Rehabilitacja po urazach

sportowych

- wzrost liczby urazów

- podejmowanie treningu i ćwiczeń

fizycznych bez należytego

przygotowania a wykonywanych z

nadmierna gorliwością i pragnieniem,
uzyskania dobrego wyniku za wszelką

cenę, często po przebytej chorobie lub

nie całkowicie wyleczonym

uszkodzeniu aparatu ruchu

• Medycyna sportowa dąży do :
• - profilaktyki urazowości
• - maksymalne obniżenie ryzyka

odnoszonych obrażeń

• rywalizacja - siła napędzająca

uszkodzeniua i choroby zawodowe
zawodników tj. zmian
przeciążeniowych narządu ruchu

• Walka z czasem

• Rehabilitacja medyczna
• rehabilitacja sportowa
• trening rehabilitacyjny

• rehabilitacja wczesna
• rehabilitacja późna
• rozpoczęcie treningu

• Rehabilitacja wczesna obejmuje:
• - leczenie chirurgiczne
• - manipulacje
• - zabiegi ortopedyczne
• - fizykoterapeutyczne
• - masaż
• - gimnastyka lecznicza

• DIAGNOZA

• Diagnostyka
• - powinna opierać się na:
• * danych klinicznych, analizie

danych biomechanicznych i
fizjologicznych

• - dokładne odtworzenie faz

procesu traumatyzacji organizmu ,

• - przewidywanie czasu terapii i

ewentualnych powikłań

• Interwencja chirurgiczna, jako

ważny element procesu
rehabilitacji

• - sprowadza się do odbudowy

uszkodzonych anatomicznych
współzależności z uwzględnieniem
możliwości stworzenia
sprzyjających warunków dla
regeneracji tkanek i przywrócenia
funkcji narządu.

• Leczenie:
• -fizykoterapia
• ortopedyczne
• balneologiczne
• modyfikacja masażu
• gimnastyka lecznicza
• środki treningu sportowego

• określona kolejność
• CHAOS

• RÓŻNE METODY

• JEDNO CENTRUM

• PRZYWRACANIE
• FUNKCJI PODTRZYMANIE
• USZKODZONYCH OGÓLNEJ
• STRUKTUR SPRAWNOŚCI
• SPORTOWCA
• (np..ćwiczenia
• oporowe

części

• zdrowych)

• Etap rehabilitacji wczesnej kończy

się:

• - przywróceniem anatomicznej

jedności obszarowi uszkodzonemu

• - likwidacja procesu zapalnego
• - odtworzenie czynności bytowych

i zawodowych

• Pełnowartościowy
• trening

• 1. Uraz ogólna sprawność
• narządu ruchu
• ukł.sercowo-maczyniowy
• cały organizm

• 2. Zmiany neurodystroficzne
• naruszona adaptacja organizmu do

intensywnych obciążeń fizycznych
(proxymalne mięśnie-hypotonia, siły,
zakłócenie koordynacji pobudzeń
poszczególnych wł. mięśniowych

•

• 3. W znacznym stopniu zakłócona

jest koordynacja między grupami
mięśni i częściowo zanika
specyficzna dla danej dyscypliny
sportu sprawność ruchowa.

• Przywrócone jest wykonywanie

czynności związanych z
samoobsługą i
nieskomplikowanych sekwencji
ruchów złożonych

• REHABILITACJA PÓŹNA
• stosowanie specjalnie dobranych

ćwiczeń fizycznych o różnorodnym,
ale celowym ukierunkowaniu, aby jak
najszybciej przywrócić sprawność
ogólną i sportową.

• Fizjoterapeuta powinien uzyskać

odpowiedź na pytanie : jakie
fizjologiczne mechanizmy, w jakiej
kolejności, za pomocą jakich metod
podlegają odbudowie.

