1

MEDYCYNA RATUNKOWA

I MEDYCYNA KATASTROF

Wykłady Szkole Ratownictwa WSPR

Wykłady Szkole Ratownictwa WSPR

Warszawa 2008

Warszawa 2008

2

MEDYCYNA RATUNKOWA

I MEDYCYNA KATASTROF

Przedmiotem zainteresowania

Medycyny Ratunkowej oraz Medycyny Katastrof

jest organizowanie pomocy ofiarom katastrof

często w warunkach improwizacji i organizacji.

3

SYSTEM RATOWNICTWA

- to sposób organizacji

działań

mających na celu wyeliminowanie lub

zminimalizowanie skutków wystąpienia nagłych

zagrożeń życia

lub zdrowia ludności.

Skuteczność

SYSTEMU RATOWNICTWA

często

zależy od efektywności współpracy różnych służb

zaangażowanych

w ratowanie życia lub zdrowia.

SYSTEM RATOWNICTWA

4

Za organizację i sprawne funkcjonowanie tego systemu
odpowiedzialne są struktury państwa:

• wojsko i policja,
• państwowa straż pożarna,
• system ochrony zdrowia oraz
• instytucje, inspekcje i straże - dysponujące
wyspecjalizowanymi

jednostkami ratowniczymi.

To również organizacje społeczne i pozarządowe wnoszą wkład
w podnoszenie bezpieczeństwa publicznego takie, jak:

• GOPR,
• TOPR,
• WOPR,
• PCK,
• ochotnicze straże pożarne oraz wiele innych.

SYSTEM RATOWNICTWA

5

W zależności od rodzaju zagrożenia zostały wyodrębnione
rodzaje ratownictwa specjalistycznego takie, jak ratownictwo:

• medyczne, pożarowe,
• chemiczne i radiologiczne,
• ekologiczne,
• górskie,
• górnicze,
• wodne,
• lotnicze,

które zostały pogrupowane zgodnie z podziałem
administracyjnym kraju na:

• Ogólnokrajowe,
• Wojewódzkie,
• Gminne i
• Powiatowe.

SYSTEM RATOWNICTWA

6

SYSTEM RATOWNICTWA

musi być

przygotowany do działań w każdych

warunkach:

• podczas pokoju, jak i

• podczas wojny,

• w przypadkach zagrożenia życia i zdrowia

jednostki, czy

• w zdarzeniach masowych oraz

• w katastrofach - ze znaczną liczbą

poszkodowanych.

SYSTEM RATOWNICTWA

7

•

SYSTEM RATOWNICTWA

musi być elastyczny, a

działania

podejmowane przez jego podmioty winny odbywać

się w

sposób zintegrowany.

•

W

SYSTEMIE RATOWNICTWA

strukturą, której

działania

ukierunkowane są na ratowanie życia i zdrowia w

sytuacji

nagłego zagrożenia jest

RATOWNICTWO MEDYCZNE.

SYSTEM RATOWNICTWA

8

Ratownictwo Medyczne

jest elementem:

• systemu ratownictwa oraz
• systemu ochrony zdrowia ludności.

SYSTEM RATOWNICTWA

9

W skład

RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

wchodzą:

•

Zespoły Ratownictwa Medycznego

(ZRM)

które

zapewniają szybki transport pacjenta

w stanie

zagrożenia życia

lub zdrowia -

z miejsca zdarzenia - do szpitala

,

•

Szpitalne Oddziały Ratunkowe

(SOR)

powiązane

funkcjonalne z ZRM –

wyposażone w odpowiedni sprzęt

oraz

w warunki do ratowania zagrożonego życia pacjenta.

SYSTEM RATOWNICTWA

10

CZAS

jest czynnikiem mającym decydujące znaczenie

na ostateczny wynik leczenia, a zwłaszcza

czas

upływający

od momentu zaistnienia zagrożenia – do

rozpoczęcia leczenia w ośrodku specjalistycznym.

