REGIONALNE POZAEUROPEJSKIE

SYSTEMY OCHRONY PRAW

CZŁOWIEKA

• MIĘDZYAMERYKAŃSKI SYSTEM OCHRONY

PRAW CZŁOWIEKA

• AFRYKAŃSKI SYSTEM OCHRONY PRAW

CZŁOWIEKA

• ARABSKI SYSTEM OCHRONY PRAW

CZŁOWIEKA

LITERATURA

• Krystian Complak, Ochrona praw człowieka w Ameryce

Łacińskiej, s. 289-319, w: B. Banaszak, A. Bisztyga, K.
Complak, M. Jabłoński, R. Wieruszewski, K. Wójtowicz,
System ochrony praw człowieka, Kraków 2003

• W. Dobrzycki, System międzyamerykański, Warszawa 2002
• M. F. Gawrycki, Ameryka Łacińska – wewnętrzne i

zewnętrzne uwarunkowania rozwoju rozwoju w dekadzie
lat dziewięćdziesiątych, w: Globalizacja a stosunki
międzynarodowe, pod redakcją E. Haliżaka, R, Kuźniara, J.
Symonidesa, Bydgoszcz-Warszawa 2004

• A. Wąsiewicz-Szczepańska, Interamerykański system

ochrony praw człowieka, w: Ochrona praw człowieka w
świecie.

Praca

zbiorowa

pod

redakcją

Leszka

Wiśniewskiego, Bydgoszcz – Poznań 2000

• INERNET: OPA - www.oas.org, Uniwersytet Minnesota -

www1.umn.edu

CEL ORGANIZACJI

PAŃSTW

AMERYKAŃSKICH

• Zaprowadzenie

porządku,

opartego

na

pokoju

i

sprawiedliwości, popieranie solidarności, wzmacnianie
współpracy

i

obrony

swej

suwerenności,

całości

terytorialnej i niepodległości

• PODSTAWOWE ZADANIA:

• Umacnianie pokoju i bezpieczeństwa
• Popieranie

i

konsolidowanie

demokracji

przedstawicielskiej

• Pokojowe rozstrzyganie sporów
• Organizowanie wspólnych działań w przypadku agresji
• Współdziałanie w zakresie rozwoju gospodarczego,

społecznego i kulturalnego

• Usuwanie skrajnego ubóstwa
• Dążenie

do

skutecznego

ograniczenia

broni

konwencjonalnej

DEKLARACJE I UMOWY

MIĘDZYNARODOWE

MIĘDZYAMERYKAŃSKIEGO SYSTEMU

OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA

 Karta Organizacji Państw Amerykańskich

– 30.04.1948 r. Bogota

 Międzyamerykańska konwencja o przyznaniu praw politycznych

kobietom 2.05.1948 r. Bogota

 Międzyamerykańska konwencja o przyznaniu praw cywilnych

kobietom - 2.05.1948 r. Bogota

 Amerykańska Deklaracja Praw i Obowiązków Człowieka

–

2.05.1948 r. Bogota

• Międzyamerykańska Karta Gwarancji Socjalnych – 2.05.1948 r.

Bogota

 Konwencja o Azylu Terytorialnym – 28.03. 1954 r. Caracas

(Wenezuela)

 Konwencja o Azylu Dyplomatycznym – 28.03. 1954 r. Caracas

(Wenezuela)

 Amerykańska Konwencja Praw Człowieka

– tzw. Pakt z San José –

22.11.1969 r. (18.07.1978 r.)

DEKLARACJE I UMOWY

MIĘDZYNARODOWE

MIĘDZYAMERYKAŃSKIEGO SYSTEMU

OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA

 Protokół Dodatkowy do Międzyamerykańskiej Konwencji

Praw Człowieka dotyczący Praw Gospodarczych, Społecznych
i Kulturalnych

, tzw. Protokół z San Salwador - 17.09.1988 r.

 Protokół Dodatkowy do Międzyamerykańskiej Konwencji

Praw Człowieka dotyczący Zniesienia Kary Śmierci

-

8.06.1990 r. (w życie 28.08.1991 r.)

 Międzyamerykańska Konwencja o Sprzecznościach Prawnych

Związanych z Adopcją Nieletnich – 24.05.1984 r.

 Międzyamerykańska Konwencja o Zapobieganiu Torturom i

Karaniu Tortur

–12.09.1985 r. (28.02.1987 r.)

 Międzyamerykańska Konwencja o Zwrocie Dzieci – 15.07.1989

r. (4.11.1994 r.)

 Międzyamerykańska Konwencja o Utrzymaniu Zobowiązań –

15.07.1989r. (6.03.1996 r.)

DEKLARACJE I UMOWY

MIĘDZYNARODOWE

MIĘDZYAMERYKAŃSKIEGO SYSTEMU

OCHRONY PRAW CZŁOWIEKA

 Międzyamerykańska Konwencja o Międzynarodowym Handlu

Małoletnimi

– 18.03.1994 r. (15.08.1997 r.)

 Międzyamerykańska Konwencja o Zwalczaniu Porwań Ludzi

–

9.06.1994 r. (28.03.1996 r.)

 Międzyamerykańska Konwencja o Zapobieganiu, Karaniu i

Zwalczaniu Przemocy Wobec Kobiet

, tzw. Konwencja z Belem do

Para – 9.06.1994 r. (5.03.1995 r.)

