Rzeczywisty wpływ mediów na politykę.

Przygotował:
Bartosz
Kubista

Czym tak naprawdę są
„media”?



Mówiąc o mediach będziemy mieć
w tym miejscu na myśli wyłącznie

mass media

, czyli

środki

masowego przekazu

(środki

społecznego komunikowania o
szerokim zasięgu), takie jak prasa,
radio, telewizja, Internet.

„Czwarta Władza”

Geneza pojęcia.



W państwach demokratycznych terminu

Czwarta

Władza

używa się na

określenie wolnej prasy

(zwłaszcza mediów masowych, środków masowej

komunikacji, środków przekazu społecznego).

Mass media są więc tu ustawiane w szeregu obok

władzy ustawodawczej, wykonawczej i

sądowniczej,

gdyż siła prasy jest tak wielka, że

może kształtować społeczeństwa i politykę.

Poza tym

spełnia funkcję kontrolną

poprzednich trzech władz, aby nie dochodziło do

nadużyć i korupcji.



Istnienie Czwartej Władzy miałaby więc polegać na

ukonstytuowaniu się nowej władzy

o charakterze

kontrolnym

bądź

recenzenckim

wobec systemu

politycznego, lub na

wpływie

– mniej lub bardziej

bezpośrednim na władzę polityczną.

„Czwarta Władza”

Geneza pojęcia cd.



Argumenty przemawiające za uznaniem
mediów za IV Władzę opierają się w zasadzie
tylko

na potocznym myśleniu o mass mediach.



„Media najpierw

przekonały same siebie, że są

władzą

, a teraz próbują to mniemanie

rozpowszechnić.”



Legitymizacji konstytucji IV Władzy szuka się w
pojęciu „

wpływu

”, jaki wywierają one na

politykę.



„

Obiektywność dziennikarstwa

” i „

niezależność

mediów

” czynią z mediów rzekomo strażnika

demokracji – „

wolność mediów

”

Czy mass media
rzeczywiście sprawują
władzę?



W zasadzie określenie to powstało ze względu na

pomieszanie pojęć „wpływu” (rozumianego wyłącznie

jako możność oddziaływania) i „władzy” – zwykło się

nazywać media „władzą” właśnie ze względu na

szeroki zasięg, w jakim oddziałują na społeczeństwo.



Władzę tymczasem, zdaniem Maxa Webera,

należy

oddzielić od wpływu

– jeśli

istoty władzy

poszukiwać w

dowolnej możliwości wykonywania własnej woli w

ramach danych stosunków społecznych bez względu

na sprzeciw i na to, na czym ta możliwość się opiera –

mass mediom nie można przypisać tego atrybutu

.

Media

nigdy nie były oddzielone, ani niezależne od sił

,

które je tworzyły i na których kształt wywierały wpływ.

Zawsze działają bowiem

w postaci jakichś instytucji

i

w

prawnie uregulowanych ramach

, są tu więc tylko jedną

z form „aparatu kulturalnego”, niezdolną do

sprawowania bezpośredniej władzy i stosowania

przymusu w celu jej egzekwowania.

Czy mass media
rzeczywiście sprawują
władzę?



W naukach politycznych coraz powszechniejsze uznanie
zdobywają jednak te teorie władzy, które wskazują na „miękki”
charakter sprawowanej współcześnie władzy politycznej –
sankcja przymusu fizycznego zostaje coraz częściej zastąpiona
innego rodzaju mechanizmami, determinującymi realny wpływ
na polityczną rzeczywistość.



„Władza” wiąże się coraz częściej z

dostępem i kontrolą nad

informacją

– których to mass mediom odmówić nie można.



W rozumieniu Terence’a Ball’a, który definiuje władzę jako
„umiejętność lub zdolność do

powodowania wyników albo

skutków, które wpływają na istnienie lub interesy rzeczy lub
osób

” – media bez wątpienia dzierżą władzę.



Herbert Simon – „Bez komunikacji nie istnieje żaden wpływ lub
władza”



Czy więc określenie IV Władza jest obecnie bardziej zasadne,
niż się na pierwszy rzut oka wydaje?

Argumenty przemawiające przeciw
uznaniu mass mediów za podmiot
władzy



Media

nie posiadają uprawnień i kompetencji władczych

w tym

sensie, w jakim dysponują nimi organy władzy państwowej!



Nie mogą ani narzucać, ani wyegzekwować pożądanych

zachowań.



Nie podejmują decyzji w sprawach publicznych

, nie obciążają

nas przymusowo ich konsekwencjami.



Mediów

nie wybieramy

, nie upoważniamy i

nie ponosimy za nie

odpowiedzialności

.



Równie dobrze, jako o Czwartej Władzy moglibyśmy powiedzieć

o gospodarce, czy każdym innym

systemie funkcyjnym

– takim

jak religia, czy prawo i w stopniu, w jakim oddziałują na

społeczeństwo.