JAKOŚĆ

podjętego

LECZENIA

na miejscu zdarzenia

oraz podczas transportu do szpitala - odgrywa ogromną
rolę i decyduje o przeżyciu pacjenta.

SYSTEM RATOWNICTWA

11

Zadaniem nowoczesnego SYSTEMU RATOWNICTWA
jest:

•

możliwie szybkie przetransportowanie chorego:

– z miejsca w którym nastąpiło zagrożenie życia lub
zdrowia

– do właściwego szpitala,

• rozpoczęcie leczenia już na miejscu zdarzenia,

• kontynuacja leczenia w czasie transportu do szpitala.

SYSTEM RATOWNICTWA

12

OGNIWA ŁAŃCUCHA PRZEŻYCIA

1. Działania świadków

zdarzenia udzielających pierwszej

pomocy.

2. Nadanie sygnału „Na ratunek”

uruchamiającego

działania systemu ratownictwa, który odbierany jest
przez:

3. Centrum Powiadamiania Ratunkowego

, które uruchamia

do akcji ratunkowej odpowiednią liczbę:

4. Zespołów Ratownictwa Medycznego

i - w razie potrzeby

–

jednostek straży pożarnej

lub innych specjalistycznych

służb ratunkowych.

SYSTEM RATOWNICTWA

13

OGNIWA ŁAŃCUCHA PRZEŻYCIA c.d.

5.

Działania Zespołu Ratownictwa Medycznego

na

miejscu zdarzenia i w czasie transportu –

tworzą

trzecie i czwarte ogniwo łańcucha przeżycia.

6.

Prowadzenie leczenia ratunkowego w SOR

-

stanowi piąte ogniwo łańcucha przeżycia.

7.

Przekazanie pacjenta z SOR do leczenia w

specjalistycznym oddziale szpitala

- stanowi

ostatni etap akcji ratunkowej

prowadzonej przez

podmioty systemu ratownictwa.

SYSTEM RATOWNICTWA

14

OGNIWA ŁAŃCUCHA PRZEŻYCIA - to:

• świadkowie zdarzenia,

oraz

• podmioty systemu ratownictwa

wyposażone w:

• odpowiedni sprzęt medyczny,

• wykonujące zakres czynności zgodnie z

uprawnieniami.

SYSTEM RATOWNICTWA

15

SYSTEM RATOWNICTWA MEDYCZNEGO

w Polsce

składa się z:

1. Centrum Powiadamiania Ratunkowego

(CPR),

2. Zespołów Ratownictwa Medycznego

(ZRM),

3. Szpitalnych Oddziałów Ratunkowych

(SOR).

Ustawa o Ratownictwie Medycznym

z 2001 roku

określiła, że

w

stanach zagrożenia życia i zdrowia

kwalifikowana pomoc

medyczna

powinna być udzielona:

» w miastach: w ciągu 8 – 10 minut, a
» poza miastem: w ciągu 22 – 30 minut.

SYSTEM RATOWNICTWA

16

Centrum Powiadamiania Ratunkowego (CPR)

SYSTEM RATOWNICTWA

Stanowiska dyspozytorskie

17

ŁĄCZNOŚĆ RATUNKOWA

Zgłoszenia i działania przyjmowane i koordynowane są przez

stanowisko dyspozytorskie

,

które:

• dokonuje selekcji zgłoszeń,

• decyduje o wyjeździe odpowiednich do zagrożenia

zespołów znajdujących się w pobliżu miejsca zdarzenia,

• udziela niezbędnych informacji oraz instrukcji osobom

udzielającym pierwszej pomocy - do czasu przybycia służb

ratunkowych,

• przekazuje kierującemu działaniami ratowniczymi

niezbędnych informacji ułatwiających podejmowanie

decyzji na miejscu zdarzenia,

• utrzymuje łączności z sąsiednimi terytorialnie CPR.