• Zaplanowanie i realizacji zadań:
• - stopniowa adaptacja do

zwiększających się obciążeń
fizycznych

• - odbudowa różnorodnych

parametrów siły mięśni sportowca

• - przywrócenie poziomu ogólnego

fizycznego przygotowania sportowca
do treningu

• - przywrócenie specyficznych
• nawyków ruchowych

• Zadanie podstawowe II okresu
• - walka z obniżoną ogólną

sprawnością i częściowym zanikiem
nawyków ruchowych

• poprzez:
• * ćwiczenia fizyczne ( w różnych

formach)

• * środki rehabilitacji wczesnej
• ( fizykoterapia, sauna, masaż)
• ćwiczenia zgodne ze wskazaniami

klinicznymi i specjalizacją sportowca

• Znaczenie ćwiczeń siłowych mm.

w rejonie uszkodzenia polega na
podwyższeniu stabilności stawów i
kręgosłupa.

• Opóźnienie w rozwoju

poszczególnych grup mięśniowych
prowadzi do niedoskonałości
jednolitego ruchu

• wyzwolenia łańcucha obrażeń

• Odbudowa ogólnej sprawności

poprzez:

• ćwiczenia cykliczne ( marsz, jazda na

rowerze, bieg, pływanie, wioślarstwo,
bieg na nartach i łyżwach) -
wzmacniają aparat więzadłowo-
mięśniowy.

• Ćwiczenia szybkościowo-siłowe, jako

najbardziej urazowe włączane są w
końcowej fazie tego etapu rehabilitacji

• Sposoby pedagogiczne
• - cechy fizyczne odbudowują się w

ścisłym związku ze specyficznymi
nawykami ruchowymi ( met.
Oddziaływania sprężonego)

• - złożone ćwiczenia koordynacyjne

stają się lżejsze dzięki uproszczeniu i
podzieleniu na poszczególne elementy
składowe, przyswajane przez
sportowca oddzielnie, met.ćwiczeń
podprowadzających, met. syntetyczna
(kinezyterapia w basenie)

• Ćwiczenia wykonywane w środowisku

wodnym należą do następujących grup:

• - ogólnorozwojowe
• - biegowe
• - skoczne
• - imitacyjne (utrata komponenty

szybkościowej, przewaga siłowej, a
zewnętrzny obraz ruchu nie zmieniony)

• można je wykonywać w basenie

wcześniej niż na sali gimnastycznej

• Ćwiczenia imitacyjne:
• bieg z przeszkodami, rzut oszczepem,

młotem, dyskiem, przerzut partnera
przez plecy i pierś, przednie i tylne
podcinanie, podrzut i rwanie, skoki,
walka z cieniem, uderzenie atakujące
w czasie skoku i blok, wszystkie
rodzaje uderzeń w piłkę.

• Wolne pływanie dla likwidacji

zmęczenia w sali gimnastycznej.

• Takie ćwiczenia 3-4 godz dziennie
• + biegi na wyznaczonej trasie ( w

terenie)

• Zwiększona reaktywność obszaru

obrażenia ( lub pooperacyjnego)
stopniowe zwiększanie obciążeń,
planowanie i kontrola obciążeń
fizycznych ( czas, ilość powtórzeń,
siła, szybkość, obciążenie)

• Planowanie ogólnej długości okresu

rehabilitacji, tempa zwiększania
zakresu i intensywności obciążeń
fizycznych, ich specyfiki, stosowanie
innych środków terapeutycznych

• rodz. zabiegu, histologia,

biomechanika

• lekarz

terapeuta

• Po dogłębnej analizie uzyskanych

rezultatów można przejść do
trzeciego etapu rehabilitacji
sportowca - powrót do normalnego
procesu ćwiczeniowo-
treningowego i działalności
zawodniczej oraz zapobiegania
powtórnym urazom i
przeciążeniom

• Trzeci okres rehabilitacji

sportowca

• - psychologiczne oddziaływanie
• - pedagogiczne
• - medyczno - biologiczne

• Psychologiczne środki odnowy

biologicznej:

• - sugestia
• - sen
• - odpoczynek
• - trening psychoregulujący
• - relaksacja
• - ćwiczenia oddechowe
• - komfortowe warunki bytowe

• Do środków pedagogicznych zalicza

się:

