Struktura

organizacyjna i

podstawowe zadania

służb ochrony

środowiska w Polsce

Dz.U. 2008 nr 25 poz.

150

USTAWA

z dnia 27 kwietnia 2001

r.

Prawo ochrony

środowiska

Dz.U. z 2009 nr 151

poz. 1220

USTAWA

z dnia 16 kwietnia 2004

r.

O ochronie przyrody

Organami w zakresie ochrony
przyrody są:
1) minister właściwy do spraw
środowiska;
1a) Generalny Dyrektor Ochrony
Środowiska;
2) wojewoda;
2a) regionalny dyrektor ochrony
środowiska;
3) starosta;
4) wójt, burmistrz albo prezydent
miasta.

Organami opiniodawczo-doradczymi
są:
1) Państwowa Rada Ochrony
Przyrody, działająca przy ministrze
właściwym do spraw środowiska;
2) regionalna rada ochrony przyrody,
działająca przy regionalnym
dyrektorze ochrony środowiska;
3) rada naukowa parku narodowego,

4) rada parku krajobrazowego lub
rada zespołu parków
krajobrazowych,

Członków Państwowej Rady Ochrony Przyrody w
liczbie 40 na kadencję trwającą 5 lat powołuje,
w drodze zarządzenia, minister właściwy do
spraw środowiska spośród działających na rzecz
ochrony przyrody przedstawicieli nauki,
praktyki i organizacji ekologicznych. Jej zadania:
1) ocena realizacji ustawy;
2) opiniowanie strategii, planów i programów
dotyczących ochrony przyrody;
3) ocena realizacji krajowej strategii ochrony i
zrównoważonego użytkowania różnorodności
biologicznej;
4) opiniowanie projektów aktów prawnych
dotyczących ochrony przyrody;
5) przedstawianie wniosków i opinii w sprawach
ochrony przyrody;
6) popularyzowanie ochrony przyrody.

- Dyrekcja i służba parków narodowych

- Dyrekcja i służba parków krajobrazowych

Organami Państwowej Inspekcji Ochrony
Środowiska są:

1) Główny Inspektor Ochrony Środowiska,
2) wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska.

Główny Inspektor Ochrony Środowiska
wykonuje zadania przy pomocy Głównego
Inspektoratu Ochrony Środowiska.

Wojewódzki inspektor ochrony środowiska
wykonuje zadania przy pomocy wojewódzkich
inspektoratów ochrony środowiska.

Do zadań Państwowej Inspekcji Ochrony
Środowiska w szczególności należy:
1) kontrola przestrzegania przepisów o ochronie
środowiska i racjonalnym użytkowaniu zasobów
przyrody,
2) kontrola przestrzegania decyzji ustalających
warunki użytkowania środowiska,
3) udział w postępowaniu dotyczącym
lokalizacji inwestycji,
4) udział w przekazywaniu do eksploatacji
obiektów, które mogą pogorszyć stan
środowiska, oraz urządzeń chroniących
środowisko przed zanieczyszczeniem,
5) kontrola eksploatacji urządzeń chroniących
środowisko przed zanieczyszczeniem,
6) podejmowanie decyzji wstrzymujących
działalność prowadzoną z naruszeniem
wymagań związanych z ochroną środowiska lub
naruszeniem warunków korzystania ze
środowiska,

7) współdziałanie w zakresie ochrony
środowiska z innymi organami kontrolnymi,
organami ścigania i wymiaru sprawiedliwości
oraz organami administracji państwowej i
rządowej, samorządu terytorialnego i obrony
cywilnej, a także organizacjami społecznymi i
opiekunami społecznymi,
8) organizowanie i koordynowanie
państwowego monitoringu środowiska,
prowadzenie badań jakości środowiska,
obserwacji i oceny jego stanu oraz
zachodzących w nim zmian,
9) opracowywanie i wdrażanie metod
analityczno-badawczych i kontrolno-
pomiarowych,
10) inicjowanie działań tworzących warunki
zapobiegania nadzwyczajnym zagrożeniom
środowiska oraz usuwanie ich skutków i
przywracania środowiska do stanu właściwego.

Przy wykonywaniu kontroli przestrzegania
wymagań ochrony środowiska inspektor
uprawniony jest do:
1) wstępu wraz z pracownikami pomocniczymi,
rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez
całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub
ich części, na którym prowadzona jest
działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do
22 na pozostały teren,
2) pobierania próbek, przeprowadzania
niezbędnych badań lub wykonywania innych
czynności kontrolnych w celu ustalenia na
terenie kontrolowanej nieruchomości, w
obiekcie lub jego części, stanu środowiska oraz
oceny tego stanu w świetle przepisów o
ochronie środowiska, a także indywidualnie
określonych w decyzjach administracyjnych
warunków wykonywania działalności
wpływającej na środowisko,

3) oceny sposobów eksploatacji maszyn,
urządzeń technicznych, w tym środków
komunikacji i transportu,
4) oceny skuteczności urządzeń chroniących
środowisko, a także oceny stosowanych
technologii i rozwiązań technicznych,
5) żądania pisemnych lub ustnych informacji
oraz wzywania i przesłuchiwania osób w
zakresie niezbędnym dla ustalenia stanu
faktycznego,
6) żądania okazywania dokumentów i
udostępnienia wszelkich danych mających
związek z problematyką kontroli.

Państwowy monitoring środowiska jest
systemem pomiarów, ocen i prognoz stanu
środowiska, realizowanym przez jednostki
organizacyjne organów administracji
państwowej i rządowej, organów gmin, jak
również przez szkoły wyższe i podmioty
gospodarcze.

