ZESPÓŁ SNU
ZESPÓŁ SNU
Z BEZDECHAMI (Z S z B)
Z BEZDECHAMI (Z S z B)
OBTURACYJNY BEZDECH
OBTURACYJNY BEZDECH
SENNY (O B S)
SENNY (O B S)
ELŻBIETA MAZUR- STĄŻKA
ELŻBIETA MAZUR- STĄŻKA
SEN
SEN
„
„
Stan funkcjonalny układu nerwowego
Stan funkcjonalny układu nerwowego
przeciwny do stanu czuwania, polegający na
przeciwny do stanu czuwania, polegający na
obniżeniu wrażliwości na bodźce, zniesieniu
obniżeniu wrażliwości na bodźce, zniesieniu
aktywności ruchowej, zwolnieniu czynności
aktywności ruchowej, zwolnieniu czynności
serca, oddychania i innych funkcji fizjologicz
serca, oddychania i innych funkcji fizjologicz
nych oraz czasowym zaniku przytomności”
nych oraz czasowym zaniku przytomności”
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN
Wielka Encyklopedia Powszechna PWN
Pojawia się dopiero na pewnym stopniu rozwoju
Pojawia się dopiero na pewnym stopniu rozwoju
filogenetycznego, u ptaków i ssaków
filogenetycznego, u ptaków i ssaków
SEN
SEN
Stan fizjologiczny, w którym człowiek
Stan fizjologiczny, w którym człowiek
przebywa ok. 1/3 życia. Pozbawienie snu
przebywa ok. 1/3 życia. Pozbawienie snu
powoduje ograniczenie czynności
powoduje ograniczenie czynności
poznawczych nasilające się w miarę
poznawczych nasilające się w miarę
wydłużenia okresu czuwania.
wydłużenia okresu czuwania.
Całkowite pozbawienie snu zwierząt
Całkowite pozbawienie snu zwierząt
doświadczalnych prowadzi do ich śmierci.
doświadczalnych prowadzi do ich śmierci.
Everson C.A.,Sleep,1989
Everson C.A.,Sleep,1989
Niedobór snu (< 6 godz./dobę ) lub nadmiar
Niedobór snu (< 6 godz./dobę ) lub nadmiar
(> 9 godz./dobę) są związane ze zwiększonym
(> 9 godz./dobę) są związane ze zwiększonym
ryzykiem przedwczesnej śmierci.
ryzykiem przedwczesnej śmierci.
Kripke D.,Arch.Gen.Psychiat.,197
Kripke D.,Arch.Gen.Psychiat.,197
9
9
ROLA SNU
ROLA SNU
o
oszczędzanie metabolicznych rezerw
mózgu
i pomoc w ich odbudowie
o ochrona organizmu przed nadmiernym
zużyciem
o w czasie snu ma następować:
- odbudowa zapasów
wysokoenergetycznych
fosforanów
- zwiększenie syntezy białek
- zwiększenie podziałów komórek
- synteza licznych neuroprzekaźników
Krueger J.M.,Sleep Medicine Rev.,2001
FAZY SNU
FAZY SNU
NREM - wolnofalowa
NREM - wolnofalowa
- przeważają fale o wysokiej
- przeważają fale o wysokiej
amplitudzie i niskiej częstotliwości w EEG. U osób
amplitudzie i niskiej częstotliwości w EEG. U osób
zdrowych stanowi on 75-80% snu nocnego,
zdrowych stanowi on 75-80% snu nocnego,
obejmuje:
obejmuje:
•
stadium 1 i 2 ( sen płytki )
stadium 1 i 2 ( sen płytki )
•
stadium 3 i 4 ( sen głęboki) - więcej tego stadium
stadium 3 i 4 ( sen głęboki) - więcej tego stadium
u dzieci, zanika po 60 r. ż.
u dzieci, zanika po 60 r. ż.
REM - paradoksalna
REM - paradoksalna
- w EEG fale szybkie o niskiej
- w EEG fale szybkie o niskiej
amplitudzie, typowe również dla stanu czuwania,
amplitudzie, typowe również dla stanu czuwania,
szybkie ruchy gałek ocznych i spadek napięcia
szybkie ruchy gałek ocznych i spadek napięcia
mięśniowego, oddychanie nieregularne do całko-
mięśniowego, oddychanie nieregularne do całko-
witego zatrzymania, najgłębszy sen, marzenia
witego zatrzymania, najgłębszy sen, marzenia
senne.
senne.
Podczas snu występuje:
Podczas snu występuje:
- zmniejszenie aktywności narządów,poza OUN
- zmniejszenie aktywności narządów,poza OUN
-
wzrost napięcia układu przywspółczulnego,
wzrost napięcia układu przywspółczulnego,
osłabienie wpływu układu współczulnego
osłabienie wpływu układu współczulnego
-
zwolnienie częstości serca ( wydłużenie okresu
zwolnienie częstości serca ( wydłużenie okresu
rozkurczu, poprawa przepływu krwi)
rozkurczu, poprawa przepływu krwi)
-
zmniejszenie rzutu serca-do 26% w fazie REM
zmniejszenie rzutu serca-do 26% w fazie REM
-
zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień
zmniejszenie zużycia tlenu przez mięsień
sercowy (ochrona przed deficytem tlenowym)
sercowy (ochrona przed deficytem tlenowym)
-
obniżenie obwodowego oporu naczyniowego
obniżenie obwodowego oporu naczyniowego
-
obniżenie ciśnienia tętniczego
obniżenie ciśnienia tętniczego
-
obniżenie poziomu noradrenaliny w surowicy
obniżenie poziomu noradrenaliny w surowicy
Architektura snu
Architektura snu
ODDYCHANIE
ODDYCHANIE
Istotą procesu oddychania jest wyzwolenie
Istotą procesu oddychania jest wyzwolenie
energii zgromadzonej w związkach
energii zgromadzonej w związkach
chemicznych w organizmie. Jest do tego
chemicznych w organizmie. Jest do tego
niezbędny tlen atmosferyczny. Oddychanie
niezbędny tlen atmosferyczny. Oddychanie
dzieli się na:
dzieli się na:
o
oddychanie zewnętrzne
oddychanie zewnętrzne
– doprowadzenie
– doprowadzenie
cząsteczek tlenu do wnętrza komórek
cząsteczek tlenu do wnętrza komórek
o
oddychanie wewnętrzne
oddychanie wewnętrzne
(wewnątrzkomórkowe) – w czasie którego
(wewnątrzkomórkowe) – w czasie którego
cząsteczki tlenu wchodzą w reakcje
cząsteczki tlenu wchodzą w reakcje
chemiczne
chemiczne
REGULACJA ODDYCHANIA
REGULACJA ODDYCHANIA
Wentylacja sterowana jest przez
Wentylacja sterowana jest przez
skomplikowany układ
skomplikowany układ
neurohormonalny.
neurohormonalny.
Inicjatorem rytmu
Inicjatorem rytmu
oddechowego są
oddechowego są
ośrodki oddechowe
ośrodki oddechowe
umiejscowione w
umiejscowione w
moście i rdzeniu
moście i rdzeniu
przedłużonym.
przedłużonym.
ZABURZENIA ODDYCHANIA
ZABURZENIA ODDYCHANIA
o
centralne
centralne
- wynikają z
- wynikają z
nieprawidłowego
nieprawidłowego
funkcjonowania ośrodka
funkcjonowania ośrodka
oddechowego
oddechowego
o
obwodowe
obwodowe
- wynikają ze zmian w
- wynikają ze zmian w
płucach i górnych drogach
płucach i górnych drogach
oddechowych
oddechowych
*
*
postać restrykcyjna
postać restrykcyjna
* postać obturacyjna
* postać obturacyjna
Szczególną postacią zaburzeń
Szczególną postacią zaburzeń
oddychania jest
oddychania jest
bezdech (apnea
bezdech (apnea
)
)
,
,
czyli
czyli
zatrzymanie oddechu na min. 10 sek.
zatrzymanie oddechu na min. 10 sek.