SYSTEM RATOWNICTWA

18

Witold Kurnatowski dr n. med.

Wykłady Szkole Ratownictwa WSPR

Wykłady Szkole Ratownictwa WSPR

Warszawa 2008

Warszawa 2008

ZDARZENIA MASOWE

I KATASTROFY

19

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Podział zdarzeń zależy od:

•

przyczyny,

• liczby poszkodowanych osób oraz

• dostępu do sił i środków lokalnych służb

ratowniczych.

Zdarzenia (wypadki) dzieli się na:

• jednostkowe,
• mnogie,
• masowe i na
• katastrofy.

20

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Zdarzenie jednostkowe

Zdarzenie jednostkowe

–

–

nagły wypadek z udziałem jednej

nagły wypadek z udziałem jednej

osoby

osoby

- pomoc

medyczna w pełnym zakresie wg.
standardów

obowiązujących w ratownictwie
medycznym.

Zdarzenie mnogie

Zdarzenie mnogie

-

-

nagły wypadek – więcej niż jedna

nagły wypadek – więcej niż jedna

osoba

osoba

-

wszyscy poszkodowani otrzymali

pomoc

medyczną jednocześnie w pełnym

zakresie.

21

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Zdarzenie masowe

Zdarzenie masowe

-

-

nagły wypadek ze znaczną liczbą

nagły wypadek ze znaczną liczbą

poszkodowanych,

poszkodowanych,

którzy nie mogą uzyskać jednoczasowo

pomocy

medycznej w pełnym zakresie.

Poszkodowani

Poszkodowani

wymagają poddania ich

wymagają poddania ich

segregacji

segregacji

medycznej

medycznej

.

.

Katastrofa

Katastrofa

-

-

nagłe zdarzenie wymagające użycia sił

nagłe zdarzenie wymagające użycia sił

i środków w

i środków w

liczbie przekraczającej możliwości

liczbie przekraczającej możliwości

lokalnych służb

lokalnych służb

ratowniczych.

ratowniczych.

Poszkodowani

Poszkodowani

nie mogą uzyskać

nie mogą uzyskać

jednoczasowo

jednoczasowo

pomocy medycznej w pełnym zakresie

pomocy medycznej w pełnym zakresie

i

i

wymagają

wymagają

poddania ich segregacji medycznej.

poddania ich segregacji medycznej.

22

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Decyzję o uznaniu zdarzenia za:

Decyzję o uznaniu zdarzenia za:

•

„

„

zdarzenia

zdarzenia

masowe

masowe

” lub

” lub

•

„

„

katastrofę”

katastrofę”

podejmuje pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia:

podejmuje pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia:

•

dowódca jednostki państwowej straży

dowódca jednostki państwowej straży

pożarnej lub

pożarnej lub

•

kierownik zespołu ratownictwa

kierownik zespołu ratownictwa

medycznego.

medycznego.

23

Każde zdarzenie o zasięgu lokalnym lub

Każde zdarzenie o zasięgu lokalnym lub

regionalnym, które zaburza prawidłowe

regionalnym, które zaburza prawidłowe

funkcjonowanie miejscowej społeczności oraz

funkcjonowanie miejscowej społeczności oraz

zagraża życiu, zdrowiu i mieniu mieszkańców -

zagraża życiu, zdrowiu i mieniu mieszkańców -

nazywamy „katastrofą”

nazywamy „katastrofą”

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

24

„

„

Katastrofa”

Katastrofa”

-

- jest to:

jest to:

„nagłe i na ogół nieoczekiwane wydarzenie o
charakterze:

• mechanicznym,
• chemicznym,
• geofizycznym lub
• meteorologicznym,
• w skutkach - tragiczne i rozległe,
• powodujące duże straty - na ogół też
• ofiary śmiertelne”.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

25

W kodeksie karnym przyjmuje się, że:

„

„

do katastrofy dochodzi wówczas, gdy wystąpią

do katastrofy dochodzi wówczas, gdy wystąpią

realne skutki

realne skutki

w postaci poważnych rozmiarów zniszczeń w

w postaci poważnych rozmiarów zniszczeń w

zakresie:

zakresie:

»

mienia oraz

mienia oraz

»

osób.”

osób.”

