziba władz znajduje się w mieście położonym na terenie tej gminy, organem wykonawczym jest burmistrz

• W miastach powyżej 100.000 mieszkańców – prezydent miast

• Również tam gdzie do dnia wejścia w życie ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo - zarządzającym

Wybór:

• Powszechne, równe, bezpośrednie, głosowanie tajne

• Prawo wybieralności:

• Obywatel polski

• Posiada prawo wybieralności do RG

• Ukończone 25 lat

• Nie musi stale zamieszkiwać na terenie gminy w której kandyduje

Zgłaszanie kandydata:

• Partie polityczne

• Koalicje

• Stowarzyszenia

• Organizacje społeczne

• Wyborcy

• Zgłaszać można do gminnej komisji wyborczej najpóźniej na 25 dni przed dniem wyborów do 24

• Wygrywa ten który otrzymał więcej niż połowę ważnie oddanych głosów

• Jeżeli żaden nie otrzymał to 14 dnia po pierwszym głosowaniu odbywa się druga tura

• Wybiera się spośród 2 kandydatów

• Gdy 2 lub więcej ma taką samą ilość głosów rozstrzyga większa liczba obwodów głosowania, w których jeden z kandydatów otrzymał większą liczbę głosów

• Gdyby liczba obwodów była równa rozstrzyga losowanie przeprowadzone przez gminna komisje wyborczą

• W ponownym głosowaniu wygrywa ten który ma więcej głosów

• Gdy taka sama ilość – ten wygrywa który ma więcej głosów w większej liczbie obwodów

• Gdy taka sama liczba – losowanie

• Gdy nie zgłoszono kandydata, albo jest tylko jeden – dodatkowe rozplakatowanie z informacją o dodatkowych zgłoszeniach

• Termin 5 dni od rozplakatowania na zgłoszenia

• Gdy nadal nikt się nie zgłosi to wyboru wójta dokonuje RG, bezwzględną większością głosów, w głosowaniu tajnym.

• Gdy rada wybiera wójta, prawo zgłaszania kandydata ma grupa radnych stanowiąca 1/3 składu (forma pisemna)

• Gdy nie dokona wyboru wójta w terminie 2 miesięcy od wyborów – do końca kadencji obowiązki wójta pełni osoba wybrana przez PRM na wniosek ministra właściwego ds. admin. Publ.

Odwołanie wójta przed upływem kadencji

• Referendum

1. Z inicjatywy RG

2. Na wniosek mieszkańców

• RG musi w tym celu podjąć uchwałę

• Wniosek mieszkańców o przeprowadzeniu referendum – po upływie 10 mies. od wybory, po upływie 10 mies. od ostatniego referendum, nie później niż na 8 miesięcy przed końcem kadencji.

Z powodu nieudzielenia absolutorium:

• Odpowiedzialny jest wójt za wykonanie budżetu

• Ma obowiązek składania okresowych sprawozdań z wykonywania

• W terminie do 31 sierpnia – składa informacje o wykonaniu budżetu za I półrocze

• Do 20 marca – sprawozdanie roczne

• Rozliczenie budżetu następuje do 30 kwietnia roku następnego

• Uchwała RG o udzieleniu lub nie, absolutorium wójtowi

• Podjęta po 9 mies. Od wyboru i na 9 mies. przed końcem kadencji jest równoznaczna z przeprowadzeniem referendum o odwołanie

• Bezwzględną większością głosów

• Przed podjęciem uchwały zapoznaje się z wnioskiem komisji rewizyjnej o udzielenie absolutorium i opinią regionalnej izby obrachunkowej

• Następnie na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały podejmuje uchwałę o przeprowadzeniu referendum

• W dniu wolnym od pracy w 50 dni od publikacji postanowienia komisarza wyborczego

Z powodu innego niż nieudzielenie absolutorium:

• Odnosi się do całokształtu pracy wójta

• Na wniosek ¼ składu rady

• Wymaga formy pisemnej, uzasadnienia, zaopiniowania przez komisje rewizyjną

• Uchwał podejmowana na sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia złożenia wniosku.

• Muszą uzyskać co najmniej ¾ głosów rady w głosowaniu imiennym

• Kolejny wniosek można złożyć po upływie 12 miesięcy od poprzedniego głosowania.

• Jeżeli za odwołaniem oddano więcej niż połowę ważnych głosów rozwiązaniu ulega również rada

• Na wniosek 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców

Przyczyny wygaśnięcia mandatu wójta:

1. Odmowa złożenia ślubowania

2. Zrzeczenie się (pisemne)

3. Utrata § wybieralności lub brak go w dniu wyborów

4. Naruszenie zakazów łączenia funkcji, prowadzenia działalności gospodarczej

5. Uchylony

6. Trwała niezdolność do pracy

7. Śmierć

8. Odwołanie w drodze referendum

9. W trybie art. 96

10. Zmiana w podziale terytorialnym

11. Niezłożenie oświadczenia majątkowego, o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka, oświadczeniach o umowach cywilnoprawnych małżonka, informacji o zatrudnieniu, rozpoczęcia świadczenia pracy, czynności zarobkowych, zmianie stanowiska

• Uchwałę rady o wygaśnięciu mandatu przewodniczący przesyła wojewodzie i komisarzowi wyborczemu, a w wojewódzkim dzienniku urzędowym publikuje się obwieszczenie o wygaśnięciu mandatu.

• Przeprowadza się wybory przedterminowe

• Do czasu wyboru zastępuje osoba powołana przez PRM

• Przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta – przejmuje zastępca, gdy więcej niż jeden – pierwszy zastępca

1. Tymczasowe aresztowania

2. Odbywanie kary pozbawienia wolności

3. Kary aresztu

4. Choroba powyżej 30 dni

• W terminie 48 h przewodniczący rady pisemnie informuje wojewodę o zaistniałych okolicznościach i o przejęciu zadań i kompetencji przez zastępcę lub 1 zastępcę, albo o konieczności wyznaczenia takiej osoby przez PRM

• Obejmuje stanowisko z chwilą złożenia ślubowania

• W drodze zarządzenia powołuje zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę (nie więcej niż 4)

• Jeżeli więcej niż jeden to wskazuje pierwszego i kolejnych

Funkcji wójta i zastępcy nie można łączyć:

1. Z funkcją wójta w innej gminie

2. Członkowstwem w organach JST w tym w gminie w której pełni funkcje

3. Zatrudnieniem w administracji rządowej

4. Mandatem posła lub senatora

5. Wójt nie może podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn

6. Nie w radach nadzorczych

7. Zarządach i komisjach rewizyjnych fundacji

8. Posiadanie pakietów akcji i udziałów

Kompetencje:

1. Wykonuje uchwały RG i zadania gminy

2. Organ wykonawczy rady

3. Przygotowuje projekty uchwał

4. Określa sposób ich wykonania

5. Gospodaruje mieniem komunalnym

6. Wykonuje budżet

7. Zatrudnia i zwalnia kierowników gminnych jednostek organizacyjnych

8. Wydaje zarządzenia zawierające przepisy porządkowe

9. Przygotowuje projekt budżetu

10. Informuje mieszkańców o założeniach budżetu

11. Kierunkach polityki społecznej i gospodarczej

12. Wykorzystaniu środków budżetu

• Podlega wyłącznie RG

• Kieruje bieżącymi sprawami gminy

• Reprezentuje ją na zewnątrz

• Prawo do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej

Skarbnik gminy

• Powołuje i odwołuje RG na wniosek wójta

• Funkcje doradcze

• Główny księgowy budżetu

• Do skutecznej czynności prawnej, która może spowodować powstanie zobowiązania pieniężnych potrzebna jest kontrasygnata skarbnika lub osoby przez niego upoważnionej.

• Jeżeli odmówi jej dokonania, musi jej dokonać na polecenie pisemne zwierzchnika i równocześnie powiadomić o tym RG oraz RIO

Urząd gminy

• Wójt wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu (aparat pomocniczy wójta)

• Pracownicy działają z upoważnienia i w imieniu wójta

• Regulamin określa – strukturę organizacyjną i zasady funkcjonowania urzędu, nadany w drodze zarządzenia przez wójta

• Wykaz komórek organizacyjnych, stanowisk pracy, zakres ich działań

• Wójt jest kierownikiem urzędu

• Zwierzchnikiem pracowników

• Nawiązuje, zmienia i rozwiązuje stosunek pracy

• Jest kierownikiem USC

Jednostki pomocnicze gminy:

1. Sołectwa

2. Dzielnice

3. Osiedla oraz Inne (katalog jest otwarty)

• Można powołać jednostkę niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej

• Nie jest – komunalną osobą prawną

• Nie stanowi – wyodrębnionego terytorium związku samorządowego

• Nie posiada – charakteru korporacyjnego

• Organizację i zakres działania określa RG odrębny statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami

• Statut określa:

1. Nazwę i obszar JP

2. Zasady i tryb wyborów organów JP

3. Organizację i zadania organów JP

4. Zakres zadań przekazywanych przez gminę i sposób ich realizacji

5. Zakres i formy kontroli i nadzoru

1. Sołectwo

• Samorząd mieszkańców wsi ma zdolność sądową w sprawach należących do jego właściwości z mocy ustawy lub statutu nadanego przez RG.

Proces powoływania:

1. Określenie zasad tworzenia – czyni to rada w statucie gminy

2. Po przeprowadzeniu konsultacji RG tworzy w drodze uchwały sołectwo

3. Określenie organizacji i zakresu działania sołectwa – RG w drodze odrębnego statutu

4. Uchwała taka zapada zwykłą większością głosów

5. Statut podlega ogłoszeniu

Zebranie wiejskie – kompetencje uchwałodawcze

• Organ ten jest właściwy we wszystkich sprawach nie zastrzeżonych na rzecz sołtysa i Rady sołeckiej

Sołtys – jest organem wykonawczym

• Wybierany w: tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.

• Działa jako organ wykonawczy w zakresie uchwałodawczych kompetencji zebrania wiejskiego

• Samodzielny organ wykonawczy

• Jego działalność wspomaga RS

Rada sołecka – organ obligatoryjny

• Nie ma samoistnych kompetencji

• Organ doradczy i opiniodawczy sołtysa

• Nie jest uprawniona do samodzielnego działania

• Może podejmować określone sprawy nie tylko na wniosek sołtysa ale również z własnej inicjatywy

1. Dzielnica (osiedle)

Organem uchwałodawczym – rada lub ogólne zebranie mieszkańców

• Zasady i tryb wyborów do rady określa RG

Organem wykonawczym – jest zarząd, na czele którego stoi przewodniczący (funkcjonariusz publiczny

• Może on uczestniczyć w pracach RG bez prawa głosowania

• Przewodniczący RG ma zawiadamiać o sesji RG

Właściwości RG:

1. Ustalanie zakresu działania JP

2. Zasad przekazywania im składników mienia

3. Zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań

• RG może upoważnić organ wykonawczy JP do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej w drodze decyzji administracyjnej.

• JP zarządza mieniem komunalnym i korzysta z niego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w sposób określony w statucie

• Ustala on również jakie czynności mogą być dokonywane samodzielnie przez JP w zakresie przysługującego jej mienia.

Zadania RG:

1. Kompetencje ustrojowe i organizacyjne

• Uchwalanie statutu gminy

• Ustanawianie wynagrodzenia wójta, kierunki jego działania, przyjmowanie sprawozdań z jego działalności

• Powoływanie i odwoływania skarbnika

• Uchwały w sprawach współdziałania z innymi gminami

• Powoływanie stałych i doraźnych komisji

• Planów zagospodarowania przestrzennego

• Zakresu działania sołectwa i dzielnicy

• Wyrażanie zgody na powołanie młodzieżowej RG

• Zasady dostępu do dokumentów gminy i korzystania z nich

1. Kompetencje gospodarczo - majątkowe

• Uchwalanie programów gospodarczych

• Uchwały w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu

1. Kompetencje finansowe

• Uchwalanie budżetu gminy

• Przyjmowanie sprawozdań z działalności finansowej gminy

• Podejmowanie uchwał o absolutorium dla wójta

• Określenie procedury uchwalania budżetu

• Uchwały w sprawie podatków i opłat

• Stypendia

1. Kompetencje administracyjne

• Uchwały w sprawie przejęcia zadań z zakresu administracji rządowej, powiatu, województwa

• Współpraca z organizacjami lokalnymi i regionalnymi innych państw

• Przystępowanie do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych

1. Lokalno – porządkowe

• Herb, nazwa ulic i placów

• Wznoszenie pomników

1. Nadawanie honorowego obywatelstwa

2. Stanowienie aktów prawa miejscowego - przepisy gminne powszechnie obowiązują na obszarze gminy

1. Wydawane na podstawie upoważnień ustawowych zawartych w :

• Ustawach szczególnych

• Ustawie o samorządzie gminnym

• W statucie gminy lub w uchwale stanowiącej przepisy gminne

1. Przepisy porządkowe

• Jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku i bezpieczeństwa publicznego

• może wydać wójt w postaci zarządzenia

1. Kontrolne i nadzorcze

• RG kontroluje:

• Działalność wójta, Gminnych jednostek organizacyjnych, JP gminy

1. Procesowe - występowanie RG jako strona w procesie sądowym

1. Czynne:

• Możliwość wniesienia przez RG skargi do sądu na wszelkie naruszenia sfery samodzielności wykonywania praw publicznych

1. Bierne:

• Możliwość zaskarżenia do SA uchwały lub zarządzenia podjętych przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej przez każdego czyj interes prawny lub uprawnienia zostały tym aktem naruszone

• W zakresie spraw majątkowych o charakterze cywilnoprawnym gmina i jej organy mogą być stronami procesów sądowych (SP)

POWIAT

JEST LOKALNĄ WSPÓLNOTĄ SAMORZĄDOWĄ WRAZ Z ODPOWIEDNIM TERYTORIUM

• Posiada osobowość prawną

• Prawo do wykonywania określonych zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

• Sądowa ochrona na samodzielnością

Osobowość prawna:

• Charakter publiczny i prywatny

• Wykonując zadania publiczne może korzystać ze środków typowych dla władzy państwowej

• Posiada własny majątek i może nim rozporządzać

Zadania publiczne:

• Charakter ponad gminny

• Wyczerpujące wyliczenie zadań powiatu

• Mają charakter uzupełniający i wyrównawczy w stosunku do funkcji gminy

• Nie ma on uprawnień nadzorczych czy kierowniczych w stosunku do gminy

• Obejmuje całe obszary graniczących ze sobą gmin albo cały obszar miasta na prawach powiatu

Rodzaje

1. Powiat ziemski – obejmuje graniczące ze sobą gminy

2. Miasto na prawach powiatu – powiat grodzki

Ustalenie granic powiatu

• Następuje przez wskazanie gmin wchodzących w skład powiatu, a zmiana jego granic dokonywana jest w sposób zapewniający powiatowi terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadać publicznych.

• RM w drodze rozporządzenia:

• Tworzy

• Dzieli

• Łączy

• Znosi powiaty

• Ustala ich granice

• Ustala i zmienia nazwy

• Siedziby ich władz

• Ustala zasady i tryb postępowania przy składaniu wniosków w sprawach tworzenia, łączenia… oraz określania ich granic

Formy demokracji bezpośredniej

1. Władze powiatu:

• Mieszkańcy powiatu – podejmujący rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym poprzez:

• Wybory

• Referendum

• Za pośrednictwem organów powiatu

1. Konsultacje z mieszkańcami:

1. Obligatoryjne – przypadki przewidziane ustawą (np. tworzenie….)

2. Fakultatywne – inne sprawy ważne dla powiatu

• Zasady i tryb określa uchwała rady powiatu

1. Wybory:

• Rada powiatu

• Bezpośrednie, równe, powszechne, tajne

• Tylko osobiście i tylko 1 raz

• Czynne prawo wyborcze:

• Obywatel PL

• Ukończone 18 lat

• Stale zamieszkuje na obszarze powiatu

• Rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególne listy

1. Referendum powiatowe:

1. Obligatoryjne – odwołanie RP przed upływem kadencji

2. Fakultatywne - sprawy z zakresu właściwości powiatu

• Przeprowadza się je:

• Z inicjatywy RP

• Na wniosek co najmniej 10% mieszkańców

• Na wniosek mieszkańców wystąpić może:

• Grupa co najmniej 15 obywateli

• Partia polityczna działająca w powiecie

• Organizacja społeczna posiadająca osobowość prawną

• Ważne jest gdy weźmie w nim udział co najmniej 30 % mieszkańców i za jednym z rozwiązań oddano więcej niż połowę ważnych głosów.

Organy powiatu:

1. Rada Powiatu

2. Zarząd

Rada powiatu

• Organ stanowiący i kontrolny powiatu

• Adresaci uchwał: mieszkańcy, organy powiatu, inne podmioty działające na terenie

Do wyłącznej właściwości Rady Powiatu należy:

• stanowienie aktów prawa miejscowego/ statutu powiatu,

• wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego

• powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, sekretarza powiatu i skarbnika powiatu, będącego głównym księgowym budżetu,

• stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu, w tym z działalności finansowej,

• uchwalanie budżetu powiatu,

• rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielania absolutorium dla zarządu z tego tytułu,

• podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych ustawami,

• podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych,

• zasad nabycia, zbycia i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż trzy lata, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej,

• emitowania obligacji oraz określenia zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,

• zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,

• ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,

• zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,

• tworzenia i przystępowania do związków stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,

• tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,

• współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznością wydzielenia majątku,

• tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,

• podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych organom administracji rządowej,

• określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania,

• podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych,

• uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego,

• uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy,

• podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu,

• podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,

• podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady powiatu.

• dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia przeciwpożarowego powiatu.

