Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Technologia i organizacja

robót budowlanych

„Przygotowanie budowy i obiektu

do prowadzenia robót montażowych”

prof. dr hab.

inż.

Włodzimierz
Martinek

dr inż. Paweł Nowak

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Brygada montażowa

Grupa ludzi współpracująca z maszyną
montażową w procesie montażu to
brygada montażowa (w Polsce
montażystą może być tylko mężczyzna
w wieku 18 – 55 lat po egzaminie
państwowym).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Sprzęt ochrony osobistej montażysty:

 jednoczęściowy, dobrze dopasowany, lecz nie

krępujący
ruchów kombinezon z zapinanymi mankietami
rękawów
i spodni,

 buty skórzane z cholewkami sznurowane

powyżej kostek,
ze spodami elastycznymi i nieślizgającymi się
oraz z podnoskami przeciwuderzeniowymi,

 trwałe rękawice pięciopalcowe,
 hełm ochronny z tworzywa sztucznego.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Montażyści, którzy pracują na wysokości powinni
być zaopatrzeni w pasy lub aparaty bezpieczeństwa,
od których linki powinny być zaczepione do trwale
zamocowanych elementów konstrukcji.
 
Jeżeli w brygadzie montażowej pracują spawacze to
powinni oni być wyposażeni w kombinezony
jednoczęściowe zaopatrzone w przedniej
części (co najmniej od kolan do pasa) we wstawki
gumowe

lub

z

innego

tworzywa

nie

przepuszczającego promieni ultrafioletowych i
podczerwonych. Muszą oni również posiadać hełmy
ochronne

bez

daszków,

okulary

ochronne

spawalnicze, rękawice i gumowe obuwie spełniające
warunki pełnej izolacji elektrycznej.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Skład brygady montażowej jest zmienny i zależy
od:

 technologii montażu,
 rodzajów elementów
 organizacji pracy na budowie.

Do zadań brygady montażowej należy:

 wybranie i przygotowanie elementu do
montażu,
 podwieszenie elementu na haku maszyny
montażowej,
 przygotowanie miejsca montażu elementu,
 ustawienie elementu, jego rektyfikacja i
prowizoryczne
zamocowanie,
 wykonanie trwałych połączeń elementów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Wykonanie trwałych połączeń elementów
może być
skomplikowane i składać się z:

 dozbrojenia i pospawania elementów

stalowych,

 ułożenia wymaganych warstw izolacyjnych,

 zadeskowania szczelin i otworów,

 ułożenia mieszanki betonowej lub zaprawy,
jej odpowiedniego zagęszczenia i wykończenia
widocznej powierzchni.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Brygada montażowa pracuje w dwóch grupach:

1. Grupa pierwsza - linowi albo hakowi -

składająca się na ogół
z jednego lub dwóch montażystów pracuje na
składowisku
prefabrykatów.

Do ich obowiązków należy:

 odnalezienie na składowisku potrzebnego
elementu,
 sprawdzenie stanu elementu,
 sprawdzenie stanu marek, okuć otworów i
ewentualne
oczyszczenie ich z betonu,


zaznaczenie

na

elemencie

punktów

charakterystycznych,
np. przebiegu osi,

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 zaczepienie lin kierunkowych do sterowania
elementem
w czasie podnoszenia,
 dobranie odpowiedniego zawiesia,
 połączenie zawiesia z hakiem maszyny
montażowej,
 połączenie zawiesia z elementem,
 danie sygnału do próbnego podnoszenia,
 przeprowadzenie próbnego podnoszenia, tj.
obserwowania
zachowania się elementu i zawiesia w czasie
pierwszej
fazy jego unoszenia;

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

2. Druga grupa brygady montażowej pracuje na
montowanej
konstrukcji. Może ona składać się z dwóch lub
trzech zespołów.
W pierwszym przypadku będzie to zespół
montażowy i zespół
łączeniowy.

Do zadań zespołu montażowego, w tym przypadku
należy:

 wyznaczenie miejsca montażu każdego
elementu,
 wyznaczenie punktów kontrolnych i
kierunkowych,
 przygotowanie miejsca oparcia elementu
(oczyszczenie go,
zmoczenie, rozłożenie zaprawy itp.),
 przygotowanie sprzętu do prowizorycznego
zamocowania
i rektyfikacji,
 przygotowanie drabinek pomostów i rusztowań,

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

 przejęcie elementu,
 naprowadzenie elementu wg znaczników i
instrumentów
na właściwą pozycję,
 założenie stężeń, uchwytów i odciągów itp.,
 prowizoryczne zamocowanie i rektyfikacja
elementu,
 odczepienie elementu od zawiesia,
 podanie sygnału do odjazdu maszyny
montażowej,
 dokładna rektyfikacja elementu.

