Leki hipoglikemizujace[2]

background image

Leki stosowane w cukrzycy

Maciej Niewada

mniewa@sgh.waw.pl

http://akson.sgh.waw.pl/~mniewa/fa
rma

background image
background image

Cukrzyca:

Typ 1:

Brak insuliny
wydzielanej przez
komórki beta wysp
trzustkowych

Typ 2:

insulinooporność

nieautoimmunologiczna

dysfunkcja komórek beta

powodująca pogarszanie

się tolerancji

węglowodanów od

nieprawidłowej do

cukrzycy jawnej

nieadekwatnie

zwiększone wątrobowe

wytwarzanie glukozy.

background image
background image

background image
background image

Podział leków
hipoglikemizujących

1.

Leki zmniejszające wytwarzanie glukozy

i/lub powodujące jej zużycie:

pochodne biguanidu (metformina, fenformina)

Tiazolidynediony = glitazony (troglitazon, pioglitazon,

rozyglitazon)

2.

Leki pobudzające wydzielanie insuliny:

Pochodne sulfonylomocznika (PSM)

Analogi PSM – pochodne metyglinidu (repaglinid,

nateglinid)

3.

Leki hamujące hydrolizę węglowodanów

złożonych – inhibitory -glukozydazy

(akarboza, miglitol)

background image

Pochodne sulfunylomocznika
(PSM)

Leki pierwszego rzutu wg ADA, ale nie koniecznie

wg Europejskiej Grupy WHO

Budowa:

R

1S0

2

-NH-CO-NH-

R

2

R

1

i R

2

– decydują o sile i czasie działania

hipoglikemizującego:

proste

– PSM I GENERACJI

długie i skomplikowane

– PSM II i III GENERACJI

background image

Mechanizm działania PSM

zamykają kanały potasowe zależne

od ATP (K

ATP

):

Większość leków wiąże się z

podjednostką 140 kDa

Glimepiryd (III GEN) – z podjednostką

65 kDa

Zamknięcie K

ATP

 depolaryzacja 

napływ jonów Ca

2+

 uwolnienie

insuliny

background image

Kanały K

ATP

2 podjednostki:

Podjednostka KIR6.2 tworzy selektywne dla
jonów K

+

światło kanału

ATP po połączeniu z tą podjednostką powoduje
zamknięcie kanału

Podjednostka SUR jest jednostką regulacyjną i
receptorem dla PSM:

jest tkankowo specyficzna:

SUR2A – komórki beta wysp trzustkowych i podwzgórza

SUR2B – niektóre mięśnie gładkie

SUR1 i SUR2B - mózg

background image

Poszczególne PSM różnią się

Poszczególne PSM różnią się

selektywnością i stopniem

selektywnością i stopniem

odwracalności wiązania z SUR

odwracalności wiązania z SUR

ważne u chorych ze współistniejącą

ważne u chorych ze współistniejącą

CHNS

CHNS

background image

Preconditioning

Glimepiryd – krótko działa na K

ATP

Glibenklamid – długotrwałe
hamowanie kanału w
kardiomiocytach

background image

Inne mechanizmy działania PSM

Hamowanie agregacji płytek krwi

Zwiększenie wytwarzania
prostacykliny i aktywatora
plazminogenu

Wpływ na komórki śródbłonka:

Zmiatacz wolnych rodników

Pobudzanie syntazy NO

background image

I GENERACJA PSM:

40-60% wiązanie z
białkami krwi

II i III GENERACJA PSM:

99% wiązanie z
białkami krwi

Silniej i dłużej
działają
hipoglikemizującą

Wyjątek glikwidon –
3 razy na dobę

Dawkowanie:

Dawkowanie:

Z reguły 2 razy na dobę

Z reguły 2 razy na dobę

30 min przed śniadaniem i obiadem

30 min przed śniadaniem i obiadem

background image

PSM – farmakokinetyka:

Wydalane przez nerki – wyjątki:

Glikwidon – z kałem i żółcią

Glibenklamid – z kałem

background image

Działania niepożądane

Hipoglikemia:

szczególnie po długo i silnie działających PSM
(chlorpropamid, glibenklamid)

podać glukozę, a nie glukagon, który może
zwiększyć uwalnianie endogennej insuliny