• Może kontrolować:

• Działalność zarządu

• Powiatowych jednostek pomocniczych

• Kadencja – 4 lata

• Skład RP:

• 15 do 40.000

• Po 2 na każde kolejne 20.000

• Nie więcej niż 29 radnych

• Wybierani są w okręgach wyborczych bezpośrednio spośród zgłoszonych kandydatów

• Rozstrzyga liczba ważnie oddanych głosów na poszczególne listy kandydatów

• Podział mandatów pomiędzy listy – proporcjonalnie do łącznej liczby głosów oddanych na kandydatów danej listy, ale tylko na te listy które w skali powiatu uzyskały co najmniej 5% ważnie oddanych głosów

• Uchwały rady – zwykła większością w obecności co najmniej połowy, głosowanie jawne, chyba że przepisy stanowią inaczej

• Gdy równa liczba głosów za i przeciw, głosowanie powtarza się

Statut prawny radnego

• Jest członkiem organu kolegialnego

• Obowiązany kierować się dobrem powiatowej wspólnoty samorządowej jako całości

• Nie jest związany instrukcjami wyborców

• Obowiązek przyjmowania zgłaszanych postulatów i przedstawiania ich organom powiatu do rozpatrzenia

• Mogą tworzyć kluby radnych, reguluje je statut

• Ma obowiązek brać udział w pracach organów powiatu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych do których został wybrany lub desygnowany (brak jednak sankcji)

Organizacja wewnętrzna RP

• RP wybiera przewodniczącego i 1 lub 2 wice – bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy składu rady, tajne.

• Nie można łączyć tych funkcji z członkostwem w zarządzie powiatu

• Odwołanie na wniosek co najmniej ¼ składu rady w powyższym trybie

Zadania przewodniczącego:

1. Organizowanie pracy RP

2. Zwoływanie sesji

3. Przewodniczenie obradom

Statut określa:

1. Ustrój powiatu

2. Organizację wewnętrzną

3. Tryb pracy rady i komisji powołanych przez radę

RP pracuje w trybie sesyjnym:

1. Sesje zwyczajne

• Zwołuje przewodniczący

• Co najmniej raz na kwartał

• Pierwszą sesje zwołuje przewodniczący rady poprzedniej, nie dłużej niż 7 dni od ogłoszenia wyników, przedterminowe też 7 dni

• Po upływie tego terminu zwołuje przewodniczący komisji wyborczej w ciągu 21 dni od ogłoszenia wyników

• Do zawiadomienia dołącza się: porządek obrad, projekty uchwał

• Jeżeli odwołano przez referendum to zwołuje osoba wyznaczona przez PRM

1. Sesje nadzwyczajne

• Zwołuje przewodniczący

• Na wniosek ¼ składu rady lub zarządu

• 7 dni od złożenia wniosku

Organy wewnętrzne RP – komisje

1. Określa statut

2. Komisja rewizyjna:

• Obligatoryjna

• W każdym powiecie

• Wyłącznie radni w składzie

• Przedstawiciele wszystkich klubów

• Bez radnych członków zarządu/ przewodniczącego i wice RP.

• Kontroluje w imieniu RP działalność zarządu i powiatowych jednostek organizacyjnych

• Opiniuje wykonanie budżetu powiatu

• Występuje z wnioskiem do RP w sprawie udzielenia absolutorium zarządowi

• Inne zadania kontrolne zlecone przez RP

Komisje:

1. Stałe – działają przez cały okres kadencji rady

2. Doraźne – do określonych zadań, wykraczających poza zakres działania komisji stałych

RP ustala:

• Przedmiot działania oraz skład komisji

• Podlegają RP

Skład komisji RP:

• Tylko radni

• Przewodniczący i wice RP

• Ze składu zarządu

• Przysługuje im dieta, ale nie więcej niż 2 komisje

• Nie może przekroczyć półtora krotności kwoty bazowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe

Zarząd powiatu – kolegialny organ wykonawczy powiatu

Skład:

1. Starosta – przewodniczący (wice)

2. Pozostali członkowie

• RP wybiera starostę oraz na jego wniosek pozostałych członków zarządu w liczbie od 3-5 w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników wyborów.

• Bezwzględną większością, tajne

• Członkiem zarządu nie może być osoba nie będąca obywatelem PL

• Kandydata na starostę może zgłosić:

• Każdy radny

• Grupa radnych skupiona w klubie

• Zarząd działa do dnia wyboru nowego zarządu

• Jeżeli RP nie wybierze w ciągu 3 miesięcy zarządu ulega rozwiązaniu z mocy §

• Informację o rozwiązaniu RP wojewoda podaje do wiadomości i ogładza w wojew. Dzienniku urzędowym

• Następnie w ciągu 3 miesięcy wojewoda zarządza przeprowadzenie wyborów przedterminowych

• Gdy dwukrotnie zostanie rozwiązana z tego powodu – PRM na wniosek ministra właściwego ustanawia komisarza rządowego, który przejmuje kompetencje rady i zarządu

• Uchwała podjęta przez RP w sprawie nieudzielenia absolutorium zarządowi = wniosek o odwołanie zarządu

• Wniosek rozpoznaje się na sesji zwołanej nie wcześniej nić po upływie 14 dni od podjęcia uchwały po zapoznaniu się z opiniami:

• Komisji rewizyjnej

• RIO

• Uchwałą RIO w sprawie uchwały u nieudzieleniu absolutorium

• Kwalifikowana większość głosów

• Większość 3/5 głosów, tajne

• RP może odwołać zarząd lub poszczególnych jego członków z przyczyn innych jedynie:

• Na wniosek co najmniej ¼ składu rady

• Forma pisemna, uzasadnienia, opinia komisji rewizyjnej

• Głosowanie w sprawie odwołania zarządu – na następnej sesji po tej na której zgłoszono wniosek o odwołanie/ nie wcześniej niż po upływie miesiąca

• Jeżeli wniosek o odwołanie starosty nie uzyskał większości głosów – kolejny wniosek nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy

1. Odwołanie/ złożenie rezygnacji przez starostę – równoznaczne z odwołaniem zarządu

2. RP na wniosek starosty – odwołuje poszczególnych członków zarządu (zwykłą większością, w obecności co najmniej połowy, tajne)

3. Odwołanie lub rezygnacja zarządu – RP wybiera nowy w ciągu 3 miesięcy od odwołania (bezwzględną, tajne)

4. Odwołanie członka zarządu, niebędącego przewodniczącym – RP wybiera nowego w terminie 1 miesiąca od odwołania

5. Rezygnacja z członkostwa w zarządzie nie będących przewodniczącym – RP podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia rezygnacji (zwykłą, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od złożenia rezygnacji)

• Zarząd wykonuje uchwały RP i zadania powiatu

Do zadań zarządu powiatu należy w szczególności:

1)      przygotowywanie projektów uchwał rady,

2)      wykonywanie uchwał rady,

3)      gospodarowanie mieniem powiatu,

4)      wykonywanie budżetu powiatu,

5)      zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

Starosta

• Organizuje pracę zarządu i starostwa powiatowego

• Kieruje bieżącymi sprawami powiatu

• Reprezentuje powiat na zewnątrz

• Przygotowywanie projektu porządku obrad zarządu

• Określenie czasu i miejsca posiedzenia zarządu

• Przygotowywanie materiałów do projektowanego porządku obrad

• Zapewnienie obsługi posiedzenia zarządu

• Zwoływanie posiedzeń zarządu

• Przewodniczenie obradom zarządu

• Opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

• W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej starosta działa na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

• W sprawach niecierpiących zwłoki, związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne starosta podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu. Nie dotyczy to wydawania przepisów porządkowych.

• Jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży.

• Sprawując zwierzchnictwo w stosunku do powiatowych służb, inspekcji i straży:

  • powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a także wykonuje wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej,

  • zatwierdza programy ich działania,

  • uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu,

  • w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek,

  • zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli.

• Z posiedzenia zarządu sporządza się protokół, który podpisują wszyscy członkowie zarządu uczestniczący w posiedzeniu

• Organizacje i funkcjonowanie starostwa określa regulamin organizacyjny uchwalony przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu.

• Organizacje i funkcjonowanie jednostek organizacyjnych powiatu określają regulaminy organizacyjne uchwalone przez zarząd powiatu

• Zarząd wykonuje zadania przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu

• Starosta podejmuje niezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu – w sprawach

• Niecierpiących zwłoki

• Zagrażających interesowi publicznemu

• Zdrowiu i życiu

• Mogących spowodować znaczne straty materialne

• Starosta nie ma prawa składać jednoosobowych oświadczeń woli w imieniu powiatu w sprawach majątkowych

• Składają je w imieniu powiatu – dwaj członkowie zarządu lub jeden członek i osoba upoważniona

• Może on wydawać decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej

Sekretarz i skarbnik powiatu

• Powołuje i odwołuje – RP na wniosek starosty

• Uczestniczą w pracach zarządu

• Mogą w obradach RP i jej komisji z głosem doradczym

1. Sekretarz

• W imieniu starosty:

• Nadzór nad wykonywaniem zadań przez komórki organizacyjne starostwa

• Przestrzeganiem regulaminu

• Terminowością i prawidłowością załatwiania spraw

• Zapewnia merytoryczną i techniczno-organizacyjną obsługę posiedzeń organów kolegialnych powiatu

1. Skarbnik

• Główny księgowy budżetu powiatu

• Potrzebna jego kontrasygnata gdy czynność prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych

• Jeżeli odmówi – to na polecenie starosty dokonuje i informuje RP I RIO

Starostwo powiatowe

• Regulamin organizacyjny – uchwalony na wniosek zarządu przez RP

• Określa organizację i zasady funkcjonowania starostwa

• Kieruje nim starosta

• Pomaga zarządowi w wykonywaniu zadań

• Aparat pomocniczy powiatu

• Służy obsłudze organów powiatu

• Struktura powinna być dostosowana do zadań powiatu

Jednostki organizacyjne powiatu, powiatowe służby, inspekcje i straże

• Powiatową administrację zespoloną tworzą:

• Starostwo powiatowe

• Powiatowy urząd pracy (JOP)

• JO stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży

• Kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży wykonują zadania i kompetencje przy pomocy JO:

• Komend

• Inspektorów

• JO stanowiące aparat pomocniczy kierowników służb, inspekcji i straży może:

• Tworzyć

• Przekształcać

• Likwidować wojewoda na wniosek starosty, zaopiniowany przez właściwego kierownika zespolonej służby, inspekcji lub straży wojewódzkiej.

• Są one powiatowymi jednostkami budżetowymi

• Do jednostek organizacyjnych powiatu należą:
  1) Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie,
  2) Powiatowy Urząd Pracy,
  3) Domy pomocy społecznej,
  4) Zakłady opieki zdrowotnej,
  5) Szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły ponadgimnazjalne i placówki oświatowo - wychowawcze,
  6) Instytucje kultury,
  7) Powiatowy ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej,
  8) Inne jednostki tworzone na podstawie obowiązujących przepisów.

• Tworzy, przekształca, likwiduje i wyposaża w majątek – RP

• Na poziomie powiatu powiatową administrację zespoloną tworzą następujące służby, inspekcje i straże:
  - Komenda Powiatowa Policji
  - Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej
  - Powiatowy Inspektorat Nadzoru Budowlanego

Miasto na prawach powiatu

• Jednostki samorządowe wypełniające zarówno zadania gminne, jak i powiatowe

• Przekazanie 46 miastom szerszego niż w przypadku innych gmin katalogu zadań publicznych

• Chęć stworzenia rekompensaty dla miast które w wyniku wprowadzenia nowego podziału administracyjnego utraciły dotychczasową pozycję stolicy województwa

• Określane mianem powiatów grodzkich

• Jest gminą wykonującą zadania powiatu za zasadach określonych w ustawie

• Ustrój, działalność jej organów, nazwę, skład, liczebność, popływanie, odwoływanie, zasady sprawowania nadzoru określa ustawa o samorządzie gminnym

• Jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach określonych w ustawie o samorządzie powiatowym

1. Prawo powiatu przysługuje miastom które w dniu 31 XII 1998 liczyły więcej niż 100.000 mieszkańców

2. Miastom które z tym dniem przestały być siedzibami województw, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu prawa powiatu

3. Którym nadano status miasta na prawach powiatu przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty

• Organy: RM i prezydent miasta

• Są to gminy które dodatkowo wykonują zadania powiatu

• Mieszkańcy tworzą z mocy § lokalną wspólnotę samorządową

• Dwa elementy: lokalna wspólnota samorządowa będąca podmiotem samorządu oraz terytorium

• Przynależność do niej wiąże się z zamieszkiwaniem na jej terenie i trwa przez ten czas

• Posiada osobowość prawną (charakter publiczny i prywatny)

• Prawo własności i inne prawa majątkowe

• Wykonuje zadania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność

• Może korzystać ze środków prawnych właściwych władzy państwowej, w tym o charakterze władczym

• Prawo do uczestniczenia w obrocie gospodarczym

• Swoboda w dysponowaniu swoim mieniem, zaciągania zobowiązań

• Samodzielność podlega ochronie sądowej

• W sferze prawa prywatnego - może występować przed każdym sądem powszechnym

• Ma zdolność sądową

• W sferze prawa publicznego – wnosi skargi lub wnioski do SA

Zadania

• Wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym

• Wykonuje wszystkie zadania samorządu niezastrzeżone dla innych jednostek samorządu

• Zaspokajanie potrzeb wspólnoty

• Wykonuje zadania własne i z zakresu administracji rządowej zlecone

• Przejęte na podstawie porozumień

• Zawiera porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu, także z województwem

• Zapewnienie wykonywania określonych w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży

• Organizacja, przeprowadzanie wyborów powszechnych oraz referendów

• Nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczności publicznej (może na zasadach określonych ustawie o gospodarce komunalnej)

• Prowadzi własną gospodarkę finansową

• Dochodami są dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa

• Sporządza jeden budżet

• Uchwała budżetowa określa poszczególne dochody z uwzględnieniem podziału według źródeł dochodów gmin, powiatów oraz rodzajów przewidzianych na zadania realizowane przez gminy i powiaty wydatków.

• Za gospodarkę finansową odpowiada prezydent

Statut: - stanowi o ustroju

• Organizację wewnętrzną i tryb pracy organów rady

• Zasady tworzenia, łączenia, podziału i znoszenia JP

• Zasady dostępu do dokumentów

• Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej

• Zasady działania klubów radnych

• Jeżeli miasto zamieszkuje powyżej 300.000 mieszkańców, projekt statutu podlega uzgodnieniu z PRM na wniosek ministra właściwego do spraw administracji.

Nadzór – na zasadach określonych w ustawie o samorządzie gminnym

Formy demokracji bezpośredniej:

• Władze – mieszkańcy podejmujący rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (wybory/referendum) lub za pośrednictwem organów gminy

• Zarządzanie miastem przy użyciu form demokracji bezpośredniej i przedstawicielskiej

• Formy demokracji bezpośredniej:

1. Konsultacje z mieszkańcami

2. Referendum lokalne

3. Wybory

4. Ogólne zebranie mieszkańców osiedla

Organy :

1. Rada miasta

2. Prezydent miasta

Rada miasta

• Ustrój i działanie RM w powiecie grodzkim, w tym nazwę, skład, liczebność oraz jej powoływanie i odwoływanie, zasady nadzoru określa ustawa o samorządzie gminnym

• Jeżeli siedziba RG jest w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej

• Ustawa o samorządzie powiatowym używa nazwy rada miasta

• Mogą być używane zamiennie

RM w powiecie grodzkim jest organem:

1. Stanowiącym

2. Kontrolnym

• Wybory - powszechne, równe, bezpośrednie, tajne

• Zasady i tryb przeprowadzania wyborów, zgłaszanie kandydatów, warunki ważności wyborów do RG należy stosować do rad miasta na prawach powiatu

Różnice

• Przewodniczącym komisji wyborczej jest sędzia wskazany przez prezesa SO

• 5% klauzula zaporowa – w podziale mandatów uczestniczą tylko listy kandydatów tych komitetów wyborczych, na których listy oddano w skali miasta na PP co najmniej 5% ważnie oddanych głosów

• Jako organ kontroli RM może kontrolować działania:

• Prezydenta

• Miejskich jednostek organizacyjnych

• JP

• W tym celu powołuje komisje rewizyjną składającą się z radnych, w tym przedstawicieli wszystkich klubów, bez przewodniczącego i wice rady

Kadencja

• 4 lata licząc od dnia wyboru

Skład rady:

1. Mieszkańcy do 100.000 – 23 radnych

2. Mieszkańcy do 200.000 – 25 radnych

3. Na każde dalsze 100.000 – 3 radnych

4. Nie więcej niż 45 radnych

Podejmowanie uchwał

• Zwykłą większością w obecności co najmniej połowy, jawne, chyba że ustawa stanowi inaczej

Status prawny radnego

• Regulują przepisy ustawy o samorządzie gminnym

• Te same przepisy regulują również:

• Organizację wewnętrzną RM

• Rodzaje i procedury zwoływania sesji

• Organizacja komisji

Prezydent miasta na prawach powiatu

• Pełni jednocześnie funkcje:

1. Kierownika urzędu (zwierzchnik służbowy pracowników, kierownik miejskich jednostek organizacyjnych)

2. Zwierzchnik służbowy do służb, inspekcji i straży

3. Organ wykonawczy miasta

4. Wydaje decyzje w indywidualnych sprawach

• Jest funkcjonariuszem publicznym

• Ustój i działanie, jego powoływanie i odwoływanie, a także zasady sprawowania nadzoru określa ustawa o samorządzie gminnym.

• Ma taką samą pozycję jak wójt ….

• Pełni on jednocześnie funkcje starosty

• Otrzymał szereg kompetencji z zakresu administracji rządowej

• Prezydent miasta na prawach powiatu jest starostą

Urząd miejski

• Prezydent wykonuje swoje zadania przy pomocy urzędu miasta

• Organizację i zasady funkcjonowania określa regulamin nadany przez prezydenta w drodze zarządzenia

• Powinien on ustalać:

• Jakie jednostki i komórki organizacyjne wchodzą w skład urzędu

• Jakie czynności powierza się poszczególnym pracownikom

• Kierownikiem jest prezydent

• Wykonuje on uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz pracowników miejskich jednostek organizacyjnych

Inne jednostki organizacyjne:

• Zakłady administracyjne

• Podmioty gospodarcze

Przykładowo są nimi:

• Straż miejska

• Miejski zarząd usług komunalnych

• Ośrodek pomocy społecznej

• Żłobki

• Przedszkola

• Szkoły podstawowe, ponadgimnazjalne, specjalne

• Dom dziecka

• Dom kultury

• Poradnia psychologiczno-pedagogiczna

• Zakład opieki zdrowotnej

Jednostki pomocnicze:

• Sołectwa

• Dzielnice

• Osiedla

• Inne

• Możliwość powołania jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej

• Katalog otwarty

Formy współdziałania:

• Mają konstytucyjne prawo zrzeszania się

• Mają prawo współpracować z innymi społecznościami lokalnymi oraz zrzeszać się z nimi w celu realizacji zadań które stanowią przedmiot ich wspólnego zainteresowania

• Mogą tworzyć związki i zawierać porozumienia komunalne z gminami, powiatami, miastami na prawach powiatu

Województwo

Region

• Wydzielony, stosunkowo jednorodny obszar, odróżniający się od terenów przyległych cechami naturalnymi nabytymi.

