I. Istota i rodzaje przedsiębiorstw

I. Istota i rodzaje przedsiębiorstw

DEFINICJA PRZEDSIĘBIORSTWA

DEFINICJA PRZEDSIĘBIORSTWA

Przedsiębiorstwo (lub inaczej jednostka gospodarcza) –

wyodrębniona prawnie, organizacyjnie i ekonomicznie
jednostka, prowadząca działalność gospodarczą. Najczęściej
definiowanym celem działalności przedsiębiorstwa jest
osiąganie zysku lub zaspokajanie potrzeb konsumentów. W
jego skład mogą wchodzić mniej lub bardziej odrębne
jednostki gospodarcze, nazywane zakładami.
Przedsiębiorstwo posiada samodzielność ekonomiczną. Może
również, lecz nie musi, posiadać osobowość prawną.

FORMY PRAWNO-
ORGANIZACYJNE
PRZEDSIĘBIORSTWA

C

C

EL

EL

PRZEDSIĘBIORSTWA

PRZEDSIĘBIORSTWA

Cele są formułowane na podstawie misji przedsiębiorstwa, a także

na podstawie analizy zewnętrznych i wewnętrznych warunków

działania.

II. Cel działalności przedsiębiorstwa



W dzisiejszych czasach powstaje bardzo wiele firm
różnego rodzaju, które powstają w przeróżnych
celach.



Głównym celem firmy jest chęć zarobku, czyli jest
to cel finansowy firmy. Każda firma określa budżet
na przyszły rok, miesiąc, czy też kwartał
działalności. Przeprowadzane są bilanse,
zestawienia, które mają na celu przybliżyć
rozmiar możliwych zarobków przedsiębiorstwa.
Każdy kto decyduje się założyć przedsiębiorstwo
liczy na zysk.

N

N

AJCZĘŚCIEJ WYZNACZANE CELE TO:

AJCZĘŚCIEJ WYZNACZANE CELE TO:

•

zysk;

•

wzrost produkcji i sprzedaży;

•

   wzrost udziału w rynku;

•

  optymalizacja źródeł zakupu;

•

  zmniejszenie kosztów;

•

   kształtowanie pozytywnego wizerunku firmy, czyli
wzrostu zaufania klientów i innych podmiotów do firmy i
jej znaku firmowego

R

R

ODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW

ODZAJE PRZEDSIĘBIORSTW

Przedsiębiorstwa produkcyjne:

•

przedsiębiorstwa wydobywcze

•

przedsiębiorstwa przetwórcze

•

przedsiębiorstwa obróbkowe

•

przedsiębiorstwa montażowe



Przedsiębiorstwo to niezależna jednostka

gospodarcza, wyodrębniona pod
względem ekonomicznym, techniczno-
organizacyjnym i prawnym utworzona w
celu trwałego zarobkowego zaspokajania
potrzeb osób trzecich na rynku.

Rodzaje przedsiębiorstw

Rodzaje przedsiębiorstw



Przedsiębiorstwa ze względu na formy własności firm dzieli
się na sektor publiczny i prywatny. 



Przedsiębiorstwa dzielimy  także:
1. ze względu na przedmiot działalności na:

◦

przemysłowe - pozyskiwanie zasobów mineralnych lub
przetwarzanie surowców i materiałów w celu wytworzenia
produktów na cele produkcyjne i konsumpcyjne

◦

handlowe - prowadzące kupno i sprzedaż towarów

◦

transportowe - przemieszczanie ładunków i osób

◦

Budowlane

◦

rolne - dostarczające roślinnych i zwierzęcych produktów

◦

usługowe - realizacja świadczeń materialnych i
niematerialnych na rzecz osób fizycznych i prawnych



2. ze względu na liczbę jednostek

zakładowych na:

◦

Jednozakładowe

◦

wielozakładowe



3. ze względu na wielkość mierzoną liczbą

zatrudnionych na:

◦

mikroprzedsiębiorstwa - zatrudniające poniżej
10 pracowników

◦

małe - zatrudniające do 50 osób

◦

średnie - od 50 do 250 pracowników

◦

duże - powyżej 250 pracowników

Biorąc pod uwagę kryterium pozycji rynkowej wyróżnia
się przedsiębiorstwa:



doskonale konkurencyjne,



o ograniczonej konkurencyjności,



monopole naturalne i sztuczne,



oligopole,



monopsony.