Może on występować:
Może on występować:
o
przy pełnej świadomości chorego:
przy pełnej świadomości chorego:
-
-
oddech
oddech
Cheyne-Stokesa
Cheyne-Stokesa
–
–
w niewydolności lewej komory, mocznicy,
w niewydolności lewej komory, mocznicy,
udarze mózgu, zatruciach (np. środkami
udarze mózgu, zatruciach (np. środkami
nasennymi)
nasennymi)
-
-
oddech
oddech
Biota
Biota
– w ciężkim uszkodzeniu
– w ciężkim uszkodzeniu
mózgu (wylew, guzy, miażdżyca,
mózgu (wylew, guzy, miażdżyca,
zapalenie opon), w mocznicy, okresie
zapalenie opon), w mocznicy, okresie
przedagonalnym
przedagonalnym
o
bez udziału świadomości chorego
bez udziału świadomości chorego
-
-
zespół snu z bezdechami
zespół snu z bezdechami
ZSzB
ZSzB
OBTURACYJNY BEZDECH
OBTURACYJNY BEZDECH
SENNY - HISTORIA
SENNY - HISTORIA
Opisy w literaturze pięknej:
Opisy w literaturze pięknej:
o
pierwszy opisany chory - Dionizos z
pierwszy opisany chory - Dionizos z
Heraklei, władca Pontu – IV w. p.n.e.
Heraklei, władca Pontu – IV w. p.n.e.
o
Kilku przedstawicieli dynastii Ptolemeuszy
Kilku przedstawicieli dynastii Ptolemeuszy
(Magas I, król Cyreny- opis choroby z 258 r
(Magas I, król Cyreny- opis choroby z 258 r
p.n.e.), Ptolemeusz II, IV, V, VI, VIII, X
p.n.e.), Ptolemeusz II, IV, V, VI, VIII, X
o
król Henryk IV – opis bezdechów w
król Henryk IV – opis bezdechów w
twórczości Szekspira
twórczości Szekspira
o
służący Joe – ciężka postać OBS – „ Klub
służący Joe – ciężka postać OBS – „ Klub
Pickwicka” Dickensa 1837
Pickwicka” Dickensa 1837
O B S - HISTORIA
O B S - HISTORIA
Opisy w literaturze naukowej:
Opisy w literaturze naukowej:
o
1822 - William Wadd opublikował
1822 - William Wadd opublikował
kilka dokładnych opisów bezdechów
kilka dokładnych opisów bezdechów
o
1877 - Broadbent – opis oddechu
1877 - Broadbent – opis oddechu
Cheyne - Stokesa
Cheyne - Stokesa
o
1889 –Caton -narkolepsja
1889 –Caton -narkolepsja
o
1956 – Burwell- pierwszy naukowy
1956 – Burwell- pierwszy naukowy
opis OBS – nazwa „zespół Pickwicka”
opis OBS – nazwa „zespół Pickwicka”
Były to jedynie opisy zaburzeń, które
Były to jedynie opisy zaburzeń, które
nie były jednak postrzegane jako
nie były jednak postrzegane jako
choroba.
choroba.
o
1965 - OBS jako choroba – dwie
1965 - OBS jako choroba – dwie
niezależne grupy badaczy- Gastaut we
niezależne grupy badaczy- Gastaut we
Francji, Jung w Niemczech- bezdechy
Francji, Jung w Niemczech- bezdechy
nocne w polisomnografii u otyłych
nocne w polisomnografii u otyłych
chorych z sennością w ciągu dnia
chorych z sennością w ciągu dnia
o
1969- pierwsza terapeutyczna
1969- pierwsza terapeutyczna
tracheotomia ( Kuhlo)
tracheotomia ( Kuhlo)
o
1970- Coccagnia i Lugaresi –
1970- Coccagnia i Lugaresi –
związek
związek
między OBS a
między OBS a
chorobami sercowo-
chorobami sercowo-
naczyniowymi
naczyniowymi
o
1970 – MacGregor – nagłe zgony u
1970 – MacGregor – nagłe zgony u
chorych z klinicznymi obj.z.Pickwicka
chorych z klinicznymi obj.z.Pickwicka
o
1972 - Coccagnia – związek między
1972 - Coccagnia – związek między
zaburzeniami oddychania w czasie snu
zaburzeniami oddychania w czasie snu
a nadciśnieniem systemowym i
a nadciśnieniem systemowym i
płucnym
płucnym
o
1973 - Guilleminault –definicja
1973 - Guilleminault –definicja
bezdechu, typy i wskaźniki bezdechów
bezdechu, typy i wskaźniki bezdechów
o
1977 Burack – OBS jednym z głównych
1977 Burack – OBS jednym z głównych
a jednocześnie odwracalnym
a jednocześnie odwracalnym
czynnikiem ryzyka chorób sercowo-
czynnikiem ryzyka chorób sercowo-
naczyniowych
naczyniowych
o
1983 Guilleminault – wpływ OBS na
1983 Guilleminault – wpływ OBS na
wystąpienie zaburzeń rytmu i
wystąpienie zaburzeń rytmu i
przewodzenia
przewodzenia
ZESPÓŁ SNU
ZESPÓŁ SNU
Z BEZDECHAM (ZSzB)
Z BEZDECHAM (ZSzB)
Zaburzenie oddychania w czasie snu
Zaburzenie oddychania w czasie snu
polegające na występowaniu bezdechów
polegające na występowaniu bezdechów
o różnym czasie trwania (co najmniej 10
o różnym czasie trwania (co najmniej 10
sek.) lub spłyceń oddychania z towarzy-
sek.) lub spłyceń oddychania z towarzy-
szącymi w tym czasie spadkami
szącymi w tym czasie spadkami
wysycenia krwi tętniczej o min. 4%,
wysycenia krwi tętniczej o min. 4%,
pojawiających się co najmniej 5-krotnie w
pojawiających się co najmniej 5-krotnie w
ciągu godziny
ciągu godziny
w czasie sześciogodzinnego monitoro-
w czasie sześciogodzinnego monitoro-
wanego snu.
wanego snu.
American Academy of Sleep Medicine 1999
American Academy of Sleep Medicine 1999
W/g kryteriów przyjętych w Polsce – musi być co najmniej 10
W/g kryteriów przyjętych w Polsce – musi być co najmniej 10
bezdechów na godzinę snu lub więcej niż 30 bezdechów w ciągu 6-
bezdechów na godzinę snu lub więcej niż 30 bezdechów w ciągu 6-
godzinnego snu -
godzinnego snu -
wg
wg
Zielińskiego 1996
Zielińskiego 1996
POSTACIE BEZDECHU PODCZAS
POSTACIE BEZDECHU PODCZAS
SNU
SNU
o
CENTRALNY
CENTRALNY
-
-
brak przepływu powietrza przez
brak przepływu powietrza przez
górne drogi oddechowe w wyniku upośledzenia
górne drogi oddechowe w wyniku upośledzenia
lub zaniku napędu oddechowego (brak ruchów
lub zaniku napędu oddechowego (brak ruchów
przepony i klp)
przepony i klp)
o
OBTURACYJNY
OBTURACYJNY
- brak przepływu powietrza z
- brak przepływu powietrza z
powodu zwężenia górnych dróg oddechowych
powodu zwężenia górnych dróg oddechowych
przy zachowanym napędzie oddechowym
przy zachowanym napędzie oddechowym
(obecne ruchy przepony i klp)
(obecne ruchy przepony i klp)
o
MIESZANY
MIESZANY
–
–
posiada komponenty bezdechu
posiada komponenty bezdechu
centralnego i obturacyjnego
centralnego i obturacyjnego
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY (OBS)
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY (OBS)
OBSTRUCTIVE SLEEP APNEA– HYPOPNEA
OBSTRUCTIVE SLEEP APNEA– HYPOPNEA
SYNDROME (OSAHS,OSAS,OSA)
SYNDROME (OSAHS,OSAS,OSA)
Istotą choroby są powtarzające się epizody
Istotą choroby są powtarzające się epizody
niedrożności górnych dróg oddechowych,
niedrożności górnych dróg oddechowych,
prowadzące do bezdechów i/lub spłyceń
prowadzące do bezdechów i/lub spłyceń
oddychania, przy zachowanym lub nawet
oddychania, przy zachowanym lub nawet
wzmożonym wysiłku oddechowym.
wzmożonym wysiłku oddechowym.
