NAUCZANIE

INTEGRACYJNE UCZNIÓW

NIEPEŁNOSPRAWNYCH

UMYSŁOWO

INTEGRACJA

Myślą przewodnią dla integracji jest

zasada wyrażona przez
Pestalozziego:

„…nie porównuję dziecka
z innym dzieckiem, ale każde

dziecko z nim samym”.

INTEGRACJA

Zdaniem J. Boguckiej

INTEGRACJA W PEDAGOGICE

oznacza

DANIE SZANSY

- WSPÓLNEGO PRZEBYWANIA,

- UCZENIA SIĘ

- I ZABAWY

WSZYSTKIM ZDROWYM

I NIEPEŁNOSPRAWNYM

c.d.

Tylko taka integracja stwarza szansę,

że osoba niepełnosprawna nie
będzie wyobcowana ze środowiska,
a osoby zdrowe zrozumieją istotę
niepełnosprawności i będą
traktowali potrzeby
niepełnosprawnych jako naturalne
problemy, z którymi trzeba stykać
się codziennie.

ISTOTNYM ELEMENTEM

INTEGRACJI

JEST POSTAWA WOBEC OSOBY

NIEPEŁNOSPRAWNEJ

Każdy kto chce uczestniczyć w integracji

musi zacząć od zmiany swojego myślenia,

postępowania, musi odrzucić wszelkie

przesądy, uprzedzenia, nastawienia jakie

nagromadziły się przez lata.

By zrozumieć niepełnosprawnych trzeba

ich polubić, otworzyć się na ich bogaty

świat, bo tak samo czują i przeżywają jak

pełnosprawni

ZASADY I WARUNKI

OBOWIĄZUJĄCE PRZY TWORZENIU GRUP

INTEGRACYJNYCH

1.

Integracja wyklucza jakąkolwiek
selekcje dzieci. Do grup integracyjnych
trafiają dzieci, niezależnie od rodzaju
niepełnosprawności. W grupie
integracyjnej mogą być i powinny
znaleźć się dzieci: upośledzone
umysłowo, z dysfunkcją narządu ruchu,
z zaburzeniami emocjonalnymi,
niedowidzące, itp..

c.d.

2. Grupy integracyjne powinny mieć
charakter środowiskowy. Jest to

gwarancją że kontakty szkolne zostaną

przeniesione na środowisko pozaszkolne:

podwórko, plac zabaw, sklep, itp..

3. Należy je tworzyć odpowiednio wcześnie.

Mogą obejmować dzieci 4-letnie, przy

czym niepełnosprawne mogą być o

wiekowo starsze o rok, dwa. Wynika to z

założenia, że dzieci młodsze są w

naturalny sposób spontaniczne i proces

przyzwyczajania przebiega łatwiej.

c.d.

4. Integracja powinna mieć charakter

ciągły. Rozpoczęta w przedszkolu

powinna być kontynuowana w II i III

etapie edukacyjnym, a potem w szkole

średniej oraz na studiach. Dobrze, jeżeli

dzieci w młodszym wieku szkolnym

przebywają w niezmienionych grupach.

Realizacja tej zasady jest możliwa

wtedy, gdy nie oczekuje się, że dzieci

niepełnosprawne będą osiągały

zadowalające wyniki, takie same, jak ich

zdrowi rówieśnicy.

c.d.

5. Przy tworzeniu zespołu należy

zachować pełną dobrowolność
podejmowania decyzji. Do tej
formy kształcenia nie należy
zmuszać ani rodziców, ani dzieci,
ani pedagogów. Każdy z nich
musi być przekonany, że chce
uczestniczyć w integracji.

6. Pełna indywidualizacja

potrzeb dzieci

Aby integracja mogła zaistnieć muszą

być uwzględnione wszystkie potrzeby.
Samo przebywanie dzieci ze sobą nie
wystarczy. Jeżeli dziecko ma problem

z poruszaniem się, musi mieć

zapewniony sprzęt ułatwiający
poruszanie: wózek, podjazd, poręcze,
itp.. Integracja będzie miała szansę
powodzenia, gdy szkoła będzie miała
środki na jej realizację.

WARUNKI DO REALIZACJI

W/W ZASAD

•

Grupy integracyjne muszą być małe.

Optymalnym modelem jest grupa 12-

osobowa z udziałem 2-4 dzieci

niepełnosprawnych.

Grupa integracyjna winna być prowadzona przez

dwóch pedagogów, z których jeden powinien

mieć przygotowanie specjalistyczne.

Pedagog ogólny jest odpowiedzialny za

realizację ramowych treści nauczania dla

danej grupy, natomiast pedagog specjalny

dostosowuje zakres treści nauczania do

potrzeb i możliwości każdego dziecka

TECHNIKI INTEGRACYJNE

1.

Podmiotowe traktowanie każdej osoby

niepełnosprawnej;

2.

Określenie wizji rozwoju osoby

niepełnosprawnej w oparciu o dokładne

jej poznanie (określenie aktualnego

poziomu jej funkcjonowania, jej

możliwości i ograniczeń, środowiska

itp.);

3.

