CIEPŁOLECZNICTWO

PELOIDY- DEFINICJA

SĄ TO NATURALNIE POWSTAŁE

PRODUKTY ORGANICZNO-

MINERALNE, KTÓRE PO

ROZDROBNIENIU Z WODĄ

TWORZĄ PAPKĘ, MAJĄCĄ

WŁAŚCIWOŚCI LECZNICZE

PELOIDY- PODZIAŁ

BIOLITY

ABIOLITY



TORFY



MUŁY BOROWINOWE



IŁY, GLINY, LESSY



GYTIE



OSADY W ZBIORNIKACH

WODNYCH

BOROWINA- DEFINICJA

Jest to peloid organiczny o

działaniu leczniczym, powstały

w naturalnym środowisku, przy

udziale mikroorganizmów, przy

małym dostępie tlenu i w

nadmiarze wody

TYPY ZŁÓŻ

BOROWINOWYCH

ZŁOŻA BOROWINOWE

WYSOKIEGO

zasilane są wodami

opadowymi; mają dużą

zawartość składników

organicznych, mało

mineralnych, odczyn

kwaśny

NISKIEGO

zasilane są wodami

powierzchownymi; mają

znaczną zawartość

składników

mineralnych; odczyn

obojętny lub słabo

alkaliczny

TYPY

ZASOBY ZŁÓŻ

BOROWINOWYCH I ICH

LOKALIZACJA



Złoża udokumentowane –

14 (450 ha)



Złoża nie w pełni udokumentowane-

16 (2940 ha)

LOKALIZACJA



Region północny Polski- złoża typu

wysokiego, przejściowe



Region środkowy- złoża niskie



Region południowy- złoża wysokie, niskie (Bieszczady,

Podkarpacie, Sudety)

WYSTĘPOWANIE ZŁÓŻ

BOROWINOWYCH

Uzdrowiska stosujące borowinę

Region

Uzdrowiska stosujące

zabiegi borowinowe

Pas północny- złoża

typu niskiego,

przejściowego,

wysokiego

Kamień Pomorski,

Kołobrzeg, Ustka,

Świnoujście, Połczyn,

Augustów, Gołdap

Pas środkowy- złoża

typu niskiego

Ciechocinek, Wieniec,

Inowrocław

Pas południowy- złoża

typu wysokiego i

przejściowe

Świeradów-Czerniawa,

Cieplice, Przerzeczyn,

Lądek, Duszniki, Kudowa,

Polanica, Goczałkowice,

Ustroń, Rabka, Busko,

Solec, Krynica, Wysowa,

Iwonicz, Rymanów, Horyniec

uzdrowiska

podkreślone

maja własne złoża

PODSTAWOWE SKŁADNIKI

BOROWINY

ORGANICZNE



kwasy huminowe



bituminy (żywice, woski, sterydy)



inne: cukry, białka, alkaloidy, garbniki, pektyny,
enzymy, ligniny, celuloza, hemiceluloza

MINERALNE



makroskładniki

chlorki, siarczany, wodorowęglany, Ca, Mg, Na,
K, Al., Fe



mikroskładniki

mangan, miedź, kobalt, cynk, jod, fluor, brom

ROZTWÓR WODNY

BOROWINY

•

fulwokwasy

•

aminokwasy, aminocukry

•

pektyny

•

enzymy

•

składniki mineralne:

chlorki, wodorowęglany

•

żywice

•

woski

•

sterydy

•

ligniny,

celuloza

ZAWIERA

RODZAJE KWASÓW

HUMINOWYCH

•

Kwasy humusowe

rozpuszczalne tylko w zasadach,
nierozpuszczalne w kwasach, alkoholu,
wodzie

•

Fulwokwasy

rozpuszczalne w wodzie, kwasach,
zasadach, alkoholu

•

Kwasy hymatomelanowe

rozpuszczalne w zasadach i alkoholu,
nierozpuszczalne w wodzie i kwasach

MECHANIZM DZIAŁANIA

KWASÓW HUMUSOWYCH



hamowanie aktywności hialuronidazy



pobudzanie fagocytozy



hamowanie aktywności prostaglandyn PGE



tworzenie kompleksów z metalami ciężkimi (działanie

chelatujące)



sorpcja produktów przemiany metabolizmu w skórze



zmiatanie wolnych rodników tlenowych



zmniejszenie peroksydacji lipidów (obniżanie MDA)



rozszerzanie naczyń włosowatych



działanie hormonalne (fitohormony)



działanie enzymatyczne: rozczepianie H

, mocznika,

sacharozy

DZIAŁANIE LECZNICZE

KWASÓW HUMUSOWYCH



przeciwzapalne



bakteriostatyczne



oczyszczające i odtruwające (dializa

skórna)



antyoksydacyjne



przekrwienne



regeneracja skórna (kosmetyka)