Rodzaje przedsiębiorstw

Rodzaje przedsiębiorstw

Przedsiębiorstwa świadczące usługi:

•

przedsiębiorstwa handlowe

•

przedsiębiorstwa komunikacyjne i transportowe

•

przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe

•

przedsiębiorstwa finansowe

•

przedsiębiorstwa o charakterze społecznym

•

inne przedsiębiorstwa usługowe

Przedsiębiorstwo państwowe - przedsiębiorstwo, którego
wyłącznym właścicielem jest państwo, a ściślej rzecz biorąc Skarb
Państwa. Jest osobą prawną, do której stosuje się przepisy ustawy z
dnia 25.09.1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych. Należy je
odróżnić od spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, które z
prawnego

punktu

widzenia

nie

są

przedsiębiorstwami

państwowymi,

ale

spółkami

uregulowanymi

w Kodeksie spółek handlowych.
Przedsiębiorstwo państwowe może zostać przekształcone w
jednoosobową spółkę Skarbu Państwa w drodze komercjalizacji,
która jest zazwyczaj etapem poprzedzającym prywatyzację.

W Polsce oznaczenie "Przedsiębiorstwo Państwowe" miało wiele
podmiotów o różnej skali działania, np. "Poczta Polska, Telegraf i
Telefon PP", "PP Motozbyt", "PP Polmozbyt", "Państwowe
Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej".



Spółdzielnia- dobrowolne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób,
o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym,
które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność
gospodarczą



Cechy spółdzielni: dobrowolność-oznaczająca, że zarówno
wstępowanie,

jak

i występowanie ze spółdzielni wynikać może jedynie z przekonania
o słuszności takiego kroku; nieograniczona liczba członków-
oznaczająca, że spółdzielnia jest zrzeszeniem otwartym dla
wszystkich, którzy odpowiadają kryteriom określonym w statucie;
zmienność funduszu udziałowego-która jest wynikiem zmienności
składu osobowego i nieograniczonej liczby członków; prowadzenie
działalności gospodarczej, społecznej i oświatowo-kulturalnej-
oznaczającej, że spółdzielnie może prowadzić nie tylko działalność
ekonomiczną, lecz ma na celu również rozwój intelektualny swych
członków.

Przedsiębiorstwo

indywidualnego

właściciela

powstało

na

drodze

długotrwałej ewolucji w sferze społecznej, politycznej, gospodarczej i
kulturowej. jest formą pośrednią między polską spółką cywilną a samodzielnym
prowadzeniem działalności gospodarczej na własny rachunek. Właściwości
przedsiębiorstwa indywidualnego właściciela są następujące:

1.

Przedsiębiorca jest właścicielem kapitału zarówno pieniężnego, jak i

produkcyjnego, ulokowanego w środkach produkcji (maszyny, budynki,
surowce).

2.

Przedsiębiorca jest właścicielem wytworzonego produktu, produkuje na

sprzedaż.

3.

Przedsiębiorca zatrudnia wolną siłę roboczą. Pozbawieni środków produkcji

ludzie tworzą rynek pracy, zapewniający dopływ siły roboczej do
przedsiębiorstw.

4.

Przedsiębiorca jest jednocześnie kierownikiem produkcji, głównym księgowym

i głównym inżynierem. Decyduje o tym, co ma być produkowane i za pomocą
jakich metod. Sam ponosi całe ryzyko prowadzenia działalności produkcyjnej. W
razie niepowodzenia odpowiada całym swoim majątkiem.

Spółka cywilna

Spółka cywilna

Spółka osobowa tworzona na podstawie prawa

cywilnego. Nie jest ona przedsiębiorcą tylko wspólnicy są
przedsiębiorcami. Zakładana jest przez nich aby osiągnąć
jakiś cel gospodarczy opisany w umowie. Każdy ze
wspólników posiada odrębny wpis do ewidencji
działalności, natomiast spółka ma swój numer regon oraz
NIP. Nie posiada ona osobowości prawnej. Odrębnie
wspólnicy są właścicielami całego majątku spółki.

Spółka jawna

Spółka jawna

Jest to osobowa spółka handlowa, posiadająca

podmiotowość prawną, tworzona na podstawie kodeksu

spółek handlowych, wpisana do Krajowego Rejestru

Sądowego. Każdy wspólnik ma prawo reprezentować

spółkę - we wszelkich czynnościach sądowych
i pozasądowych spółki.

Wspólnik ma także prawo żądać corocznego wypłacenia

odsetek
w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego,
nawet gdy spółka poniosła stratę.