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

26

Zdarzenie to musi pociągać za sobą co najmniej

obrażenia ciała kilku osób albo znaczną szkodę w

mieniu.

Nie ma znaczenia stopień obrażeń ciała;

mogą być one nawet lekkie (określone w §157 K.K.)

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

27

Należy odróżnić:

katastrofę

katastrofę od

wypadku

wypadku

i

wypadku masowego

wypadku masowego.

„

Wypadek

Wypadek”

– to ograniczone wydarzenie, którego

następstwa możemy opanować za pomocą

posiadanych środków, natomiast

„

Wypadek masowy

Wypadek masowy”

– to dowolne wydarzenie

powodujące powstanie wystarczająco dużej liczby

ofiar, aby zakłócić normalny tryb pracy służb

ratowniczych oraz szpitali.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

28

„

Katastrofa

Katastrofa”

to:

• wydarzenie nadzwyczajne

• ze znaczną liczbą poszkodowanych i

• rozległymi skutkami ekologicznymi,

• których następstw nie można opanować za pomocą

posiadanych środków i

• jest potrzebna pomoc z zewnątrz.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

29

Podział katastrof w zależności od

Podział katastrof w zależności od

przyczyny:

przyczyny:

• katastrofy naturalne,

• katastrofy techniczne,

• katastrofy społeczne,

• katastrofy intencjonalne.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

30

Podział katastrof w zależności od

Podział katastrof w zależności od

przyczyny

przyczyny

Katastrofy naturalne (kataklizmy i klęski

Katastrofy naturalne (kataklizmy i klęski

żywiołowe):

żywiołowe):

– trzęsienia ziemi,

– powodzie i gradobicia,

– burze i huragany,

– osuwiska i lawiny,

– pożary,

– upały i susze itp.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

31

Podział katastrof w zależności od

Podział katastrof w zależności od

przyczyny

przyczyny

Katastrofy spowodowane przez człowieka:

Katastrofy spowodowane przez człowieka:

Katastrofy techniczne:

» katastrofy budowlane,
» wypadki drogowe,
» „ „ lotnicze,
» „ „ kolejowe,
» „ „ morskie .

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

32

Podział katastrof w zależności od przyczyny

Podział katastrof w zależności od przyczyny

Katastrofy spowodowane przez człowieka (c.d.)

Katastrofy spowodowane przez człowieka (c.d.)

Katastrofy techniczne:

Katastrofy techniczne:

» przemysłowe i budowlane,

» eksplozje,

» wyciek substancji trujących,

» napromieniowanie,

» zawalenie się budynków.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

33

Podział katastrof w zależności od

Podział katastrof w zależności od

przyczyny

przyczyny

Katastrofy spowodowane przez człowieka

Katastrofy spowodowane przez człowieka

(c.d.):

(c.d.):

Wielkie pożary:

• domów towarowych,

• szkół,

• szpitali,

• wieżowców.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

34

Podział katastrof w zależności od

Podział katastrof w zależności od

przyczyny

przyczyny

Katastrofy spowodowane przez człowieka (c.d.)

Katastrofy spowodowane przez człowieka (c.d.)

Katastrofy społeczne na skutek:

Katastrofy społeczne na skutek:

»

zamieszek społecznych,

zamieszek społecznych,

»

paniki tłumu.

paniki tłumu.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

35

Podział katastrof w zależności od

Podział katastrof w zależności od

przyczyny

przyczyny

Katastrofy spowodowane przez człowieka (c.d.)

Katastrofy spowodowane przez człowieka (c.d.)