Jeżeli grupa pracująca na konstrukcji jest podzielona
na trzy zespoły to praca zespołu pierwszego nie
zawiera czynności dokładnego zrektyfikowania
elementu. Zespół drugi postępujący za pierwszym
rektyfikuje ostatecznie ustawione elementy.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Do wznoszenia budynków o konstrukcji z elementów
wielkopłytowych lub budynków szkieletowych zaleca
się
organizować brygady montażowe w składzie:



monter

(brygadzista)

konstrukcji

prefabrykowanych,
 dwóch pomocników montera,
 linowy,
 operator żurawia,
 zespół łączeniowy.

Skład zespołu łączeniowego:

 betoniarz,
 spawacz,
 monter instalacji elektrycznych,
 monter instalacji sanitarno – grzewczych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Ogólne zasady prowadzenia robót

montażowych

Projekt technologii i organizacji montażu

Projekt technologii i organizacji robót montażowych składa się z:

 części opisowej

 części graficznej.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Część opisowa projektu technologii i
organizacji
montażu powinna zawierać:

1. Dane wyjściowe i charakterystykę obiektu.
Określa się tutaj
uczestników procesu inwestycyjnego, istniejące
warunki
wykonywania robót oraz podstawowe dane
obiektu.
Podstawowe dane obiektu powinny zawierać
przynajmniej:
typ – system wznoszonej konstrukcji, wymiary
gabarytowe,
schemat statyczny konstrukcji i zasady jego
podziału
na elementy prefabrykowane oraz rodzaje złącz
występujące
pomiędzy tymi elementami.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

2. Charakterystykę lokalnych warunków realizacji,
a w niej:
ukształtowanie terenu budowy, warunki
gruntowo – wodne,
topografię regionu budowy ze wskazaniem dróg
dojazdowych,
ich stanu nośności oraz stanu i nośności
istniejących
wiaduktów i mostów; Informacje dotyczące
uzbrojenia
podziemnego terenu oraz inwentaryzację
przeszkód
naziemnych i napowietrznych. Charakterystykę
przedsiębiorstwa wykonującego roboty,
posiadany przez niego
sprzęt montażowy i transportowy oraz brygady
montażowe.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

3. Zestawienie prefabrykatów jest to właściwie element
charakterystyki
technicznej obiektu ale ze względu na ważność tego
dokumentu traktuje się
go osobno. Zestawienie prefabrykatów powinno zawierać
wszystkie
elementy jakie podlegają montażowi. Wykonuje się je w
formie
tabelarycznej. W boczku tabeli są wpisane wszystkie
elementy
prefabrykowane wg ich rodzajów w miarę możliwości z
uwzględnieniem
chronologii ich montażu. W główce tablicy określa się
oznaczenia i symbole
prefabrykatów, wymiary gabarytowe, szkic elementu, masę
własną i masę
montażową, liczbę elementów ogólną z podziałem (wg
potrzeb) na działki
montażowe, pasy lub fazy, masę ogólną montowanych
elementów
oraz największą rzędną górnej krawędzi elementu po
zmontowaniu,
a czasem również wymaganą wysokość podnoszenia
maszyny montażowej.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

4. Ogólna koncepcja wykonania montażu, która
powinna
zawierać: metodę montażu, przyjęty rodzaj
maszyny
montażowej, drogę poruszania się maszyny
montażowej
lub rozmieszczenie stanowisk montażowych przy
maszynach
stałych, sposób dowozu i składowania elementów,
ogólną
kolejność montażu, podział na fazy i działki
montażowe.
Ten rozdział w projekcie ma podstawowe
znaczenie, bowiem
wszystkie następne rozdziały stanowią jego
rozwinięcie.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

5. Dobór maszyn głównych do montażu. W oparciu
o ustalenia
p. 4 określa się wymagane parametry od maszyn
montażowych.
Na ich podstawie po uwzględnieniu posiadanego
przez przedsiębiorstwo parku maszynowego oraz
wskaźników
ekonomicznych dobiera się konkretny typ
maszyny.