• Można uznać iż jest to jednostka przestrzeni, wyodrębnioną z większego obszaru za pomocą kryteriów

Regiony:

• Z punktu widzenia delimitacji terytorialnej:

• granicach linearnych, których obszar można dokładnie określić

• granicach nielinearnych, niedających się dokładnie określić

• statystyczne

• reliktowe

• polityczne

• socjologiczne

• etniczne

Jest to wyodrębniona, najwyższa jednostka podziału terytorialnego państwa, której władze są niezależne od administracji rządowej, wyposażona w: osobowość prawną zgromadzenie regionalne jako organ stanowiący i kontrolny, pochodzący z bezpośrednich wyborów oraz organ regionalny o kompetencjach wykonawczych i administracyjnych budżet z własnymi źródłami znaczny zakres zadań i kompetencji stanowiąca obszar względnie jednolity z punktu widzenia gospodarczego, społecznego i kulturalnego

• ma być usytuowany między państwem a innymi poziomami organizacji terytorialnej

• niezależność od innych podmiotów, zwłaszcza państwa

• prawo posiadania własnego majątku i dysponowania nim

• możliwość wykonywania zadań we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność

• władze niezależne od administracji rządowej

Europejska Karta Samorządu Regionalnego (15 października 1985)

• Określa zasady działania samorządów na szczeblu regionalnym

• Określa ramy ustrojowe umożliwiające efektywne działania samorządowe władz regionalnych

Idee karty:

1. Zacieśnienie więzi pomiędzy państwami członkowskimi

2. Prawo obywateli do uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi

3. Rola regionów w tworzeniu sprawnie działającej administracji publicznej

4. Znaczenie zasady subsydiarności w rozwoju demokracji w Europie

5. Region jako zasadniczy element państwa świadczy o zróżnicowaniu Europy i przyczynia się do wzbogacenia jej kultury, w nawiązaniu do miejscowych tradycji i zakorzenienia w historii, oraz sprzyja ekonomicznej pomyślności z uwzględnieniem ekorozwoju;

Zasadnicze zadanie:

• Poszukiwanie wspólnych elementów regionalnych istniejących w różnych państwach, z zachowaniem różnic dotyczących szczegółowych, konkretnych rozwiązań ustrojowych i funkcjonalnych

• Karta uznaje zasadę samorządności regionalnej

• Zakres samorządności regionalnej powinien być określony przez:

• Konstytucje

• Statuty regionów

• Przepisy prawa wewnętrznego lub międzynarodowego

Określa ona że na szczeblu regionalnym powinny działać demokratyczne organy regionu:

1. Zgromadzenie przedstawicieli – powinno być wybierane w wolnych, bezpośrednich, równych, powszechnych, tajnych

2. Organy wykonawcze – powinien odpowiadać za swoją działalność wobec zgromadzenia (chyba że wybierany przez ludność)

• Zmiany granic tylko za zgodą regionu

• Powinny mieć prawo do wszczynania postępowania przed sądami, w celu zapewnienia swobodnego wykonywania swoich zadań i poszanowania zasad samorządności regionalnej

Uczestniczenie w sprawach państwa

1. Przedstawiciele w ciałach legislacyjnych lub administracyjnych

2. Procedura dyskusji i konsultacji (państwo-region)

3. Konsultacje (organy rządu centralnego - struktura reprezentująca regiony)

Region w ujęciu UE

• Konieczność ustalenia kryteriów klasyfikacji regionów dla celów reformowanych funduszy strukturalnych

• Nomenklatura statystyczna:

• EUROSATU – jednolity i w miarę spójny schemat zestawiania regionalnych danych statystycznych z różnych dziedzin życia społeczno-gospodarczego, służący analizom oraz identyfikacji sfer korzystających z pomocy funduszy wspólnotowych i koordynacji polityki regionalnej

• System NUTS – podziały kraju na jednostki statystyczne, informując o wyniku instytucje wspólnotowe

• NUTS-1 – regiony największe, podstawowej w danym państwie

• NUTS-2 – pierwszy stopień podziału największych regionów

• NUTS-3 – regiony wchodzące w skład 2, drugi stopień podziału

• NUTS-4

• NUTS-5

W PL – rozporządzeniem RM wprowadzono nomenklaturę jednostek terytorialnych do celów statystycznych (NTS)

• NTS dzieli PL na terytorialne, hierarchiczne jednostki na pięciu poziomach

• 3 – poziomy regionalne

• 2 – lokalne

1. Poziom pierwszy – regiony

2. Poziom drugi – 16 dużych województw

3. Poziom trzeci – podregiony, wyodrębnione dla realizacji polityki rozwoju regionalnego (odpowiada NUTS-3)

4. Poziom powiatowy – 314 powiatów + 65 miast na prawach powiatu

5. Poziom gminny - 2489 gmin

NUTS – stosuje się:

1. W procesie zbierania, harmonizacji i udostępniania danych statystyk regionalnych krajów UE

2. Do kształtowania regionalnych polityk krajów UE

3. Analizy stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego regionów

4. Opracowywanie programów rozwoju regionalnego

WOJEWÓDZTWO

Dualistyczny model zarządzania województwem:

1. Administracja samorządowa – z marszałkiem

2. Administracja rządowa – z wojewodą

Elementy jednostki samorządu terytorialnego:

• Podmiot

• Przedmiot

• Zadania

• Nadzór

• Podmiot samorządu tworzy społeczność lokalna zamieszkała na danym terenie, zorganizowana w terytorialny związek samorządowy

• Jest to wspólnota regionalna

• Wojewódzka wspólnota samorządowa powstaje z mocy prawa

• Województwo zostaje wydzielone z całości administracyjnej państwa

• Dokonuje się go poprzez uznanie odrębności prawnej interesu regionalnego oraz przyznanie swobody realizacji i ochrony tego interesu

• Przynależność powstaje z mocy prawa na skutek zamieszkania na obszarze województwa

• Występuje tu brak wspólnot samorządowych w tworzeniu lub znoszeniu jednostki samorządowej

• Osobowość prawna (publiczna i prywatna)

1. Osobowość publicznoprawna – możliwość nawiązywania stosunków prawych z organami państwa

2. Osobowość cywilnoprawna – swoboda w dysponowaniu mieniem we własnym imieniu, wójt ma osobowość cywilnoprawna

• Mogą korzystać ze środków prawnych właściwych władzy państwowej

• Również ze środków o charakterze władczym

• W związku z dysponowaniem mieniem – ochrona sądowa

• Województwa mogą wchodzić z organami państwa w stosunki prawne charakterystyczne dla dwóch równorzędnych podmiotów

• Samorząd województwa może być również stroną sporów majątkowych z organami administracji rządowej, rozstrzyganych przez SP

• Samorząd jest tworzony dla sprawowania administracji publicznej (przedmiot samorządu)

• Zadania o wymiarze lokalnym – bezpośrednim adresatem jest obywatel, mieszkaniec wspólnoty. (świadczenie usług o charakterze powszechnym)

• Zadania publiczne województwa (regionu)

• Gospodarka

• Rozwój ekonomiczny i cywilizacyjny

• Międzynarodowa współpraca gospodarcza

• Promocja regionu

• Planowanie przestrzenne

• Zadania o charakterze regionalnym – adresatem tych świadczeń będą grupy lub kategorie osób o charakterze ponadlokalnym

• Określanie strategii wszechstronnego rozwoju województwa oraz prowadzenie polityki rozwoju

• Strategia taka to wyraz wspólnego dążenia do zaspokojenia potrzeb i aspiracji społecznych oraz jako dokument gwarantujący niezbędny zakres współdziałania wszystkich uczestników zaangażowanych w proces rozwoju.

Przy opracowywaniu samorząd współpracuje z administracją:

• Rządową

• Samorządową

• Organizacjami pozarządowymi

• Szkołami wyższymi

• Jednostkami naukowo-badawczymi

• Organizacjami międzynarodowymi

• Regionami innych państw

Formy demokracji bezpośredniej w województwie

1. Wybory

2. Referendum

3. Konsultacje z mieszkańcami – gdy przewiduje to ustawa i innych sprawach ważnych dla województwa

• Przez konsultacje mieszkańcy formułują swoje opinie w sprawach ważnych dla JST

• Tryb i zasady ich przeprowadzania określa uchwała sejmiku województwa

• Wybory przeprowadza się tak jak do gminy i powiatu

• Dwie formy referendum:

1. Obligatoryjne – odwołanie sejmiku przed upływem kadencji

2. Fakultatywne – w każdej ważnej dla województwa sprawie mieszczącej się w zakresie jego zadań

Referendum przeprowadza się:

1. Z inicjatywy sejmiku

2. Na wniosek co najmniej 5% mieszkańców województwa

• Jest ważne jeżeli wzięło w nim co najmniej 30% uprawnionych do głosowania

• W województwie referendum obligatoryjne zwoływane jest jedynie na wniosek mieszkańców

• A fakultatywne na wniosek mieszkańców oraz organu stanowiącego województwa

Organy samorządu województwa

• Członkowie zarządu powołują w drodze wyborów organy, które w sposób bezpośredni wykonują zadania nałożone na związek

• Ustrój wewnętrzny JST określają w granicach ustaw ich organy stanowiące

Wspólnota samorządowa musi powołać:

1. Sejmik województwa – stanowiące i kontrolne

2. Zarząd województwa – wykonawczy

• Nie może powoływać innych

Sejmik

• Kolegialny organ stanowiący i kontrolny

• Kadencja 4 lata

• Skład - radni:

• Do 2.000.000 – 30 radnych

• Na każde kolejne 500.000 – po 3 radnych

Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy:

1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności:
a) statutu województwa,
b) zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,
c) zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej,
2) uchwalanie strategii rozwoju województwa,
3) uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego,
4) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej,
5) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetu województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona w odrębnych przepisach,
6) uchwalanie budżetu województwa,
7) określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu województwa,

9) rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa,
10) podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa z tytułu wykonania budżetu województwa,
11) uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat lokalnych,
12) podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego,
13) uchwalanie „Priorytetów współpracy zagranicznej województwa”,
14) podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach regionalnych i innych formach współpracy regionalnej,
15) wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka województwa,
16) rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa, w tym w szczególności z działalności finansowej i realizacji programów, o których mowa w pkt 2,
17) powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa,
18) podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich,
19) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących:
a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała sejmiku województwa jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą sejmiku województwa,
b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,
c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,
d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych przez zarząd województwa oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd województwa w roku budżetowym,
e) tworzenia spółek prawa handlowego lub spółdzielni i przystępowania do nich oraz określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,
f) tworzenia, przekształcania i likwidowania wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek,
19a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów,
20) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa,
21) uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa.

• Nie jest to katalog zamknięty!

• Może być rozszerzony

• Uchwały sejmiku zapadają:

• Zwykłą większością głosów

• W obecności co najmniej połowy

• W głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym

• Gdy równa liczba głosów – rozstrzygający głos przewodniczącego sejmiku

Organizacja wewnętrzna sejmiku

• Sejmik wybiera ze swojego grona przewodniczącego i nie więcej nić 3 wice:

• Bezwzględną większością

• W obecności co najmniej połowy

• Tajne

• Odwołanie przewodniczącego i wice:

• Na wniosek co najmniej ¼ składu sejmiku

• Bezwzględną

• W obecności na najmniej połowy

• Tajne

Gdy sam zrezygnuje – sejmik podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia rezygnacji nie później niż w ciągu miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

• Funkcji przewodniczącego i wice nie można łączyć z członkostwem w zarządzie województwa

• Sejmik obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego, co najmniej raz na kwartał

• Sesje mogą być:

• Stałe

• Doraźne

• Zwoływane przez przewodniczącego w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku przez zarząd województwa lub radnych stanowiących co najmniej ¼ składu sejmiku

Komisje

1. Stałe

2. Doraźne – dla wykonania określonych zadań

Statut województwa określa:

• Przedmiot działania

• Zakres zadań

• Zasady dotyczące składu

• Organizację wewnętrzną

• Tryb pracy

• Są to komisje o charakterze fakultatywnym

• Są organami pomocniczymi, opiniodawczo - pomocniczymi

Komisja rewizyjna – charakter obligatoryjny

Skład:

1. Radni

2. Przedstawiciele wszystkich klubów

• Kontroluje działanie zarządu oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

• Opiniuje wykonanie budżetu

• Występuje z wnioskiem o udzielenie absolutorium zarządowi

• Niezgodności w statucie województwa usuwa się po uzgodnieniu z PRM

Pozycja prawna radnego

• Nie jest samodzielnym organem

• Obowiązany jest brać udział w pracach organów samorządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do których został wybrany lub desygnowany

• Mandatu nie można łączyć z:

• Mandatem posła lub senatora

• Funkcją wojewody lub wice

• Członkostwem w organie innej JST

• Nie może być nawiązany z nim stosunek pracy w urzędzie marszałkowskim w tym województwie

• Nie może być kierownikiem wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcą

• Zakaz wchodzenia w stosunki cywilnoprawne w sprawach majątkowych z województwem lub wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi

• Zakaz wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej

• Ochrona jak dla funkcjonariuszy publicznych

• Przysługuje mu dieta i zwrot kosztów podróży

• Nie może przekroczyć półtora krotności kwoty dla osób zajmujących kierownicze stanowiska

• Nie jest związany instrukcjami wyborców

• Ma kierować się interesem wojewódzkiej wspólnoty samorządowej

• Obowiązek utrzymywania więzi z wyborcami

• Przyjmowanie zgłaszanych przez nich postulatów

Zarząd województwa

• Organ wykonawczy województwa

• 5 osób:

• Marszałek – przewodniczący

• Wice lub 2 wice

• Pozostali członkowie

Nie można łączyć z:

• Członkostwem w organie innej JST

• Zatrudnieniem w administracji rządowej

• Mandatem posła lub senatora

Marszałka wybiera:

• Sejmik

• Bezwzględną większością głosów

• Tajnym

Pozostałych członków zarządu oraz wice – na wniosek marszałka zwykłą większością, co najmniej połowa składu sejmiku

• Sejmik nie może zmienić liczby członków zarządu województwa

• Jeżeli sejmik nie wybierze zarządu w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników, to ulega rozwiązaniu z mocy prawa

• Po rozwiązaniu przeprowadza się wybory przedterminowe

• Gdy jest konieczność przeprowadzenia wyborów danej rady przed upływem kadencji, zarządza się je i przeprowadza w ciągu 45 dnia od wystąpienia przyczyny.

• Funkcje organów województwa do czasu wyboru zarządu przez nowy sejmik pełni osoba wyznaczona przez PRM na wniosek ministra właściwego.

• Wraz z rozwiązaniem sejmiku przestaje działać zarząd

• Jeżeli nowy sejmik nie dokona ponownie wyboru zarządu w terminie 3 miesięcy ulega rozwiązaniu.

• Nie przeprowadza się kolejnych wyborów przedterminowych

• Do następnych wyborów zadania i kompetencje sejmiku i zarządu przejmuje komisarz rządowy ustanowiony przez PRM na wniosek ministra

• Zarząd wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

Kompetencje zarządu:

• wykonywanie uchwał sejmiku województwa,

• gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwo,

• przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa,

• przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie,

• organizowanie współpracy ze strukturami samorządów regionalnych, także w innych krajach i z międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi,

• kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników,

• uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego (organu pomocniczego marszałka województwa),

• odpowiedzialność za prawidłowe wykonanie budżetu.

• Zasady i tryb działania zarządu określa statut województwa

• Wykonuje zadania przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych

Odwołanie zarządu:

1. Nieudzielenie absolutorium

2. Odwołanie marszałka przez sejmik na wniosek co najmniej ¼ składu sejmiku, tajne głosowanie, większością co najmniej 3/5 głosów składu rady

3. Rezygnacja marszałka

• Po odwołaniu lub rezygnacji zarządu sejmik obowiązany jest wybrać nowy zarząd w terminie 3 miesięcy

Marszałek

• Organizuje pracę zarządu i urzędu marszałkowskiego

• Kierowanie bieżącymi sprawami województwa

• Reprezentowanie go na zewnątrz

• Podejmuje niezbędne czynności należące do zarządu w sprawach nie cierpiących zwłoki, związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zdrowiu, życiu, znaczne straty materialne.

• Czynności takie muszą być zatwierdzone na najbliższym posiedzeniu zarządu

• Kierownik urzędu marszałkowskiego

• Zwierzchnik służbowy pracowników tego urzędu

• Kierownik wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych

• Wydaje decyzje w indywidualnych sprawach

• Można w statucie województwa zawrzeć upoważnienie do składania jednoosobowych oświadczeń woli

Skarbnik

• Powołuje i odwołuje – sejmik na wniosek marszałka, bezwzględną, obecność co najmniej połowy, tajne.

• Uczestniczy w pracach zarządu i obradach sejmiku z głosem doradczym

• Zobowiązania pieniężne – udziela kontrasygnaty

• Odmówi – na pisemne polecenie marszałka musi, informuje sejmik i RIO

• Nie przewiduje się sekretarza

Administracja zespolona – tzn. że jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem

1. Zespolenie organizacyjne

2. Zespolenie finansowe

3. Zespolenie osobowe

4. Zespolenie kompetencyjne

• Organem wojewódzkiej administracji zespolonej jest wojewoda

• Województwo w sensie ustrojowym i terytorialnym uznawane jest za region

• Z mocy prawa otrzymało własne zadania i kompetencje oraz budżet z własnymi dochodami

Zasada jawności i dostępu do informacji publicznej

• Od podmiotu żądającego informacji nie można domagać się uzasadnienia swojego interesu prawnego

• Żądanie może być skierowane do wszystkich władz publicznych, poza ustawodawczymi i sądowymi, na zasadzie równości !

• W rozsądnym czasie

• Odmowa udzielenia musi być uzasadniona:

• Względami ochrony bezpieczeństwa narodowego

• Bezpieczeństwa i porządku publicznego

• Ochrony życia prywatnego

• Innego interesu prawnego

• Od decyzji odmownej służy odwołanie

• W UE obejmuje – dostęp do informacji unijnych, informacji sektora publicznego unii

Celem jest zapewnienie przejrzystości procesu decyzyjnego, dlatego też gwarantuje się możliwie najpełniejszy dostęp do dokumentów unii, a także władz krajowych, regionalnych i lokalnych.

