Źródła i działanie kadmu 

na organizm dorosłego 

człowieka

Monika Klatka

Beata Jary

 

 

Kadm - pierwiastek o bardzo 

wysokim stopniu 

potencjalnego zagrożenia

Czy w minimalnych i lościach jest 
niezbędny dla organizmu?  -NIE

 Dzienne pobranie bez uszczerbku 
na zdrowiu [mg] : 0,018 - 0,2

 Czy kumuluje się przez lata?   -TAK 

 

 

Kadm 

48

Cd 

 pierwiastek chemiczny z bloku d, grupy 12
 

 miękki niebiesko-biały toksyczny, 
nieszlachetny metal,
 na powietrzu pokrywający się warstewką 
tlenku

 w przyrodzie rzadko występuje odrębnie, 
praktyczne znaczenie mają domieszki 
związków kadmu towarzyszące rudom cynku

 kadm otrzymuje się jako produkt uboczny w 
hutach cynku, podczas redukcji prażonej rudy 
i rozdzielania przez frakcyjną destylację

 

 

Źródła kadmu



kopalnie i huty cynku



odpady tworzyw sztucznych 



zużyte baterie



ścieki bytowe i przemysłowe  



nawozy sztuczne, np. superfosfaty 



dym papierosowy



spalanie węgla kamiennego 

 

 

Źródła kadmu – 

procesy 

powstawania



składowanie i przetwarzanie zużytych 
ogniw akumulatorowych



 procesy topienia i oczyszczania rud metali



 spalanie węgla i innych paliw kopalnych 



 stosowanie nawozów fosfatowych

 

 

Źródła kadmu

1.

Naturalne występowanie kadmu:



najbogatszymi źródłami kadmu są 
czarne łupki ilaste i inne skały 
osadowe



 występuje najczęściej w rudach 
cynku, ołowiu i miedzi

 

 

Źródła kadmu

2. Występowanie kadmu w powietrzu:



naturalnym źródłem zawartości kadmu w 

powietrzu są erupcje wulkanów i inne 

procesy meteorologiczne



 natomiast poważnym źródłem 

zanieczyszczeń powietrza kadmem są 

huty (wytapianie metali, piece hutnicze), 

elektrownie, energociepłownie i spalarnie

 

 

Źródła kadmu

3. Występowanie kadmu w glebie i osadach:



 

gleba zanieczyszczona przez wysypiska śmieci



stosowanie szlamu ściekowego 



nawozów fosfatowych 



osadzanie się w glebie związków kadmu z powietrza ma 

również istotne znaczenie w bezpośredniej bliskości hut 

i miejsc o dużym nasileniu ruchu drogowego

 

 

Źródła kadmu

4. Występowanie kadmu w żywności:



żywność to główne źródło kadmu dla osób 

niepalących i przebywających z dala od ośrodków 

wzmożonej emisji tego pierwiastka 



osoby palące, ponad połowę absorbowanej dawki 

kadmu wchłaniają wskutek palenia 



analiza żywności pod względem zawartości kadmu 

wykazała jego największą zawartość w warzywach 

liściastych, ziemniakach, zbożu i kaszy. Natomiast 

owoce i napoje zawierają najmniej kadmu spośród 

wszystkich grup żywności

 

 

Źródła kadmu

  Telefony komórkowe, 

radiotelefony, aparaty słuchowe, 
walkmany, aparaty fotograficzne i 
wiele innych urządzeń jest 
zasilanych z przenośnych źródeł 
zasilania - najczęściej 
hermetycznych akumulatorów 
niklowo-kadmowych

 

 

 

Zastosowanie

 zabezpieczenie antykorozyjne

 w produkcji baterii niklowo-kadmowych

 elektrotechnicznych stopach z miedzią 

 w reaktorach jądrowych 

 chlorek kadmowy wykorzystuje się jako 
pestycyd 

 do produkcji błon filmowych 

 barwienia tkanin 

 siarczan kadmu przy produkcji 
pigmentów 

 jako stabilizator

w stomatologii wykorzystywany nadal jako 
amalgamat kadmu do plombowania zębów 

 