Celem państwowego monitoringu środowiska
jest zwiększenie skuteczności działań na rzecz
ochrony środowiska poprzez zbieranie,
analizowanie i udostępnianie danych
dotyczących stanu środowiska i zmian w nim
zachodzących.
Państwowy monitoring środowiska obejmuje
sieci:
1) krajowe,
2) regionalne (wojewódzkie i
międzywojewódzkie),
3) lokalne.

PMŚ obejmuje zadania wynikające z polityki
ekologicznej państwa, zaś informacja
środowiskowa pochodząca z PMŚ stanowi
podstawę do oceny skuteczności aktualnej
polityki ekologicznej kraju oraz przesłankę do
konstrukcji jej założeń na kolejny okres.

struktura podsystemów PMŚ:
- monitoring jakości powietrza,
- monitoring jakości wód,
- monitoring jakości gleby i ziemi,
- monitoring przyrody,
- monitoring hałasu,
- monitoring pól elektromagnetycznych,
- monitoring promieniowania jonizującego.

Zintegrowany monitoring środowiska
przyrodniczego
Celem ZMŚP jest dostarczanie danych o stanie
reprezentatywnych geoekosystemów Polski (z
uwzględnieniem ich geo- i bioróżnorodności),
mechanizmach ich funkcjonowania,
tendencjach zmian zachodzących w nich pod
wpływem zmian klimatu i działalności
człowieka, rodzaju i charakterze zagrożeń
geoekosystemów.

ZMŚP będzie realizowany według
zweryfikowanego programu pomiarowego
koncentrującego się na monitoringu
najistotniejszych parametrów określających
stan i funkcjonowanie wytypowanych
geoekosystemów.

Obejmuje on: pomiary meteorologiczne,
pomiary zanieczyszczeń powietrza, pomiary i
analizy chemizmu opadów atmosferycznych,
pomiary i analizy chemizmu opadu
podkoronowego i spływu po pniach, pomiary i
analizy gleb i roztworów glebowych, pomiary i
analizy opadu biologicznego, pomiary i analizy
ilości i jakości wód powierzchniowych, pomiary i
analizy składu chemicznego i poziomu wód
podziemnych, obserwacje i pomiary porostów
(w tym koncentracje metali ciężkich i siarki w
plechach), obserwacje i pomiary flory i
roślinności,, uszkodzenia drzewostanów,
rejestracja zmian pokrycia terenu i użytkowania
ziemi.

Regulacje prawne, instrumenty
ekonomiczne w ochronie środowiska

Pozwolenia zintegrowane zostały
wprowadzone do prawa unijnego Dyrektywą
Unii Europejskiej w 1996 r. Do prawa polskiego
zostały dostosowane ustawą z dnia 27 kwietnia
2001 r. - Prawo ochrony środowiska

Pozwolenie zintegrowane, które w zasadzie jest
pewną formą licencji na prowadzenie
działalności przemysłowej uzyskiwaną dla
instalacji przemysłowych i innych ma
zastępować cząstkowe pozwolenia
środowiskowe obowiązujące dotychczas,
obejmując swym zakresem wszystkie
oddziaływania na środowisko określane w
pozwoleniach cząstkowych oraz ich wzajemne
powiązania.

Wniosek o wydanie pozwolenia zintegrowanego
powinien podkreślać całościowe podejście
zakładu do ochrony środowiska realizowane
m.in. poprzez zastosowanie BAT.

Klasyfikacja instrumentów ekonomicznych
w ochronie środowiska:
- opłaty ekologiczne;
- opłata depozytowa i produktowa
- system handlu uprawnieniami do emisji
zanieczyszczeń

Opłaty ekologiczne:

za jakościową degradację środowiska:

-za wprowadzanie gazów (pyłów) do

powietrza

-za substancje zubożające warstwę

ozonową

-za wprowadzanie ścieków do wód (ziemi)

-za składowanie odpadów

za ilościową degradację środowiska:

-za usuwanie drzew lub krzewów

-za wyłączenie gruntów z produkcji

rolniczej lub

leśnej

za korzystanie ze środowiska

-za pobór wód

-eksploatacyjna i koncesyjna w górnictwie
-za korzystanie ze śródlądowych dróg

wodnych oraz

urządzeń wodnych stanowiących

własność Skarbu

Państwa

-za oddanie w użytkowanie gruntów pod

wodami

stanowiących własność Skarbu Państwa

oraz

obwodów rybackich.

Opłata produktowa
Opłata depozytowa
Opłata za brak sieci zbierania pojazdów

Opłaty podwyższone:
-

emisja gazów lub pyłów do powietrza bez pozwolenia –

500 %
-pobór wód bez pozwolenia – 500 %
-wprowadzanie ścieków bez pozwolenia – 500 %
-wrzucenie odpadów do wód lub morza – opłata x 100
-składowanie odpadów w innych miejscach szczególnie
chronionych
(brzeg zbiornika wodnego, strefa ochronna ujęcia
wody, park
narodowy, rezerwat przyrody, uzdrowisko – 15 %
opłaty za
umieszczenie na składowisku za każdą dobę
-składowanie odpadów w miejscu nie przeznaczonym
na ten cel
10 % opłaty za umieszczenie na składowisku za każdą
dobę
-składowanie bez zatwierdzenia instrukcji eksploatacji
składowiska
lub magazynowanie bez decyzji 5 % opłaty za
umieszczenie na
składowisku za każdą dobę

Handel emisjami zanieczyszczeń

- górny limit emisji zanieczyszczeń dla
regionu

- odpłatne certyfikaty