• Dostęp jest bezpłatny

• Oparty na zasadzi równości i niedyskryminacji

Można odmówić udzielenia informacji:

• Ochrona interesu publicznego

• Ochrona stosunków międzynarodowych

• Wspólnotowych interesów finansowych

• Postępowania sądowego

• Poufność informacji

• Ochrona dóbr osobistych i prywatności

• Tajemnic zakładowych, handlowych, przemysłowych i danych osobowych

Konstytucja:

• Przyznała każdemu wolność wyrażania poglądów

• Pozyskiwania i rozpowszechniania informacji

• Zagwarantowała prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne, organów samorządu gospodarczego i zawodowego

• Obejmuje dostęp do dokumentów i wstęp na posiedzenia kolegialnych organów pochodzących z powszechnych wyborów

• Możliwość rejestracji dźwięku lub obrazu

• Może być ograniczone ze względu na:

• Ochronę § i wolności innych osób i podmiotów gospodarczych

• Ochronę porządku publicznego

• Bezpieczeństwa

• Wrażego interesu gospodarczego państwa

Podmioty zobowiązane do udzielenia informacji gdy:

1. Wykonują administracje publiczną

2. Gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem SP

3. Osoby pełniące funkcje publiczne

Czyli:

• JST – działające poprzez swoje organy stanowiące i wykonawcze

Ustawy mówiące o zasadzie jawności:

1. KPA

2. O finansach publicznych

3. O planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

4. Prawo zamówień publicznych

5. Prawo ochrony środowiska

6. O samorządzie gminnym, powiatowym i województwa

Jawność działania OST:

1. § do uzyskiwania informacji

2. Wstępu na sesje

3. Posiedzenia komisji

4. Dostępu do dokumentów

5. Protokółów posiedzeń

• Zasady dostępu określają statuty

Informacja publiczna

Jest to każda informacja o sprawach publicznych, związana z funkcjonowaniem władzy publicznej i innych podmiotów wykonujących zadania publiczne.

Informacja przekazywana to oświadczenie wiedzy funkcjonariusza organu albo innego podmiotu administracyjnego, dotyczące określonego stanu faktycznego, prawnego czy konsekwencji prawnych

Obowiązki informowania przez JST:

1. O swoich zamierzeniach

2. Projektowaniu aktów normatywnych

3. Programach realizacji zdań publicznych, realizacji, wykonaniu i skutkach realizacji

4. Swym statucie i formie działania

5. Organizacji

6. Przedmiocie działalności i kompetencjach

7. Organach i osobach pracujących w nich

8. Majątku

9. Trybie działania

10. Sposobach stanowienia aktów publicznoprawnych

11. Sposobach podejmowania i załatwiania spraw

12. Stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania, rozstrzygania

13. Rejestrach, ewidencjach, archiwach, zasadach udostępniania danych

14. Danych publicznych

Dokument urzędowy – treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy

• Dopuszczalne jest publikowanie informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia bez zgody danej osoby, jeżeli wiążą się one bezpośrednio z jej działalnością publiczną

• Udostępnia się gdy informacja nie została utajniona lub odjęta ochroną

• Zarówno osoba fizyczna jak i przedsiębiorca mogą zrezygnować ze służącego im prawa nie ujawniania.

• Bezwzględny obowiązek udostępniania – dotyczy informacji o organizacji pracy organów prowadzących postępowanie, o czasie, trybie i miejscu oraz kolejności rozpatrywania spraw

• Udostępnia się informacje o majątku publicznym czyli:

• Majątek JST

• Innych komunalnych osób prawnych

• Spółek

• Majątek osób fizycznych i jednostek organizacyjnych które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym

• Mienie komunalne – własność i inne prawa majątkowe należące do komunalnych osób prawnych

• Udostępnia się informacje dot. aktywów przysługujących danemu podmiotowi, i o zaciągniętych zobowiązaniach i obciążeniach

Informacje szczególne:

• Plany zagospodarowania przestrzennego

• Protokoły z postępowania o zamówienie publiczne

• Dane dotyczące środowiska naturalnego i jego ochrony

• Prognoz oddziaływania na środowisko

• Rejestrów substancji niebezpiecznych

• Wpływu środowiska na zdrowie i warunki życia, dobra kultury i wiele innych

Podmioty zobowiązane do udostępniania:

1. Władze publiczne

2. Podmioty wykonujące zadania publiczne

3. Organy władzy publicznej

4. Podmioty reprezentujące

• Rada gmin…

• Wójtów….

• Zarządy powiatów, województw

• Jednostki organizacyjne gmin….

• Kierownicy jednostek organizacyjno prawnych

• JST

• Komunalne osoby prawne

Formy udostępniania:

1. Ogłoszenie w BIP

2. Wywieszenie, wyłożenie, instalowanie urządzeń

3. Wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej

4. Udostępnianie materiałów audiowizualnych i teleinformatycznych

BIP – ujednolicony system stron, tworzy minister właściwy

• Nie udostępnia się: treści aktów administracyjnych, rozstrzygnięć, stanowiska zajęte przez organy władzy publicznej i funkcjonariuszy

• Oświadczenia majątkowe bez adresów zamieszkania i miejsca położenia nieruchomości

• Informacje nie zawarte w BIP udostępnia się na wniosek, wywieszenie, wyłożenie, urządzenia

• Możliwość kopiowania, wydruku, przesłania, przeniesienia na nośnik informacji

Na wniosek:

• Bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku

• Może być przedłużone do 2 miesięcy

• Jeżeli nie udzieli odpowiedzi w terminie 14 dni musi poinformować o powodach opóźnienia i o terminie udostępnienia

• O środowisku - nie później niż miesiąc

• Może być przedłużony do 2 miesięcy

• Dostęp jest bezpłatny

• Sesje rady… oraz ich komisji

• Posiedzenia kolegialnych organów JP JST i ich kolegialnych organów pomocniczych

• Określenie zasad dostępu w statutach JST

Ograniczenia jawności:

• Ochrona wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych

• Ochrona porządku publicznego

• Bezpieczeństwo

• Ważny interes gospodarczy państwa

Wyłączenie jawności:

• Osoba fizyczna lub przedsiębiorstwo rezygnuje z prawa

• Nie są chronione informacje o osobach pełniących funkcje publiczne, mające związek z ich pełnieniem, warunkach powierzenia i wykonywania funkcji

Odmowa udzielenia – środki prawne

• Następuje w drodze decyzji

• Odwołanie od decyzji rozpatruje się w terminie 14 dni

• Na ostateczną decyzję odmowną – skarga do SA

• Przekazanie akt i odpowiedzi na skargę w terminie 15 dni od otrzymania skargi

• Skarga powinna być rozpatrzona w terminie 30 dni od otrzymania kompletu

Gdy wyłączenie jawności bo:

1. Ochrona danych osobowych

2. § do prywatności

3. Tajemnica inna niż państwowa, służbowa, skarbowa, statystyczna

• To prawo wniesienia powództwa do SP

• Sankcja karna za nieudostępnienie

• Gdy organ nie dysponuje taką informacją informuje na piśmie wnioskodawcę

Jawność działania organów samorządu terytorialnego

1. Jawność podejmowania uchwał

2. Jawność gospodarki finansowej

3. Jawność aktów prawa miejscowego

4. Oświadczenia majątkowe

1. Obrady sesji są jawne

• Publiczność może słuchać

• Termin, przedmiot i miejsce sesji muszą być podane do publicznej wiadomości

• Jawność głosowania przy podejmowaniu uchwał przez rady

Głosowanie tajne:

• Wybór przewodniczącego i wice rady lub sejmiku

• Przewodniczącego, zastępcę, członków zarządu powiatu i województwa

• Odwołanie zarządu, przewodniczącego, członków – na wniosek przewodniczącego

• Wybór sołtysa, członków RS przez zebranie wiejskie

• Powołanie i odwołanie skarbnika województwa przez sejmik województwa

1. Jawność debaty budżetowej

• Publikacja uchwały budżetowej i sprawozdań z wykonania

• Przedstawianie wykazu kwot dotacji celowych udzielonych z budżetu powiatu i województwa

• Ujawnienie sprawozdań zarządu powiatu (zaciąganie zobowiązań, emitowanie papierów wartościowych)

• Wójt – obowiązek informowania o założeniach projektu budżetu, kierunkach polityki społeczne i gospodarczej, wykorzystywaniu środków budżetowych

1. Aby obywatel mógł się zaznajomić z nowymi regulacjami, aby dostosował się do nowej sytuacji prawnej

• Fikcja powszechnej znajomości prawa

• Przepisy publikuje się w wojewódzkim dzienniku urzędowym

• Przepisy porządkowe przez obwieszczenie, zwyczajowo przyjęty, środki masowego przekazu – konieczność szybkiego ich wejścia

Pracownicy samorządowi

Pracownikiem jest osoba która pozostaje w stosunku pracy w:

1. Urzędach marszałkowskich

2. Wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych

3. Starostwach powiatowych

4. Powiatowych jednostkach organizacyjnych

5. Urzędach gmin

6. JP gmin

7. Gminnych jednostkach

8. Zakładach budżetowych

9. Biurach związków JST oraz zakładów budżetowych tworzonych przez te związki

10. Biurach JA JST

• Poprzez fakt zatrudnienia

  1. Urząd marszałkowski – aparat pomocniczy zarządu województwa

  2. Starostwo – aparat pomocniczy zarządu powiatu

• Zapewnia obsługę administracyjno-biurową powiatowej komisji bezpieczeństwa i porządku

  1. Urząd gminy – pomocniczy wójtowi….

• JST tworzą JO w celu wykonywania zadań

• Pracownicy jednostek organizacyjnych posiadających osobowość prawną, utworzonych przez JST nie są pracownikami samorządu.

• Jednostki samorządu lokalnego mogą tworzyć związki w celu wykonywania zadań publicznych

• Mogą być: międzygminne, powiatów,

• Województwa nie mogą tworzyć związków

• Organ wykonawczy – zarząd

• Aparat pomocniczy – biuro

• Pracodawca samorządowy – biuro jednostki administracyjnej

Przykład jednostek administracyjnych:

1. Powiatowa komisja bezpieczeństwa i porządku

2. Gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych

3. USC

Osoby wykonujące funkcje samorządowe społeczne (nieodpłatne, honorowo) – nie są pracownikami

Pracodawca:

1. Wójta – urząd gminy

2. Starosty, wice, członków zarządu – starostwo powiatowe

3. Marszałka, wice, członków zarządu – urząd marszałkowski

Czynności z zakresu pracy związane z nawiązywaniem i rozwiązywaniem stosunku pracy wykonuje:

1. Przewodniczący RG

2. Przewodniczący RP

3. Przewodniczący sejmiku województwa

A pozostałe czynności – wyznaczona przez:

1. Wójta… osoba lub sekretarz gminy, wynagrodzenie ustala RG w drodze uchwały

2. Starostę osoba lub sekretarz, wynagrodzenie ustala RP w drodze uchwały

3. Marszałka osoba lub sekretarz, wynagrodzenie ustala sejmik w drodze uchwały

Pracownicy samorządowi są zatrudniani na podstawie:

1. Wyboru:

   1. W urzędzie marszałkowskim:

• Marszałek

• Wice

• Członkowie zarządu

  1. W starostwie powiatowym:

• Starosta

• Wice

• Członkowie zarządu

c) W urzędzie gminy:

• Wójt….

  1. W związkach jednostek samorządu terytorialnego:

• Przewodniczący zarządu związku

• Pozostali członkowie

1. Powołania:

• Zastępca wójta

• Skarbnicy

1. Umowa o pracę:

• Pozostali pracownicy

Na stanowiskach:

1. Urzędniczych

2. Doradców i asystentów

3. Pomocniczych i obsługi

• Wystarczające do nawiązania stosunku pracy jest wyrażenie przez pracodawcę woli o powstaniu stosunku pracy w akcie ten stosunek kreujący i wyrażenie na to zgody przez osobę zainteresowaną.

• Stosunek pracy nawiązuje się w terminie określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy, jeżeli terminu nie ma to w dniu zawarcia umowy

Nawiązanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika

Wybór jest czynnością prawną przybierającą postać wyniku głosowania ogółu mieszkańców w gminie lub mieście albo uchwały organu kolegialnego RP albo RM

Pracownik pozostający na urlopie bezpłatnym ma prawo powrotu do pracy na stanowisko równorzędne z wynagrodzeniem poprzednim jeżeli zgłosi swój powrót w terminie 7 dni od rozwiązania stosunku pracy z wyboru

Z wyboru pochodzą:

1. Członkowie zarządu województwa i powiatu

2. Przewodniczący zarządu i pozostali członkowie w związkach JST

3. Wójt ….

Z powołania:

1. Zastępca wójta …..

2. Skarbnik powiatu, województwa

• Powołuje się na piśmie

• Może być przeprowadzone przez konkurs

• Stosunek pracy zawiązuje się w terminie określonym w powołaniu, lub w dniu doręczenia powołania jeśli nie został określony

• Powinien określać: stanowisko, wysokość wynagrodzenia

Umowa o pracę

1. Pozostali pracownicy

• Na czas określony lub nieokreślony

• Osoby podejmujące po raz pierwszy pracę:

• Umowę zawiera się na czas określony – nie dłuższy nić 6 miesięcy, można wcześniej rozwiązać z 2 tygodniowym wypowiedzeniem

• Jest to osoba która nie była wcześniej zatrudniona w jednostkach na czas nieokreślony lub określony dłuższy niż 6 miesięcy i nie odbyła służby przygotowawczej zakończonej zdanym egzaminem

• Służba przygotowawcza – nie dłużej niż 3 miesiące

• Można zwolnić jeżeli osoba ma wiedzę i doświadczenie, ale musi zdać egzamin

• Kieruje na nią kierownik jednostki zatrudnienia

Sekretarz gminy…

• Co najmniej 4 lata pracy na stanowisku urzędniczym

• Co najmniej 2 letni staż na kierowniczym stanowisku

• Podlega kierownikowi urzędu

• Nie może należeć do partii politycznych ani ich tworzyć

• Zatrudniony na podstawie umowy o pracę

• Może być wyznaczony do czynności z zakresu § pracy wobec wójta, starosty, marszałka

• Kierownik urzędu może go wyznaczyć do organizacji pracy urzędu, realizowania polityki zarządzania zasobami ludzkimi

Doradcy i asystencji

• Wójt…. Mogą zatrudnić ich

• Na podstawie umowy o pracę na czas pełnienia funkcji

• Bez konkursu

1. Gmina do 20.000 – 3

2. Do 100.000 w gminach i powiatach – 5

3. Gminach i województwach – 7

Pracownik samorządowy:

1. Obywatel PL

2. Pełna zdolność do czynności §

3. Pełnia § obywatelskich

4. Kwalifikacje zawodowe

5. Co najmniej średnie

6. Nie skazana za umyślne przestępstwo (skarbowe)

7. Nieposzlakowana opinia

Na kierowniczym dodatkowo:

1. Co najmniej 3 letni staż pracy, lub działalność gospodarcza

2. Wykształcenie wyższe 1 lub 2 stopnia

• Nabór na stanowiska kierownicze – jest otwarty i konkurencyjny

• Osoba bez obywatelstwa PL może być zatrudniona na stanowisku którym praca nie polega na udziale w wykonywaniu władzy publicznej i funkcji mających na celu ochronę interesów państwa, jeżeli posiada znajomość języka polskiego

• Ogłoszenie o wolnym stanowisku urzędniczym ogłasza się w BIP oraz na tablicy inf. W jednostce w której prowadzony jest nabór

• Ogłoszenie powinno zawierać:

1. Nazwa i adres jednostki

2. Stanowisko

3. Wymagania

4. Zakres zadań

5. Wymagane dokumenty

6. Termin i miejsce składania dokumentów (nie może być krótszy niż 10 dni od publikacji)

• Z naboru sporządza się protokół który zawiera:

1. Stanowisko

2. Liczba kandydatów

3. Imiona i nazwiska i miejsce zamieszkania

4. Nie więcej niż 5 najlepszych

5. Liczba nadesłanych ofert

6. Metody i techniki naboru

7. Uzasadnienie wyboru

8. Skład komisji

• Wyniki ogłasza się w BIP i na tablicy inf.

• Jeżeli wybrana osoba odpadnie to można wybrać następnego w kolejce po niej

• Małżonkowie i osoby spokrewnione do 2 stopnia, powinowactwa 1 stopnia, przysposobienia, opieki, kurateli nie mogą być zatrudnione, jeżeli powstałby między tymi osobami stosunek bezpośredniej podległości służbowej.

• Pracownikowi można powierzyć na okres do 3 miesięcy w roku kalendarzowym wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę, zgodnie z jego kwalifikacjami.

Warunki:

• Uzasadnione potrzebami pracodawcy

• Nie niższe wynagrodzenie

• Praca musi być zgodna z jego kwalifikacjami

• Na jego wniosek lub za zgodą można go przenieść do pracy w innej jednostce w tej samej lub innej miejscowości, jeżeli nie narusza to ważnego interesu jednostki, oraz przemawiają za tym ważne potrzeby po stronie jednostki przejmującej. W drodze porozumienia pracodawców.

• Jeżeli zaoferują mu niższe wynagrodzenie to może otrzymywać przez 6 miesięcy dotychczasowe.

