ZMIANY W

PODSYSTEMIE

PIELĘGNIARSTWA

Dr n. med. Mariola Głowacka

Katedra Pedagogiki

i Dydaktyki Pielęgniarskiej

Z M I A N Y

systemowe w ochronie zdrowia

Z M I A N Y

w zarządzaniu podsystemem pielęgniarstwa

Z M I A N Y

w treści i istocie pielęgnowania

Profesjonalizm zarządzania pielęgniarstwem

i pielęgnowania

Zmiany w podsystemie pielęgniarstwa

Zmiany w podsystemie pielęgniarstwa

PODSYSTEM PIELĘGNIARSTWA z jednej

strony jest

integralną częścią systemu

opieki zdrowotnej,

stąd występują w nim

takie same zakłócenia i dysfunkcje jak w

reformowanym systemie zdrowotnym, z

drugiej można go rozpatrywać jako

oddzielny podsystem

, który realizuje

zadania

w

specyficzny

sposób,

koncentrując się na działaniach o

charakterze opiekuńczo-pielęgnacyjnym.

Zmiany w podsystemie pielęgniarstwa

DETERMINANTY SAMODZIELNOŚCI PODSYSTEMU

PIELĘGNIARSTWA

:

• specyficzne

metody kształcenia

i doskonalenia

pielęgniarek,

 zarządzanie

dostosowane do specyfiki sektora

świadczeń pielęgniarskich,

 sprawowanie

samodzielnego

nadzoru

nad

wykonywaniem zawodu,

• inspirowanie kierunku

badań naukowych

,

• dostosowanie praktyki

do potrzeb zdrowotnych

społeczeństwa.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Różnice między podsystemem leczenia

i pielęgnowania

W

podsystemie

leczenia

występują

działania, które poddają się precyzyjnym

pomiarom,

 

lekarze

są

bardziej

zorientowani

technicznie na leczenie choroby,

W podsystemie pielęgniarstwa

trudno jest

ilościowo określić procesy opieki i

komunikacji z pacjentem,

pielęgniarki są bardziej zorientowane na

utrzymanie zdrowia i holistyczną opiekę.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Różnice między podsystemem leczenia

i pielęgnowania

W systemie zdrowotnym następuje coraz

większe oddzielenie

postępowania w

chorobach ostrych

od

postępowania w

chorobach przewlekłych

.

Powoduje to

określone

konsekwencje

dla

obu

podsystemów:

   

specyfika chorób przewlekłych wymaga

nasilenia działań opiekuńczych,

co zbliża

je do podsystemu pielęgniarstwa,

 

udział lekarzy w opiece nad przewlekle

chorymi systematycznie się zmniejsza

,

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Różnice między podsystemem leczenia i

pielęgnowania



w przypadku

chorób ostrych

dominującą rolę

odgrywają lekarze, jednak zwiększenia ich

liczebności nie należy się spodziewać, gdyż

wymóg stabilizacji kosztów wymaga większego

zapotrzebowania na wysoko specjalistyczne

pielęgnowanie, zarówno w stacjonarnej opiece

zdrowotnej, jak i w domu chorego

,



prawdopodobnie wystąpi

zrównoważony popyt

zarówno

na

pielęgniarki-specjalistki

w

poszczególnych dziedzinach klinicznych,

jak i

w

zakresie

opieki

długoterminowej

i

paliatywnej.

Zmiany w podsystemie pielęgniarstwa

Na zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

wpływają także

wybrane koncepcje

polityki zdrowotnej

pielęgnowania

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Oddziaływanie wybranych koncepcji polityki

zdrowotnej na podsystem pielęgniarstwa

 

Koncepcje „pól zdrowia” Lalonda

 

(wpływ stylu życia na utrzymanie

dobrego stanu zdrowia)

 

 

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa



Oddziaływanie poglądów Lalonda na

koncepcję D. Orem - w opiece należy

przesunąć akcenty z

„pielęgnowania

wyręczającego”

na rzecz aktywnego

przygotowania

pacjenta

do

niezależności od otoczenia.



W

zarządzaniu

podsystemem

pielęgniar- stwa wskazane jest

poszerzenie obszaru decyzyjnego

pielęgniarek i ich samodzielności

zawodowej.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w podsystemie pielęgniarstwa

Oddziaływanie wybranych koncepcji polityki

zdrowotnej na podsystem pielęgniarstwa

 

Poglądy I. Illicha

(opublikowane w

książce „Medyczna Nemezis”) :

„współczesna

medycyna

zdejmując odpowiedzialność za

zdrowie

może

prowadzić

do

intensyfikacji

procesów

chorobotwórczych” 

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa



W

zarządzaniu

podsystemem

pielęgniarstwa,

analogii

należy

poszukiwać w

preferowanych metodach

organizacji pracy pielęgniarskiej,

gdzie

nadal akceptuje się dzielenie pracą

według funkcji w opiece nad pacjentem.



W pielęgnowaniu 

 -   powyższe

metody

zdejmują odpowiedzialność za wyniki

opieki pielęgniarskiej konkretnej osoby

nad grupą chorych, co jest preferowane

przez te pielęgniarki, które niechętnie

samodzielnie podejmują decyzje.