• 1 - racjonalne planowanie treningu

( zgodność z możliwościami
funkcjonalnymi, stworzenie miko-
mezo- i makrocykli,zmienność i
wariantowość obciążeń,różnorodne i
specyficznye ćwiczenia, połączenie
pracy i odpoczynku,specjalne środki
odnowy biologicznej i trening w
optymalnych strefach klimatycznych)

• 2. Stworzenie oddzielnego planu

ćwiczeń

• ( z pełnowartościową,

indywidualną rozgrzewką,
specyficzna końcowa część zajęć,
prawidłowe dobranie przyrządów i
miejsc treningu, stworzenie
pozytywnego tła emocjonalnego

• Środki medyczno - biologiczne
• - masaż ( ręczny,wibracyjny, lodem,

wcierki)

• - zabiegi wodne ( kąpiele

solankowe,perełkowe, natryski
deszczowe, cyrkulacyjne,
szkockie,akupunktura, pole
magnetyczne.

• Zabiegi fizjoterapeutyczne - obniżają

ogólne zmęczenie mięśni, stymulują
układ nerwowy i sercowo-naczyniowy,
podwyższają odporność organizmu

• Zwracamy uwagę na:

• - odbudowę funkcji układu nerwowego i

sfery psychologicznej u bokserów,
szermierzy i strzelców

• - poprawę funkcjonowania nerwowo-

mięśniowych mech.koordynacyjnych i stanu
analizatorów u skoczków, miotaczy i
sztangistów.

• - usprawnienie systemu sercowo-

naczyniowego i procesów przemiany materii
u biegaczy średnio- i długodystansowych,
kolarzy, wioślarzy, narciarzy, pływaków.

Znaczenie propriocepcji

Propriocepcja

wyspecjalizowana odmiana

modalności sensorycznej dotyku,

obejmująca odczucia ruchów

( kinestezja) i pozycji stawów)

przyczynia się do kontroli nerwowo-

mięśniowej koniecznej dla wykonania

precyzyjnych ruchów oraz do

powstania odruchu mięśniowego

odpowiedzialnego za dynamiczną

stabilność stawu

• uszkodzenie więzadła

• zaburzenia

• nawracające proprioceptywne
• urazy
• niestabilność

•NIESTABILNOŚĆ

osłabiona

•FUNKCJONALNA

kontrola

• nerwowo-

mięśniowa

• Odzyskanie kontroli nerwowo-

mięśniowej po urazie
( uszkodzeniu) lub interwencji
chirurgicznej jest koniecznym
warunkiem wstępnym.

• Proprioceptywne sprzężenie

zwrotne odgrywa podstawową rolę
w świadomym i nieświadomym
uzmysławianiu sobie ruchów
stawu lub kończyny.

• MECHANORECEPTORY POZIOMY KONTROLI
• MOTORYCZNEJ

• drogi doprowadzające odruchy rdzeniowe
• ze stawu
• z mięśni

CUN

programowanie

• ze stawu kognitywne
• receptory wzrokowe
• receptory przedsion- pień mózgu
• kowe

•

MIĘSIEŃ

• Uraz stawu:
• - kolanowego - uszkodzenie

propriocepcji, odtworzenie np..ACL
powrót częściowy

• - skokowego wzrost

prawdopodobieństwa ponownego
urazu

• - barkowego
• konieczny trening propriocepcji.

Bandażowanie i opaski stabilizujące
wpływają korzystnie na rehabilitację.

• Rehabilitacja.
• Odruchy na poziomie rdzeniowym

( I) pośredniczą w przekazywaniu
wzorów ruchów pochodzących z
wyższych poziomów układu
nerwowego. Prowadzi to do
stabilizacji odruchów stawowych w
warunkach nienormalnego
obciążenia w okolicy stawu.
Ćwiczenia poprawiających
dynamiczną stabilizację stawu może
przyczynić się do usprawnienia tego
mechanizmu nerwowo-mięśniowego

• II poziom kontroli motorycznej

( pień mózgu)- utrzymuje postawę
i równowagę ciała.

• III poziom oddziaływania CUN

( kora motoryczna, zwoje
podstawowe i móżdżek)

• - odpowiedzialne za ruchy

dobrowolne

• ( komendy centralne) ruchy

powtarzalne.