ZESPÓŁ SNU Z BEZDECHAMI (ZSzB),
ZESPÓŁ SNU Z BEZDECHAMI (ZSzB),
ZABURZENIA ODDYCHANIA W CZASIE
ZABURZENIA ODDYCHANIA W CZASIE
SNU (ZOCS)
SNU (ZOCS)
jest pojęciem szerszym niż
jest pojęciem szerszym niż
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY (OBS
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY (OBS
)
)
, ale
, ale
oba te pojęcia są używane zamiennie.
oba te pojęcia są używane zamiennie.
Wg
Wg
American Academy of Sleep Medicine
American Academy of Sleep Medicine
z 1999 poza bezdechem
z 1999 poza bezdechem
OBTURACYJNYM
OBTURACYJNYM
i CENTRALNYM
i CENTRALNYM
wyróżnia się następujące typy
wyróżnia się następujące typy
zaburzeń oddychania:
zaburzeń oddychania:
o
ZESPÓŁ OPORNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH
ZESPÓŁ OPORNOŚCI DRÓG ODDECHOWYCH
UPPER AIRWAYS RESISTANCE SYNDROME
UPPER AIRWAYS RESISTANCE SYNDROME
(UARS)
(UARS)
-
-
typowe objawy obturacyjnego bezdechu
typowe objawy obturacyjnego bezdechu
sennego, ale bez potwierdzenia w badaniu
sennego, ale bez potwierdzenia w badaniu
polisomnograficznym
polisomnograficznym
o
ZESPÓŁ HIPOWENTYLACJI W CZASIE SNU
ZESPÓŁ HIPOWENTYLACJI W CZASIE SNU
SLEEP HYPOVENTILATION SYNDROME
SLEEP HYPOVENTILATION SYNDROME
(SHVS)
(SHVS)
–
–
patologiczny wzrost ciśnienia parcjalnego
patologiczny wzrost ciśnienia parcjalnego
CO
CO
2
2
podczas snu, czego wynikiem jest ciężka
podczas snu, czego wynikiem jest ciężka
hipoksemia.
hipoksemia.
Inne w
Inne w
ybrane pojęcia wg
ybrane pojęcia wg
AMERICAN SLEEP DISORDERS
AMERICAN SLEEP DISORDERS
ASSOCIATION
ASSOCIATION
HYPOPNEA
HYPOPNEA
-
-
epizod płytkiego oddychania,
epizod płytkiego oddychania,
niepełny wdech ( min.50%
niepełny wdech ( min.50%
pełnego
pełnego
przepływu powietrza)
przepływu powietrza)
w czasie snu,
w czasie snu,
trwający co naj-
trwający co naj-
mniej 10 sek., związany
mniej 10 sek., związany
zwykle
zwykle
ze spadkiem utlenowania krwi
ze spadkiem utlenowania krwi
APNEA INDEX- AI
APNEA INDEX- AI
–
–
wskaźnik bezdechów
wskaźnik bezdechów
-
-
liczba epizodów bezdechu
liczba epizodów bezdechu
(centralnego, obturacyjnego
(centralnego, obturacyjnego
i mieszanego) na godzinę snu
i mieszanego) na godzinę snu
w
w
odniesieniu do całonocnego
odniesieniu do całonocnego
polisomnogramu
polisomnogramu
HYPOPNEA INDEX- HI
HYPOPNEA INDEX- HI
– liczba spłyconych
– liczba spłyconych
oddechów na godzinę snu
oddechów na godzinę snu
RESPIRATORY DISTURBANCE INDEX- RDI
RESPIRATORY DISTURBANCE INDEX- RDI
-
-
wskaźnik zaburzeń oddychania-
wskaźnik zaburzeń oddychania-
AHI
AHI
suma
suma
epizodów bezdechów
epizodów bezdechów
różnego
różnego
rodzaju i spłyconych
rodzaju i spłyconych
wdechów na
wdechów na
godzinę snu ( suma AI i
godzinę snu ( suma AI i
HI)
HI)
DESATURATION INDEX- DI
DESATURATION INDEX- DI
-
-
liczba spadków
liczba spadków
stężenia oksyhemoglobiny o min.4%
stężenia oksyhemoglobiny o min.4%
na godzinę snu
na godzinę snu
EXCESSIVE DAYTIME
EXCESSIVE DAYTIME
SLEEPINES
SLEEPINES
S
S
- EDS
- EDS
–
–
nadmierna
nadmierna
s
s
enność w ciagu dnia
enność w ciagu dnia
SNORING- CHRAPANIE
SNORING- CHRAPANIE
CHRAPANIE
CHRAPANIE
Dźwięk o małej częstotliwości ( poniżej 6000
Dźwięk o małej częstotliwości ( poniżej 6000
Hz) powstający w wyniku wibracji miękkich
Hz) powstający w wyniku wibracji miękkich
części gardła podczas wdechu. Wibracje są
części gardła podczas wdechu. Wibracje są
wywołane utrudnionym przepływem
wywołane utrudnionym przepływem
powietrza przez gardło w powodu jego
powietrza przez gardło w powodu jego
zwężenia. Chrapanie mierzy się za pomocą
zwężenia. Chrapanie mierzy się za pomocą
mikrofonu umieszczonego na szyi lub we
mikrofonu umieszczonego na szyi lub we
wcięciu jarzmowym mostka, połączonego z
wcięciu jarzmowym mostka, połączonego z
analiza-torem dźwięków.
analiza-torem dźwięków.
Najgłośniejsze jest zwykle chrapnięcie
Najgłośniejsze jest zwykle chrapnięcie
towarzyszące pierwszemu oddechowi po fazie
towarzyszące pierwszemu oddechowi po fazie
bezdechu - może przekraczać 65 dB.
bezdechu - może przekraczać 65 dB.
CHRAPANIE
CHRAPANIE
Może stanowić odmianę normy, ale też jest
Może stanowić odmianę normy, ale też jest
jednym z głównych objawów OBS.
jednym z głównych objawów OBS.
Chrapanie jest początkowym, przedklinicz-
Chrapanie jest początkowym, przedklinicz-
nym stadium OBS, zanim pojawią się
nym stadium OBS, zanim pojawią się
bezdechy ( wg Lugaresi).
bezdechy ( wg Lugaresi).
Częstsze u mężczyzn (nasila się z
Częstsze u mężczyzn (nasila się z
wiekiem), u kobiet zwykle dopiero po
wiekiem), u kobiet zwykle dopiero po
menopauzie.
menopauzie.
