1

Problematyka

• Czym są aktywa

– kryteria wyodrębniania aktywów

• Istota pasywów:

– kapitały własne
– kapitały obce

2

ISTOTA AKTYWÓW

Aktywa to:
• kontrolowane przez jednostkę zasoby majątkowe,
• o wiarygodnie określonej wartości,
• powstałe w wyniku przeszłych zdarzeń,
• które spowodują w przyszłości wpływ do
jednostki korzyści ekonomicznych.

Aktywami jednostki, zgodnie z definicją są jedynie

takie zasoby majątkowe, które jednocześnie

spełniają cztery zasadnicze warunki.

3

SPRAWOWANIE KONTROLI

Kontrola* w rozumieniu definicji

aktywów

oznacza

kontrolę

ekonomiczną

(kontrolę

przyszłych

korzyści

ekonomicznych).



Sprawowanie kontroli nad aktywem

oznacza więc możliwość zarządzania
nim, czyli podejmowania decyzji co do
sposobu jego wykorzystania.

4

WIARYGODNIE OKREŚLONA

WARTOŚĆ

• Wiarygodnie określona wartość*

to kolejny warunek definicji aktywów,

który w praktyce może być bardzo

kontrowersyjny, zwłaszcza wtedy, gdy

wartość będzie ustalona w drodze

oszacowania.

• Niewątpliwie

wiarygodną

jest

wartość wynikająca z dokumentów

zewnętrznych, czyli na przykład

wynikająca z faktury cena nabycia**.

5

WARTOŚĆ GODZIWA

• Jeżeli jednak nie można określić w

ten sposób wartości, jednostka
powinna określić wartość
godziwą,

• W takiej sytuacji musi dokonać

wyceny wartości, przyjmując
wiarygodny sposób jej określenia.

6

CENA RYNKOWA JAKO WARTOŚĆ

OKREŚLONA WIARYGODNIE

Wartość szacunkowa musi być

określona

wiarygodnie.

Niewątpliwie wiarygodną wartością
szacunkową jest cena rynkowa,

7

PRZESZŁE ZDARZENIA

• Aktywami są zasoby powstałe w

wyniku przeszłych zdarzeń, co

oznacza, że jednostka ma obowiązek

wskazania zdarzenia w przeszłości, w

wyniku którego zasoby majątkowe

zostały przez nią pozyskane.

• Zasoby mogą być pozyskane w wyniku:
- transakcji nabycia,
- operacji wytworzenia we własnym

zakresie,

- nieodpłatnego otrzymania.

8

WPŁYW KORZYŚCI EKONOMICZNYCH

• Ostatni warunek określony w definicji aktywów dotyczy

wpływu do jednostki korzyści ekonomicznych w

przyszłości.

• Chodzi o korzyści ekonomiczne osiągane w sposób

pośredni - czyli na przykład przez wykorzystywanie w
procesie produkcji wyrobów

.

czy bezpośrednio, np.

poprzez jego sprzedaż.

• Jeśli przewiduje się, że składnik majątku nie przyniesie

korzyści (nie będzie wykorzystywany w produkcji lub nie

będzie mógł być sprzedany) należy usunąć go z bilansu,

• Odrębną kwestią jest poziom przyszłych korzyści. Jeśli

jednostka stwierdzi, iż wartość przyszłych korzyści z

tytułu składnika majątku jest niższa niż jego wartość

księgowa, powinna dokonać obniżenia wartości księgowej

do poziomu wartości przyszłych korzyści, czyli dokonać
korekty z tytułu utraty wartości aktywów.

9

PROBLEM USTALANIA PRZYSZŁYCH

KORZYŚCI

 Odrębną

kwestią

jest

poziom

przyszłych korzyści a wartość aktywów
wykazywana w bilansie,

 Jeśli jednostka stwierdzi, iż wartość

przyszłych korzyści z tytułu posiadania
składnika majątku jest niższa niż jego
wartość księgowa, powinna dokonać
obniżenia

wartości

księgowej

do

poziomu wartości przyszłych korzyści,
czyli dokonać korekty z tytułu utraty
wartości aktywów.

10

ISTOTA PASYWÓW

• Pasywa nie są zdefiniowane w ustawie, ale można

przyjąć, że:
- są to kapitały, które określają źródła finansowania

majątku lub

- odzwierciedlają zobowiązania jednostki

(roszczenia wobec jednostki).

• W zależności od skutków jakie pociąga za sobą

obowiązek i termin ich realizacji możemy wyróżnić:

–

zobowiązania,

–

kapitał własny.

11

ISTOTA PASYWÓW

• Jeśli kapitał własny potraktujemy

jako element zobowiązań spółki, to
w tym sensie, że:
zobowiązania te wystąpią, gdy
spółka będzie likwidowana i
trzeba będzie zwrócić
właścicielom to co pozostanie
dla nich z kapitałów własnych.

12

ISTOTA PASYWÓW

Pasywa

to

zestawienie

kapitałów

jednostki.

• Kapitały

to

kategoria

prawna,

stanowiąca

pojęcie abstrakcyjne, którego nie można
identyfikować z konkretnymi składnikami
majątku (aktywów),
• Stanowią równowartość

nieokreślonego pod względem składu
rzeczowego majątku jednostki.

13

Kapitały własne

Kapitały własne powstają zatem z:
• finansowych wkładów właścicieli (z

reguły nie wolno ich zwracać w
trakcie funkcjonowania jednostki)
oraz

• wygospodarowanego

zysku

przeznaczonego

na

rozwój

jednostki.

14

AKTYWA NETTO

aktywa netto = aktywa ogółem – zobowiązania
ogółem

aktywa netto = kapitał własny (udział

właściciela)

Równowaga bilansowa występuje zawsze,
ponieważ udział właściciela jest wielkością
rezydualną (różnicą między aktywami a
zobowiązaniami).

15

POWIĄZANIA BILANSU Z

RACHUNKIEM ZYSKÓW I STRAT

• Bilans są podobny do miary zasobu

wody znajdującej się w jeziorze.

• Rachunek zysków i strat jest

miarą napływu wody do jeziora

(przychody ze sprzedaży) i wypływu

z jeziora (poniesione koszty) w ciągu

roku obrotowego.

• Zmiana poziomu wody w jeziorze

w ciągu roku odzwierciedla zmianę

sumy bilansowej.