Katastrofy intencjonalne:

Katastrofy intencjonalne:

»

konflikty zbrojne, czy

konflikty zbrojne, czy

»

ataki terrorystyczne,

ataki terrorystyczne,

w wyniku których poszkodowana zostaje ludność

w wyniku których poszkodowana zostaje ludność

cywilna.

cywilna.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

36

Skutki wtórne katastrof obejmują

Skutki wtórne katastrof obejmują

szkody:

szkody:

• materialne,

• ofiary w ludziach,

• zniszczenie środowiska,

• pogorszenie warunków bytowych,

• głód i epidemie chorób zakaźnych.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

37

Inne klasyfikacje katastrof:

Inne klasyfikacje katastrof:

„

„

Katastrofa „chirurgiczna

Katastrofa „chirurgiczna”

– podczas której ofiary

doznają obrażeń spowodowanych:

» urazami mechanicznymi,

» oparzeniami, bądź

» postrzałami z broni palnej.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

38

Inne klasyfikacje katastrof (c.d.):

„

Katastrofa ogólnomedyczna

Katastrofa ogólnomedyczna

”

”

– w której

poszkodowani doznają obrażeń nie wymagających
interwencji chirurgicznej.

„

„

Katastrofa toksykologiczna

Katastrofa toksykologiczna

”

”

oraz

oraz

„

„

Katastrofa epidemiologiczna

Katastrofa epidemiologiczna

”

”

itp.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

39

Klasyfikacja katastrof w zależności od stopnia

zaangażowania zasobów medycznych i

logistycznych:

Katastrofa

Katastrofa

I stopnia

– podczas której lokalne zasoby

medyczno-logistyczne są wystarczające, kiedy zostanie

wdrożony plan reagowania.

Katastrofa

Katastrofa

II stopnia

- podczas której lokalne zasoby

medyczno-logistyczne będą niewydolne i wymagana

będzie pomoc z terenów sąsiednich.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

40

Klasyfikacja katastrof w zależności od stopnia

zaangażowania zasobów medycznych i

logistycznych:

Katastrofa

Katastrofa

III stopnia

III stopnia

- podczas której lokalne i sąsiednie

systemy ratownicze będą przeciążone i wymagana będzie

pomoc zasobów regionalnych lub krajowych.

Jeżeli

katastrofa będzie

większa od I stopnia

, to

należy brać pod uwagę dodatkowy czas oraz wysiłek

niezbędny do uzyskania potrzebnej pomocy z

zewnątrz.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

41

Specjaliści

Medycyny Ratunkowej

Medycyny Ratunkowej oraz

Medycyny

Medycyny

Katastrof

Katastrof

muszą dostrzegać problemy bezpieczeństwa publicznego

w nagłych

i nadzwyczajnych zagrożeniach całościowo - i to nie tylko:

• jako postępowanie w stanach nagłych w szpitalu - lecz

także

• jako ratownictwo szeroko rozumiane, oraz

• uwzględniać ciągłą ocenę zagrożeń i profilaktykę.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

42

Organizacja działań ratowniczych

W rejonie katastrofy wyróżnia się

3 strefy

bezpieczństwa

:

Strefę zniszczenia

Strefę zniszczenia

–

ewakuacja poszkodowanych poza tę strefę

przez

specjalistyczne służby ratownicze.

Strefa potencjalnie niebezpieczna

Strefa potencjalnie niebezpieczna

–

występuje potencjalne

zagrożenie

dla służb ratowniczych.

Strefa bezpieczna

Strefa bezpieczna

-

miejsce, do którego wstępnie są

ewakuowani

poszkodowani i jest bazą dla działań
poszczególnych

służb ratowniczych.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

43

Organizacja działań ratowniczych c.d.

Ze względu na czas,

Ze względu na czas,

jaki upłynął od ich wystąpienia

jaki upłynął od ich wystąpienia

wyróżnia się

wyróżnia się

4 fazy

4 fazy

:

:

Fazę wstępną

Fazę wstępną

– pierwsze minuty lub godziny od zdarzenia;

szybkie rozpoznanie i powiadomienie służb ratowniczych.