W badaniach polskich wg kwestionariusza
W badaniach polskich wg kwestionariusza
nawykowo chrapało 48% M i 27% K,
nawykowo chrapało 48% M i 27% K,
a często - 30% M i 32% K (Zieliński 1999).
a często - 30% M i 32% K (Zieliński 1999).
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE
CHRAPANIU
CHRAPANIU
o
otyłość
otyłość
o
spanie na wznak
spanie na wznak
o
palenie tytoniu
palenie tytoniu
o
picie alkoholu wieczorem
picie alkoholu wieczorem
o
leki uspokajające, nasenne
leki uspokajające, nasenne
i zwiotczające mięśnie
i zwiotczające mięśnie
Istnieją liczne doniesienia, że przewlekłe
Istnieją liczne doniesienia, że przewlekłe
intensywne chrapanie może być przyczyną
intensywne chrapanie może być przyczyną
wzrostu zachorowalności na choroby
wzrostu zachorowalności na choroby
układu krążenia
układu krążenia
CHRAPANIE- LECZENIE
CHRAPANIE- LECZENIE
o
redukcja masy ciała
redukcja masy ciała
o
pozycja ciała w czasie snu – nie na wznak
pozycja ciała w czasie snu – nie na wznak
o
aparaty wysuwające żuchwę
aparaty wysuwające żuchwę
o
CPAP (continuous positive airway
CPAP (continuous positive airway
pressure) - stałe dodatnie ciśnienie w
pressure) - stałe dodatnie ciśnienie w
drogach oddechowych
drogach oddechowych
o
zabiegi operacyjne
zabiegi operacyjne
Poduszki przeciwchrapaniowe, rozszerzacze
Poduszki przeciwchrapaniowe, rozszerzacze
nosa, ”cudowne” krople dają efekt
nosa, ”cudowne” krople dają efekt
PLACEBO!
PLACEBO!
ROZPOZNANIE OBTURACYJNEGO
ROZPOZNANIE OBTURACYJNEGO
BEZDECHU SENNEGO
BEZDECHU SENNEGO
Zgodnie z zaleceniami
Zgodnie z zaleceniami
American
American
Academy of Sleep Medicine z
Academy of Sleep Medicine z
1999 r
1999 r
warunkiem rozpoznania
warunkiem rozpoznania
choroby jest stwierdzenie
choroby jest stwierdzenie
AHI ≥5
AHI ≥5
połączonego z
połączonego z
nadmierną
nadmierną
sennością dzienną
sennością dzienną
lub z
lub z
co
co
najmniej 2 spośród następujących
najmniej 2 spośród następujących
objawów klinicznych
objawów klinicznych
(tzw.nocnych i dziennych):
(tzw.nocnych i dziennych):
o chrapanie nawykowe (obecne niemal w
100%)
o uczucie duszenia lub dławienia w nocy
o nadmierna aktywność ruchowa i potliwość
nocna,nocne kołatania serca i bóle w klp
o trudności z zaśnięciem
o częste wybudzenia w czasie snu
o nykturia
o poranne zmęczenie i ból głowy
o upośledzenie koncentracji, uwagi i
zmęczenie
w ciągu dnia
o impotencja i zaburzenia libido
o zasypianie w ciągu dnia w czasie
wykonywania
monotonnych czynności, np.czytania, zebrań,
a nawet prowadzenia samochodu
STOPNIE ZAAWANSOWANIA
STOPNIE ZAAWANSOWANIA
OBTURACYJMEGO BEZDECHU
OBTURACYJMEGO BEZDECHU
SENNEGO
SENNEGO
1
1
. ŁAGODNY
. ŁAGODNY
AHI <20, min. SaO
AHI <20, min. SaO
2
2
≥86%
≥86%
2. UMIARKOWANY
2. UMIARKOWANY
AH
AH
I
I
21-50, min. SaO
21-50, min. SaO
2
2
80–85%
80–85%
3. CIĘŻKI
3. CIĘŻKI
AHI >50, min. SaO
AHI >50, min. SaO
2
2
<80%
<80%
OBTURACYJNY BEZDECH
OBTURACYJNY BEZDECH
SENNY
SENNY
o
Dotyczy ok. 2% populacji kobiet i 4%
Dotyczy ok. 2% populacji kobiet i 4%
populacji mężczyzn w wieku 30–60 lat oraz
populacji mężczyzn w wieku 30–60 lat oraz
odpowiednio 4 % i 9% osób w wieku 50–60
odpowiednio 4 % i 9% osób w wieku 50–60
lat wg badań amerykańskich
lat wg badań amerykańskich
o
W Polsce problem dotyczy ok. 450 000 ludzi
W Polsce problem dotyczy ok. 450 000 ludzi
o
Choroba rozwija się powoli. Początkowym
Choroba rozwija się powoli. Początkowym
objawem, ok. 20 r.ż., jest chrapanie nocne
objawem, ok. 20 r.ż., jest chrapanie nocne
w pozycji na wznak, później w każdej
w pozycji na wznak, później w każdej
pozycji, następnie chorzy zaczynają tyć.
pozycji, następnie chorzy zaczynają tyć.
o
Chorzy rzadko zdają sobie sprawę z
Chorzy rzadko zdają sobie sprawę z
zaburzeń, zgłaszają się do lekarza pod
zaburzeń, zgłaszają się do lekarza pod
presją najbliższego otoczenia.
presją najbliższego otoczenia.
ZESPÓŁ NAKŁADANIA
ZESPÓŁ NAKŁADANIA
WSPÓŁISTNIENIE
WSPÓŁISTNIENIE
OBTURACYJNEGO BEZDECHU
OBTURACYJNEGO BEZDECHU
SENNEGO I POChP (1%)
SENNEGO I POChP (1%)
Chorzy na zespół nakładania mają
Chorzy na zespół nakładania mają
głębsze
głębsze
i dłuższe nocne niedotlenienie krwi niż
i dłuższe nocne niedotlenienie krwi niż
chorzy na OBS. Wśród chorych z OBS nie
chorzy na OBS. Wśród chorych z OBS nie
ma częstszego zapadania na POChP ani
ma częstszego zapadania na POChP ani
odwrotnie.
odwrotnie.
ZABURZENIA PATOFIZJOLOGICZNE
ZABURZENIA PATOFIZJOLOGICZNE
INDUKOWANE EPIZODAMI
INDUKOWANE EPIZODAMI
BEZDECHÓW
BEZDECHÓW
ZABURZENIA UKŁADU
ZABURZENIA UKŁADU
AUTONOMICZNEGO
AUTONOMICZNEGO
W BEZDECHU SENNYM
W BEZDECHU SENNYM
W OBS epizodom bezdechów towarzyszy cykliczne
W OBS epizodom bezdechów towarzyszy cykliczne
zwolnienie akcji do 30–50/min., a następnie jej przy-
zwolnienie akcji do 30–50/min., a następnie jej przy-
spieszenie nawet do 90–120/min. wraz z podjęciem
spieszenie nawet do 90–120/min. wraz z podjęciem
oddychania. Wahania układu autonomicznego są
oddychania. Wahania układu autonomicznego są
zjawiskiem niekorzystnym, razem z odruchami z n.X są
zjawiskiem niekorzystnym, razem z odruchami z n.X są
uważane za główne potencjalne czynniki wyzwalające
uważane za główne potencjalne czynniki wyzwalające
zaburzenia rytmu. Dysfunkcja układu współczulnego
zaburzenia rytmu. Dysfunkcja układu współczulnego
obejmuje również okres czuwania, co może prowadzić
obejmuje również okres czuwania, co może prowadzić
do zwiększenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych.
do zwiększenia ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych.
Cechą charakterystyczną u chorych z OBS jest
Cechą charakterystyczną u chorych z OBS jest
zmniej-
zmniej-
szenie dobowej zmienności rytmu serca (HRV)
szenie dobowej zmienności rytmu serca (HRV)
.