MECHANIZM DZIAŁANIA

ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

WŁAŚCIWOŚCI

TERMICZNE

CHEMICZNE

WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

duża pojemność cieplna

małe przewodnictwo cieplne

SKŁADNIKI AKTYWNE

Kwasy huminowe

Bituminy

Woski, żywice, enzymy,

estrogeny, pierwiastki śladowe

SKUTKI DZIAŁANIA NA USTRÓJ

przeciwzapalne

enzymatyczne

hormonalne

immunomodulacyjne

BALNEOTERAPI

PODSTAWOWE RODZAJE

ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

Okłady i zawijania częściowe i

całkowite

Temp.

Czas

42-45

15 min.

Kąpiele całkowite

Temp.

Czas

15 min.

Kąpiele częściowe kończyn

(fasony)

Temp.

Czas

40-42

15-20

min.

Kąpiele zawiesinowe

Temp.

Czas

15-20

min.

Jontoforeza borowinowa

Temp.

Czas

20 min.

Zabiegi ginekologiczne i

proktologiczne: (tampony,

nasiadówki i okłady częściowe)

Temp.

Czas

42-45

15-30

min.

Zabiegi w laryngologii i

okulistyce: tampony, okłady

Temp.

Czas

42-45

15-20

min.

BALNEOTERAPI

ZASTOSOWANIE ZABIEGÓW

BOROWINOWYCH

WSKAZANIA LECZNICZE

CHOROBY

UKŁADU RUCHU

Choroby ortopedyczno-urazowe
Stany po chorobie Heine-Medina
Niedowłady i porażenia
Dyskopatia, rwa kulszowa
Choroby zwyrodnieniowe stawów
ZZSK

CHOROBY

KOBIECE

Przewlekłe stany zapalne dróg rodnych
Stany pooperacyjne
Niepłodność, klimakterium

CHOROBY

UKŁADU

TRAWIENNEGO I

MOCZOWEGO

Przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
Przewlekłe zapalenie wątroby
Nieżyty żołądka
Przewlekłe zapalenie pęcherza moczowego

CHOROBY

LARYNGOLOGICZN

E I OKULISTYCZNE

Przewlekłe nieżyty krtani
Przewlekłe zapalenie zatok
Przewlekłe choroby przedniego odcinka oka

BALNEOTERAPI

LECZNICZE DZIAŁANIE PASTY

BOROWINOWEJ



przeciwzapalne i ściągające



bakteriostatyczne i bakteriobójcze



ptrzekrwienne i regenerujące
tkanki



hormonalne

(pośrednie i

bezpośrednie)



cieplne

(minimalne)

ZACHOWANIE SIĘ TEMPERATURY

PASTY W CZASIE TRWANIA

ZABIEGU

W ZALEŻNOŚCI OD WYJŚCIOWEJ TEMPERATURY

PREPARATU

grupa I temp. wyjściowa śr.

37,5

grupa II temp. wyjściowa śr. 42

CZAS TRWANIA ZBIEGU [MIN]

RODZAJE ZABIEGÓW Z PASTY

BOROWINOWEJ



okłady i zawijania:

całkowite i

częściowe



jontoforeza borowinowa:

z katody, 10-

20 mA, 20-30 min.



fonoforeza borowinowa:

0,2-0,6

W/cm2



kąpiele zawiesinowe



zabiegi stomatologiczne

(okłady)



tampony ginekologiczne

WSKAZANIA LECZNICZE DO

STOSOWANIA PASTY

BOROWINOWEJ (1)

Choroby układu

ruchu

• Reumatologia:
• RZS
• ZZSK
• artropatia dnawa
• choroba

zwyrodnieniowa
stawów z objawami
zapalnymi

Neurologia

• Niedowłady kończyn

dolnych z przyczyn
naczyniowych

• niedowłady w

przebiegu stwardnienia
rozsianego

• przewlekłe zapalenie

wielonerwowe,

• zapalenie korzonków

nerwowych

WSKAZANIA LECZNICZE DO

STOSOWANIA PASTY

BOROWINOWEJ (2)