Poszkodowani zdani są na siebie lub współuczestników

albo świadków zdarzenia.

Faza konsolidacji

Faza konsolidacji

– rozpoczyna się w momencie przybycia

sł€żb ratowniczych; ogólna ocena zdarzenia, wstępna

segregacja medyczna poszkodowanych, wstępne leczenie

na miejscu zdarzenia oraz opanowanie reakcji tłumu. Od

sprawności działań – zależy wielkość poniesionych strat.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

44

Organizacja działań ratowniczych c.d.

Faza usuwania skutków

Faza usuwania skutków

– specjalistyczne leczenie

poszkodowanych w szpitalach, naprawa zniszczeń w

miejscu katastrofy, prace dochodzeniowe wyjaśniające

przyczyny zdarzenia.

Faza odległa

Faza odległa

– likwidacja odległych skutków zdrowotnych,

społecznych i ekonomicznych. Analiza zdarzenia oraz

działań ratowniczych w celu ich usprawnienia w

przyszłości.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

45

W zdarzeniach masowych i katastrofach

wyróżnia się

3 poziomy działań ratowniczych

3 poziomy działań ratowniczych

:

:

Poziom strategiczny

Poziom strategiczny

–

to działania sztabu kryzysowego:

zapewnienie sił i środków służbom ratowniczym, kontakt z
mediami, koordynacja ewakuacji poszkodowanych, zapewnienie
pomocy socjalnej i psychologicznej.
Na tym poziomie działa Centrum Powiadamiania Ratunkowego
(CPR) koordynujące medyczne działania ratunkowe.

Poziom taktyczny

Poziom taktyczny

–

działania sztabu akcji na miejscu

zdarzenia, koordynacja wszystkich służb ratunkowych na miejscu
katastrofy. Obowiązki koordynatora medycznych działań
ratunkowych obejmuje pierwszy przybyły na miejsce zdarzenia
lekarz do chwili przybycia bardziej doświadczonego lekarza z
odpowiednimi kwalifikacjami w tym zakresie.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

46

W zdarzeniach masowych i katastrofach

wyróżnia się

Poziom wykonawczy

Poziom wykonawczy

- to działania jednostek służb

ratowniczych na miejscu zdarzenia. W każdej ze służb należy

wyznaczyć koordynatora – zarządzającego daną służbą i

będącego w łączności ze sztabem akcji.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

47

W zdarzeniach masowych i katastrofach

wyróżnia się

3 strefy działania służb ratowniczych

3 strefy działania służb ratowniczych

:

:

Strefa bezpośredniego zagrożenia

Strefa bezpośredniego zagrożenia

–

to strefa wyznaczona przez

dowódcę pierwszej jednostki państwowej straży pożarnej przybyłej na

miejsce zdarzenia. Wstęp do tej strefy mają tylko wyznaczeni ratownicy

PSP. Prowadzona jest wstępna segregacja oraz udzielana kwalifikowana

pierwsza pomoc udzielana przez strażaków. Po ewakuacji z tej strefy

opiekę medyczną nad poszkodowanymi przejmują zespoły ratownictwa

medycznego.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

48

W zdarzeniach masowych i katastrofach wyróżnia się

3 strefy działania służb ratowniczych

:

Strefa transportu

Strefa transportu

– to obszar pomiędzy strefą bezpośredniego

zagrożenia a strefą bezpieczną z wyznaczonymi drogami

ewakuacji poszkodowanych.