Przyrost masy ciała – nasilenie
insulinooporności

Reakcje alergiczne: skórne, hematologiczne

Niewydolnośc nerek

background image

Interakcje:

NLPZ – niesteroidowe leki
przeciwzapalne

Leki przeciwkrzepliwe

Beta-adrenolityki

Inhibitory MAO

Antybiotyki

Alkohol

background image

PSM I GENERACJA

Coraz rzadziej stosowane

Tylko w niewielkiej hiperglikemii

background image

PSM II GENERACJA

Silniej hipoglikemizująco

background image

background image

Szczególne postaci
farmacetuyczne

MR – modified release

GITS (gastrointestinal therapeutic

system) – powłoka z fosforanu

celulozy, równomierne uwalnianie

substancji czynnej

Dawkowanie raz na dobę - większy

compliance

Mniejsze ryzyko hipoglikemii

background image

PSM III GENERACJI

Krótko oddziaływuje na K

ATP

Nie zaburza zjawiska hartowania
mięśnia sercowego
niedokrwieniem (preconditioning)

Dawkowanie – raz na dobę

background image

background image

Pochodne metyglinidu

Nie mają grupy
sulfonylomocznikowej

Dwa leki:

Repaglinid

Natyglinid

background image

Mechanizm działania
Repaglinidu

Hamuje K

ATP

tylko w innym miejscu niż PSM

Szybko i krótko działa (T

0,5

=4-6h) –

podawanie 3 razy dziennie przed każdym

posiłkiem:

=lek kontroluje poposiłkowe przyrosty glikemii

„One meal - one dose, no meal – no dose”

98% z białkami krwi

Metabolizowany w całości w wątrobie

Dobrze kojarzy się z metforminą

background image

Działania niepożądane
glimepirydu

Zaburzenia widzenia

Z p.p.

Przejściowe wzrost aktywność
transaminaz wątrobowych

Hipoglikemia – rzadko i raczej
łagodna

background image

Pochodne biguanidu

Fenformina (kwasica mleczanowa),
buformina, metformina

background image

Machanizm antyhiperglikemicznego
działania metforminy (nie działa
hipoglikemizująco)

hamowanie (opóźnianie) jelitowego wchłaniania glukozy,

innych heksoz (mniejsze znaczenie), aminokwasów,

wit.B12, kwasu foliowego i kwasów żółciowych

zmniejszenie wątrobowej produkcji glukozy (hamowanie

glukoneogenezy i glikogenolizy oraz oddawania glukozy

do krwi)

zwiększenie tkankowego zużycia glukozy – zmniejszenie

insulinooporności poprzez działanie receptorowe

(pobudzanie aktywności i zwiększanie powinowactwa

receptorów insulinowych) i pozareceptorowe (aktywacja

przenośników glukozy z przestrzeni wewnątrzkomórkowej

do błony komórkowej GLUT-4 i GLUT-1)

potencjalizację wewnątrzkomórkowego działania insuliny

(szczególnie hiperinsulinemii poposiłkowej)

background image

Inne mechanizmy działania
metforminy

Hamowanie lipogenezy i pobudzanie lipolizy
w tkance tłuszczowej:

Zmniejszenie TCHO, TRIR, VLDL i LDL i
podwyższenie HDL

Redukcja masy ciała

Nasilenie fibrynolizy (hamowanie PAI-1 i
pobudzanie tPA)

Redukcja ciśnienia tętniczego

Dlatego dobry lek w zespole metabolicznym

background image

Działania niepożądane
metforminy

Z p.p.

Kwasica mleczanowa - alkoholicy

background image

Akarboza

Hamuje alfa-glukozydazy,
zwłaszcza:

Maltazę

Sacharazę

Bez wpływu na laktazę

Nie zaburza wchłaniania glukozy i
fruktozy oraz tłuszczów i białek

background image

Akarboza

Praktycznie nie wchłania się z p.p.