Media stanowią w zasadzie odrębny – istniejący obok polityki

system funkcyjny

i przypisywanie im przymiotnika władzy

wynika raczej

z nieporozumienia

, niż rzeczywistego obrazu

sprawowania przez media władzy.



Media są

w zasadzie zależne od władzy państwowej sensu

stricto

, która (zwłaszcza w przypadku telewizji) sprawuje nad

nimi kontrolę i udziela jej koncesji do działania (znaczenie

KRRiT)

Argumenty przemawiające przeciw
uznaniu mass mediów za podmiot
władzy



Nie wiadomo, do jakiego stopnia mass media wywierają
wpływ, kierując się własnym interesem, a w jakiej
mierze wspierane są przez inne instytucje, bądź działają
na ich rzecz –

można zakwestionować ich autonomię

.



Istnieją znaczne różnice pomiędzy systemami mediów i
polityki

– operują innym kodem komunikacji, są ze sobą

sprzężone tylko strukturalnie, a nie operacyjnie (nic, co
można osiągnąć politycznie, nie da się osiągnąć
medialnie i odwrotnie). Funkcje społeczne tych
systemów są różne.



Zdaniem niektórych badaczy –

czwarta władza nie

oznacza w ogóle nic

, to metafora, której celem jest

nobilitacja mediów.



Z tego, że media stanowią częstokroć input dla decyzji
systemu politycznego,

nie wynika, że są elementem

władzy

– w takim razie równie dobrze można mówić o

gospodarce jako kolejnym aktorze politycznym.

Co przemawia więc za rosnąca
popularnością rozumienia mass
mediów jako IV Władzy?



Prawda jest taka, że

każda władza musi brać pod uwagę

istnienie mediów

. Media w zasadzie

współtworzą każdą

władzę

. Są regulowane przez prawo i obyczaj, ale

jednocześnie –

kreują system nieformalnej, ale

skutecznej regulacji zachowań władzy i publiczności

.



Jeśli

władzę

utożsamiać z

siłą wpływu

na kulturę i życie

społeczne – media niewątpliwie taką władzę posiadają.



Pomimo braku możliwości zastosowania przymusu do

egzekwowania swojej woli, media częstokroć oddziałują

na tyle silnie na władzę państwową, że

doprowadzają do

realizacji swoich postanowień

drogą pośrednią.



Jeśli przyjąć

dynamiczną, behawioralną definicję systemu polityczneg

o

zaproponowaną przez Dawida Eastona – mass media

stają się jego integralną częścią

.



Istnieje wiele sposobów, dzięki którym media są w stanie

skutecznie wpływać na kształt polityki w państwie.

Sposoby uczestnictwa mediów w
systemie politycznym.
Funkcje „Czwartej Władzy”.



Funkcja informacyjna



Funkcja kontrolna i recenzencka



Kształtowanie postaw społecznych



Władza „Ustalania agendy” (agenda-setting)



Marketing polityczny



Zorganizowany lobbing na rzecz korporacji i

organizacji biznesowych



Funkcja usługowa wobec poszczególnych

formacji politycznych



Funkcja bezpośredniego uczestnictwa w

podejmowaniu decyzji politycznych



Pole dyskursu politycznego



Wpływ nowych mediów

Funkcja
„

watchdog

”

Funkcja informacyjna



Niklas Luhmann

– „To, co wiemy o naszym społeczeństwie, czy w

ogóle o świecie, w którym żyjemy – wiemy z mediów masowych”



Tomasz Goban-Klas

– „Niewielu z nas stać na zdobycie informacji

bez mediów”



Media

informują nas o stanie obecnej polityki i dyskursu

politycznego

. Są faktycznym źródłem wiedzy o bieżących

pracach parlamentu.



Media

„uczą polityki”

i tego

„jak być politykiem”

,

„jak ją

sprawować”

– są źródłem wzorców.

Jednakże:



Media

rzadko kiedy mają neutralny charakter

!



Występuje

zjawisko infotaktyki

– Media komunikują nam nie to,

co się w polityce dzieje, ale to,

co media myślą, że się w polityce

dzieje

.



Zniekształcenie obrazu politycznego

i przesunięcie środka

ciężkości z kwestii programowych i merytorycznych na kwestie

wizerunkowe.

Funkcja kontrolna



Media są

reprezentantem opinii publicznej

.



Wobec polityków

stosują ostrą krytykę

–

wytykają im błędy, obnażają wady, czy
wręcz podają przykłady głupoty polityków.



Medialna „nagonka” jest często powodem
dymisji ministrów, albo wycofania się
członków polityki z życia politycznego.



Media ujawniają

nieprawidłowości działania

aparatu władzy

i

zmuszają do dyskusji

.