6. Urządzenia pomocnicze d montażu. Określa się
tu w oparciu
o p. 4 typy urządzeń pomocniczych z określeniem
minimalnej
potrzebnej ich liczby. O ile potrzebne urządzenia
są nietypowe
należy tu opracować ich projekty wraz z
wymaganymi w takim
przypadku obliczeniami i rysunkami.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

7. Transport i składowanie prefabrykatów. Określa
się źródła
zaopatrzenia w prefabrykaty oraz rodzaje i typy
środków
transportowych, liczbę kursów potrzebnych do
przewiezienia
odpowiednich rodzajów prefabrykatów oraz
dodatkowe
wyposażenie zapewniające właściwy transport
elementów.
Trzeba tu też określić usytuowanie składowisk
prefabrykatów
ewentualnie stanowisk kontenerów lub zatok
wyładunkowych,
jak również odpowiednie wyposażenie
zapewniające
bezpieczny rozładunek i składowanie oraz
minimalizujące
uszkodzenie prefabrykatów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

8. Technologia montażu poszczególnych rodzajów

prefabrykatów.

Określa się tu sposoby ich pobierania,

zawieszania na haku

maszyny montażowej i wbudowania. Muszą tu

być wskazane

również sposoby stężenia montażowego,

ustawianie

i rektyfikacja.
 
9. Organizacja brygad montażowych i cykle

montażu. Ustala się

skład brygady montażowej jej podział na zespoły
oraz obowiązki ludzi w poszczególnych

zespołach. Ustala się

cykle montażowe. Podstawą ustalenia mogą być:
doświadczenie zdobyte w przedsiębiorstwie,

obliczenie

lub dane zaczerpnięte z różnych publikacji

technicznych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

10. Technologia montażu w warunkach zimowych.
O ile z harmonogramu prac wynika, że będą one

prowadzone

w warunkach obniżonych temperatur należy

przedstawić

proponowane zabiegi technologiczne niezbędne

do otrzymania

w sposób bezpieczny odpowiedniej jakości

robót.

11. Adaptacja przepisów BHP do danych warunków

budowy

i montażu. Należy tu podać zasady

postępowania i warunki

bezpiecznego montażu konstrukcji w lokalnych

warunkach

realizacyjnych.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Część graficzna projektu technologii i
organizacji
montażu powinna zawierać:
 

1. Ogólny plan zagospodarowania placu montażu,
wykonany
zazwyczaj w skali 1:200 powinien zawierać:
rzut realizowanego obiektu, drogi, tory, pasma
jezdne
i stanowiska maszyn montażowych, place
składowania
z przedmontażowym ułożeniem prefabrykatów;
podział obiektu na działki montażowe, ogólny
kierunek
postępu montażu i trasy dowozu prefabrykatów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

2. Plany montażu poszczególnych kondygnacji lub
faz montażu
(wykonywane zazwyczaj w skali 1:50 lub 1:100,
które powinny
mieć zaznaczone wszystkie elementy podlegające
(w danej
fazie, kondygnacji) montażowi z naniesieniem
symbolu
elementu i jego kolejności montażowej,
ustawienie urządzeń
do prowizorycznego zamocowania elementów,
podział
na działki montażowe i ogólny kierunek montażu.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

3. Schematy pracy maszyn montażowych
(wykonywane
zazwyczaj w skali 1:50 lub 1:100), które mają za
zadanie
udowodnić, że maszyna montażowa została
dobrana
prawidłowo. To dodatkowe sprawdzenie
prawidłowości doboru
maszyny montażowej wykonuje się dla sytuacji
najbardziej
niewygodnych i zagrażających kolizjami.
Właściwe
przedstawienie stanowisk maszyn wymaga
czasem wykonania
dwóch albo nawet trzech rzutów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

4. Szkice, rysunki i wykresy urządzę pomocniczych.
O ile do montażu jako urządzenia pomocnicze
wykonuje się
urządzenia typowe wystarczy wykonać
zestawienie takich
urządzeń z określeniem podstawowych ich
parametrów
i oznaczenia katalogowego oraz potrzebnej ich
liczby. Czasami
zestawienie typowych urządzeń pomocniczych
umieszcza się
na placach montażowych kondygnacji lub faz
przy urządzeniach nietypowych w skrajnym
przypadku
trzeba tu zamieścić rysunki warsztatowe.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

5. Rysunki wyjaśniające wykonanie węzłów i
połączeń
elementów. Rysunki te wykonuje się w skali
takiej,
w której można dobrze wyjaśnić szczegóły
połączenia.
Rysunki powinny zawierać szczegóły
konstrukcyjne
oraz kolejność czynności wykonywanych przy
tworzeniu
złącza, jak również wymagane parametry
stosowanego
materiału.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

