BEZDECH U
BEZDECH U
NOWORODKÓW
NOWORODKÓW
Bezdech u noworodka jest
Bezdech u noworodka jest
definiowany jako brak
definiowany jako brak
czynności oddechowej trwający
czynności oddechowej trwający
ponad 15-20 sekund z
ponad 15-20 sekund z
towarzyszącą bradykardią (spadek
towarzyszącą bradykardią (spadek
akcji serca < 80min.)
akcji serca < 80min.)
i/ lub sinicą.
i/ lub sinicą.
Częstość występowania bezdechów jest wprost
Częstość występowania bezdechów jest wprost
proporcjonalna do stopnia niedojrzałości dziecka.
proporcjonalna do stopnia niedojrzałości dziecka.
Występują u 85% wcześniaków urodzonych przed
Występują u 85% wcześniaków urodzonych przed
28 Hbd. (tygodniem ciąży)
28 Hbd. (tygodniem ciąży)
Rodzaje bezdechów,
Rodzaje bezdechów,
patomechanizm:
patomechanizm:
Centralne (40 %)
Centralne (40 %)
Niedojrzałość OUN:
Niedojrzałość OUN:
Niedobór neurotransmiterów
Niedobór neurotransmiterów
Niedostateczna mielinizacja neuronów
Niedostateczna mielinizacja neuronów
Mniejsza liczba dendrytów
Mniejsza liczba dendrytów
Obniżona wrażliwość na CO2
Obniżona wrażliwość na CO2
Zaporowe ( 10%)
Zaporowe ( 10%)
Niedrożność dróg oddechowych, najczęściej
Niedrożność dróg oddechowych, najczęściej
występuje na poziomie gardła co jest związane z
występuje na poziomie gardła co jest związane z
zapadaniem się tkanek miękkich tej okolicy.
zapadaniem się tkanek miękkich tej okolicy.
Złożone ( 50%)
Złożone ( 50%)
postać najczęstsza
postać najczęstsza
Bezdechy typowe dla wcześniaków
Bezdechy typowe dla wcześniaków
, wynikające z
, wynikające z
niedojrzałości układu nerwowego pojawiają się często w 3
niedojrzałości układu nerwowego pojawiają się często w 3
dobie życia lub jeszcze później i nie towarzyszą im żadne
dobie życia lub jeszcze później i nie towarzyszą im żadne
inne zaburzenia.
inne zaburzenia.
Natomiast bezdech w 1 dobie życia
Natomiast bezdech w 1 dobie życia
sugeruje ZZO (zespół
sugeruje ZZO (zespół
zaburzeń oddychania noworodków) lub współistniejącą
zaburzeń oddychania noworodków) lub współistniejącą
infekcję.
infekcję.
Należy zróżnicować bezdech od
Należy zróżnicować bezdech od
oddychania
oddychania
periodycznego
periodycznego
(regularne, naprzemienne występujące fazy
(regularne, naprzemienne występujące fazy
zatrzymania oddechu (10-20s) i hiperwentylacji (4-15s),
zatrzymania oddechu (10-20s) i hiperwentylacji (4-15s),
powtarzające się co najmniej trzykrotnie w ciągu minuty.
powtarzające się co najmniej trzykrotnie w ciągu minuty.
Większość bezdechów obserwowana jest podczas aktywnego
Większość bezdechów obserwowana jest podczas aktywnego
snu.
snu.
Diagnostyka różnicowa
Diagnostyka różnicowa
Najczęstsze przyczyny bezdechów u
Najczęstsze przyczyny bezdechów u
noworodków:
noworodków:
Układ nerwowy
Układ nerwowy
Krwawienie śródczaszkowe
Krwawienie śródczaszkowe
Encefalopatia niedokrwienno – niedotlenieniowa
Encefalopatia niedokrwienno – niedotlenieniowa
(uszkodzenie tkanki nerwowej mózgu w wyniku
(uszkodzenie tkanki nerwowej mózgu w wyniku
mechanizmów niedokrwienno –niedotlenieniowych)
mechanizmów niedokrwienno –niedotlenieniowych)
Leukomalacja (jest typem uszkodzenia mózgu
Leukomalacja (jest typem uszkodzenia mózgu
najbardziej charakterystycznym dla wcześniaków
najbardziej charakterystycznym dla wcześniaków
urodzonych przed 32. tygodniem życia płodowego)
urodzonych przed 32. tygodniem życia płodowego)
Wodogłowie
Wodogłowie
Zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych
Zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych
Układ oddechowy
Układ oddechowy
Zarośnięcie nozdrzy tylnych
Zarośnięcie nozdrzy tylnych
Zwężenie przewodów nosowych
Zwężenie przewodów nosowych
Choroby płuc
Choroby płuc
Nieskuteczna wentylacja
Nieskuteczna wentylacja
Zbyt wczesna ekstubacja (usuwanie rurki
Zbyt wczesna ekstubacja (usuwanie rurki
intubacyjnej z krtani dziecka)
intubacyjnej z krtani dziecka)
Zastoinowa niewydolność krążenia
Zastoinowa niewydolność krążenia
Hipowolemia (stan, w którym w łożysku
Hipowolemia (stan, w którym w łożysku
naczyniowym znajduje się zbyt mała ilość płynu
naczyniowym znajduje się zbyt mała ilość płynu
(krwi) w stosunku do jego pojemności, tym
(krwi) w stosunku do jego pojemności, tym
samym nie zapewnia wystarczających warunków
samym nie zapewnia wystarczających warunków
do funkcjonowania układu sercowo-
do funkcjonowania układu sercowo-
naczyniowego.)