Choroby układu

krążenia

• przewlekłe

niedokrwienie
kończyn dolnych

• choroba Raynauda

Powikłania

cukrzycowe

• makro i

mikroangiopatia
kończyn dolnych

• polineuropatia

cukrzycowa

WSKAZANIA LECZNICZE DO

STOSOWANIA PASTY

BOROWINOWEJ (3)

Choroby kobiece:

• przewlekłe i

podostre zapalenie
narządów rodnych

• wybrane schorzenia

ginekologiczne
prowadzące do
niepłodności

• stany pooperacyjne

Ch. laryngologiczne

stomatologiczne:

• przewlekły zanikowy

nieżyt nosa

• przewlekłe zapalenie

zatok, krtani i
tchawicy

• choroby przyzębia

LECZENIE PASTĄ BOROWINOWA

PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ

CUKRZYCOWYCH

ANGIOPATIA

•

choroba naczyniowa nóg

(macroangiopathia)
• zespół stopy cukrzycowej

NEUROPATIA

•

zespół korzonkowy

• polineuropatia
• mononeuropatia

•

neuropatia wegetatywna (układ

naczyniowy)

PARADONTOZ

POWIKŁANIA

SKÓRNE

• zanikowe przebarwienie
• tłuszczowe obumieranie

•

twardzina

•

lipodystrofia poinsulinowa

ARTROPATIA

• osteoporoza

•

artropatia Charcota

•

przykurcz Dupuytrena

•

cheiroartropatia

można stosować zamiennie pastę lub

borowinę

PRZEBIEG ZMIAN TEMPERATURY

POWIERZCHNIOWEJ NA PALUCHU LEWEJ

KOŃCZYNY DOLNEJ PODCZAS I PO ZABIEGU

Z PASTY BOROWINOWEJ, ORAZ PLACEBO

papka talkowa

(placebo)

pasta borowinowa

CZAS [GODZ.]

(

)

0,5

ZABIEG



x=1,5

temp.

wyjśc.

MOŻLIWE DROGI DZIAŁANIA

ZABIEGÓW BOROWINOWYCH

NA NACZYNIA



Układ nerwowy wegetatywny

pobudzenie



-2 receptorów



Hormony tkankowe

wzrost sekrecji histaminy,
serotoniny, acetylocholiny,
prostacykliny, kalcytoniny



Hormony ściany naczyniowej





sekrecji prostacykliny





sekrecji EDRF





sekrecji endoteliny

PODSTAWOWE WSKAZANIA DO

LECZENIE BOROWINĄ I PASTĄ

BOROWINOWĄ

BOROWINĄ



choroby ortopedyczno-urazowe



niedowłady, porażenia



choroby zwyrodnieniowe stawów



stany zapalne dróg rodnych



stany pooperacyjne dróg rodnych



niepłodność, klimakterium



przewlekłe zapalenie pęcherzyka

żółciowego i wątroby



zapalenie pęcherza moczowego



zapalenie krtani i zatok



zapalenie przedniego odcinka oka

PASTĄ BOROWINOWĄ



reumatolidalne zapalenie stawów



zesztywniające zapalenie stawów



dna moczanowa



niedowłady kończyn z przyczyn

naczyniowych



stwardnienie rozsiane



zapalenie wielonerwowe



zapalenie korzonków nerwowych



cukrzyca: makro i
mikroangiopatia kończyn dolnych,
polineuropatia, paradontopatia



przewlekłe niedokrwienie kończyn

dolnych



choroba Raynauda



przewlekłe zapalenie skóry,

łuszczyca

PREPARATY BOROWINOWE



pasta borowinowa



plastry borowinowe



maść borowinowa



emulsja do kąpieli



hydrożel do okładów

(„Terma borowinowa”)



żel fizjologiczny

- do jontoforezy

(0,01-0,05 mA/cm

z katody)

- do fonoforezy

(0,4-0,6 W/cm

)



krem do masażu

Świnoujście

OPTYMALNE PARAMETRY

MIKROKLIMATU

POMIESZCZENIA

ZABIEGOWEGO DO

PELOIDOTERAPII



temperatura powietrza-

25-26



wilgotność względna-

30-

60%



temperatura ekwiwalentno-efektywna-

22-

Document Outline