Strefa bezpieczna

Strefa bezpieczna

-

to strefa z Punktami Pomocy Medycznej

(PPM) i miejscem lądowania dla śmigłowców. W tej strefie

odbywa się wtórna segregacja medyczna oraz wstępne leczenie

poszkodowanych, którzy układani są w odległości 1,5 m od

siebie.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

49

Punkt Pomocy Medycznej (PPM)

Punkt Pomocy Medycznej (PPM)

PPM

organizowany jest w miejscu bezpiecznym, widocznym,

łatwym do oznakowania, w pobliżu dróg dojazdu i ewakuacji, z

zapewnioną łącznością radiową i możliwością lądowania

śmigłowca.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

50

Punkt Pomocy Medycznej (PPM)

Punkt Pomocy Medycznej (PPM) cd

W PPM prowadzona jest wtórna segregacja poszkodowanych i

wstępne leczenie.

Z PPM przekazywane są koordynatorowi medycznych działań

ratunkowych informacje o liczbie i rodzaju obrażeń

poszkodowanych przyjmowanych do punktu.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

51

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Podczas

Podczas

„zdarzeń masowych”

„zdarzeń masowych”

oraz

oraz

„katastrof”

„katastrof”

koniecznym jest przeprowadzenie

koniecznym jest przeprowadzenie

„

„

segregacji medycznej”

segregacji medycznej”

poszkodowanych.

poszkodowanych.

52

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

SEGREGACJA MEDYCZNA (

SEGREGACJA MEDYCZNA (

ang. triage

ang. triage

)

)

Pojecie segregacji = „Triage” - oznacza kwalifikację

poszkodowanych do udzielania im pomocy medycznej w

kolejności wynikającej ze stopnia zagrożenia życia i / lub

rodzaju doznanych obrażeń.

Segregacja prowadzona jest zawsze w sytuacji, w

której występuje więcej niż jeden poszkodowany oraz, gdy

musimy wybrać osobę, której będziemy udzielali pomocy w

pierwszej kolejności.

W zdarzeniach masowych konieczna jest prosta i

szybka metoda segregacji, która oparta jest na podziale

chorych na cztery grupy i przyporządkowaniu im odpowiednich

kolorów, które wskazują ratownikom tryb postępowania.

53

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

SEGREGACJA MEDYCZNA (

SEGREGACJA MEDYCZNA (

ang. triage

ang. triage

)

)

SEGREGACJA MEDYCZNA

SEGREGACJA MEDYCZNA

ma na celu zapewnienie pomocy

medycznej:

• jak największej liczbie poszkodowanych,

• w jak najkrótszym czasie,

• przy użyciu dostępnych środków.

• Segregacja jest procesem ciągłym, trwającym przez cały

okres działań

ratunkowych.

• Niewłaściwie przeprowadzona podczas katastrofy

segregacja może

zwiększyć liczbę ofiar śmiertelnych.

54

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Segregowanie polega na badaniu i klasyfikacji

Segregowanie polega na badaniu i klasyfikacji

- ze

względu na stopień ciężkości odniesionych obrażeń -

oraz

ustaleniu kolejność leczenia i ewakuacji.

Jest procesem ciągłym, prowadzonym podczas akcji

ratunkowej w celu zapewnienia pomocy medycznej jak

największej liczbie poszkodowanych - w możliwie

najkrótszym czasie.

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

c.d.

c.d.

55

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Najczęściej stosowanym systemem segregacji na

świecie jest

system

START

START

(

simple triage and rapie

simple triage and rapie

treatment

treatment

).

Na ocenę poszczególnych parametrów życiowych u

poszkodowanego - ratownik powinien poświęcić nie

więcej, niż

30 sekund.

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

c.d.

c.d.

56

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Chorzy

oznaczeni kolorem czerwonym

oznaczeni kolorem czerwonym

są w stanie najcięższym:

•

pilnie wymagają leczenia wstępnego oraz

• transportu do szpitala w pierwszej kolejności.

Są to poszkodowani w bezpośrednim zagrożeniu życia, u których

występują :

• zaburzenia drożności dróg oddechowych, oddychania,

krążenia,

• ciężkie i rozległe oparzenia,

• rany w obrębie jamy brzusznej i klatki piersiowej,

• masywne krwawienia, ciężkie urazy głowy lub wstrząs.