• 1.działania mające na celu

pobudzenie odruchowej stabilizacji
stawowej, powinny koncentrować się
na nagłych zmianach ustawienia

• 2. Wzmocnienie funkcji motorycznej

na poziomie pnia mózgu można
osiągnąć, realizując czynności
związane z równowagą i postawą
ciała, zarówno przy udziale
wzrokowej informacji wejściowej, jak
i bez niej.

• Początkowy etap programu rehabilitacji

powinien zawierać proste zadania,które
należy utrudniać w miarę postępów
dokonywanych przez pacjenta.

• Podstawowym celem ostatniego etapu

rehabilitacji powinno być odzyskanie
świadomości czucia stawowego,
umożliwiającego zainicjowanie
odruchowej stabilizacji mięśniowej
zabezpieczającej przed ponownym
uszkodzeniem.

• Przywracanie propriocepcji i kontroli

nerwowo-mięśniowej w barku.

• Stopniowanie aktywności
• 1. odczuwanie pozycji stawowej i

kinestezja

• 2.dynamiczna stabilizacja stawów
• 3.reaktywna kontrola nerwowo-

mięśniowa

• 4. aktywność specyficzna pod

względem funkcjonalnym

• Gradacja ta pozwala programowi

rehabilitacji wykorzystać integracje

• - odruchów rdzeniowych
• - dróg poznawczych
• - dróg pnia mózgu
• w celu osiągnięcia:
• - stabilizacji łopatkowej
• - panewkowo-ramiennej
• - ruchu ramienia
• - kontroli nerwowo-mięśniowej

• ZERWANIE ŚCIĘGNA
• - wywiad
• - badanie podmiotowe
• - rodzeje
• * ostre
• * podostre
• - wykazanie miejscowe ubytku funkcji
• * badanie podmiotowe
• * badania dodatkowe ( rtg, CT,

RMI,USG)

• Uszkodzenie pierścienia rotatorów
• - początek ostry lub przewlekły
• - ból, brak odwiedzenia i rotacji
• Testy:
• -m.podłopatkowy - „lift-off” Gerbera

i Krushella. ( ręka na tylnej
cz.miednicy i dźwigamy rękę nad
nią, z lub bez oporu.

• - m.podgrzebieniowy -”pusta

puszka”( pełna puszka) zgięcie
ramienia 30 kciuk w dół ( do góry)

• W rtg:
• - zwyrodnienie barkowo-obojczykowego
• - osteofity ( ostrogi) podbarkowe
• - zwężenie stawu podbarkowego
• USG, RMI
• uszkodzenia małe, bez zaklinowań

można leczyć zachowawczo

• większe, powikłane -

operacyjnie( naprawa)

• Stabilna fiksacja w anatomicznie i

biomechanicznie właściwym miejscu

• Zasady rehabilitacji:
• wczesne ruchy ( 5-10 dzień) rotacja w

odwodzeniu <40

• - bez obciążeń 4-6 tyg
• - zamknięty łańcuch rehabilitacyjny,

współdziałanie mm.antagonistycznych
i stabilizacja stawu zmniejsza napięcie
w m.naramiennym i powstaje
bezpieczne napięcie w mm.pierścienia
rotatorów barku.

• Po zagojeniu - ćwiczenia stabilizujące

łopatki,rot.wew.i zew.

• Progresja zamkniętego łańcucha przy

90 odwiedzenia i 90 zgięcia( obniża i
rotuje głowę k.ramiennej)

• ćwiczenia otwartego łańcucha dla

wzmocnienia zew.mm.barku
( piersiowy,najszerszy,dwugłowy i
trójgłowy)

• ćw.progresywne specjalistyczne dla

określonego sportu

• ćw. Puszek - wytwarzają wysokie

napięcie w miejscu zreperowanym -
dlatego późno

• Ćwiczenia „ zamkniętego

łańcucha” , poprzez zmniejszenie
aktywności m.naramiennego i
poprzez ustawienie mm.tak by
działały w prostej linii bez
rozwarcia, mogą być skuteczne we
wczesnym nabywaniu siły przy
minimalnym bólu.