Okresowa weryfikacja osiągnięć i

porażek;

4.

Umacnianie sfery współdziałania i

komunikacji we wzajemnym szacunku

świata do osoby niepełnosprawnej;

c.d.

5. Jednolity front oddziaływań rodziny, terapeutów,

środowiska;

6. Doświadczanie przez osobę niepełnosprawną

swojego „ja” i poczucie się „kimś”, tj. z pomocą

innych nabyć pojęcia o sobie, własnych

możliwościach i ograniczeniach;

7. Pełnienie podstawowych ról społecznych

zgodnie z zasadami i regułami panującymi w

grupie;

8. Wpływ środowiska rodzinnego i postaw

rodzicielskich na rozwój osoby niepełnosprawnej;

9. Rozwijanie samodzielności i aktywności, oraz

odpowiedzialności za swoje postępowanie;

c.d.

10. Świadome inicjowanie sytuacji

wychowawczych, kontaktów
interpersonalnych w celu osiągnięcia przez
każdą osobę niepełnosprawną uczestniczącą
w nich korzyści z tej formy integracji;

11. Niezbędne jest wypracowanie

uzasadnionej i sprawdzonej w praktyce
szczegółowej metodyki programowania
takich sytuacji społecznych, które sprzyjają
tworzeniu się autentycznych więzów
międzyludzkich.

Od szkoły wymaga się:

• Likwidacji barier architektonicznych;
• Zmiany systemu nauczania:
- odejście od tradycyjnego systemu
klasowo – lekcyjnego,
- dostosowania programów do
zainteresowań i możliwości uczniów;
• Przygotowanie kadry pedagogicznej do

pracy z uczniami z zaburzeniami;

• Zmniejszenia liczby uczniów w klasach;
• Poprawy stanu materialnego szkół i ich

infrastruktury.

Nauczyciele w kształceniu

integracyjnym

Zatrudniony w oddziale

integracyjnym nauczyciel

wspierający powinien posiadać

kwalifikacje do pracy z uczniem

niepełnosprawnym w zakresie

niepełnosprawności dziecka

(surdopedagog, tyflopedagog,

oligofrenopedagog).

Pedagog specjalny

powinien:

• Diagnozować potrzeby i oceniać możliwości

ucznia;

• Prowadzić zajęcia integrujące grupę;

• Prowadzić indywidualne zajęcia dydaktyczne;

• Prowadzić bądź organizować różnego rodzaju

formy pomocy psychologicznej i pedagogicznej;

• Prowadzić indywidualne zajęcia wyrównawcze

oraz – w miarę posiadanych kwalifikacji – zajęcia

specjalistyczne, uwzględniając specjalne

potrzeby edukacyjne ucznia, np.:

- orientację w przestrzeni,
- alternatywne metody komunikacji,
- ruch rozwijający,
- inne;

c.d.

• Udzielać pomocy nauczycielom w zakresie

doboru treści programowych;

• Udzielać pomocy nauczycielom w zakresie

metod pracy z uczniami

niepełnosprawnymi;

• Podejmować działania w celu

zapewnienia uczniom odpowiednich

podręczników i ewentualnie

odpowiednich pomocy szkolnych;

• Prowadzić działania zmierzające do

integracji i bezpiecznego funkcjonowania

ucznia niepełnosprawnego w społeczności

szkoły ogólnodostępnej.

NAUCZYCIELE UCZĄCY W

KLASACH INTEGRACYJNYCH

ZOBOWIĄZANI SĄ DO:

Opracowania programu edukacyjno –

wychowawczego, rewalidacyjnego
określającego całość oddziaływań w
zakresie dydaktyki, wychowania i
opieki. Wymaga to dostosowania
obowiązujących programów szkół
ogólnodostępnych do możliwości i
potrzeb danego ucznia bądź grupy
uczniów.

ZADANIA NAUCZYCIELA

WSPOMAGAJĄCEGO

1.

Uzyskuje informacje o uczniach

niepełnosprawnych z orzeczeń i opinii

PPP oraz rozmów z rodzicami i

specjalistami szkolnymi (pedagog,

psycholog).

2.

Projektuje i realizuje działania

wychowawcze w stosunku do dzieci

niepełnosprawnych w ścisłej korelacji z

programem wychowawczym klasy,

tworzonym przez wychowawcę we

współpracy z pedagogiem i

psychologiem szkolnym.

c.d.

• Systematycznie informuje wychowawcę klasy

i nauczycieli przedmiotu o sukcesach i

problemach uczniów niepełnosprawnych.

• Na bieżąco współpracuje z wychowawcą

klasy, uczestnicząc aktywnie w procesie

wychowawczym realizowanym w szkole.

• Aktywnie uczestniczy w ustalaniu

śródrocznych i końcowych ocen z zachowania

dla uczniów o specjalnych potrzebach

edukacyjnych. Zgłasza sugestie dotyczące

oceny z zachowania dla pozostałych uczniów

zespołu integracyjnego.

c.d.