Zawieszenie

• Polega na odsunięciu pracownika od wykonywania obowiązków, stanowi ograniczenie prawa do pracy

• Otrzymuje połowę wynagrodzenia

• W razie tymczasowego aresztowania

• Gdy umorzą postępowanie albo wydadzą wyrok uniewinniający wypłaceniu podlega pozostała część wynagrodzenia

Rozwiązanie i wygaśnięcie stosunku pracy

• Na podstawie wyboru – wraz z wygaśnięciem mandatu

• Na podstawie powołania – odwołanie przez organ który powołał

• Na podstawie umowy o pracę – kodeks pracy

• Umowa z doradcami i asystentami – może być wcześniej rozwiązana za dwutygodniowym wypowiedzeniem

Negatywna ocena pracownika – ponowna nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od poprzedniej. Ponowna negatywna = rozwiązanie umowy

Pracownik nie może wykonywać zajęć sprzecznych lub związanych z zajęciami wykonywanymi służbowo, budzących podejrzenie stronniczości lub interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami. Rozwiązuje się niezwłocznie, bez wypowiedzenia

Wygaśnięcie umowy o pracę:

1. Odmowa złożenia ślubowania

Obowiązki pracownika

• Złożenie ślubowania w obecności kierownika jednostki lub sekretarza

• Potwierdza podpisem

1. Dbałość o wykonywanie zadań publicznych oraz indywidualnych interesów obywateli

2. Przestrzegać prawa,

3. Wykonywać zadania urzędu sumiennie, sprawnie i bezstronnie,

4. Informować organy, instytucje i osoby fizyczne oraz udostępniać dokumenty znajdujące się w posiadaniu urzędu

5. Zachować tajemnicę państwową i służbową

6. Zachowywać się uprzejmie i życzliwie

7. Zachowywać się z godnością w miejscu pracy i poza nim.

8. Sumienne i staranne wykonywanie poleceń przełożonego

• Podlegają okresowej ocenie przełożonego, na piśmie, nie rzadziej niż raz na 2 lata i nie częściej niż raz na 6 miesięcy.

• Od oceny mamy odwołanie do kierownika jednostki w terminie 7 dni od doręczenia oceny

• Odwołanie rozpatruje się w terminie 14 dni od wniesienia

• Uwzględnienie - ocenę się zmienia lub dokonuje 2 raz

• Gdy negatywna – ponowna nie wcześniej niż po upływie 3 miesięcy od poprzedniej. Ponowny = rozwiązanie umowy

Zakazy i ograniczenia

• Nie może wykonywać zajęć tożsamych, pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach obowiązków służbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub interesowność.

• W razie naruszenia przez pracownika samorządowego któregokolwiek z zakazów, o których mowa, pracodawca samorządowy niezwłocznie rozwiązuje bez wypowiedzenia stosunek pracy                                                                 

• Jest zobowiązany złożyć oświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej.

• Musi określić jej charakter.

• Zobowiązany jest on również składać odrębne oświadczenia w przypadku zmiany charakteru prowadzonej działalności gospodarczej.

• Oświadczenie trzeba złożyć pracodawcy samorządowemu w terminie 30 dni od dnia zatrudnienia, podjęcia działalności gospodarczej lub zmiany jej charakteru. Niezłożenie oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej w terminie powoduje odpowiedzialność dyscyplinarną. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy powoduje odpowiedzialność karną

• Jest zobowiązany złożyć oświadczenie o stanie majątkowym

• Pracownicy samorządu zatrudnieni na podstawie wyboru i powołania nie podlegają okresowym ocenom

• Nie składają oświadczeń o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz oświadczeń majątkowych

• Nie składa ich również sekretarz

Uprawnienia

• Awans wewnętrzny – wykazuje inicjatywę w pracy i sumiennie wykonuje obowiązki

• Wynagrodzenie:

1. Zasadnicze

2. Dodatek za wieloletnią pracę

3. Nagroda jubileuszowa

4. Jednorazowa odprawa przy przechodzeniu na rentę lub emeryturę

5. Dodatkowe wynagrodzenie roczne

1. Dodatek funkcyjny

2. Dodatek specjalny

3. Nagroda

• Wójtowi…, staroście, marszałkowi – dodatek funkcyjny

• Wójtowi…, staroście, wice, członkom zarządu powiatu, marszałkowi, wice, członkom zarządu województwa po upływie kadencji – odprawa równa 3 miesięcznemu wynagrodzeniu

• Dodatek za wieloletnią pracę wynosi po pięciu latach pracy 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy aż do osiągnięcia 20 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Nagroda jubileuszowa wynosi:

• po 20 latach pracy - 75 proc. wynagrodzenia miesięcznego,

• po 25 latach pracy - 100 proc. wynagrodzenia miesięcznego,

• po 30 latach pracy - 150 proc. wynagrodzenia miesięcznego,

• po 35 latach pracy - 200 proc. wynagrodzenia miesięcznego,

• po 40 latach pracy - 300 proc. wynagrodzenia miesięcznego,

• po 45 latach pracy - 400 proc. wynagrodzenia miesięcznego.

Ponadto pracownikowi samorządowemu przechodzącemu na emeryturę lub rentę przysługuje jednorazowa odprawa:

• po dziesięciu latach pracy w urzędach - w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia,

• po 15 latach pracy w urzędach - w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia,

• po 20 latach pracy w urzędach - w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia.

Jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki, na polecenie przełożonego wykonuje on pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w porze nocnej oraz w niedziele i święta. Przysługuje mu w zamian wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze.

Ograniczenia antykorupcyjne dotyczące funkcjonariuszy

Korupcja – wypadkowa:

1. możliwości osiągnięcia nieuczciwych zysków

2. zbyt szerokich kompetencji

3. słabej jawności i kontroli działań sfery publicznej

• Jest to wykorzystanie urzędu publicznego dla własnych korzyści przez osobę sprawującą taki urząd

Podział:

1. Polityczna - Gdy korzyści uzyskuje radny w związku z pełnioną funkcją

2. Urzędnicza - Gdy korzyści czerpią pracownicy urzędu JS

3. Gospodarcza - Gdy urzędnik podejmuje rozstrzygnięcie korzystne dla interesanta

Przyczyny:

1. Konflikt interesów który pojawia się w przypadku konfrontacji interesu osobistego funkcjonariusza z interesem publicznym, gdy wzajemnie się one wykluczają.

Charakter:

1. Bezpośrednia – funkcjonariusz jest osobiście zainteresowany rozstrzygnięciem w danej sprawie

2. Pośrednia – reprezentuje interes osób trzecich i dąży do korzystnego rozstrzygnięcia na ich rzecz

Ograniczenia dotyczące radnych:

1. Zakaz łączenia mandatu radnego z innymi funkcjami

2. Zakaz zawierania umów z radnymi

3. Zakaz podważania zaufania wyborców i nadużywania sprawowanej funkcji

4. Ograniczenia dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej

5. Zakaz uczestniczenia we władzach spółek handlowych

6. Zakaz posiadania akcji lub udziałów

7. Wyłączenia z głosowania w sprawie dotyczącej interesu prawnego radnego

1. Z mandatem posła lub senatora

• Z członkostwem w organie innej JST

• Z funkcją wójta, wojewody, wice

• Zakaz pracy w urzędzie JST w której uzyskał mandat

• Nie może być kierownikiem, zastępcą kierownika gminnej, powiatowej, wojewódzkiej jednostki organizacyjnej

1. Nie może pracować na podstawie umowy cywilnoprawnej zawartej z wójtem…, zarządem, przewodniczącym zarządu w JST w której uzyskał mandat

• Wykonywania pracy na podstawie kontraktu menadżerskiego

• Nie dotyczy umów zawartych przed uzyskaniem mandatu

1. Nie mogą podejmować dodatkowych zajęć, mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z treścią ślubowania.

• Zakaz podejmowania dodatkowych zajęć zarobkowych

• Nie mogą powoływać się na swój mandat w związku z dodatkowymi zajęciami czy prowadzoną działalnością gospodarczą

• Nie mogą otrzymywać darowizn

1. Nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego JST, w której uzyskali mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w jej prowadzeniu

• Mienie komunalne – własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych JST i ich związków oraz mienie innych komunalnych osób prawnych

• Sankcja – wygaśnięcie mandatu

1. Nie mogą pełnić funkcji w:

• Zarządach

• Radach nadzorczych

• Komisjach rewizyjnych spółek handlowych z udziałem komunalnych osób prawnych lub przedsiębiorców

• Nie mogą być pełnomocnikami takich spółek

• Naruszenie – obowiązek zrzeczenia się stanowiska lub funkcji w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania

1. Nie mogą posiadać więcej niż 10% akcji lub udziałów w spółkach § handlowego

• Tylko do spółek z udziałem komunalnych osób prawnych lub przedsiębiorców

1. Nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani komisji jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego

• Nieprzestrzeganie – wadliwość podjętej uchwały

1. Zakazy wynikające z ustawy antykorupcyjnej (21 sierpnia 1997)

Zastosowanie do:

1. wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), zastępców wójtów (burmistrzów, prezydentów miast), skarbników gmin, sekretarzy gmin, kierowników jednostek organizacyjnych gminy, osoby zarządzające i członków organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta)

2. członków zarządów powiatów, skarbników powiatów, sekretarzy powiatów, kierowników jednostek organizacyjnych powiatu, osoby zarządzające i członków organów zarządzających powiatowymi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu starosty

3. członków zarządów województw, skarbników województw, sekretarzy województw, kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, osoby zarządzające i członków organów zarządzających wojewódzkimi osobami prawnymi oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa

Osoby te nie mogą:

• być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego;

• być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność;

• być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni, z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych;

• być członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą;

• posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10 % akcji lub udziały przedstawiające więcej niż 10 % kapitału zakładowego -- w każdej z tych spółek;

• prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego.

1. Zakazy z ustaw samorządowych

• Osoby wskazane wyżej w trakcie pełnienia funkcji lub trwania zatrudnienia oraz przez okres 3 lat po zakończeniu pełnienia funkcji lub ustaniu zatrudnienia nie mogą przyjąć jakiegokolwiek świadczenia o charakterze majątkowym, nieodpłatnie lub odpłatnie w wysokości niższej od jego rzeczywistej wartości od podmiotu lub podmiotu od niego zależnego, jeżeli biorąc udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych jego dotyczących mieli bezpośredni wpływ na jego treść.

• Członkostwa w zarządzie powiatu i województwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora.

• Funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć z:

• funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie,

• członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem lub zastępcą wójta,

• zatrudnieniem w administracji rządowej,

• mandatem posła lub senatora.

• Małżonkowie nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby.

1. Zakazy wynikające z ustawy o pracownikach samorządowych

Są to osoby zatrudnione w:

• urzędach marszałkowskich oraz wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych;

• starostwach powiatowych oraz powiatowych jednostkach organizacyjnych;

• urzędach gmin, jednostkach pomocniczych gmin oraz gminnych jednostkach i zakładach budżetowych;

• biurach związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki;

• biurach jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego

• Chodzi o zakaz podejmowania wszelkich dodatkowych zajęć, niezależnie od podstawy prawnej ich wykonywania, a nawet o zajęcia niezwiązane z istnieniem jakiegokolwiek stosunku prawnego, jeżeli pozostawałby w sprzeczności z obowiązkami pracowniczymi albo mogłoby wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność

Instrumenty kontroli i oceny funkcjonariuszy

1. Oświadczenia majątkowe

• Dotyczy radnych i osób pełniące funkcje publiczne objęte przepisami o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej

Składa je:

• W gminach na: radnych, wójta, zastępcę wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminny, osobę zarządzającą i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu wójta;

• W powiatach na: radnych, członków zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu, osobę zarządzającą i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu starosty;

• W województwach na: radnych, członków zarządu województwa, skarbnika województwa, kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osobę zarządzającą i członka organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoby wydające decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa.

• Pozostali pracownicy, doradcy i asystenci mają obowiązek złożenia oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej

• Powinno ono zawierać informację o majątku osobistym i o majątku objętego wspólnością

Oświadczenie majątkowe zawiera informacje o:

• zasobach pieniężnych, nieruchomościach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych oraz o nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub od komunalnej osoby prawnej mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalności gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowych,

• dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu,

• mieniu ruchomym o wartości powyżej 10.000 złotych,

• zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10.000 złotych, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone.

2 wzory oświadczeń

1. Jedne dla radnych – ustawy samorządowe

2. Pozostali funkcjonariusze – ustawa antykorupcyjna

• Radni wszystkich szczebli oraz wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast mają obowiązek złożyć pierwsze oświadczenie w terminie 30 dni od dnia złożenia ślubowania. Kolejne składają co roku do 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku ubiegłego. Ostatnie na 2 miesiące przed upływem kadencji

• Członkowie zarządów powiatów i województw w terminie 30 dni od dnia wyboru.

• Pozostali funkcjonariusze jak radni tylko że od dnia powołania lub zatrudnienia

Oświadczenia majątkowe składają:

1. radni – właściwemu przewodniczącemu rady lub sejmiku,

2. przewodniczący rady i sejmiku – wojewodzie,

3. wójt, burmistrz, prezydent miasta – wojewodzie,

4. starosta i marszałek województwa – wojewodzie (jeśli są jednocześnie radnymi, to także przewodniczącemu),

5. pozostali członkowie zarządu powiatu i województwa – odpowiednio staroście lub marszałkowi województwa (jeśli są jednocześnie radnymi, to także przewodniczącemu).

• Analizuje osoba której złożono oraz Urząd Skarbowy

Efekt kontroli przedstawia się radzie (sejmikowi) do dnia 30 października każdego roku

1. Kto złożył po terminie a kto wcale

2. Nieprawidłowości (opis i osoby)

3. Działań w związku z nieprawidłowościami

Sankcje:

• Radni nieskładający w terminie oświadczenia zostają pozbawieni diety, do czasu złożenia oświadczenia. Dopiero niezłożenie oświadczenia majątkowego, pomimo upływu dodatkowego terminu obłożone jest sankcją wygaśnięcia mandatu radnego

1. Inne oświadczenia

• Funkcjonariusze składają oprócz oświadczeń o stanie majątkowym:

• Oświadczenie o działalności gospodarczej

• O umowach cywilnoprawnych

• Pisemna informacja o zatrudnieniu osoby bliskiej w JST

1. Rejestr korzyści

• Służy weryfikacji i ujawnianiu statusu materialnego funkcjonariuszy

• Ujawnieniu podlegają profity czerpane z pastowanej funkcji, a więc wszystkie otrzymane „prezenty”

• Prowadzi go PKW

• Jest jawny, dostępny w formie elektronicznej

• Wójtowie…, zastępcy, sekretarze i skarbnicy x3, członkowie zarządu x2

 Do Rejestru należy zgłaszać informacje o:

• wszystkich stanowiskach i zajęciach wykonywanych zarówno w administracji publicznej, jak i w instytucjach prywatnych, z tytułu których pobiera się wynagrodzenie, oraz pracy zawodowej wykonywanej na własny rachunek,

• faktach materialnego wspierania działalności publicznej prowadzonej przez zgłaszającego,

• darowiźnie otrzymanej od podmiotów krajowych lub zagranicznych, jeżeli jej wartość przekracza 50% najniższego wynagrodzenia pracowników za pracę

• wyjazdach krajowych lub zagranicznych nie związanych z pełnioną funkcją publiczną, jeżeli ich koszt nie został pokryty przez zgłaszającego lub jego małżonka albo instytucje ich zatrudniające bądź partie polityczne, zrzeszenia lub fundacje, których są członkami,

• innych uzyskanych korzyściach

Formy współdziałania JST

Gdy celem jest wykonywanie zadań, może ono przybrać formę:

1. Zawiązków międzygminnych i powiatowych

2. Stowarzyszeń

3. Porozumień

• Jest dobrowolne

W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.

• W ramach tych związków gminy wykonują zadania własne oraz zlecone

• Powiaty mogą je tworzy również w celu wydawania decyzji administracyjnych

• Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin (powiatów)

• Gmina informuje wojewodę o zamiarze przystąpienia do związku.

• Poprzedzone negocjacjami określającymi zakres i sposobów działania związku międzykomunalnego

• Posiada osobowość prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu

• Rejestr prowadzi minister ds. administracji publicznej

• Możliwość rozszerzenia terytorialnego zakresu działania związku komunalnego na obszar gmin sąsiednich z gminami tworzącymi związek bez konieczności przystępowania tych gmin do związku

• Wykorzystuje się tu porozumienie administracyjne

Statut związku powinien określać:

• nazwę i siedzibę związku,

• uczestników i czas trwania związku,

• zadania związku,

• organy związku, ich strukturę, zakres i tryb działania,

• zasady korzystania z obiektów i urządzeń związku,

• zasady udziału w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat związku,

• zasady przystępowania i występowania członków oraz zasady rozliczeń majątkowych,

• zasady likwidacji związku,

• inne zasady określające współdziałanie.

• Gminy/powiaty tworzące związek międzygminny zgłaszają jego utworzenie do organu prowadzącego rejestr za pośrednictwem wojewody właściwego ze względu na siedzibę związku

 Do zgłoszenia dołącza się:

• uchwały rad gmin o utworzeniu związku,

• uchwały rad gmin o przyjęciu statutu,

• statut związku,

• informację właściwego wojewody o zgodności z prawem uchwał

• odpisy protokołów posiedzeń rad gmin, w części dotyczącej trybu podejmowania uchwał

• O rejestracji związku organ prowadzący rejestr zawiadamia na piśmie rady gmin uczestniczące w związku, wojewodę oraz właściwą miejscowo regionalną izbę obrachunkową.

• Wojewoda, w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia, zarządza ogłoszenie statutu związku w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Dzień wydania wojewódzkiego dziennika urzędowego jest dniem ogłoszenia statutu.

• Odmowa dokonania wpisu – decyzja

• Decyzja odmowna – można zwrócić się o ponowne rozpatrzenie

• Na ponowną odmowę – skarga do NSA w ciągu 30 dni od doręczenia wezwania

Zgromadzenie związku

• Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku, zwane dalej zgromadzeniem.

• W skład zgromadzenia wchodzą burmistrzowie i wójtowie gmin uczestniczących w związku.

• Związki powiatów – po dwóch reprezentantów powiatów uczestniczących w związku

• Dodatkowych przedstawicieli wyznacza zainteresowana rada gminy.

• Uchwały zgromadzenia są podejmowane bezwzględną większością głosów statutowej liczby członków zgromadzenia.

• W drodze uchwały może powoływać komisje

• Skład: członkowie zgromadzenia, osoby spoza (fachowa wiedza)

• Są to organy opiniodawczo-doradcze

• Komisja rewizyjna – kontrola działalności zarządu i podporządkowanych mu jednostek

Organ wykonawczy – zarząd

• Powoływany/ odwoływany przez zgromadzenie związku

• Członkowie zarządu spoza – nie więcej niż 1/3 składu

• Odwołanie zarządu związku/członków – bezwzględna/ tajne

Kompetencje organów związku

• Zgromadzenie:

• W zakresie zadań zleconych związkowi zgromadzenie wykonuje kompetencje przysługujące radzie gminy.

• Do zgromadzenia związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rady gminy.

• Członek zgromadzenia może wnieść pisemny sprzeciw w stosunku do uchwały zgromadzenia w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia.

• Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie uchwały i wymaga ponownego rozpatrzenia sprawy.

• Sprzeciw nie może być zgłoszony do uchwały podjętej w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy.

• Zarząd:

• Wykonuje uchwały zgromadzenia

• Realizuje zadania związku określone statutem

• Przewodniczący:

• Organizacja pracy zarządu i biura

• Kierowanie bieżącymi sprawami

• Reprezentowanie na zewnątrz

• Nawiązywanie/rozwiązywanie stosunku pracy

• Biuro zarządu:

• Zarząd wykonuje zadania przy pomocy biura

• Kierownik – przewodniczący

Zadania związku mogą polegać na:

1. Podejmowaniu czynności prawnych

2. Prowadzeniu działalności gospodarczej

3. Wykonywaniu zadań z zakresu administracji świadczącej

Stowarzyszenia

• W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów

• Mogą tworzyć je:

• Gminy

• Powiaty z gminami

• Województwa z powiatami i gminami

• Dla założenia potrzeba 3 założycieli

• Rada gmin, powiatów, sejmiki uchwalają statut i wybierają komitet założycielski

• Komitet składa do sądu rejestrowego wniosek o rejestrację +

• Statut

• Lista założycieli

• Protokół wyboru komitetu

• Adres siedziby stowarzyszenia

• Wydaje postanowienie o zarejestrowaniu

• Uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisu do KRS

Porozumienia

• Stworzenie podstaw wspólnej realizacji określonych działań faktycznych i prawnych w celu jego wykonywania.

• Dobrowolne

• Porozumienia zawierane przez administrację rządową i samorządową

• Porozumienia zawierane pomiędzy JST

• Po stronie przyjmującej nie może być więcej niż jedna gmina, powiat, województwo

• Są one zawierane w celu przeniesienia wykonywania zadań na inne podmioty, niż ten który zadanie pierwotnie miał wykonań.

• Przeniesienie może nastąpić w formie:

1. Przekazania zadań – środki finansowe + odpowiedzialność za wykonanie

2. Powierzenia – nie trzeba przekazywać środków finansowych na ich realizacje + nie odpowiedzialność

• Przekazywanie może nastąpić tylko w dół

Partnerstwo publiczno – prywatne

Przedmiotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia oparta na podziale zadań i ryzyka pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym.

• Partner poniesie w całości lub części nakłady na realizację przedsięwzięcia lub zapewni ich poniesienie przez inne podmioty

Przedsięwzięcie:

• budowę lub remont obiektu budowlanego,

• świadczenie usług,

• wykonanie dzieła, w szczególności wyposażenie składnika majątkowego w urządzenia podwyższające jego wartość lub użyteczność, lub

• inne świadczenie

• połączone z utrzymaniem lub zarządzaniem składnikiem majątkowym, który jest wykorzystywany do realizacji przedsięwzięcia publiczno-prywatnego lub jest z nim związany;

• wkład własny - świadczenie podmiotu publicznego lub partnera prywatnego polegające w szczególności na:

• poniesieniu części wydatków na realizację przedsięwzięcia, w tym sfinansowaniu dopłat do usług świadczonych przez partnera prywatnego w ramach przedsięwzięcia,

• wniesieniu składnika majątkowego.

• Podmiotem publicznym może być również JST

• 2 możliwości :

• Zawarcie umowy publiczno – prywatnej

• Samodzielna realizacja w trybie przepisów o zamówieniach publicznych lub bezpośrednio z wykorzystaniem własnego majątku i personelu

Kontrakt wojewódzki

• Zawiera go z województwo z administracją rządową

• Jego przedmiotem są zadania wynikające z wojewódzkich strategii rozwojowych

• Zawarcie powoduje powstanie zobowiązania zarówno dla strony rządowej jak i samorządowej

• Samorząd jest zobowiązany – do wykonywania zadań oraz częściowego sfinansowania kosztów ich realizacji

• Strona rządowa – pokrycie pozostałej kwoty

• Zawierają się w nim środki finansowe z:

• Budżetu JST

• Budżetu państwa

• Unijne

• Od innych podmiotów

Zadania samorządu terytorialnego

Zadania własne

• Są częściowo miejscowe a częściowo ponad miejscowe

1. Zadania lokalne (miejscowe) – związane z terenem i mieszkańcami jednej korporacji terenowej, który to teren nie jest podzielony pomiędzy dalsze.

• Zadania lokalno – integralne

• Zadania lokalne zsumowane

1. Zadania ponadlokalne – wykonują korporacje samorządowe, utworzone ze wspólnot lokalnych

• Zadania ponadgminne

• Zadania uzupełniające

• Zadania wyrównujące

• Zadania wspólne

Podział zadań samorządu w Polsce

• Zadanie – to określony cel, który musi osiągnąć samorząd

• Kompetencja – to zespół praw i obowiązków organu, obejmujących prawne formy działania

• Zadania samorządu mają charakter publiczny

• Własnymi zadaniami są zadania publiczne służące zaspokajaniu wspólnoty samorządowej

• Zadania zlecone wynikają z potrzeb państwa

• Nowe szczeble samorządu nie są wyposażone w uprawnienia nadrzędne i nadzorcze ani wobec siebie, ani wobec gmin

• Możliwość zawierania porozumień pomiędzy gminami i powiatami w sprawie przekazania gminom do wykonania zadań i kompetencji należących do powiatu

• Zasada pomocniczości – podejmowanie decyzji powinno odbywać się na poziomie jak najbliższym mieszkańców wspólnoty, jeżeli jest to najskuteczniejsze na tym właśnie szczeblu.

• Zadania gminy – generalna klauzula kompetencyjna

• Zadania powiatu – wyliczone taksatywnie

• Zadania województwa – jako zadania regionu

Gmina – do zadań własnych należy zaspokajanie potrzeb wspólnoty

• 4 kategorie:

1. Infrastruktura techniczna

2. Infrastruktura społeczna

3. Porządek i bezpieczeństwo

4. Ład przestrzenny i środowisko

• Zadania własne dzielą się na: obowiązkowe (porozumienie gmina/administracja rządowa) i dobrowolne (ustawy szczególne)

• Zadania zlecone – zadania należące do administracji rządowej, ale wykonywane przez organy samorządu terytorialnego. (administracja musi zapewnić kasę na wykonywanie ich)

Powiat – tylko takie zadania które przekraczają możliwości gmin

• 5 kategorii:

1. Ponadpodstawowa infrastruktura społeczna

2. Infrastruktura infrastruktura techniczna

3. Porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli

4. Ochrona środowiska i zagospodarowanie przestrzenne

5. Działalność organizatorska zmierzająca do rozwiązywania lokalnych problemów (bezrobocie, osoby niepełnosprawne, ochrona § konsumentów)

• Może on zawierać z OAR porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu AR.

• Możliwość zlecenia mu zadań z zakresu AR w drodze ustawy (zadania zlecone)

• Zapewnienie wykonywania zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji, straży. Należą tu:

1. Komendy powiatowej Policji

2. Komendy powiatowej Państwowej Straży Pożarnej

3. Powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego

• Zadania własne – wykonywane samodzielnie, bez ingerencji

• Zadania zlecone – może być ingerencja

• Podstawa kompetencyjna – zadania własne

• Na powiat mogą zostać nałożone obowiązki przygotowania i przeprowadzania wyborów czy referendów

Województwo – szczebel regionalny, zadania - rozwój regionalny i społeczny

1. Samorząd określa strategię rozwojową województwa

2. Prowadzi politykę rozwoju województwa

3. Strategia rozwoju jest realizowana poprzez programy wojewódzkie

Cele:

• pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskiej i kulturowej mieszkańców,

• pobudzanie aktywności gospodarczej,

• podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa,

• zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb przyszłych pokoleń,

• kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.

• W celu wykonywania zadań województwo tworzy wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne

• Może im przekazać zadania należące do województwa

Akty prawa miejscowego Samorządu T.

Prawo miejscowe – akty prawa powszechnie obowiązującego stanowione przez terenowe organy administracji rządowej oraz organy ST, obowiązujące na obszarze działania organów, które je ustanowiły.

Akt prawa miejscowego:

1. Podstawowe źródło § powszechnie obowiązującego

2. Obowiązuje na obszarze organu który je ustanowił

3. Stanowiony na podstawie i w granicach §

4. Przez organy ST lub terenowe organy administracji rządowej

5. Ogłoszony

• Akty te nie mogą wykraczać poza granice ich właściwości

Wydają je:

• terenowe organy administracji rządowej – wojewodowie i organy administracji niezespolonej,

• organy samorządu terytorialnego – zwłaszcza rady gmin, rady powiatów, sejmiki województw.

• obowiązują na obszarze, odpowiednio: województw, powiatów, gmin

• jeżeli akt prawotwórczy zawiera co najmniej jedną normę podstawową o charakterze generalnym i abstrakcyjnym to jest to akt prawa miejscowego

• akt normatywny generalny – ustala normę prawną, mającą regulować pewne kategorie stosunków społecznych , mogących powstać między organem a każdą nieznaną jednostką

• akt administracyjny indywidualny – reguluje stosunki między organem a daną jednostką

• Organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów.

• Mogą regulować postępowanie wszystkich kategorii adresatów

• Nadzór nad aktami prawa miejscowego sprawowany jest wyłącznie na podstawie kryterium zgodności z prawem

• Obowiązek publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym

Charakter prawny ich nie jest jednolity. W zależności od przyjętego kryterium podziału można wyróżnić następujące kategorie:

1. Kryterium rodzaju upoważnienia ustawowego

1. Wydawane na postawie przepisów ustaw szczególnych

2. Na podstawie klauzuli generalnej

1. Kryterium podmiotu

1. Przez JST

2. Przez terenowe organy administracji rządowej

1. Kryterium przedmiotowo – formalne

2. Kryterium przedmiotowe uzupełnione kryterium rodzaju upoważnienia ustawowego

1. Mogą być wydawane gdy brak delegacji ustawowej dla ich ustanowienia, w oparciu o klauzulę generalną

Gminne akty prawa miejscowego

Organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie:

• wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczych,

• organizacji urzędów i instytucji gminnych,

• zasad zarządu mieniem gminy,

• zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

• Rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

• Winny one wskazywać dobra, które za ich pomocą mają chronić i określać przedsięwzięcia niezbędne w tym celu

• Aktem określającym ustrój JST jest statut

• Określa się go jako – zbiór przepisów powstających z delegacji ustawowej, a regulujący zadania, strukturę, sposób działania instytucji lub organizacji

Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.

• W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt, w formie zarządzenia.

• Zarządzenie, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.

• W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy określa termin utraty jego mocy obowiązującej.

• Źródłem odmowy mogą być względy prawne lub celowościowe

• Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu.

Powiatowe akty prawa miejscowego

• Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu.

Akty prawa miejscowego stanowione przez RP są w szczególności w sprawach:

• wymagających uregulowania w statucie,

• porządkowych,

• szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu,

• zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

• W szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy.

• W przypadkach niecierpiących zwłoki, może je wydać zarząd.

• Podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady powiatu.

• Tracą one moc w razie nieprzedłożenia ich do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia.

• Starosta przesyła przepisy porządkowe do wiadomości zarządom gmin położonych na obszarze powiatu i starostom sąsiednich powiatów następnego dnia po ich ustanowieniu.

• Akty prawa miejscowego podpisuje niezwłocznie po ich uchwaleniu przewodniczący rady powiatu i kieruje do publikacji.

• Ochronie podlega dodatkowo: mienie obywateli i środowisko naturalne

Wojewódzkie akty prawa miejscowego

Tylko akty prawa miejscowego:

1. O charakterze wykonawczym

2. Ustrojowe przepisy wewnętrzne

• Na podstawie ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego części.

• Właściwość do stanowienia:

1. Statutu województwa

2. Zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim

3. Zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

• Statut województwa jest uchwalany po uzgodnieniu z PRM a następnie ogłoszony w wojewódzkim dzienniku urzędowym i monitorze PL

• Wszystkie akty § miejscowego mają taką samą moc obowiązującą

• Uchwały w sprawie § porządkowych wójt, burmistrz, starosta przekazuje wojewodzie w ciągu 2 dni od ich podjęcia

Procedura uchwałodawcza

Przygotowanie projektu uchwał:

• To zespół czynności i działań zmierzających do opracowania pisemnego dokumentu wyrażającego treść zamierzonego rozstrzygnięcia, zdolnego ze względu na swą treść i formę do tego, aby stać się przedmiotem obrad organu samorządowego i przybrać postać uchwały tego organu

• W RG – należy do wójta… lub zarządu powiatu

Cztery modele przygotowania projektu uchwały

• Pierwszy zakłada, że wnioskodawca mający inicjatywę uchwałodawczą, sam opracowuje projekt a później przedkłada go radzie.

• Drugi model przewiduje, że wnioskodawca przygotowuje projekt uchwały przy udziale innego podmiotu (wójt, zarząd, przewodniczący rady), zapewniającego wnioskodawcy pomoc merytoryczną i prawną lub koordynującego prace nad przygotowaniem.

• Trzeci z kolei, w którym projekt uchwały przygotowuje zawsze organ wykonawczy, niezależnie od tego, kto jest wnioskodawcą; inicjatywę uchwałodawczą zgłasza się wówczas na piśmie wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi); później to on przygotowuje projekt uchwały lub nadzoruje prace z tym związane, wskazuje osoby odpowiedzialne za sporządzenie projektu

• Czwarty model, wskazuje, iż podmiot, któremu przysługuje inicjatywa uchwałodawcza, ma prawo przygotowania projektu uchwały; gdy nie skorzysta z tego prawa ten obowiązek przechodzi na wójta.

• Gotowy projekt uchwały przedkładany jest pod obrady organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego

Postępowanie z projektem uchwały na sesji rady (sejmiku)

• Akty prawa lokalnego przyjmowane są podczas obrada organów stanowiących poszczególnych jednostek samorządowych, zwanych sesjami.

• Po otwarciu sesji, projekt uchwały, zostaje przedstawiony przez właściwą osobę, po czym wysłuchuje się opinii o nim.

• Następnie odbywa się dyskusja, podczas której radni wyrażają swoje stanowisko co do przedmiotu obrad. Projektodawca może po tej części wnieść autopoprawki, które nie podlegają głosowaniu, natomiast poprawki wniesione przez radnych podlegają odrębnemu głosowaniu.

• Ostatecznie projekt uchwały zostaje poddany pod głosowanie.

• Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym

• W powiecie i województwie uchwały zapadają zwykłą większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady (sejmiku) w głosowaniu jawnym/jawne imienne.

• Przy obliczeniach uwzględnia się tylko głosy ważne, pod uwagę nie bierze się głosów wstrzymujących.

• Po ogłoszeniu wyników głosowania przez przewodniczącego rady (sejmiku), jeżeli projekt uchwały został przyjęty – staje się uchwałą.

Podpisanie i wejście uchwały w życie

Istnieją trzy możliwości kto podpisuje ustawę:

• radni, którzy uczestniczyli w jej podjęciu,

• przewodniczący rady,

• wójt, który doręcza uchwałę organowi nadzoru

• w powiecie - starosta,

• w województwie – marszałek

• Podpisanie uchwały przez przewodniczącego jest poświadczeniem, że uchwała taka została przez radę podjęta, zgodnie z obowiązującą procedurą.

• Przewodniczący nie ma kompetencji do oceny merytorycznej zasadności rozstrzygnięcia zawartego w uchwale ani do oceny jej zgodności z prawem materialnym.

• Zasadniczo nie może więc odmówić podpisania, chyba że dokument nie posiada formalnych atrybutów uchwały

• Uchwała nie spełniająca wymogów jest sprzeczna z prawem, a więc nieważna.

• O nieważności decyduje jednak ostateczna ocena wagi naruszenia prawa przez organ nadzoru.

• Stwierdzenie, że naruszenie jest istotne skutkuje nieważnością uchwały.

• „W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa”.

• Podpis pod uchwałą powinien być złożony bez zbędnej zwłoki.

• Opóźnienia są uzasadnione tylko w przypadku konieczności wykonania czynności techniczno-kancelaryjnych

• W powiecie „akty prawa miejscowego podpisuje niezwłocznie po ich uchwaleniu przewodniczący rady powiatu i kieruje do publikacji”.

• W sejmiku województwa powinny być również niezwłocznie podpisane przez przewodniczącego sejmiku województwa i skierowane do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

• Ogłoszenie każdego aktu prawa miejscowego w wojewódzkim dzienniku urzędowym jest obowiązkiem wojewody.

• Moment wejścia w życie aktu prawa miejscowego następuje po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia w dziennikach urzędowych, chyba że dany akt normatywny określił dłuższy termin.

• W uzasadnionych przypadkach akty normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż 14 dni. Jest to dozwolone, gdy ważny interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie a zasady demokratycznego państwa prawa nie stoją temu na przeszkodzie, wtedy dniem wejścia w życie może być dzień jego ogłoszenia w dzienniku urzędowym.

Dochody JST

Dochody własne – są to dochody publiczne, przymusowe, bezzwrotne, ogólne świadczenia pieniężne pobierane od podmiotów zamieszkałych lub mający siedzibę na terenie danej JST, uiszczane w celu pokrycia jej wydatków.

Zalicza się do nich:

1. Daniny publiczne (podatki, opłaty)

2. Inne świadczenia pieniężne o charakterze publicznoprawnym (grzywny, kary)

• Dochody własne – należące w całości

• Subwencja ogólna

• Dotacje celowe z budżetu państwa

• Dochody zwyczajne

• Dochody nadzwyczajne

Dochody wewnętrzne – ustalane i pobierane przez organy gminy (podatki, opłaty)

Dochody zewnętrzne – otrzymywane od wojewody lub ministra finansów (dotacje, subwencje)

Subwencje – na finansowanie zadań własnych

Dotacje – zarówno zadań własnych jak i zleconych

Źródłami dochodów własnych gminy są w szczególności :

• wpływy z podatków ( od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, dochodowego od osób fizycznych, opłacanego w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych)

• wpływy z opłat ( skarbowej, targowej, miejscowej, uzdrowiskowej i od posiadania psów, eksploatacyjnej);

• dochody uzyskiwane przez gminne jednostki budżetowe gminy oraz wpłaty od gminnych zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych gminnych jednostek budżetowych;

• dochody z majątku gminy;

• spadki, zapisy i darowizny na rzecz gminy;

• dochody z kar pieniężnych i grzywien

• 5,0% dochodów uzyskiwanych na rzecz budżetu państwa w związku z realizacją zadań z zakresu administracji rządowej oraz innych zadań zleconych ustawami, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

• odsetki od pożyczek udzielanych przez gminę, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

• odsetki od nieterminowo przekazywanych należności stanowiących dochody gminy;

• odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych gminy, o ile odrębne przepisy nie stanowią inaczej;

• dotacje z budżetów innych jednostek samorządu terytorialnego.