 Międzyamerykańska Konwencja o Eliminacji Wszelkich Form

Dyskryminacji z Powodu Niepełnosprawności

– 7.06.1999 r. (14

września 2001 r.)

 Międzyamerykańska Karta Demokratyczna – 12.09.2001 r.
 Deklaracja dotycząca praw ludności tubylczej – 2.06.2002
• Międzyamerykańska Konwencja Przeciwko Terroryzmu –

3.06.2002 r.

INSTYTUCJE OCHRONY PRAW

CZŁOWIEKA

 Międzyamerykańska Komisja Praw Człowieka

- 1959 r., 7

członków, 4-letnia kadencja, siedziba - Waszyngton, jedno z
głównych organów OPA – podporządkowaną bezpośrednio
Zgromadzeniu Ogólnemu OPA

 Międzyamerykański Trybunał Praw Człowieka

- 3 września 1979

r., 7 sędziów, na 6-letnią kadencja, siedzibą w San José
(Kostaryka), 2 sesje zwyczajne i specjalne, organ Amerykańskiej
Konwencji

 Międzyamerykańska Komisja Kobiet

- 18 lutego 1928 r., jej

zadaniem jest ,,a) praca na rzecz rozszerzenia cywilnych,
politycznych, ekonomicznych i społecznych praw kobiet w
Amerykach, badanie ich problemów i proponowanie sposobów
realizacji; b) przedkładanie rządom uwag i rezolucji dot.
problemów kobiet; c) służenie jako organ doradczy OPA; d) ścisłe
współdziałanie z innymi organizacjami międzyamerykańskimi i
odpowiednimi organizacjami świata’’

 Międzyamerykański Instytut Praw Człowieka
 Grupa Robocza Ad Hoc ds. Praw Człowieka

ZADANIA MIĘDZYAMERYKAŃSKIEJ

KOMISJI PRAW CZŁOWIEKA

 Rozwijanie świadomości o prawach człowieka wśród

ludności Ameryk

 Przekazywanie państwom członkowskim, na ich

życzenie, rekomendacji dotyczących ,,postępowego
prawodawstwa’’ w dziedzinie praw człowieka

 Przygotowywanie studiów i raportów na temat

realizacji praw w poszczególnych państwach

 Zwracanie się do rządów państw członkowskich z

prośbą o informacje dotyczące przyjętych sposobów
ochrony praw człowieka

 Służenie OPA jako ciało doradcze w zakresie praw

człowieka

-

państwom

członkowskim

i

Sekretariatowi Generalnemu

 Składanie

rocznych

raportów

Zgromadzeniu

Ogólnemu

ZADANIA MIĘDZYAMERYKAŃSKIEJ

KOMISJI PRAW CZŁOWIEKA

 Przeprowadzanie

wizytacji

celem

obserwacji

sytuacji praw człowieka i prowadzenia dochodzeń

 Powoływanie specjalnych Sprawozdawców celem

zbierania i analizy informacji (w 1994 r. Specjalnego
Sprawozdawcę do Spraw Praw Kobiet, w 1997 r.
Specjalnego Sprawozdawcę do Spraw Pracowników
Cudzoziemskich i ich Rodzin i Specjalnego
Sprawozdawcę do Spraw Wolności Wypowiedzi, w
2001 Zespół Funkcjonalny do Spraw Obrońców
Praw Człowieka)

 Rozpatrywanie skarg o naruszenia praw człowieka

SYSTEM KONTROLI

PRZESTRZEGANIA PRAW

CZŁOWIEKA KOMISJI

– Procedura sprawozdań na wezwanie Komisji
– Procedura badania petycji, zawierających

oskarżenie lub skargę, które mogą być
wnoszone przez osoby indywidualne, grupy
osób lub organizacje pozarządowe

– Procedura

badania

zawiadomień,

które

składają państwa twierdzące, że jakieś inne
państwo

nie

przestrzega

postanowień

Konwencji

KOMPETENCJE TRYBUNAŁU

• Rozpatrywanie spraw wniesionych przez

państwa-strony

oraz

Komisję

Praw

Człowieka

• Doradzanie, interpretacja Konwencji oraz

innych traktatów poświęconych prawom
człowieka

• Składanie

raportów

rocznych

Zgromadzeniu Ogólnemu, w którym może
zaznaczyć przypadki nie zastosowania się
danego państwa do jego wyroku

PODSUMOWANIE

• Dwoistość ochrony praw człowieka spowodowana

dużymi różnicami poziomu rozwoju społecznego i
różnicami kulturowymi

• Wysoki traktatowy standard ochrony praw człowieka,

ale praktyka nie jest najlepsza - były sędzia
Amerykańskiego Trybunału Praw Człowieka Thomasa
Buergenthala: Konwencja Amerykańska proklamuje
więcej praw niż Konwencja Europejska, a wiele jej
zapisów ustanawia gwarancje dalej idące i bardziej
rozległe niż zawarte w Konwencji Europejskiej lub
Pakcie Praw Cywilnych i Politycznych. Niektóre
dyspozycje Konwencji są tak wymagające, iż należy
wątpić, czy istnieje w Ameryce jakiś kraj, który
mógłby wszystkie je wypełnić