• Współpracuje z nauczycielami bloków

tematycznych lub przedmiotów,
ustalając treści programowe, planując
metody i formy pracy oraz środki
dydaktyczne zgodnie z indywidualnymi
potrzebami i dysfunkcjami.

• Zapoznaje się z podstawą programową

poszczególnych przedmiotów i bloków
tematycznych oraz ze standardami
wymagań egzaminacyjnych

c.d.

• Dostosowuje wymagania edukacyjne do

możliwości dzieci niepełnosprawnych,
wykorzystując własne obserwacje i opinie
oraz wskazówki innych nauczycieli.

• Uzgadnia z nauczycielami, opanowanie

których treści i umiejętności stanowi
minimum konieczne ze względu na dalszą
edukację ucznia o specjalnych
potrzebach edukacyjnych. Formułuje
wspólne uzgodnienia.

c.d.

• Aktualizuje swoje założenia

edukacyjne zawarte w rozkładach

materiału, uwzględniając postępy

w nauce lub trudności uczniów

integrowanych.

• Dokonuje potrzebnych zakupów i

przygotowuje pomoce

dydaktyczne do pracy na lekcjach i

zajęciach specjalistycznych.

Przechowuje wykonane materiały.

c.d.

• Ustala, w jakim stopniu ma mieć wpływ

na oceny uczniów integrowanych.

Przypomina innym nauczycielom iż każdy

przypadek wymaga indywidualnego

trybu oceniania poszczególnych uczniów,

w zależności od posiadanych dysfunkcji.

• Uczestniczy w zebraniach i konsultacjach

z rodzicami. Informuje rodziców o

postępach dzieci , prezentuje prace

uczniów oraz zapoznaje ich z wnioskami z

prowadzonych obserwacji.

c.d.

•

Utrzymuje systematyczny kontakt

(w zależności od potrzeb) z rodzicami dzieci

integrowanych. Prowadzi zeszyt korespondencji,

obejmujący również rozmowy telefoniczne.

•

Przygotowuje opinie o uczniach

niepełnosprawnych na żądanie uprawnionych

instytucji.

•

Współpracuje z wychowawcą klasy w planowaniu

imprez, wyjść klasowych i wyjazdów

śródrocznych, w działaniach organizacyjnych oraz

opracowaniu programów.

•

Sprawuje opiekę nad uczniami

niepełnosprawnymi w szkole oraz podczas wyjść i

wyjazdów.

c.d.

•

Systematycznie zapoznaje się z

publikacjami i nowościami wydawniczymi

na temat integracji oraz pracy z dziećmi

niepełnosprawnymi.

•

Inicjuje, w razie dostrzeganej przez siebie

potrzeby, spotkanie zespołu oddziałowego.

•

Wnioskuje, w porozumieniu z wychowawcą

klasy i pedagogiem szkolnym, skierowanie

dzieci na dodatkowe badania, w razie

konieczności wnioskuje o rekwalifikowanie

ucznia przez PPP.

Dokumentacja pracy

nauczyciela

• Zeszyt obserwacji,
• Plan indywidualnej pracy z dzieckiem,
• Archiwum prac dzieci,
• Zeszyt korespondencji z rodzicami,
• Teczki z wykonanymi przez siebie

materiałami pomocniczymi do zajęć

lekcyjnych i pozalekcyjnych,

• Zmodyfikowane, zgodnie z potrzebami

uczniów integrowanych, rozkłady

materiału do poszczególnych bloków i

przedmiotów.

CZYNNIKI UŁATWIAJĄCE

PRACĘ W KL.

INTEGRACYJNEJ

otwartość na zmiany:

• Stylu nauczania, uczenia się nowego

zachowania i innego myślenia, widzenia siebie

jako ucznia;

• Zmiana, czyli nastawienie na ustawiczne

doskonalenie się;

• Należy jasno określić cel, do którego

zmierzamy;

• Określić realistyczne priorytety i hierarchię

ważności;

• Szukać wsparcia innych osób;
• Nauczyć się dokonywać właściwej oceny swych

działań.

Nawiązywanie pozytywnych relacji

z innymi nauczycielami:

Czynniki warunkujące dobre partnerstwo
• Cechy osobowościowe:
- poczucie humoru,
- wzajemny szacunek,
- równość,
- czas na dyskusję, właściwa argumentacja,
negocjowanie celów,
- szczera i bezpośrednia komunikacja,
- takt i kultura osobista,
- wzajemny, życzliwy stosunek do nauczycieli,
- zaangażowanie.

c.d.

• Partner nie może być narzucony;
• Świadome dzielenie obowiązków w

klasie:

- ustalenie wspólnych celów,
wynegocjowanie priorytetów,
- zjednoczenie działań, a następnie
podzielenie się rolami;
- właściwe zorganizowanie

przestrzeni w klasie.

OBSZARY WSPÓŁNEGO

DZIAŁANIA

• Poznanie zespołu klasowego
• Wspólne opracowanie rozkładu

materiału

• Przygotowanie poszczególnych

jednostek metodycznych

• Przygotowanie prac kontrolnych
• Dokumentowanie postępów uczniów
• Ocenianie
• Działania wychowawcze