naczyniowego.)
Układ krążenia
Układ krążenia
Przetrwały przewód tętniczy Bottala
Przetrwały przewód tętniczy Bottala
Zastoinowa niewydolność krążenia
Zastoinowa niewydolność krążenia
Układ krwiotwórczy
Układ krwiotwórczy
Anemia
Anemia
Policytemia -(zwiększenie ilości erytrocytów)
Policytemia -(zwiększenie ilości erytrocytów)
Przewód pokarmowy:
Przewód pokarmowy:
Refluks żołądkowo- jelitowy
Refluks żołądkowo- jelitowy
NEC ( martwicze zapalenie jelit)
NEC ( martwicze zapalenie jelit)
Nietolerancja pokarmu
Nietolerancja pokarmu
Inne:
Inne:
Niedostateczne utlenowanie
Niedostateczne utlenowanie
Zaburzenia metaboliczne
Zaburzenia metaboliczne
(hipoglikemia, hipokalcemia, hiponatremia)
(hipoglikemia, hipokalcemia, hiponatremia)
Posocznica
Posocznica
Hiper-, hipotermia
Hiper-, hipotermia
Leki opioidowe
Leki opioidowe
Odruch n. błędnego (np. podczas intubacji, zabiegu odsysania)
Odruch n. błędnego (np. podczas intubacji, zabiegu odsysania)
Postępowanie diagnostyczne
Postępowanie diagnostyczne
Przystępując do diagnostyki bezdechów należy
Przystępując do diagnostyki bezdechów należy
uwzględnić
uwzględnić
następujące dane:
następujące dane:
wiek płodowy noworodka
wiek płodowy noworodka
konieczność podawania tlenu
konieczność podawania tlenu
stosowane leki (w tym leki stymulujace ośrodek
stosowane leki (w tym leki stymulujace ośrodek
oddechowy)
oddechowy)
związek z karmieniem
związek z karmieniem
zakażenia
zakażenia
Badanie fizykalne
Badanie fizykalne
1. Głowa - objawy wzmożonego ciśnienia
1. Głowa - objawy wzmożonego ciśnienia
śródczaszkowego
śródczaszkowego
2. Serce - słyszalny szmer
2. Serce - słyszalny szmer
3. Płuca - zmiany osłuchowe nad polami płucnymi, jeśli
3. Płuca - zmiany osłuchowe nad polami płucnymi, jeśli
jest stosowana wentylacja mechaniczna - ocena
jest stosowana wentylacja mechaniczna - ocena
ruchomości klatki piersiowej
ruchomości klatki piersiowej
4. Brzuch - wzdęcie brzucha, brak perystaltyki
4. Brzuch - wzdęcie brzucha, brak perystaltyki
5. Skóra - bladość w przypadku anemii
5. Skóra - bladość w przypadku anemii
- nadmierne zaczerwienienie w przypadku
- nadmierne zaczerwienienie w przypadku
policytemii
policytemii
Podstawowe badania laboratoryjne:
Podstawowe badania laboratoryjne:
Morfologia krwi obwodowej
Morfologia krwi obwodowej
Jonogram
Jonogram
Poziom cukru w krwi
Poziom cukru w krwi
Gazometria
Gazometria
Inne badania dodatkowe:
Inne badania dodatkowe:
1. Rtg klatki piersiowej
1. Rtg klatki piersiowej
2. Rtg jamy brzusznej
2. Rtg jamy brzusznej
3. Usg głowy
3. Usg głowy
4. UKG
4. UKG
5. Punkcja lędźwiowa
5. Punkcja lędźwiowa
Leczenie:
Leczenie:
Rozpoznanie typowych bezdechów wcześniaczych można
Rozpoznanie typowych bezdechów wcześniaczych można
postawić dopiero po wykluczeniu innych przyczyn.
postawić dopiero po wykluczeniu innych przyczyn.