Zmiany w podsystemie pielęgniarstwa

Oddziaływanie wybranych koncepcji polityki

zdrowotnej na podsystem pielęgniarstwa

 

Zbiór publikacji J. Knowlsa

„ lepsze działanie gorsze samopoczucie

„

 

stan zdrowia mierzony obiektywnymi

wskaźnikami zdrowotnymi nie zawsze
jest utożsamiany z satysfakcją z opieki
 

 

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa



W zarządzaniu zespołami pielęgniarskimi

kierownikom

łatwiej

jest

rozliczać

pracowników z działań instrumentalnych

(wymiernych),

niż z zakresu wsparcia

psychicznego,

edukacji

i

informacji

(ulotnych i na ogół nie dokumentowanych).



W większości zakładów opieki zdrowotnej

same pielęgniarki chętniej wykonują
zabiegi

zlecone

przez

lekarzy

(instrumentalne)

niż podejmują działania

na podstawie własnej diagnozy i oceny
potrzeb pacjentów

(mniej wymierne).

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Oddziaływanie wybranych koncepcji polityki

zdrowotnej na podsystem pielęgniarstwa

 

Badania A.C. Enthovena

nt.

„rynku wewnętrznego

w opiece

zdrowotnej”

 -

potrzeba wprowadzania konkurencji

między świadczeniodawcami o
środki publiczne  

 

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

W organizacji opieki nad pacjentem

zaznaczają się dwa wyraźne nurty:

Substytucja usług

, która oznacza

przekazywanie

zakresu

obowiązków,

uprawnień

i

odpowiedzialności

z

jednego

szczebla organizacyjnego na inny
(szpitale: lekarze pielęgniarki

pomoce pielęgniarskie).

  

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Obejmowanie coraz większych grup

pacjentów

pielęgniarską

opieką

domową

(opieka

długoterminowa,

hospicyjna, specjalistyczna) w ramach
samodzielnych i grupowych praktyk
(spółki partnerskie).

 

Wymaga to większej samodzielności

pielęgniarek.

Daje

także

lepsze

wyniki opieki, co do jakości i kosztów.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w zarządzaniu podsystemem

pielęgniarstwa



Planowanie obsad kadrowych zgodnie z

rzeczywistym zapotrzebowaniem chorych

na

opiekę

wg

metody

klasyfikacji

pacjentów (Patient Classification System –PCS).



Wybór pracy taką metodą pielęgnowania,

która

umożliwi

indywidualną

odpowiedzialność pielęgniarki za wyniki

opieki u konkretnych pacjentów.

Istnieje

również

potrzeba

dokumentowania

wszystkich czynności wykonywanych przy
pacjencie.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w zarządzaniu podsystemem

pielęgniarstwa

 

Stałe

analizowanie

regulaminowych

obowiązków,

uprawnień

i

odpowiedzialności

na pielęgniarskich

stanowiskach pracy, tak aby były

komplementarne

z

przygotowaniem

zawodowym

pielęgniarek

(licencjat,

specjalizacje,

studia

magisterskie)

i

aktualnym ustawodawstwem.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w zarządzaniu podsystemem

pielęgniarstwa

 

Stała ocena jakości świadczeń

pielęgniarskich

,

pomiar przy

pomocy narzędzi oceniających jakość

w

płaszczyźnie

obiektywnej

i

subiektywnej

(BOHIPSZO,

audit

zewnętrzny,

obliczanie

współczynników

opieki,

pomiar

poziomu

satysfakcji pacjentów).

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w zarządzaniu podsystemem

pielęgniarstwa

Wprowadzenie i

praca według standardów

postępowania pielęgnacyjnego

w poszczególnych specjalnościach.

Stosowanie

systematycznych

ocen

pracowniczych

zorientowanych

na

kryteria ilości i jakości pracy.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w zarządzaniu podsystemem

pielęgniarstwa

 

Ocena kosztów opieki

w odniesieniu

do sektora świadczeń pielęgniarskich

,

a także w relacji koszt/efekt (własny

budżet,

substytucja,

wyposażenie

w

odpowiedni

sprzęt

do

pielęgnacji,

zapobieganie powikłaniom i błędom w
sztuce)

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Zmiany w zarządzaniu podsystemem pielęgniarstwa

Włączenie zarządzania strategicznego i marketingu

świadczeń

pielęgniarskich

do

zarządzania

podsystemem pielęgniarstwa.

Oznacza to stałą analizę otoczenia zewnętrznego

(SWOT, stakeholders, benchmarking), otwartość na

potrzeby pacjentów i ich rodzin, zmiany zakresu

świadczonej opieki, gotowość odpowiedzi na

potrzeby rynku usług zdrowotnych.

Dotyczy to również

analizy potrzeb wewnętrznych

zakładu,

inwestowania w rozwój pracowników

i gotowości na wprowadzenie zmian.

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

zmiany w pielęgnowaniu

i

zarządzaniu

pielęgniarstwem

są istotne zarówno

dla

zapewnienia

dobrej

jakości

świadczeń,

jak

i

rozwoju

pielęgniarstwa

jako

samodzielnej

dyscypliny naukowej i działalności
praktycznej.

Ich rzeczywiste zaistnienie zależy w

dużym

stopniu

od

kierujących

podsystemem pielęgniarstwa, jak i
woli działania samych pielęgniarek

Zmiany w podsystemie

pielęgniarstwa

Przyszłość polskiego pielęgniarstwa

w rękach

polskich

pielęgniarek !!!!!!!