.
ZMIANY STRUKTURALNE SERCA
ZMIANY STRUKTURALNE SERCA
U CHORYCH Z OBS
U CHORYCH Z OBS
U chorych z OBS rzut serca może się nie zmniej-
U chorych z OBS rzut serca może się nie zmniej-
szać w czasie snu. Wypełnienie komór serca
szać w czasie snu. Wypełnienie komór serca
pod lega wpływom ogromnych wahań ciśnienia
pod lega wpływom ogromnych wahań ciśnienia
wew- nątrz klp od -60 cm H
wew- nątrz klp od -60 cm H
2
2
O na szczycie
O na szczycie
daremnego wdechu do ciśnienia dodatniego
daremnego wdechu do ciśnienia dodatniego
podczas darem nego wydechu. U chorych z OBS
podczas darem nego wydechu. U chorych z OBS
stwierdzono istotne zwiększenie indeksu masy
stwierdzono istotne zwiększenie indeksu masy
LK.
LK.
Przerost serca
Przerost serca
może być spowodowany
może być spowodowany
zwiększeniem afterload w wyniku pobudzenia
zwiększeniem afterload w wyniku pobudzenia
aktywności układu współczulnego i RAA oraz
aktywności układu współczulnego i RAA oraz
bezpośrednio przez działanie proliferacyjne
bezpośrednio przez działanie proliferacyjne
angiotensyny, aldosteronu i katecholamin na
angiotensyny, aldosteronu i katecholamin na
myocardium.
myocardium.
NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA A OBS
NIEWYDOLNOŚĆ KRĄŻENIA A OBS
Zwiększenie objętości przestrzeni wewnątrz-
Zwiększenie objętości przestrzeni wewnątrz-
naczyniowej (aktywacja katecholamin i RAA),
naczyniowej (aktywacja katecholamin i RAA),
zwiększona produkcja erytropoetyny, retencja
zwiększona produkcja erytropoetyny, retencja
sodu i wody, a więc wzrost obciążenia wstęp-
sodu i wody, a więc wzrost obciążenia wstęp-
nego LK w kombinacji ze zwiększonym afterload
nego LK w kombinacji ze zwiększonym afterload
prowadzą do zwiększenia objętości rozkurczowej
prowadzą do zwiększenia objętości rozkurczowej
LK i stymulacji
LK i stymulacji
przerostu
przerostu
ekscentrycznego.
ekscentrycznego.
W zakresie prawej komory, lepiej przystosowanej
W zakresie prawej komory, lepiej przystosowanej
do zmian objętości wewnątrznaczyniowej,
do zmian objętości wewnątrznaczyniowej,
obserwuje się głównie przyrost grubości ścian.
obserwuje się głównie przyrost grubości ścian.
Zmiany te prowadzą do
Zmiany te prowadzą do
zastoinowej
zastoinowej
niewydolności krążenia.
niewydolności krążenia.
ZABURZENIA RYTMU SERCA
ZABURZENIA RYTMU SERCA
W BEZDECHU SENNYM
W BEZDECHU SENNYM
Zaburzenia rytmu i przewodnictwa występują u
Zaburzenia rytmu i przewodnictwa występują u
10-70% chorych z OBS (Bayes de Luna). Są to:
10-70% chorych z OBS (Bayes de Luna). Są to:
bradykardia zatokowa, zahamowania zatokowe,
bradykardia zatokowa, zahamowania zatokowe,
bloki przedsionkowo–komorowe, nadkomorowe i
bloki przedsionkowo–komorowe, nadkomorowe i
komorowe pobudzenia przedwczesne, migotania
komorowe pobudzenia przedwczesne, migotania
przedsionków. Niemal wszystkie poważne
przedsionków. Niemal wszystkie poważne
epizody bradyarytmii występują u chorych z AHI
epizody bradyarytmii występują u chorych z AHI
>30. Ostatnio badana jest zależność między
>30. Ostatnio badana jest zależność między
OBS a migotaniem przedsionków. Nie wiadomo,
OBS a migotaniem przedsionków. Nie wiadomo,
czy OBS wyzwala FA, czy zaburzenia rytmu
czy OBS wyzwala FA, czy zaburzenia rytmu
predysponują do OBS. Wykazano korzystny
predysponują do OBS. Wykazano korzystny
wpływ stymulacji AAI na epizody bezdechów,
wpływ stymulacji AAI na epizody bezdechów,
ale decyzja o stymulacji u chorych z OBS
ale decyzja o stymulacji u chorych z OBS
powinna być podejmowana po próbie leczenia
powinna być podejmowana po próbie leczenia
CPAP ( korzystny wpływ CPAP na częstość
CPAP ( korzystny wpływ CPAP na częstość
zaburzeń rytmu u chorych z OBS).
zaburzeń rytmu u chorych z OBS).
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A
NADCIŚNIENIE TĘTNICZE A
BEZDECH SENNY
BEZDECH SENNY
U ok.50% chorych z OBS występuje nadciśnienie
U ok.50% chorych z OBS występuje nadciśnienie
tętnicze, a w populacji chorych z nadciśnieniem
tętnicze, a w populacji chorych z nadciśnieniem
rejestruje się zespół OBS u 26-49% chorych. W OBS
rejestruje się zespół OBS u 26-49% chorych. W OBS
cykliczna aktywacja chemoreceptorów, wahania
cykliczna aktywacja chemoreceptorów, wahania
powrotu żylnego i ciśnień wewnątrz klp,
powrotu żylnego i ciśnień wewnątrz klp,
„przestrojenie” baroreceptorów, wzrost aktywności
„przestrojenie” baroreceptorów, wzrost aktywności
współczulnej i czynniki humoralne (katecholaminy i
współczulnej i czynniki humoralne (katecholaminy i
układ RAA) prowadzą do zwyżek ciśnienia tętniczego,
układ RAA) prowadzą do zwyżek ciśnienia tętniczego,
zwłaszcza w chwili wybudzenia, nawet o 20%.
zwłaszcza w chwili wybudzenia, nawet o 20%.
Cykliczność zmian może powodować nadreaktywność
Cykliczność zmian może powodować nadreaktywność
odruchu i utrzymujący się odruchowy wzrost ciśnienia
odruchu i utrzymujący się odruchowy wzrost ciśnienia
w ciągu dnia.
w ciągu dnia.
U WIELU CHORYCH NA OBS STWIERDZONO
U WIELU CHORYCH NA OBS STWIERDZONO
BRAK FIZJOLOGICZNEGO NOCNEGO SPADKU CIŚNIENIA
BRAK FIZJOLOGICZNEGO NOCNEGO SPADKU CIŚNIENIA
.
.
W OBS najczęstsze jest nadciśnienie skurczowo-
W OBS najczęstsze jest nadciśnienie skurczowo-
rozkurczowe, rzadziej izolowane rozkurczowe,
rozkurczowe, rzadziej izolowane rozkurczowe,
najrzadziej izolowane skurczowe.
najrzadziej izolowane skurczowe.
CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA
CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA
A ZESPÓŁ BEZDECHU SENNEGO
A ZESPÓŁ BEZDECHU SENNEGO
OBS wykazano u ok. 30% pacjentów z potwierdzoną
OBS wykazano u ok. 30% pacjentów z potwierdzoną
angiograficznie chorobą niedokrwienną serca. U
angiograficznie chorobą niedokrwienną serca. U
osób z ch.n.s. powtarzające się epizody bezdechów
osób z ch.n.s. powtarzające się epizody bezdechów
i związane z tym: hipoksja, zwyżki ciśnienia
i związane z tym: hipoksja, zwyżki ciśnienia
tętniczego i tachykardia mogą prowadzić do
tętniczego i tachykardia mogą prowadzić do
niemego niedokrwienia w zapisie holterowskim
niemego niedokrwienia w zapisie holterowskim
EKG. Zmiany STT są najczęstsze w fazie REM i są
EKG. Zmiany STT są najczęstsze w fazie REM i są
zależne od stopnia hipoksji. Sugeruje się, że
zależne od stopnia hipoksji. Sugeruje się, że
cykliczne epizody niedokrwienia serca indukowane
cykliczne epizody niedokrwienia serca indukowane
bezdechami są odpowiedzialne za dużą liczbę
bezdechami są odpowiedzialne za dużą liczbę
nagłych zgonów sercowych w godzinach porannych.
nagłych zgonów sercowych w godzinach porannych.
Już w 1990 r Hung i współp. sugerowali, że OBS
Już w 1990 r Hung i współp. sugerowali, że OBS
stanowi
stanowi
NIEZALEŻNY CZYNNIK RYZYKA CHOROBY
NIEZALEŻNY CZYNNIK RYZYKA CHOROBY
NIEDOKRWIENNEJ SERCA.
NIEDOKRWIENNEJ SERCA.
NADCIŚNIENIE PŁUCNE A
NADCIŚNIENIE PŁUCNE A
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY
OBTURACYJNY BEZDECH SENNY
Bardzo duże wahania ciśnienia w klp
Bardzo duże wahania ciśnienia w klp
podczas daremnych wdechów powodują
podczas daremnych wdechów powodują
znaczne wzrosty ciśnienia w t. płucnej,
znaczne wzrosty ciśnienia w t. płucnej,
najwyższe bezpośrednio po zakończeniu
najwyższe bezpośrednio po zakończeniu
bezdechu, prawdopodobnie z powodu
bezdechu, prawdopodobnie z powodu
przyspieszenia czynności serca przy
przyspieszenia czynności serca przy
trwającym jeszcze hipoksyjnym skurczu
trwającym jeszcze hipoksyjnym skurczu
naczyń. Powtarzające się w nocy epizody
naczyń. Powtarzające się w nocy epizody
bezdechów powodują stały wzrost
bezdechów powodują stały wzrost
ciśnienia w t. płucnej i przerost prawej
ciśnienia w t. płucnej i przerost prawej
komory serca .
komory serca .
UDAR MÓZGU A OBS
UDAR MÓZGU A OBS
Istnieje ścisły związek między OBS a incyden-
Istnieje ścisły związek między OBS a incyden-
tami neurologicznymi, jak krwotoczny i niedo-
tami neurologicznymi, jak krwotoczny i niedo-
krwienny udar mózgu lub TIA. Sugeruje się, że
krwienny udar mózgu lub TIA. Sugeruje się, że
OBS stanowi jedną z przyczyn udaru mózgu,
OBS stanowi jedną z przyczyn udaru mózgu,
a zaburzenia oddychania o charakterze central
a zaburzenia oddychania o charakterze central
nym są następstwem przebytego udaru. Badania
nym są następstwem przebytego udaru. Badania
z 2002 r - ponad 60% obecność OBS u chorych z
z 2002 r - ponad 60% obecność OBS u chorych z
udarem mózgu.W patogenezie udarów mózgu u
udarem mózgu.W patogenezie udarów mózgu u
chorych z OBS grają rolę: wahania RR, spadki
chorych z OBS grają rolę: wahania RR, spadki
saturacji krwi w czasie bez dechów, zaburzenia
saturacji krwi w czasie bez dechów, zaburzenia
rytmu serca,upośledzenie przepływu mózgowego
rytmu serca,upośledzenie przepływu mózgowego
w okresach bradykardii i hiperkapnii, zaburzona
w okresach bradykardii i hiperkapnii, zaburzona
agregacja płytek i wzrost poziomu fibrynogenu.
agregacja płytek i wzrost poziomu fibrynogenu.
OBS A ZESPÓŁ
OBS A ZESPÓŁ
METABOLICZNY
METABOLICZNY
Istnieją wspólne czynniki ryzyka dla OBS
Istnieją wspólne czynniki ryzyka dla OBS
i zespołu metabolicznego definiowanego
i zespołu metabolicznego definiowanego
jako współistnienie nadciśnienia tętniczego,
jako współistnienie nadciśnienia tętniczego,
nietolerancji glukozy, insulinooporności,
nietolerancji glukozy, insulinooporności,
zaburzeń gospodarki lipidowej i otyłości
zaburzeń gospodarki lipidowej i otyłości
brzusznej. Badania z 2004 r wykazały, że
brzusznej. Badania z 2004 r wykazały, że
OBS występuje aż u 87 % osób z zespołem
OBS występuje aż u 87 % osób z zespołem
metabolicznym i tylko u 35% ludzi bez tego
metabolicznym i tylko u 35% ludzi bez tego
zespołu. Wraz z nasileniem AHI wzrasta
zespołu. Wraz z nasileniem AHI wzrasta
nietolerancja glukozy i insulinooporność.
nietolerancja glukozy i insulinooporność.
ROZPOZNANIE
ROZPOZNANIE
OBTURACYJNEGO
OBTURACYJNEGO
BEZDECHU SENNEGO
BEZDECHU SENNEGO
o
WYWIAD
WYWIAD
(w tym wywiad od partnera osoby badanej!):
(w tym wywiad od partnera osoby badanej!):
- choroby współistniejące
- choroby współistniejące
- czynniki ryzyka OBS
- czynniki ryzyka OBS
- stosowane leki i używki- alkohol, leki uspokajające
- stosowane leki i używki- alkohol, leki uspokajające
i nasenne, GH, testosteron (doping), β-blokery
i nasenne, GH, testosteron (doping), β-blokery
o
BADANIE PRZEDMIOTOWE,
BADANIE PRZEDMIOTOWE,
w tym:
w tym:
- pomiar BMI i obwodu szyi
- pomiar BMI i obwodu szyi
- badanie laryngologiczne
- badanie laryngologiczne
- badanie ogólnointernistyczne
- badanie ogólnointernistyczne
o
KWESTIONARIUSZE
KWESTIONARIUSZE
o
BADANIE PULSOKSYMETRYCZNE
BADANIE PULSOKSYMETRYCZNE
o
BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE
BADANIE POLISOMNOGRAFICZNE
! Dobrze, gdy można wykonać
! Dobrze, gdy można wykonać
echo serca, Holter EKG i
echo serca, Holter EKG i
ciśnieniowy!
ciśnieniowy!
CZYNNIKI RYZYKA OBS
CZYNNIKI RYZYKA OBS
o
płeć męska (tylko ok. 5% kobiet)
płeć męska (tylko ok. 5% kobiet)
o
otyłość
otyłość
o
wiek- choroba młodych mężczyzn, mniej
wiek- choroba młodych mężczyzn, mniej
chorych po 60 r. ż. (nadumieralność)
chorych po 60 r. ż. (nadumieralność)
o
dysharmonia budowy ciała- krótka, gruba
dysharmonia budowy ciała- krótka, gruba
szyja u otyłych
szyja u otyłych
o
zaburzenia laryngologiczne (przerost języka,
zaburzenia laryngologiczne (przerost języka,
migdałów, zaburzenia drożności nosa,
migdałów, zaburzenia drożności nosa,
wydłużenie i zwiotczenie podniebienia
wydłużenie i zwiotczenie podniebienia
miękkiego i języczka, niedorozwój żuchwy)
miękkiego i języczka, niedorozwój żuchwy)
o
zaburzenia budowy ukł. kostno- mięśniowego:
zaburzenia budowy ukł. kostno- mięśniowego:
achondroplazja, akromegalia, z. Cushinga,
achondroplazja, akromegalia, z. Cushinga,
z. Marfana, duże wole, dystrofia mięśniowa
z. Marfana, duże wole, dystrofia mięśniowa
Skorygowany obwód szyi a
Skorygowany obwód szyi a
ryzyko kliniczne OBS
ryzyko kliniczne OBS
Skorygowany obwód szyi= zmierzony obwód szyi
Skorygowany obwód szyi= zmierzony obwód szyi
+4 cm jeśli pacjent choruje na nadciśnienie
+4 cm jeśli pacjent choruje na nadciśnienie
tętnicze, +3 cm dodatkowe, jeśli chrapie nawykowo
tętnicze, +3 cm dodatkowe, jeśli chrapie nawykowo
oraz kolejne 3 cm, jeśli podaje w wywiadzie nocne
oraz kolejne 3 cm, jeśli podaje w wywiadzie nocne
dławienie i duszenie.
dławienie i duszenie.