Napad bezdechu można przerwać stymulacja dotykową,
Napad bezdechu można przerwać stymulacja dotykową,
w sinicy należy podać tlen, przy braku poprawy-
w sinicy należy podać tlen, przy braku poprawy-
wentylacja przez maskę. Tlen musi być ogrzany do
wentylacja przez maskę. Tlen musi być ogrzany do
temperatury 37’C, i nawilżony do 100% wilgotnosci
temperatury 37’C, i nawilżony do 100% wilgotnosci
wzglednej.
wzglednej.
U niedojrzałych wcześniaków należy za wszelką cenę
U niedojrzałych wcześniaków należy za wszelką cenę
unikać hiperoksji (nadmiar tlenu w organizmie) ze
unikać hiperoksji (nadmiar tlenu w organizmie) ze
względu na niebezpieczeństwo retinopatii ( proces
względu na niebezpieczeństwo retinopatii ( proces
chorobowy dotyczący siatkówki oka i mający charakter
chorobowy dotyczący siatkówki oka i mający charakter
naczyniowy.)
naczyniowy.)
Postępowanie w przypadku nawracających bezdechów:
Postępowanie w przypadku nawracających bezdechów:
1. Ustalenie przyczyny bezdechów i postępowanie
1. Ustalenie przyczyny bezdechów i postępowanie
przyczynowe
przyczynowe
2. Postępowanie objawowe (ogólne)
2. Postępowanie objawowe (ogólne)
−
−
ciągłe monitorowanie częstości oddechów, akcji
ciągłe monitorowanie częstości oddechów, akcji
serca.
serca.
−
−
utrzymywanie temperatury otoczenia w pobliżu
utrzymywanie temperatury otoczenia w pobliżu
dolnej granicy przedziału temp. Neutralnej
dolnej granicy przedziału temp. Neutralnej
−
−
utrzymywanie prawidłowej prężności tlenu we krwi
utrzymywanie prawidłowej prężności tlenu we krwi
−
−
odpowiednie ułożenie dziecka, zalecana pozycja na
odpowiednie ułożenie dziecka, zalecana pozycja na
brzuchu
brzuchu
−
−
stymulacja skórna, uspakajanie (głaskanie, kołyanie)
stymulacja skórna, uspakajanie (głaskanie, kołyanie)
−
−
tlenoterapia (utrzymujący się bezdech jest wskazaniem
tlenoterapia (utrzymujący się bezdech jest wskazaniem
do stosowania oddechu zastępczego.)
do stosowania oddechu zastępczego.)
Postępowanie farmakologiczne
Postępowanie farmakologiczne
−
−
Metyloksantyny:
Metyloksantyny:
Teofilina
Teofilina
Aminofilina
Aminofilina
Coffeina
Coffeina
−
−
Doksapram: Podawany w dużych dawkach
Doksapram: Podawany w dużych dawkach
stymuluje ośrodek oddechowy, leku nie wolno
stymuluje ośrodek oddechowy, leku nie wolno
stosować u noworodków w pierwszym tygodniu
stosować u noworodków w pierwszym tygodniu
życia.
życia.
Wskazaniem do zastosowania u dzieci jest brak
Wskazaniem do zastosowania u dzieci jest brak
ustąpienia bezdechów zarówno po leczenia
ustąpienia bezdechów zarówno po leczenia
metyloksantynami, jak i po zastosowaniu wsparcia
metyloksantynami, jak i po zastosowaniu wsparcia
oddechowego. Lek stosowany jest w formie wlewu
oddechowego. Lek stosowany jest w formie wlewu
ciągłego.
ciągłego.
Inne metody lecznicze:
Inne metody lecznicze:
−
−
nCPAP (ciągłe dodatnie ciśnienie w drogach
nCPAP (ciągłe dodatnie ciśnienie w drogach
oddechowych drogą kaniuli donosowych)
oddechowych drogą kaniuli donosowych)
−
−
Farmakologiczne lub chirurgiczne podwiązanie
Farmakologiczne lub chirurgiczne podwiązanie
hemodynamicznie istotnego przewodu tętniczego.
hemodynamicznie istotnego przewodu tętniczego.
−
−
Wentylacja mechaniczna - bezdechy towarzyszące
Wentylacja mechaniczna - bezdechy towarzyszące
zapaleniu płuc lub zespołowi zaburzeń oddychania.
zapaleniu płuc lub zespołowi zaburzeń oddychania.
−
−
Transfuzja uzupełniająca w przypadku anemii.
Transfuzja uzupełniająca w przypadku anemii.
−
−
Wysokie ułożenie pacjenta w przypadku refluksu
Wysokie ułożenie pacjenta w przypadku refluksu
żołądkowo- przełykowego.
żołądkowo- przełykowego.
−
−
Antybiotyki, gdy współistnieje infekcja.
Antybiotyki, gdy współistnieje infekcja.
Bibliografia:
Bibliografia:
1. J. Świetliński- „Intensywna terapia dzieci”
1. J. Świetliński- „Intensywna terapia dzieci”
2. http://pl.wikipedia.org
2. http://pl.wikipedia.org