• udziały w podatkach stanowiących dochód budżetu państwa

• środki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegające zwrotowi;

• środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej;

Ustalanie stawek podatków i wysokości opłat lokalnych oraz udzielanie ulg i zwolnień

• Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

• RP podejmuje uchwały w sprawach dotyczących:

• podatku od nieruchomości

• podatku od środków transportowych

• podatku od posiadania psów

• opłat lokalnych

• podatku rolnego

• podatku leśnego

• stawki opłaty prolongacyjnej

• wójt, … stał się organem podatkowym uprawnionym do wydawania decyzji i postanowień w ramach toczących się postępowań podatkowych dotyczących w szczególności: ulg, odroczeń, umorzeń, zaniechania poboru podatków i opłat

• organy gminy prowadzą własną politykę podatkową

Samoopodatkowanie mieszkańców

• To taka sytuacja, w której pewna grupa podmiotów, nie będąca uprawniona do tworzenia obowiązków podatkowych, podejmuje decyzję o dobrowolnym obciążeniu się pewnymi wpłatami pieniężnymi na rzecz budżetu państwa lub innego funduszu celowego

W drodze referendum gminnego

• Z inicjatywy rady gminy, która podejmuje stosowną uchwałę bezwzględną większością głosów swojego ustawowego składu. Uchwała w sprawie samoopodatkowania mieszkańców, obok terminów, wzorów kart do głosowania itd,  musi zawierać obowiązkowo wskazanie celu lub celów oraz zasad samoopodatkowania 

• Z inicjatywy mieszkańców (obywatela, grupy obywateli, partii politycznych lub organizacji społecznej), którzy to inicjatorzy zobowiązani są pisemnie powiadomić stosowne władze gminne o zamiarze wystąpienia z inicjatywą przeprowadzenia referendum, na swój koszt podać do publicznej wiadomości informację o przedmiocie zamierzonego referendum i zebrać podpisy popierające inicjatywę od 1/10 liczby mieszkańców. Inicjatywa taka musi być dodatkowo zatwierdzona przez radę gminy. Odmowna uchwała rady gminy może być zaskarżona do NSA, którego pozytywna decyzja zastępuje uchwałę rady.

• Referendum (w sprawie samoopodatkowania) jest ważne, jeśli wzięło w nim udział, co najmniej 30% uprawnionych do głosowania, a decyzja w sprawie samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne jest rozstrzygająca, jeżeli za samoopodatkowaniem padło, co najmniej 2/3 ważnych głosów. Każdy uprawniony do wzięcia udziału w referendum mieszkaniec gminy może wnieść protest do SO w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników referendum.

• Uchwała RG o przeprowadzeniu referendum podlega opublikowaniu

• Przeprowadza się je między 30 a 35 dniem od dnia opublikowania uchwały na terenie gminy

Rada gminy powinna określić:

• jakie grupy mieszkańców mają być opodatkowane

• jaki jest przedmiot samo opodatkowania

• terminy i tryb płatności

• co jest podstawą obliczenia podatku(np. powierzchnia gruntu)

Pozyskiwanie środków o charakterze zwrotnym

• Przychodami budżetowymi (dochodami zwrotnymi) są: kredyty, pożyczki, przychody z misji papierów wartościowych.

 

• Są głównym źródłem finansowania deficytu budżetowego.

• Organem właściwym do zaciągnięcia tego rodzaju zobowiązań jest organ stanowiący, którego wola jest realizowana przez wójta(burmistrz prezydenta miasta).

• Gmina, jako podmiot publicznoprawny może występować na rynku finansowym zarówno, jako oferent wolnych środków pieniężnych zainteresowany w ich bezpiecznym i korzystnym ulokowaniu, jak i przedmiot zainteresowany pozyskiwaniem środków dla sfinansowania określonych własnych zamierzeń

• Kredyty i pożyczki stanowią dogodne źródło pozyskiwania niezbędnych środków finansowych, zwłaszcza na cele inwestycyjne.

Uzyskiwanie dochodów z gospodarowania mieniem

• Mienie gminy jest odrębne i niepowiązane ani z mieniem Skarbu Państwa ani z mieniem innych jednostek samorządu terytorialnego.

• Dochodami gminy z gospodarowania nieruchomościami będącymi jej własnością mogą być przede wszystkim wpływy z tytułu obrotu nieruchomościami. Nieruchomości te mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany, zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste.

 

• Aby gmina mogła osiągnąć znaczące dochody z mienia, powinna prowadzić aktywną politykę gospodarki nieruchomościami.

  • ograniczenie sprzedaży nieruchomości stanowiących własność gminy

  • zmiana przeznaczenia w planie zagospodarowania przestrzennego

 

• Racjonalne zarządzanie nieruchomościami gminnymi powinno prowadzić do wzrostu ich wartości. Wzrost też zależny jest od prawidłowego opracowania i uchwalenia strategii rozwoju gminy, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Ustalanie opłat i cen za usługi związane z eksploatacją obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

• Są przychodami gminnych jednostek organizacyjnych

• RG może postanawiać o wysokości cen i opłat albo o sposobie ustalania cen i opłat za usługi komunalne o charakterze użyteczności publicznej oraz za korzystanie z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

• Opłaty za wodę, za usuwanie i unieszkodliwianie odpadów komunalnych, za przejazdy lokalnym transportem zbiorowym, umieszczanie reklam, parkowanie, żłobki, przedszkola publiczne.

Subwencja ogólna

• Jest bezzwrotną pomocą finansową udzielaną przez państwo ze środków budżetowych w celu wsparcia działalności jednostek samorządu terytorialnego, przeznaczoną na finansowanie zadań własnych.

• Gmina otrzymuje z budżetu państwa subwencję ogólną składającą się z części:

• oświatowej

• wyrównawczej

• równoważącej

Część oświatowa

• Kwotę przeznaczoną na część oświatową dla wszystkich jednostek samorządu ustala się w wysokości łącznej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej, nie mniejszej niż przyjęta w ustawie budżetowej w roku bazowym, skorygowanej o kwotę innych wydatków.

• Minister właściwy ds. finansów publicznych przekazuje gminom część oświatową subwencji ogólnej w 12 ratach w terminie do 25 dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc wypłat wynagrodzeń, z tym, że rata za marzec wynosi 2/13 ogólnej kwoty części oświatowej subwencji ogólnej.

 

Część wyrównawcza

• Składa się z kwoty podstawowej i uzupełniającej.

• Wysokość kwoty uzupełniającej uzależniona jest od gęstości zaludnienia w gminie, w relacji do średniej gęstości zaludnienia w kraju i dochodami gminy na jednego mieszkańca.

• Kwotę uzupełniającą otrzymują te gminy w których gęstość zaludnienia ustalona przez GUS  wg stanu na dzień 31.12.2002 jest niższa od średniej gęstości zaludnienia w kraju i dochód podatkowy na jednego mieszkańca jest nie wyższy niż 150% średniego dochodu podatkowego na jednego mieszkańca kraju.

• Minister właściwy ds. finansów przekazuje gminom część wyrównawcza w 12 ratach w terminie do 15 dnia każdego miesiąca.

 

Część równoważąca

• Ustala się w wysokości stanowiącej sumę łącznej kwoty wpłat gmin oraz łącznej kwoty uzupełniającej części subwencji wyrównawczej, których wskaźnik dochodów podatkowych jest wyższy od 150% analogicznego wskaźnika obliczonego łącznie dla wszystkich gmin kraju i które w związku z tym nie otrzymują kwoty uzupełniającej, choć jest ona dla nich obliczona.

• Minister właściwy ds. finansów przekazuje w 12 ratach miesięcznych w terminie do 25 dnia każdego miesiąca.

Podatki lokalne

Podatek od nieruchomości

• Jest to podatek typu przychodowego, mający na celu sięganie do dochodu w toku jego tworzenia się w sposób wstępny. Czasem jednak podatek ten ma charakter podatku konsumpcyjnego. Staje się tak kiedy przedmiotem tego opodatkowania jest np. budynek mieszkalny.

• Podatnikami są osoby fizyczne, prawne jednostki organizacyjne tym spółki nieposiadające osobowości prawnej.

• Obowiązek podatkowy ciąży na tych podmiotach gdy są one:

• właścicielami nieruchomości

• posiadaczami samoistnymi nieruchomości

• użytkownikami wieczystymi gruntów

• Przedmiotem opodatkowania są: grunty, budynki lub ich części, budowle lub ich części

Podatek od środków transportowych

• Stanowi źródło dochodów gmin.

• Podatek jest świadczeniem związanym z własnością i eksploatacją określonych w ustawie środków transportowych.

• Podatnikami są osoby fizyczne i prawne, które są właścicielami środków transportowych.

• Przy określaniu obowiązku podatkowego jednostki organizacyjne mniemające osobowości prawnej, na które środek transportowy jest zarejestrowany traktuje się na równi z właścicielami.

• Gdy nastąpi zmiana właściciela zarejestrowanego środka transportowego jego dotychczasowy właściciel pozostaje przez pewien czas podatnikiem omawianego podatku.

• Stan ten trwa do końca miesiąca, w którym nastąpiło przeniesienie właściciela.

• Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym środek trans. został zarejestrowany.

• Przedmiotem opodatkowania są samochody ciężarowe od 3,5 tony, ciągniki siodłowe i balastowe używane z naczepą lub przyczepą o dopuszczalnej masie całkowitej zespołu pojazdów od 3,5 tony, przyczepy i naczepy, które łącznie z pojazdem silnikowym posiadają od 7 ton, autobusy.

Podatek od posiadania psów

• Podmiotami, na których ciąży obowiązek podatkowy są osoby fizyczne posiadające psa.

• Przedmiotem tego podatku jest fakt posiadania psa.

• Podstawę opodatkowania stanowi liczba posiadanych psów.

• Skala w podatku od posiadania psów może być zarówno proporcjonalna, jeśli podatek ten jest wymierzany w takiej samej wysokości od każdego kolejnego psa bez względu na ich liczbę, jak i progresywna, kiedy podatek od każdego psa jest coraz wyższy.

• Wysokość stawek ustala samodzielnie każda rada gminy.

Zwolnienia socjalne przysługują z tytułu posiadania psów będących pomocą dla osób niepełnosprawnych (niewidomych, głuchoniemych, niedołężnych). Zwolnieniami tego typu są objęte też osoby w wieku powyżej 65lat prowadzące samodzielnie gospodarstwo domowe, przysługuje tylko na jednego psa.

Podatek rolny

• Podatnikami mogą być osoby fizyczne, prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki, niemające osobowości prawnej.

• Spoczywa na podmiotach, które są właścicielami lub samoistnymi posiadaczami albo wieczystymi użytkownikami gospodarstw rolnych.

• Obowiązek ciąży także na osobach fizycznych, prawnych, jednostkach org., niemających osobowości prawnej, które posiadają na podstawie zawartej umowy lub bez umownie grunty wchodzące w skład gospodarstwa rolnego, stanowiące własność Skarbu Państwa lub gminy.

Jeśli chodzi o małżonków to obowiązek ciąży łącznie na obojgu, jeżeli gospodarstwo rolne stanowi współwłasność lub odrębną własność każdego z nich.

Jeśli gospodarstwo jest współwłasnością dwóch lub więcej osób prawnych czy fizycznych obowiązek ciąży na osobie będącej współwłaścicielem, która w całości prowadzi gospodarstwo, jeśli prowadzą je wszyscy to na wszystkich.

Przedmiotem opodatkowania są grunty rolne, zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych. Grunty zajęte na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza są wyłączone z opodatkowania.

Podatek leśny

• Podatnikami są osoby prawne, fizyczne i jednostki org., w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej będące właścicielami lasów, samoistnymi posiadaczami lasów, ich użytkownikami wieczystymi lub posiadające lasy stanowiące własność Skarbu Państwa.

• Przedmiotem są lasy.

• Z opodatkowania wyłączone są lasy zajęte na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż leśna, lasy niezwiązane z gospodarką leśną, lasy zajęte na ośrodki wypoczynkowe, działki budowlane. Podstawą opodatkowania jest powierzchnia lasu.

Karta podatkowa

• Uproszczona forma tego opodatkowania wyraża się w tym, że rezygnuje się z określenia wielkości uzyskanych przez podatnika dochodów (przychodów), przychodów podatek ustala się w stałych kwotach niezależnych od rzeczywiście osiąganych dochodów.

• Opłacanie podatku w postaci karty jest prawem a nie obowiązkiem podatnika i przyznawane jest wyłącznie na jego wniosek.

Podatek od spadków i darowizn

• Świadczenie obciążające wyłącznie ludność.

• Podatnikami są tylko osoby fizyczne.

• Przedmiotem opodatkowania jest nabycie własności rzeczy lub innych praw majątkowych w drodze spadku, darowizny, zasiedzenia oraz nieodpłatnego zniesienia współwłasności.

• Przedmiotem jest także nabycie własności rzeczy i innych praw majątkowych tytułem zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w postaci powołania do spadku albo w postaci zapisy.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

• Pobór tego podatku w znacznej mierze odbywa się metodą tzw. samoobliczenia, co oznacza, że na podatniku ciąży obowiązek prawidłowego obliczenia i terminowego zapłacenia podatku bez wezwania ze strony organu podatkowego.

• Podatnikami są osoby fizyczne, prawne, jed. org. niemające osobowości prawnej z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

• Przedmiotem nie jest każda czynność cywilnoprawna tylko:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych

• umowy pożyczki

• umowy poręczenia

• umowy darowizny

• umowy majątkowe małżeńskie

Opłaty lokalne

Opłata targowa

• Podmiotami do wnoszenia opłaty targowej są osoby fizyczne, prawne ,jed. org. nieposiadające osobowości prawnej, dokonujące w danym dniu sprzedaży na targowisku.

• Opłata targowa płacona jest wg dziennych stawek kwotowych. Wyższe stawki pobierane są przy sprzedaży z samochodów ciężarowych o dużej ładowności bądź też z dużych obiektów i straganów.

Opłata miejscowa

• Podatnikami są osoby fizyczne przebywające w miejscowościach uzdrowiskowych i turystycznych.

• Chodzi o pobyt dłuższy niż jeden dzień, którego celem jest wypoczynek, poratowanie zdrowia, szkolenie lub turystyka.

• W przeciwieństwie do opłaty targowej, opłaty miejscowej nie może wprowadzać każda gmina, tylko ta, która posiada korzystne właściwości klimatyczne, walory krajobrazowe.

• Wykaz tych miejscowości ustala wojewoda po uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw ochrony środowiska.

• Podstawę obliczenia opłaty stanowi liczba dni pobytu. Opłatę pobiera się za każdy dzień pobytu w wysokości określanej kwotowo w drodze uchwały przez właściwą radę gminy.

• Opłata miejscowa wbrew nazwy nie jest opłatą, lecz podatkiem

Opłata adiacencka

• Obowiązek ponoszenia opłaty spoczywa na właścicielach i użytkownikach wieczystych nieruchomości gruntowych.

• Jest ustalana w związku ze wzrostem wartości nieruchomości gruntowych spowodowanym:

• podziałem nieruchomości

• scaleniem i podziałem nieruchomości

• budową urządzeń infrastruktury technicznej

• Podstawę wymiaru opłaty stanowi wartość pieniężna wyrażająca wzrost wartości nieruchomości.

• Stawka opłaty nie może przekroczyć 50% różnicy wartości, jaką miała nieruchomość przed podziałem, scaleniem i podziałem lub budową urządzeń infrastruktury technicznej, a wartością jaką uzyskała po dokonaniu tych procesów.

Mienie gmin, powiatów i województw samorządowych

Mienie komunalne - własność i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.

Mieniem powiatu - własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne.

Mieniem województwa - własność i inne prawa majątkowe nabyte przez województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne.

• Na mienie samorządowe składają się wyłącznie prawa majątkowe, których wartość może być wyrażona w pieniądzu.

• Nie mieszczą się w pojęciu mienia prawa niemajątkowe, zarówno w stosunku do dóbr materialnych jak i niematerialnych.

• Nie mieszczą się w pojęciu mienia samorządowego pasywa, czyli wszelkiego rodzaju zobowiązania związane z mieniem samorządowym.

• Własność komunalna jest rodzajem mienia publicznego.

Własność polega na tym, że gmina, powiat, województwo i pozostałe komunalne osoby prawne mogą w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego z wyłączeniem inny osób korzystać z rzeczy zgodnie ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem swego prawa, w szczególności mogą pobierać pożyczki i inne dochody z rzeczy.

Oprócz własności w skład mienia samorządowego wchodzą również inne prawa majątkowe, czyli, prawa pochodne od własności, stanowiące ograniczone w stosunku do niej formy władania rzeczami, takie jak użytkowanie wieczyste i inne ograniczone prawa rzeczowe; środki finansowe pochodzące z różnych źródeł publicznoprawnych(podatki) i prywatnoprawnych(darowizny).

• Tym, co odróżnia mienie samorządu terytorialnego od innych rodzajów mienia, jest przynależność do komunalnej osoby prawnej.

• Gminne osoby prawne muszą posiadać przyznaną w sposób wyraźny przez przepisy prawa osobowość prawą.

• Tylko te jednostki org. mogą być kwalifikowane jako komunalne, których cały kapitał ma charakter mienia komunalnego, ponieważ tylko wtedy gmina w sposób wyłączny ma możliwość decydowania o losach takiej jednostki organizacyjnej, a w razie likwidacji całe pozostałe po niej mienie wchodzi do majątku gminy.

Pochodzenie mienia gminnego

Nabycie mienia komunalnego następuje:

• na podstawie ustawy

• przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic.

• w wyniku przekazania przez administrację rządową

• w wyniku własnej działalności gospodarczej

Przejęcie mienia

Mienie ogólnonarodowe należące do:

1. Rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego

2. Przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt. 1 pełnią funkcję organu założycielskiego

3. Zakładów i innych jednostek org.

• W sytuacji, gdy gmina nabywała mienie z mocy prawa, wojewoda wydawał decyzję administracyjną o charakterze deklaratoryjnym, w pozostałych przypadkach nabycie mienia następowało na podstawie konstytutywnej decyzji wojewody.