Kształtowanie postaw i
ocen społecznych



Media starają się generować i stymulować ład

ustawodawczy, wykonawczy i sądowniczy.



Starają się „osądzać” rzeczywistość.



Media upowszechniają wzory i lansują modele zachowań.



Oddziaływanie mediów na politykę

ma charakter przede

wszystkim wizerunkowy

.



Oddziałują

nie tyle na politykę, co jej społeczny odbiór

–

może mieć to konsekwencje w postaci bieżących

preferencji lub wyborów – mają wpływ na notowania

partii.



Media wpływają na popularność polityków (a często i

całych ugrupowań) m.in. poprzez nagłaśnianie afer i

medialnych kryzysów politycznych

.



Jeśli jednak przydać mediom choćby pośredni wpływ na

politykę samą w sobie, realizują ją poprzez

„

Inputs

”

.



Mass media kształtują opinię społeczną

poprzez selekcję

i obróbkę treści

– budowanie nastrojów społecznych.

Media, a wybory



Współcześnie

niemożliwe jest skuteczne prowadzenie kampanii bez

pomocy mediów

.



Sondaże polityczne

– istotny element w czasie kampanii wyborczej.

Nagminnie wykorzystywane jako element gry wyborczej i
propagandy



Często prognostycznie niski wynik wpływa demobilizująco na
większość osób , gdyż nie chcą stawiać „na przegranego konia”



Jednakże – spora grupa potencjalnych wyborców „faworyta” nie
idzie do urn, wiedząc, że i tak nie wygra -> Ale! II tura wyborów
prezydenckich z 2005 roku!



O wyborze wielu jednostek w różnych kampaniach decyduje często
umiejętność znalezienia się przed kamerami telewizyjnymi, co
zdobywa pierwszeństwo przed wiedzą, umiejętnościami,
doświadczeniem.



„Politogenność”

w czasie kampanii wyborczych – przywiązywanie

większej wagi do rywalizacji i walki z konkurentami, niż do
prezentacji merytorycznej swojego programu.

Władza „Ustalania
agendy”



Media

same ustalają, na jaki temat odbywa się

publiczna debata

! Mogą porcjować informacje i

do woli przebierać w tematach politycznej

dyskusji. Decydują, o czym się mówi.



Media posiadają więc władzę „eliminowania z

przestrzeni publicznej” – wpływają na kształt

debaty politycznej i postawy polityków.



Media ustalają „

hierarchię spraw

” w polityce



Siła (władza?) mediów polega na

przyciąganiu

uwagi społeczeństwa i kierowaniu jej na obiekty

wyselekcjonowane

przez środki przekazu.



Dennis – władza mediów polega

na wmawianiu

ludziom tego, o czym powinni myśleć

, a nie, co

powinni myśleć.

Marketing polityczny



Marketing polityczny

– jedna z form komunikacji

politycznej, w której

następuje oferowanie, tworzenie i

wymiana wartości między uczestnikami rynku

politycznego

. Sprowadza się ona do wykorzystania zespołu

technik społecznych, teorii oraz metod zaczerpniętych z

marketingu handlowego, w celu

stworzenia odpowiedniego

obrazu kandydata, wypromowania jego osoby, wyróżnienia

go spośród jego rywali

oraz uzyskania jak największego

poparcia przy jak najmniejszym zużyciu środków.



strategie wyborcze (ang. elections strategy),



wizerunek telewizyjny kandydatów/partii (ang. TV image),



polityczny public relations (ang. political PR),



miejsce w sondażach (ang. polls)



Życie polityczne ulega ciągłej mediatyzacji.

Mediatyzacja

wpływa w tym miejscu krótkofalowość polityki, zjawisko

populizmu – czy są to jednak zjawiska pożądane?



„W przypadku polityków nie jest ważne, jak się o nich

pisze, ważne, że się o nich pisze w ogóle”.

Zorganizowany lobbing na
rzecz korporacji i organizacji
biznesowych



Media, wobec rosnącego
uzależnienia od wielkich
reklamodawców powoli

stają się

elementem strategii marketingowej
wielkich korporacji

, a ich rola

sprowadza się do roli działu PR.



Przykład – kampania medialna
toczona wokół wprowadzenia na
rynek polski biopaliw.

Funkcja usługowa



Istnieją

media kapitałowo lub organizacyjnie

powiązane z partiami lub środowiskami

politycznymi

(dawniej - Trybuna i SLD)



Pomimo braku formalnych powiązań

linia

redakcyjna mediów jest silnie zbieżna z

polityką prowadzoną przez określoną

formację polityczną

– redakcja ze względów

ideowych wzmacnia przekaz oferowany

przez daną partię (Radio Maryja i PiS)



Następuje

wzajemna wymiana usług

- a

media w zamian za wsparcie oczekują

określonych zachowań od swoich

kontrahentów politycznych.