Skorygowany obwód szyi Ryzyko
Skorygowany obwód szyi Ryzyko
kliniczne
kliniczne
< 43 cm małe
< 43 cm małe
43 – 48 cm umiarkowane
43 – 48 cm umiarkowane
> 48 cm duże
> 48 cm duże
BADANIA ZA POMOCĄ
BADANIA ZA POMOCĄ
KWESTIONARIUSZY
KWESTIONARIUSZY
Są to narzędzia do subiektywnej oceny
Są to narzędzia do subiektywnej oceny
senności
senności
dziennej
dziennej
o
-
-
SKALA SENNOŚCI STANFORD
SKALA SENNOŚCI STANFORD
brak ustalonej normy dla wyników
brak ustalonej normy dla wyników
o
-
-
SKALA SENNOŚCI EPWORTH
SKALA SENNOŚCI EPWORTH
Wprowadzona w latach 90-tych przez Johnsa.
Wprowadzona w latach 90-tych przez Johnsa.
U chorych z ciężką postacią OBS suma
U chorych z ciężką postacią OBS suma
punktów SSE >10
punktów SSE >10
W gr. kontr. 104 australijskich studentów medycyny
W gr. kontr. 104 australijskich studentów medycyny
suma punktów wyniosła 7,6!
suma punktów wyniosła 7,6!
INNE BADANIA
INNE BADANIA
DIAGNOSTYCZNE W OBS
DIAGNOSTYCZNE W OBS
W
W
przypadku negowania senności dziennej:
przypadku negowania senności dziennej:
Wielokrotny test latencji snu (MSLT)
Wielokrotny test latencji snu (MSLT)
oparty
oparty
na EEG.Badany ma zasnąć kilkakrotnie w
na EEG.Badany ma zasnąć kilkakrotnie w
ciągu dnia co 2 godziny.Zdrowi zasypiają
ciągu dnia co 2 godziny.Zdrowi zasypiają
między 10 a 20 min., zaśnięcie przed 5 min.–
między 10 a 20 min., zaśnięcie przed 5 min.–
patologiczna senność, ciężko chorzy na OBS
patologiczna senność, ciężko chorzy na OBS
zasypiają w czasie < 1 min.
zasypiają w czasie < 1 min.
Test podtrzymywania czuwania (MWT)
Test podtrzymywania czuwania (MWT)
–
–
choremu poleca się by starał się nie zasnąć
choremu poleca się by starał się nie zasnąć
przez 40 min. Służy do badania zdolności do
przez 40 min. Służy do badania zdolności do
wykonywania pracy, np. prowadzenia
wykonywania pracy, np. prowadzenia
pojazdów mechanicznych.
pojazdów mechanicznych.
BADANIE
BADANIE
PULSOKSYMETRYCZNE
PULSOKSYMETRYCZNE
Pulsoksymetria nocna
Pulsoksymetria nocna
– proste, tanie badanie
– proste, tanie badanie
Próg desaturacji -
Próg desaturacji -
spadek SaO
spadek SaO
2
2
o min. 4%
o min. 4%
D I – indeks desaturacji -
D I – indeks desaturacji -
średnia ilość
średnia ilość
desaturacji na godzinę snu
desaturacji na godzinę snu
Typowym dla OBS zapisem jest obraz
Typowym dla OBS zapisem jest obraz
„zębów
„zębów
piły”
piły”
Czułość
Czułość
pulsoksymetrii nocnej w diagnostyce
pulsoksymetrii nocnej w diagnostyce
OBS to
OBS to
31–98%
31–98%
Pulsoksymetria
BADANIE
BADANIE
POLISOMNOGRAFICZNE
POLISOMNOGRAFICZNE
PSG
PSG
Zgodnie z międzynarodowymi standardami,
Zgodnie z międzynarodowymi standardami,
powinno zawierać rejestrację:
powinno zawierać rejestrację:
o
przynajmniej 4 kanałów neurofizjologicznych
przynajmniej 4 kanałów neurofizjologicznych
dla oceny stadiów snu (EEG, EOG, EMG)
dla oceny stadiów snu (EEG, EOG, EMG)
o
przepływu powietrza przez górne drogi
przepływu powietrza przez górne drogi
oddechowe
oddechowe
o
dźwięków (chrapania)
dźwięków (chrapania)
o
utlenowania krwi tętniczej
utlenowania krwi tętniczej
o
ruchów oddechowych klp i brzucha
ruchów oddechowych klp i brzucha
o
krzywej EKG
krzywej EKG
o
pozycji ciała w łóżku
pozycji ciała w łóżku
Polisomnografia u mężczyzny chorego na OBS (AHI 70, BMI 31,3)
Czas trwania bezdechu 140 sek.
ALGORYTM
ALGORYTM
POSTĘPOWANIA
POSTĘPOWANIA
DIAGNOSTYCZNEGO W OBS
DIAGNOSTYCZNEGO W OBS
OBTURACYJNY BEZDECH
OBTURACYJNY BEZDECH
SENNY
SENNY
o
jest przyczyną
jest przyczyną
pogorszenia jakości życia
pogorszenia jakości życia
(trudności w koncentracji uwagi, stałe zmęczenie,
(trudności w koncentracji uwagi, stałe zmęczenie,
podwyższony poziom lęku i napięcia psychicznego)
podwyższony poziom lęku i napięcia psychicznego)
o
jest przyczyną
jest przyczyną
skrócenia długości życia
skrócenia długości życia
, przez:
, przez:
-
-
nagłe zgony we śnie
nagłe zgony we śnie
( badania wykazały przy
( badania wykazały przy
AHI >10 istotnie wyższą śmiertelność
AHI >10 istotnie wyższą śmiertelność
badanych
badanych
-
-
rozwój chorób przewlekłych
rozwój chorób przewlekłych
, głównie
, głównie
sercowo-naczyniowych
sercowo-naczyniowych
-
-
wypadki komunikacyjne i przy pracy
wypadki komunikacyjne i przy pracy
spowodowane sennością
spowodowane sennością
POWIKŁANIA OBS - ROZWÓJ
POWIKŁANIA OBS - ROZWÓJ
CHORÓB PRZEWLEKŁYCH
CHORÓB PRZEWLEKŁYCH
o
Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze
o
Choroba niedokrwienna serca
Choroba niedokrwienna serca
o
Przemijające ataki niedokrwienia mózgu
Przemijające ataki niedokrwienia mózgu
o
Udar mózgu
Udar mózgu
o
Zaburzenia rytmu serca
Zaburzenia rytmu serca
o
Przewlekła niewydolność
Przewlekła niewydolność
krążenia
krążenia
WYPADKI KOMUNIKACYJNE
WYPADKI KOMUNIKACYJNE
A OBS
A OBS
czuwania, refleks kierowcy ulega
czuwania, refleks kierowcy ulega
zmniejszeniu w stopniu równym
zmniejszeniu w stopniu równym
obecności 0,5 ‰ alkoholu we krwi
obecności 0,5 ‰ alkoholu we krwi
oraz, że osoby młode są bardziej
oraz, że osoby młode są bardziej
wrażliwe na niedostatek snu. Istnieje
wrażliwe na niedostatek snu. Istnieje
projekt badawczy w ramach
projekt badawczy w ramach
programu Predit 3 na temat wpływu
programu Predit 3 na temat wpływu
kofeiny i drzemki na efekty walki
kofeiny i drzemki na efekty walki
z sennością nocną.
z sennością nocną.