• Organem odwoławczym jest Krajowa Komisja Uwłaszczeniowa.

Mienie gminne staje się z dniem wejścia w życie ustawy o samorządzie teryt. z mocy prawa mieniem gminy, na której obszarze jest położone.

• Rada Ministrów ustaliła wykaz przedsiębiorstw państwowych i jednostek organizacyjnych, których mienie nie podlegało komunalizacji.

• Nie podlegało uwłaszczeniu mienie państwowe, jeżeli korzystały z niego:

• Kościół katolicki, inne kościoły i związki wyznaniowe

• przedstawicielstwa dyplomatyczne i urzędy konsularne państw obcych i instytucje międzynarodowe korzystające z immunitetów dyplomatycznych lub konsularnych.

Nabycie mienia

1. przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic, przekazanie to następuje w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia -decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji

2. w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych przez Rade Ministrów w drodze rozporządzenia

3. w wyniku własnej działalności gospodarczej

Pochodzenie mienia powiatów i województw samorządowych

Nabycie mienia przez powiat następuje:

• na podstawie odrębnej ustawy, z zastrzeżeniem, że nie stanowi ona mienia jakiejkolwiek gminy

• przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu

• w wyniku przejęcia od Skarbu Państwa na podstawie porozumienia, z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych.

Rada Ministrów upoważniona jest do określenia w drodze rozporządzenia :

a) trybu przekazywania mienia przez Skarb Państwa powiatom, z uwzględnieniem potrzeb w zakresie wykonywania zadań powiatów;

b) kategorii mienia wyłączonego z przekazywania powiatom, przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczenia.

Od przekazywania powiatom i miastom na prawach powiatu wyłączono:

• mienie Skarbu Państwa wchodzące w skład zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa

• własność nieruchomości wchodzących w skład zasobu nieruchomości Skarbu Państwa niesłużących do wykonywania zadań powiatu

• mienie Skarbu Państwa będące w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe

Dwa tryby nabycia mienia:

1) dotyczy mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu instytucji i państwowych jednostek organizacyjnych. Nabycie mienia w tym trybie stwierdzał wojewoda w drodze decyzji

2) dotyczył przekazywania powiatom mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego do wykonywania zadań powiatu.

• Przekazanie powiatowi mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych jest nieodpłatne, wolne od podatków i opłat.

• Przekazanie mienia województwu następuje w drodze decyzji wojewody, przy czym raz jest to decyzja konstytutywna a raz deklaratoryjna.

Zarządzanie mieniem samorządowym

Pojęcie zarządzania mieniem samorządowym

• Zarządzanie mieniem samorządowym traktuje jako kategorię zbiorczą, w której mieszczą się pojęcia” administrowanie” i „gospodarowanie” mieniem.

• Administrowanie to zarządzanie za pomocą form działania właściwych prawu administracyjnemu.

Zasady zarządzania mieniem samorządowym

Zasada samodzielności:

• Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa.

• Granice samodzielności działania samorządu terytorialnego określa przyznana przez prawo terytorialnym związkom samorządowym osobowość prawna.

Osobowość publicznoprawna (administracyjna) daje jednostkom samorządowym możliwość nawiązania stosunków prawnych z organami państwa. Podmiotowość prawna samorządu to nie tylko sprawa kompetencji administracyjnych ale również majątkowych, cywilnoprawnych.

Osobowość cywilnoprawna (prywatna) - jednostki samorządu terytorialnego mogą posiadać własny majątek, samodzielnie nim zarządzać, zaciągać zobowiązania itp.

Działalność gospodarcza to działalność wytwórcza, budowlana, handlowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż.

Użyteczność publiczna to zadania własne jednostek samorządu terytorialnego mające na celu bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych.

Prawo spółdzielcze, spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem o nieograniczonej liczbie członków i zmiennym funduszu udziałowym prowadzącym wspólną działalność gospodarczą.

Katalog cech działalności gospodarczej samorządu terytorialnego:

• działalność gospodarcza sam. ter. nie jest realizowana w warunkach wolności gospodarczej

• zakres przedmiotowy działalności gospodarczej wyznaczają zadania publiczne

• nie jest to działalność ukierunkowana na osiąganie zysku

• działalność nakierowana na zaspokajanie gospodarczych potrzeb

Oświadczenia woli

• Oświadczenia woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mienie składa jednoosobowo wójt( burmistrz, prezydent miasta) albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną, upoważnioną przez wójta osobą.

• W sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd.

• W imieniu województwa składa marszałek województwa wraz inaczej członkiem zarządu województwa, chyba, że statut województwa stanowi inaczej.

• Możliwość upoważnienia przez wójta do składania oświadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalności kierownictwu jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowości prawnej.

• Na szczeblu województwa upoważnienie do składania jednoosobowo oświadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa, udzielić może marszałkowi sejmik województwa.

Działalność gospodarcza

• Dodatkowe cechy działalności gospodarczej sformułowane przez SN:

• zawodowy więc stały charakter

• związana z nim powtarzalność podejmowanych działań

• podporządkowanie zasadzie racjonalnego gospodarowania

• uczestnictwo w obrocie gospodarczym

• Podstawowymi wyznacznikami pojęcia działalność gospodarcza są:

• gospodarczy charakter prowadzonej działalności

• ukierunkowanie na osiąganie zysku

• samoistny charakter działalności

Komunalny zakład budżetowy

• Komunalne zakłady budżetowe może powoływać, likwidować lub przekształcać rada gminy

• Uchwała taka powinna określać: nazwę i siedzibę, podstawę prawną działania, przedmiot działania, źródła przychodów oraz przeznaczenie rozchodów.

• Do pracowników komunalnych zakładów budżetowych stosuje się przepisy o pracownikach samorządowych

• Możliwość przekształcenia zakładu w spółkę prawa handlowego

Rada gminy może w drodze uchwały przekształcić zakład budżetowy w spółkę.

• Czynności związane z przekształceniem wykonuje zarząd gminy.

• Składniki mienia zakładu budżetowego przekształconego w spółkę stają się majątkiem spółki.

Spółka prawa handlowego

• Gmina może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także może przystępować do takich spółek

• Jedynie w sferze użyteczności publicznej ustawodawca organiczna możliwość tworzenia i przystępowania do spółek prawa handlowego o charakterze kapitałowy

• Województwo poza tą sferą może tworzyć jedynie spółki z o.o. i akcyjne

• W jednoosobowej spółce gminy funkcję zgromadzenia wspólników pełni zarząd gminy.

• Wszystkie ustawy przyjmują, że to organ stanowiący JST określa zasady nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na okres dłuższy niż 3 lata

• Spółka określa w regulaminie zasady korzystania z usług publicznych świadczonych przez spółkę, a także obowiązki spółki wobec odbiorców usług.

• Regulamin oraz jego zmiany obowiązują na terenie gminy po zatwierdzeniu przez zarząd tej gminy.

Powierzenie zadań z zakresy gospodarki komunalnej

JST mogą te zadania powierzyć:

1. Osobom fizycznym

2. Prawnym

3. JO nieposiadającym osobowości prawnej

• Powierzenie następuje w drodze umowy cywilnoprawnej

• Przedmiot powierzenia – scedowanie na samodzielny podmiot realizacji pewnego zadania pozostającego w zakresie gospodarki komunalnej, a więc nie będą to usługi ani dostawa na rzecz zamawiającego

W celu wykonywania zadań JST może zlecić ich realizację:

1. Organizacją pozarządowym

2. Osobą prawnym i jednostką organizacyjnym

3. Stowarzyszenia JST

• Po przeprowadzeniu otwartego konkursu ofert

• Jeżeli do prowadzenia danego rodzaju działalności wymagane jest uzyskanie zezwolenia, JST może powierzyć wykonywanie zadań wyłącznie podmiotowi posiadającemu takie zezwolenie.

Przy powierzeniu stosuje się - umowy zlecenia i agencji

Nadzór nad samorządem terytorialnym

Cele nadzoru

Dwa kierunki badawcze:

• pierwszy wiążący nadzór z problematyką samodzielności podmiotów wykonujących administrację publiczną

• drugi uznający za istotę nadzoru uzgadnianie działalności administracji zdecentralizowanej z działalnością administracji państwowej

• Zagadnieniem głównym pierwszego kierunku była kwestia decentralizacji, a drugiego – relacje zwierzchnictwa i podporządkowania między podmiotami spełniającymi funkcje administracji publicznej.

• Instytucja nadzoru jest formą zapewniająca utrzymanie wzajemnych relacji między strukturami scentralizowanymi i zdecentralizowanymi we względnej równowadze przy równoczesnym zapewnieniu tym drugim należnej dozy samodzielności.

• Celem nadzoru jest także ochrona jednostek samorządowych przed błędami, zaniedbaniem i nadużyciami reprezentantów tych jednostek, a ponadto ochrona samego państwa oraz poszczególnych jednostek przed działaniami organów zdecentralizowanych.

Funkcje nadzoru:

1. Funkcja strzeżenia prawa - Istotą nadzoru jest strzeżenie legalności postępowania organów gmin. Gminy powiązane są porządkiem państwowym. Nadzór nie powinien ograniczać samorządności gminnej. Funkcja strzeżenia prawa powinna być wykorzystywana w celu obrony interesów ogólnopaństwowych w konfrontacji z interesami poszczególnych gmin.

2. Funkcja ochronna i wspierająca - Treść nadzoru zawiera ochronę i wspieranie gmin. Koncepcja funkcji ochronnej i wspierającej może być rozpatrywana w dwóch aspektach:

1. pierwszy sprowadza się do obowiązku nałożonego na organy nadzoru państwowego doradzania i opiekowania się gminami w trakcie wykonywania zadań publicznych. Funkcja nadzoru komunalnego jest możliwa do osiągnięcia, gdy organy nadzorcze będą dysponowały odpowiednią liczbą informacji. Doradztwo i wspieranie gmin powinno zapobiegać represyjnym integracjom organów nadzorczych. Doradztwo stanowi najłagodniejszy środek nadzorczy.

2. drugi aspekt funkcji ochronnej i wspierającej sprowadza się do ochrony gmin przez organy nadzorcze przed nieuzasadnionymi żądaniami organów nadzoru specjalnego oraz osób trzecich.

Kryteria nadzoru

1. Kryterium celowości:

• Nadzór w sprawach własnych jest sprawowany wyłącznie na podstawie kryterium legalności.

1. Kryterium legalności:

• Obecnie nadzór nad samorządem może opierać się wyłącznie na kryterium zgodności z prawem.

• Z konstytucji wynika, że jednostkom samorządu przyznana została pełna samodzielność w wykonywaniu ich zadań uwarunkowana nienaruszaniem przepisów prawa. Samodzielność ta podlega ochronie sądowej.

Współczesna polska struktura nadzoru

Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby obrachunkowe.

„Rozstrzygnięcie nadzorcze”:

• wydawane być mogą przez wszelkie organy mające jakiekolwiek uprawnienia nadzorcze nad gminą

• działanie ustawodawcy, który wymienił i nazwał konkretne organy „organami nadzoru”, było celowe. A zatem wyłącznie rozstrzygnięcia wydane przez te organy można uznać za rozstrzygnięcia nadzorcze.

• Uprawnienia nadzorcze o charakterze ustrojowym posiada również Sejm.

• Sejm na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.

• Działalność sądów administracyjnych zaliczyć należy do sądowej kontroli administracji publicznej.

Środki nadzoru

Środki informacyjno-doradcze

• Stosowanie szeroko pojętych środków pomocy pozwala uniknąć bądź zminimalizować konieczność stosowania środków represyjnych przez doprowadzenie do samo korekty działa przez gminę.

• Kontrola wewnętrzna w danej jednostce organizacyjnej może skutecznie blokować ewentualne zastosowanie nadzoru nad nią, jeśli jest wykonywana rzetelnie i skutecznie.

• Funkcje kontrolne mogą być przy tym powierzone bądź jednostkom wewnętrznym samorządu, bądź podmiotom stojącym poza układem organizacyjnym samorządu.

• Organy nadzoru mają prawo żądania niezbędnych informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania gminy, powiatu i województwa.

• Działalność organów gminy, powiatu i województwa ma być jawna.

• Nakaz przedłożenia odpowiednio przez wójta, starostę lub marszałka województwa wojewodzie wszelkich uchwał rady czy sejmiku w ciągu 7 dni od daty ich podjęcia. W tym samym terminie przedkładane są regionalnej izbie obrachunkowej uchwały objęte zakresem nadzoru izby.

• Wójt lub burmistrz oraz starosta mają obowiązek przedłożenia wojewodzie aktów ustanawiających przepisy porządkowe w ciągu 2 dni od ich ustanowienia.

• Szczególny obowiązek informacyjny wykonywany jest w trakcie procesu opracowywania projektu budżetu gminy i polega na przesyłaniu tego projektu wraz z informacją o stanie mienia komunalnego i objaśnieniami regionalnej izby obrachunkowej w celu wydania opinii przez RIO.

Środki korygujące

Zatwierdzenie, uzgodnienie, zaopiniowanie

• Uzgodnienie ma charakter wiążący, co oznacza, że organ, który wydaje akt prawny, musi uwzględnić stanowisko innego organu.

• Opinia ma charakter niewiążący. Jeżeli jednak jej zasięgnięcie jest obligatoryjne, to rozstrzygnięcie wydane bez jej powzięcia skutkowało będzie jego nieważnością.

• Zatwierdzenie może mieć charakter zarówno wiążący jak i niewiążący. Dotyczy rozstrzygnięć już podjętych, a jego charakter jest każdorazowo określany w przepisach.

• Uzgodnienie i zaopiniowanie są wymagane w fazie wstępnej, zaś zatwierdzenie jest wydawane ex post.

Wstrzymanie wykonania uchwały

• Z fakultatywnym wstrzymaniem wykonania uchwały organu gminy, powiatu lub województwa mamy do czynienia w razie wszczęcia postępowania w sprawie stwierdzenia jej nieważności lub w toku tego postępowania.

• Obligatoryjne wstrzymanie wykonania uchwały - Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy, powiatu bądź województwa wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.

Stwierdzenie nieważności

Uchwała lub zarządzenie organu gminy, powiatu lub województwa sprzeczne z prawem są nieważne.

Do istotnych naruszeń skutkujących nieważnością podjętych uchwał i zarządzeń należy naruszenie:

• przepisów dotyczących kompetencji do podejmowania uchwał i zarządzeń

• podstawy prawnej podejmowania uchwał

• przepisów prawa ustrojowego

• przepisów prawa materialnego

• Ocenie organu nadzorczego podlegają warunki formalne powstania uchwały i jej treść materialna.

• Organ może orzec o nieważności uchwały w całości lub części.

• Elementami orzeczenia nadzorczego są: uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o możliwości wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

• Jeśli organ nadzoru w terminie 30 dni od doręczenia mu uchwały nie stwierdził we własnym zakresie jej nieważności, może tego dokonać jedynie sąd administracyjny na skutek skargi wniesionej przez ten organ.

Wykonalność a prawomocność rozstrzygnięć nadzorczych

• Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi bądź z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.

• Wykonalność rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody należy łączyć z jego prawomocnością.

• Rozstrzygnięcie nadzorcze, do którego nie stosuje się kategorii ostateczności, staje się wykonalne z chwilą uzyskania prawomocności.

• Prawomocność orzeczenia oznacza że od orzeczenia nie przysługuje już środek odwoławczy lub inny środek zaskarżenia w toku instancji.

Zarządzenie zastępcze

Zarządzenie zastępcze nie jest decyzją administracyjną, ale aktem administracyjnym szczególnego rodzaju, do którego mają odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu postępowania administracyjnego.

Środki personalne

• Wewnętrznym środkiem personalnym jest odwołanie zarządu przez radę powiatu lub sejmik województwa.

• Do zewnętrznych personalnych środków nadzoru można zaliczyć wezwanie rady powiatu bądź sejmiku województwa do zastosowania niezbędnych środków wobec zarządu, odwołanie wójta, wniosek Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu.

• Wezwanie rady powiatu lub sejmiku do zastosowania niezbędnych środków wobec zarządu przysługuje wojewodzie w razie powtarzającego się naruszania przez zarząd Konstytucji lub ustaw.

• Gdyby rada powiatu lub sejmik nie zastosowały się do wezwania wojewody lub zastosowane przez nie środki nie odniosły pożądanego skutku w postaci działania organu wykonawczego zgodnie z prawem, wojewoda występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów - za pośrednictwem ministra właściwego ds. administracji publicznej - o rozwiązanie zarządu powiatu lub zarządu województwa.

• Zawieszenie organów jednostki samorządowej następuje na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru wójta na kolejną kadencję lub zarządu przez radę kolejnej kadencji.

• Zastosowanie środka nadzorczego w postaci ustanowienia zarządu komisarycznego musi być poprzedzone przeprowadzeniem procedury sanacyjnej.

Składa się ona z dwóch etapów:

1. przedstawienia zarzutów organom gminy, powiatu lub województwa

2. wezwania ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji.

Dalszy etap procedury nadzorczej

• Powołanie przez PRM na wniosek wojewody komisarza rządowego

• Do czasu wyboru nowych organów samorządu PRM ma obowiązek wyznaczenia osoby której zostaną powierzone tymczasowe funkcje rozwiązanych organów

Nadzór nad wykonywaniem zadań zleconych

• Możliwość zaskarżenia do SA

Wstrzymanie wykonania uchwały (zarządzenia)

• Środek ten może stosować wojewoda wobec uchwał organów gminy, powiatu, województwa

• Polega na wstrzymaniu wykonania uchwały, która zdaniem organu nadzorczego jest sprzeczna z prawem lub niecelowa i przekazana do ponownego uchwalenia w terminie określonym przez ten organ

Uchylenie uchwały i wydanie zarządzenia zastępczego

• Gdy uchwała podjęta ponownie nie uwzględnia wskazówek wojewody może on uchylić i wydać zarządzenie zastępcze

• Zarządzenie to wchodzi w życie w terminie 30 dni od jego wydania.

Sądowa kontrola rozstrzygnięć nadzorczych

• Rozstrzygnięcia organu nadzorczego podlegają zaskarżeniu do SA z powodu niezgodności z prawem, w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia

• Do złożenia skargi uprawniona jest ta JST lub związku, których interes prawny, uprawnienia albo kompetencje zastały naruszone