Funkcja bezpośredniego
uczestnictwa w podejmowaniu
decyzji politycznych



Rzadko występująca.



Istnieje

wpływowa grupa właścicieli lub

redaktorów mediów

, która ma

osobisty

i bezpośredni wpływ

na podejmowanie

niektórych decyzji politycznych.



W Polsce – ten sposób wpływania
mediów na politykę był zauważalny
zwłaszcza w okresie II tury wyborów
prezydenckich w 2005r. - znaczenie o.
Rydzyka.

Pole dyskursu
politycznego



Dyskurs polityczny odbywa się

obecnie na dwóch płaszczyznach –

ukrytej (pomiędzy politykami) i jawnej

– przy wykorzystaniu mass mediów.



Media są dla partii „

areną polityczną

”

– ich rola wynika tu z ich funkcji

(

watchdog

+

agenda-setting

). Stają

się współtwórcą dyskursu

politycznego – również poprzez

organizowanie płaszczyzny

, na której

się odbywa.

Czym są „Nowe Media”?



T. Goban-Klas:



Są to „te środki służące (wprost lub pośrednio)

porozumiewaniu się ludzi, które pojawiły się w

ostatnich dziesiątkach lat, które wykorzystują

elektronikę dla przekazu sygnałów.



Cechy charakterystyczne:

○

Ciągłe i szybkie doskonalenie parametrów

○

Miniaturyzacja

○

Standaryzacja

○

Interaktywność



Internet, Neo-telewizja (cechująca się programem

nastawionym na „każdego widza” i zachęcająca

ludzi do ostentacyjnego współtworzenia

programów).

Wpływ „nowych mediów”
na politykę



Zmiana sposobów komunikowania się

obywatela z władzami



Digital cities

– wykorzystują skutecznie sieci

cyfrowe i Internet do obustronnej, bezpośredniej

komunikacji między członkami różnych

społeczności, a władzami miejskimi, czy

municypalnymi.



Nowe pole dyskursu politycznego –

dotychczasowy odbiorca może być

jednocześnie nadawcą



Blogi – również te zakładane przez polityków,

które często stają się ich główną areną

komunikacji ze społeczeństwem.



Fora internetowe – miejsca zażartego dyskursu i

wymiany politycznych opinii

Główne problemy związane z
uczestnictwem mediów w systemie
politycznym



Problem wzajemnej relacji pomiędzy instytucjami
władzy politycznej, a mediami.



Spór o zakres politycznej kontroli nad mediami publicznymi



Indywidualizacja i prywatyzacja komunikacji społecznej



Narastająca nierównowaga pomiędzy rosnącymi w siłę
mediami, a słabnącą władzą



Odmowa przyjęcia odpowiedzialności przez media za
swoją działalność



Proces mediatyzacji polityki – spłycania polityki,
szerzenia zjawiska populizmu, media negatywizują
postrzeganie polityki, wymuszają „zwarcie
komunikacyjne” (sukces rządu to klęska opozycji
odwrotnie).

Media żądają dla siebie udziału we władzy (nawet same
propagują siebie jako podmiot władzy państwowej),
jednocześnie odmawiając innym prawa do jakiejkolwiek
kontroli ich działalności.

Można bez trudu wykazać, że media tak naprawdę
wypaczają obraz polityki – przerysowują ją i często
wpływają na nasz błędny jej odbiór, co prowadzi do
formułowania niewłaściwych sądów.

Media, wykorzystując potoczne myślenie o samych
sobie, torują sobie drogę do bezpośredniego wpływu
we władzy. Czy są jednak na to gotowe? Czy są do
tego zdolne?

Koncepcja systemu
politycznego Dawida
Eastona:



System polityczny to

proces

obustronnego przepływu informacji
i energii między otoczeniem
społecznym i instytucjami
politycznymi

oraz przestrzeń, w

której dokonują się wszystkie
działania związane z
podejmowaniem wiążących dla
społeczeństwa decyzji

Infotaktyka



Nie sposób w dzisiejszych czasach ocenić

prawdziwości serwowanych przez media

informacji.



Infotaktyka – manipulacja informacjami w

momencie zanim jeszcze trafią one do

mediów



Taktyka pominięcia



Taktyka uogólnienia



Taktyka kroplomierza



Taktyka zalania



Taktyka zasłony dymnej



Taktyka uderzenia od tyłu



Taktyka wielkiego kłamstwa



Taktyka odwracania

Inputs



D. Easton:



Inputs -

władza formułowania żądań i

poparć zewnętrznych wobec systemu
politycznego

. Jest to „zewnętrzna

energia”, która dociera doń z otoczenia
społecznego (kulturowego,
ekonomicznego) i stymuluje procesy
decyzyjne zachodzące w ramach
systemu.