20% wypadków komunikacyjnych jest związana
20% wypadków komunikacyjnych jest związana
z zaśnięciem za kierownicą. Nie ma danych, jaki
z zaśnięciem za kierownicą. Nie ma danych, jaki
procent sprawców stanowią chorzy z OBS. Badania
procent sprawców stanowią chorzy z OBS. Badania
prowadzone we Francji od 1993 r przez zespół dr Pierre
prowadzone we Francji od 1993 r przez zespół dr Pierre
Philipa wykazały, że
Philipa wykazały, że
powyżej 17 godzin aktywnego
powyżej 17 godzin aktywnego
LECZENIE OBS
LECZENIE OBS
o
METODY NIEINWAZYJNE:
METODY NIEINWAZYJNE:
-
zmiana stylu życia
zmiana stylu życia
-
farmakoterapia
farmakoterapia
-
poprawienie drożności nosa
poprawienie drożności nosa
- aparaty ortodontyczne
- aparaty ortodontyczne
- CPAP
- CPAP
o
METODY OPERACYJNE:
METODY OPERACYJNE:
- septoplastyka, konchoplastyka, usunięcie
- septoplastyka, konchoplastyka, usunięcie
polipów nosa, uwulopalatoplastyka
polipów nosa, uwulopalatoplastyka
laserowa – efektywność ok. 50%
laserowa – efektywność ok. 50%
ZMIANA STYLU ŻYCIA
ZMIANA STYLU ŻYCIA
W LECZENIU OBS
W LECZENIU OBS
o
redukcja masy ciała – dieta
redukcja masy ciała – dieta
odchudzająca
odchudzająca
o
unikanie alkoholu i leków
unikanie alkoholu i leków
wpływających hamująco na
wpływających hamująco na
OUN
OUN
o
higiena snu -unikanie spania
higiena snu -unikanie spania
na wznak
na wznak
FARMAKOTERAPIA W OBS
FARMAKOTERAPIA W OBS
o
teofilina
teofilina
stosowana dawniej jest mało skuteczna –
stosowana dawniej jest mało skuteczna –
skraca jedynie czas trwania bezdechu
skraca jedynie czas trwania bezdechu
Ideą farmakoterapii jest zapobieganie powikłaniom
Ideą farmakoterapii jest zapobieganie powikłaniom
OBS
OBS
w zakresie układu krążenia - wpływ na układ
w zakresie układu krążenia - wpływ na układ
współczulny i RAA.Stosować można:
współczulny i RAA.Stosować można:
o
β – blokery
β – blokery
o
inhibitory enzymu konwertującego
inhibitory enzymu konwertującego
o
antagonistów receptora angiotensyny II
antagonistów receptora angiotensyny II
o
spironolacton
spironolacton
Na pewno leki te mają zastosowanie u chorych
Na pewno leki te mają zastosowanie u chorych
z nadciśnieniem tętniczym. Warto je też stosować
z nadciśnieniem tętniczym. Warto je też stosować
u chorych normotensyjnych (aspekty
u chorych normotensyjnych (aspekty
patofizjologiczne).
patofizjologiczne).
CONTINUOUS
CONTINUOUS
POSITIVE
POSITIVE
AIRWAY PRESSURE
AIRWAY PRESSURE
-
-
CPAP
CPAP
Oddychanie tlenem pod dodatnim
Oddychanie tlenem pod dodatnim
ciśnieniem wdechowym w nocy.
ciśnieniem wdechowym w nocy.
Cel - usztywnienie górnego odcinka
Cel - usztywnienie górnego odcinka
dróg oddechowych i otwarcie drogi
dróg oddechowych i otwarcie drogi
przepływu powietrza. U chorych nie
przepływu powietrza. U chorych nie
tolerujących CPAP można zastosować
tolerujących CPAP można zastosować
BIPAP (bi-level positive airway
BIPAP (bi-level positive airway
pressure) –
pressure) –
niższe ciśnienie podczas
niższe ciśnienie podczas
wydechu, wyższe podczas wdechu.
wydechu, wyższe podczas wdechu.
KORZYŚCI Z LECZENIA CPAP
KORZYŚCI Z LECZENIA CPAP
Największe korzyści odnoszą chorzy z OBS i
Największe korzyści odnoszą chorzy z OBS i
nadmierną sennością dzienną. Są to:
nadmierną sennością dzienną. Są to:
o poprawa jakości snu
o poprawa jakości snu
o
zmniejszenie senności dziennej
zmniejszenie senności dziennej
o
poprawa funkcji poznawczych
poprawa funkcji poznawczych
o
obniżenie wartości RR
obniżenie wartości RR
Ponadto: zmniejszenie zaburzeń
Ponadto: zmniejszenie zaburzeń
przewodzenia, redukcja nocnych obniżek STT,
przewodzenia, redukcja nocnych obniżek STT,
stenokardii, podwyższenie HRV, normalizacja
stenokardii, podwyższenie HRV, normalizacja
hematokrytu, aldosteronu, agregacji płytek. Po
hematokrytu, aldosteronu, agregacji płytek. Po
rocznym leczeniu CPAP konieczne jest
rocznym leczeniu CPAP konieczne jest
kontrolne badanie polisomnograficzne.
kontrolne badanie polisomnograficzne.
ELEMENTEM WSTĘPNEJ DIAGNOSTYKI OBS
ELEMENTEM WSTĘPNEJ DIAGNOSTYKI OBS
może być:
może być:
o
stwierdzenie w badaniu holterowskim EKG powta-
stwierdzenie w badaniu holterowskim EKG powta-
rzającej się sekwencji bradykardii poprzedzającej
rzającej się sekwencji bradykardii poprzedzającej
znaczne przyspieszenie akcji serca oraz zmniejsze-
znaczne przyspieszenie akcji serca oraz zmniejsze-
nie dobowej zmienności rytmu serca (HRV)
nie dobowej zmienności rytmu serca (HRV)
o
brak fizjologicznego obniżania wartości ciśnienia
brak fizjologicznego obniżania wartości ciśnienia
tętniczego w nocy oraz wzrost dobowej zmienności
tętniczego w nocy oraz wzrost dobowej zmienności
ciśnienia tętniczego stwierdzony w 24-godzinnym
ciśnienia tętniczego stwierdzony w 24-godzinnym
monitorowaniu ciśnienia metodą Holtera
monitorowaniu ciśnienia metodą Holtera
o
wykazanie w badaniu echokardiograficznym cech
wykazanie w badaniu echokardiograficznym cech
przerostu obu komór serca i/lub dysfunkcji
przerostu obu komór serca i/lub dysfunkcji
rozkurczowej serca, szczególnie u osób bez
rozkurczowej serca, szczególnie u osób bez
współistniejącego nadciśnienia tętniczego
współistniejącego nadciśnienia tętniczego
DZIĘKUJĘ
DZIĘKUJĘ
ZA UWAGĘ
ZA UWAGĘ