6. Harmonogram montażu, którego skala czasowa i
dokładność są
uzależnione od skomplikowania wznoszonego
obiektu
oraz doświadczenia realizującego go
przedsiębiorstwa.
W skrajnym przypadku wystarczy dokładność
harmonogramu
ogólnego. Przy przypadkach lub w miejscach
bardziej
skomplikowanych taki harmonogram ogólny
trzeba uzupełnić
harmonogramem szczegółowym w skrajnym
przypadku o skali
minutowej.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Organizacja montażu wybranych rodzajów

budynków

Organizacja montażu zależy od wielu czynników,
takich jak:

 rodzaj budynku (jego rozległość i wysokość),
 konstrukcja budynku,
 rodzaj złącz między prefabrykatami,
 rodzaj stosowanego sprzętu montażowego,
 czas przeznaczony na montaż.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Kolejność montażu

 jak najszybciej uzyskać należy samostateczność
budowli,
 elementy montowane później nie mogą

stanowić zagrożenia
dla stateczności elementu postawionego,
 zapewnić poprawność wykonania złącz,
 montować w kolejności „na żuraw”,
 kolejność czytelna dla robotników,

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Budynki jednokondygnacyjne, jedno i
wielonawowe hale przemysłowe montuje
się zazwyczaj żurawiem jezdniowym.

Hale

z

żelbetowych

elementów

prefabrykowanych

można

montować

albo

metodą

rozdzielczą

albo

metodą

kombinowaną. W metodzie rozdzielczej do
zmontowania całości hali potrzeba czterech lub
pięciu przejazdów żurawia.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

W metodzie kombinowanej liczba przejazdów
zmniejsza się ponieważ zazwyczaj dźwigary,
płyty dachowe a czasem i płyty ścienne
montuje się w jednym przejeździe.

Przy metodzie rozdzielczej halę można
montować

dwoma

żurawiami

pracującymi

równomiernie w bezpiecznej odległości od
siebie. Żurawiem o większym udźwigu montuje
się wówczas słupy, belki podwalinowe, belki
podsuwnicowe i dźwigary, a drugim płyty
dachowe i ścienne.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Montaż żurawiem jezdniowym poruszającym się wewnątrz hali:
a) słupów i belek,
b) elementów przekrycia

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Montaż budynków wielokondygnacyjnych
wykonuje się w naszych warunkach prawie
wyłącznie żurawiami wieżowymi bądź torowymi:

 jednostronnie,
 dwustronnie jednym żurawiem,
 dwustronnie dwoma żurawiami,
 czołowo z wjazdem żurawia w środkowy

trakt budynku
lub czołowo bocznie (dla budynków
szkieletowych).

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Budynki wielokondygnacyjne dzieli się zazwyczaj
na działki montażowe, to jest wyodrębnione części
rzutu budynku, na który wszystkie elementy
pionowe można ustawić w ciągu jednej zmiany
roboczej.

Na

działkach

montażowych

w

budynkach

wielkopłytowych pracę wykonuje się najczęściej w
następującej kolejności:

1. elementy pionowe (ściany zewnętrzne, wewnętrzne
działowe, elementy wentylacyjne),
2. układanie płyt stropowych,
3. Spocznik międzypiętrowy i dolny bieg schodowy
montuje się podczas montażu ścian, a spocznik
kondygnacyjny i drugi bieg podczas montażu
stropów.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Kolejność montażu dla systemu W70: ściany zewnętrzne szczytowe, ściany zewnętrzne
osłonowe, ściany wewnętrzne, płyty stropowe, elementy klatki schodowej,
bloki wentylacyjne

.

W70

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Kolejność montażu dla
systemu OWT:
ściany szczytowe, ściany
wewnętrzne
poprzeczne i podłużne, belki
ściany,
bloki wentylacyjne i
spalinowe,
ścianki działowe, płyty
stropowe,
elementy klatek schodowych.

OWT

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

Kolejność montażu dla budynków szkieletowych w połączeniach spawanych
(system rama H, SBO i ZSBO) ogólna kolejność montażu jest następująca:
słupy zewnętrzne i wewnętrzne, rygle, prefabrykowane ściany szczytowe
i wewnętrzne, nadproża ścian szczytowych i podłużnych, pasy podokienne
trójwarstwowe (o ile występują) dolne warstwy bloków wentylacyjnych, filarki
międzyokienne, płyty stropowe, górne warstwy bloków wentylacyjnych, elementy
klatki schodowej.

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

SYSTEM ŻERAŃSKI - układ elementów

konstrukcyjnych

Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Katedra Inżynierii Produkcji i Zarządzania w Budownictwie

SYSTEM SZCZECIN - układ elementów

konstrukcyjnych