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

c.d.

c.d.

57

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Poszkodowani

oznaczeni kolorem żółtym,

oznaczeni kolorem żółtym,

wymagają

leczenia wstępnego oraz transportu

do placówki służby zdrowia

w

drugiej kolejności

. Najczęściej występującymi urazami w tej grupie

są:

• urazy głowy przy zachowanej świadomości,

• urazy kręgosłupa i złamania,

• lekkie oparzenia.

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

c.d.

c.d.

58

Trzecią grupę stanowią poszkodowani

oznaczani kolorem

oznaczani kolorem

zielonym.

zielonym.

Najczęściej doznają oni:

• ran powierzchownych,

• złamań pojedynczych kości.

Wymagają pomocy ambulatoryjnej.

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

c.d.

c.d.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

59

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

Osoby

oznaczone kolorem czarnym

oznaczone kolorem czarnym

-

-

to poszkodowani,

którzy:

• nie oddychają pomimo udrożnienia dróg

oddechowych lub

• z ciężkimi obrażeniami,

• nie rokujący przeżycia, lub

• zmarli w trakcie transportu.

W zależności od zmiany aktualnego stanu klinicznego

W zależności od zmiany aktualnego stanu klinicznego

taka osoba

taka osoba

może być w każdej chwili zakwalifikowany do innej

może być w każdej chwili zakwalifikowany do innej

grupy.

grupy.

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

SEGREGACJA MEDYCZNA (ang. triage)

c.d.

c.d.

60

Podczas wypadków masowych oraz katastrof:

występuje dysproporcja pomiędzy zapotrzebowaniem na

pomoc, a

• optymalnymi możliwościami jej świadczenia;

• między koniecznością – a możliwościami.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

61

Im lepiej ta pomoc jest przygotowana

– tym zostaje mniej miejsca dla improwizacji

oraz zamieszania podczas pierwszych godzin

od zaistnienia katastrofy.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

62

Plany na wypadek katastrofy

Plany na wypadek katastrofy

Plany te muszą być:

realne i spójne dla systemów ratownictwa

zintegrowanego.

Plany

powinny być:

• proste,

• logiczne,

• zrozumiałe, a zwłaszcza

• oparte na codziennych procedurach działania

systemu.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

63

Problemem szczególnie istotnym są wydarzenia

niemal nieprawdopodobne - ale jednak

możliwe.

Istota zagadnienia sprowadza się do pytania:

„czy rzeczywiście (i w jakim stopniu) konieczne

jest przygotowanie się na wypadek katastrofy,

która nigdy nie wystąpiła na danym terenie, lub

też nie pojawiła się od kilkudziesięciu lat”?

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

64

Standardowy plan reagowania powinien

uwzględniać każdą ewentualność,

choć nie ma potrzeby opracowania

osobnego planu reagowania.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

65

Trzeba pamiętać, że:

miasta posiadają swoją specyfikę oraz

wymagają szczególnej staranności

w przygotowaniu planów ratowniczych.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

66

Po pierwsze:

W miastach istnieje duża liczba potencjalnie

poszkodowanych:

• plany muszą uwzględniać możliwość utworzenia licznych

i

łatwo dostępnych punktów gromadzenia rannych oraz

• punktów medycznych tak, aby

• zapewnić wystarczającą przestrzeń dla działań zespołów

ratunkowych oraz

• do transportu poszkodowanych.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

67

Po drugie:

Z powodu dużego zagęszczenia mieszkańców:

• istnieje niebezpieczeństwo gromadzenia się dużej liczby

„gapiów”

wkraczających na miejsce zdarzenia, którzy

• podejmują próby udzielania pomocy na własną rękę,

• ich działania muszą być kontrolowane, jednak

• mogą być oni użyteczni - zwłaszcza wtedy,

gdy powierzy im się konkretne zadania do wykonania.

ZDARZENIA MASOWE I KATASTROFY

68

Dziękuję za uwagę