Nie powoduje hipoglikemii

Może być stosowana w cukrzycy
typu 1 i 2 w skojarzeniu (groźba
hipoglikemii) lub monoterapii

Dawkowanie 3 razy dziennie

background image

Tiazolidinediony

PPAR – receptory aktywowanego
proliferatora peroksyzomu - ,  i 

Agoniści receptora PPAR

Troglitazon – wycofany –
hepatotoksyczność!!!

Pioglitazon

Rozyglitazon

background image

Efekty działania

Zmniejszenie insulinooporności poprzez:

Poprawa utylizacji glukozy w mięśniach i

tkance tłuszczowej

Hamowanie glukoneogenezy w wątrobie

Zmniejszają zapotrzebowanie na insulinę –

często kojarzone

Poprawiają gospodarkę lipidową:

Zmniejszenie TRIR i wolnych kwasów

tłuszczowych

Zwiększenie HDL

background image

Działania niepożądane

Obrzęki

Anemia

Uszkodzenie komórki wątrobowej –
rzadko piorunujące

Rzadko hipoglikemia – raczej w
czasie leczenia skojarzonego

background image

background image

background image

Zasady leczenia skojarzonego

Nie łączyć leków o podobnym
mechanizmie działania

2, góra 3 leki, ale wtedy insulina
jest bardziej cost-effective

Najczęściej kojarzy się PSM z
pochodnymi biguanidu lub
akarbozy

background image

background image

Wskazania do insulinoterapii:

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 2:

-

złe okresowe wyrównanie glikemii

-

Ciężkie infekcje wirusowe i bakteryjne

-

Zabiegi operacyjne

-

Ciąża

-

Niewydolność głównych narządów

-

Nietolerancja doustnych leków hipoglikemizujących

-

Świeży zawał serca

-

Postępujące chudnięcie

-

Bolesna neuropatia

-

Szybki postęp powikłań naczyniowych

background image

Insuliny:

Pochodzenie:

Ludzka

Wołowa

Wieprzowa

Długość działania

Analogi insulinowe:

Szybko i krótko

Insulina
bezszczytowa

Długo i
równomiernie

Insulina wziewna

Insuliny
hepatoselektywne

background image

Insuliny o pośrednim czasie działania
Obecnie używane są dwa najważniejsze preparaty insuliny: (i) NPH (Neutral
Protamin Hagedorn) lub inaczej insuliny izofanowe, oraz (i) krystaliczne
insuliny związane z octanem cynku (insuliny lente).

background image

Analogi insulinowe
krótkodziałające

Insulina LISPRO

Insulina ASPART

Analogi insulinowe
długodziałające

Glarginina

background image

background image

background image

Drogi podania

SC

IM

IV – insulinę o krótkim okresie działania

podaje się jedynie IV. W śpiączce

hiperglikemicznej

PENY vs STRZYKAWKI

POMPY INSULINOWE

30 min przed posiłkiem – analogi 5 min

background image

Modele insulinoterapii

Model konwencjonalny – przed
śniadaniem i kolacją mieszanka
insuliny o krótkim i pośrednim czasie
działania

Intensyfikowana insulinoterapia – jw.
+ wstrzyknięcie krótkodziałającej
insuliny przed obiadem

Intensywna inulinoterapia

background image

Leczenie intensywne

Więcej wstrzyknięć – lepsza kontrola
glikemii:

2 wstzyknięcia insuliny o pośrednim
okresie działania + 3 wstrzyknięcia
insuliny krótkodziałającej

40% insulina o długim lub
średniodługim czasie działania,
natoamist 60% insulina
krótkodziałająca

background image
background image

Insulina – działania niepożądane

Hipoglikemia

W miejscach wstrzyknięć -
lipodystrofia

Oporność na insulinę

Działanie mitogenne

background image

HIPOGLIKEMIA


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
leki hipoglikemizujace
Leki hipoglikemizujace
doustne leki hipoglikemizujące, farmacja, cukrzyca
DOUSTNE LEKI HIPOGLIKEMIZUJACE, farma
F6x Leki hipoglikemizujące
leki hipoglikemizujące
Leki w fizjot 2 akt

więcej podobnych podstron