 

Losy w organizmie

    

 w przypadku ekspozycji zawodowej, związki 
kadmu wchłaniane są głównie inhalacyjnie

 lotny kadm w postaci pary (aerozolu) 
szybko się utlenia do tlenku kadmu 
(pomarańczowo-żółty dym) 

 w zależności od wielkości cząstek kadm i 
jego związki nieorganiczne tworzące aerozole 
dzielimy na: 

dymy 

(same cząstki poniżej 

1µm, łatwo 

przedostające się do 

pęcherzyków płucnych) 

pyły 

(do 50% masy pyłu 

stanowi frakcję 

wchłanialną)

 

 

Według badań Duńskiej Agencji Ochrony 

Środowiska wynika, że głównym źródłem 

(90%) narażenia zdrowotnego na kadm są 

baterie Ni-Cd.

Przyjmuje się że do płuc wchłania się około 

19% kadmu dostającego się tam z 

powietrzem. 20 wypalonych papierosów 

dziennie przyczynia się do wchłonięcia około 

1 do 2 µg metalu, zaś przez układ 

pokarmowy mniej niż 10%. 

 

 

 

Działanie toksyczne kadmu

 rakotwórcze

 teratogenne

 embriotoksyczne 

Kadm jest pierwiastkiem podlegającym stałej 

akumulacji w organizmie. Schorzenia, które 

wywołuje są trudne do zdiagnozowania ze 

względu na brak typowych objawów. 

 

 

Zatrucia kadmem

 przewlekłe zatrucie wywołane długotrwałym 
jego oddziaływaniem na organizm.Skutki 
zatruć przewlekłych:
 uszkodzenie wątroby, jelit i nerek
 niedokrwistość
 choroba nadciśnieniowa i zmiany w układzie 
krążenia
 odwapnienia kości
 powikłania ciąży 
 nowotwory (prostaty i nerek)
 ostre zatrucie spowodowane jednorazową 
wysoką dawką metalu występuje  bardzo 
rzadko 

 

 

Stężenie kadmu w łożysku kobiet 

ciężarnych jest wielokrotnie większe niż 

we krwi matki i płodu, czego efektem są 

nieprawidłowości w rozwoju 

psychofizycznym potomstwa.

 

Wady wrodzone występują najczęściej w 

obrębie głowy i kończyn (wodogłowie, 

przepuklina mózgowa, brak niektórych 

elementów układu kostnego lub 

narządów wewnętrznych)

Szczególny przypadek stanowi choroba 

"ITAI-ITAI" polegająca na uszkodzeniu 

kręgosłupa i kości udowych oraz zaniku 

mięśni w wyniku długotrwałego działania 

kadmu. 

 

 

Przy zatruciu najsilniejszemu uszkodzeniu 

ulegają te narządy, które odznaczają się łatwym 

akumulowaniem kadmu a więc: wątroba, nerki, 

jądra, zarodek. 

Rakotwórcze działanie kadmu było przedmiotem 

szczegółowych badań, w wyniku których 

wykazano, że wstrzyknięcie kadmu w postaci 

metalicznej lub soli mineralnych do tkanek 

powoduje nowotwory.

Kadm zaburza przemiany wapnia i fosforu w 

tkance kostnej co przyczynia się do rozrzedzenia 

struktury kości. Wypiera cynk ze ścian tętnic, 

zmniejsza ich elastyczność przyspiesza rozwój 

miażdżycy oraz prowadzi do nadciśnienia.

 

 

 

Śmiertelna dawka kadmu 

zależy od:

 rodzaju jego związku 

 wrażliwości organizmu

Kadm wchłaniany w postaci pyłu i par lub 
wprowadzony bezpośrednio jest bardzo 
szkodliwy. 

Zwierzęta zatrute kadmem wykazują: zanik 
jąder i jajników, przerosty nerek i śledziony, 
obrzęki stawów, zaburzenia wzrokowe 
łamliwość i wypadanie sierści, wysuszenie 
skóry oraz całego organizmu i znaczną 
podatność na infekcje.