Składniki chemiczne kwasu

nukleinowego

Kwasy nukleinowe



Są związkami organicznymi, których

zawartość w organizmie choć niewielka jest
bardzo istotna, ponieważ warunkują one
zjawiska dziedziczności.



Zapisana jest w nich informacja genetyczna

dotycząca cech.

W organizmach żywych występują dwa rodzaje

kwasów nukleinowych:



kwasy deoksyrybonukleinowe - których

składnikami są:



cukier - dezoksyryboza



zasady azotowe: adenina, cytozyna, guanina i tymina



reszta kwasu fosforowego



kwasy rybonukleinowe - których składnikami

są:



cukier - ryboza



zasady azotowe: adenina, cytozyna, guanina i uracyl



reszta kwasu fosforowego



Zasada komplementarności: adenina-tymina, Guanina-

cytozyna

Ogólny schemat budowy kwasów

nukleinowych

Składnik cukrowy

Cukier występujący w kwasach nukleinowych jest pentozą. Pentoza
występująca w kwasach nukleinowych jest rybozą.
W RNA ryboza występuje w formie niezmienionej, natomiast w DNA
składnikiem cukrowym jest ryboza pozbawiona atomu tlenu przy
węglu drugim cząsteczki, czyli 2-dezoksyryboza. Przykłady poniżej.

Nukleozydy

Każdy kwas nukleinowy zbudowany jest z elementów

zwanych nukleozydami. Nukleozydami są glikozydy

rybozy lub deoksyrybozy Np.

Wiązanie N-glikozydowe występują między pierwszym atomem węgla
C1 cząsteczki cukru a atomem azotu oznaczonym lokautem 3 w
pierścieniu zasady pirymidynowej albo między pierwszym atomem
węgla C1 cząsteczki cukru a atomem azotu oznaczonym lokautem 9 w
cząsteczce zasady purynowej.

Okazało się...



Że kwasy nukleinowe to polimery co oznacza, że są
zbudowane z podjednostek ( monomerów) nazwanych właśnie
nukleotydami.



Każdy taki nukleotyd złożony jest z:



Zasady azotowej pochodnej puryny adenina i guanina lub
pirymidyny (cytozyna, tymina i uracyl)



Cukier pentozy posiada szkielet 5 węglowy , (ryboza i
deoksyryboza)



Reszta kwasu fosforowego

Nukleotyd



W pojedynczym łańcuchu kwasu

nukleinowego połączone są ze sobą za
pomocą wiązań kowalencyjnych.



Ułożone w taki sposób, ze reszty fosforanowe

występują na zmianę z cząsteczkami cukru
natomiast zasady azotowe są odchylone od
powstającej w taki sposób długiej cząsteczki.

Nukleozydy

W nukleozydach występują 2 lub 3 grupy hydroksylowe. Co
najmniej jedna z tych grup jest zestryfikowana kwasem
ortofosforowym (V) a taki związek ortofosforanu (V)
nukleozydu nosi nazwę nukleotydu.

Zasady pirymidynowe



Pochodne związku zwanego pirymidyną: tymina, cytozyna i
uracyl.



W zasadach pirymidynowych występuje azot w pierścieniu
oraz w postaci grupy aminowej cytozyna.

Zasady purynowe

Zasady purynowe, a mianowicie adenina i guanina
pochodne związku zwanego puryna. Adenina jest 6-
aminopuryną a guanina 2- amino-6-hydroksy-puryna,
gdyż grupa aminowa znajduje się przy 2 węglu, a grupa
hydroksylowa przy 6 węglu pierścienia purynowego.