Spółka komandytowa

Spółka komandytowa

Spółka osobowa mającą na celu prowadzenie

przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za
zobowiązania spółki wobec wierzycieli odpowiada w sposób
nieograniczony co najmniej jeden wspólnik
(komplementariusz), a odpowiedzialność co najmniej
jednego wspólnika jest ograniczona (komandytariusz).

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółka komandytowo-akcyjna

Spółką komandytowo-akcyjną jest spółka
osobowa mająca na celu prowadzenie
przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której
wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co
najmniej jeden wspólnik odpowiada bez
ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej
jeden wspólnik jest akcjonariuszem.

Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien
być sporządzony w formie aktu notarialnego.

Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej
powinien wynosić nie mniej niż 50.000 zł

Spółka partnerska

Spółka partnerska

Jest to spółka osobowa, utworzona przez

wspólników (partnerów) w celu wykonywania wolnego
zawodu w spółce prowadzącej przedsiębiorstwo pod
własną firmą. Partnerami w spółce mogą być osoby
uprawnione do wykonywania następujących zawodów:
adwokata, aptekarza, architekta, inżyniera budownictwa,
biegłego rewidenta, brokera ubezpieczeniowego, doradcy
podatkowego, maklera papierów wartościowych, doradcy
inwestycyjnego, księgowego, lekarza, lekarza dentysty,
lekarza weterynarii, notariusza, pielęgniarki, położnej,
radcy prawnego, rzecznika patentowego, rzeczoznawcy
majątkowego
i tłumacza przysięgłego.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółka kapitałowa prawa handlowego. Posiada

osobowość prawną. Może zostać założona przez 1 lub
więcej udziałowców. Udziałowcy powołują Zarząd i od tej
pory to on kieruje spółką i reprezentuje ją na zewnątrz.
Członkowie zarządu odpowiadają solidarnie za jej
zobowiązania całym swoim majątkiem dopiero jeśli
egzekucja przeciwko spółce okaże się bezskuteczna.

Kapitał zakładowy spółki z o.o. powinien wynosić nie
mniej niż 50.000 zł

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna

Spółka akcyjna posiada osobowość prawną,

zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych oraz
zdolność sądową, spółka może we własnym imieniu
nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne
prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być
pozywana. Spółka ponosi odpowiedzialność za swoje
zobowiązania całym swoim majątkiem, za zobowiązania
nie ponoszą zaś odpowiedzialności wspólnicy spółki,
ponadto spółka działa przez swoje organy.W spółce
akcyjnej występują obligatoryjnie wszystkie organy znane
polskiemu systemowi spółek, tj. walne zgromadzenie
akcjonariuszy, rada nadzorcza oraz zarząd. Nie jest
możliwe ukształtowanie spółki bez któregokolwiek z tych
organów.

Przedsiębiorczość

Każdy członek społeczeństwa może podjąć dowolną działalność
gospodarczą, jedynym warunkiem jest jej zgodność z prawem. Prawo
zapewnia też równość dostępu do rynku wszystkim przedsiębiorcom,
nie

mają

oni

także

ograniczeń

w wyborze lub zmianie profilu działalności. Przedsiębiorca w swoich
decyzjach ekonomicznych kieruje się głównie chęcią osiągnięcia
możliwie najwyższego zysku, czyli produkuje dobra i usługi przynoszące
jak największe przychody, starając się przy tym ponosić jak najmniejsze
koszty. Gospodarka rynkowa przekształca ludzkie dążenie do bogacenia
się w zdobywanie wielu umiejętności produkcyjnych i usługowych.

Własność prywatna

Podstawową formą własności w gospodarce rynkowej jest własność

prywatna. Prawo gwarantuje wszystkim obywatelom równą ochronę ich
własności. Właściciel ma prawo do swobodnego dysponowania należącą do
niego rzeczą i do czerpania korzyści z jej posiadania. Fakt, że zasoby
przedsiębiorstw są prywatną własnością, wyzwala w ich właścicielach dążenie
do jak najlepszego gospodarowania. Gospodarka centralnie planowana, oparta
na własności państwowej, była nieefektywna, a często wręcz prowadziła do
marnotrawienia majątku.

Konkurencja

W ten sposób działa mechanizm konkurencji. Przedsiębiorcy

dostarczający dobra lub usługi na rynek dbają, by były one jak najbardziej
atrakcyjne dla konsumenta. Problemem przedsiębiorcy działającego w
gospodarce rynkowej nie jest zaopatrzenie w surowce czy maszyny, jak w
systemie nakazowym, lecz sprzedanie wyrobów. Rynkiem kieruje konsument: to
on decyduje, jaką ilość i jaki asortyment produktów nabyć.