Ewolucja

międzynarodowego

systemu walutowego

Międzynarodowy system

walutowy

Zespół układów, reguł, instytucji, zasad
i zwyczajów, które określają warunki
i sposoby funkcjonowania pieniądza
w sferze stosunków międzynarodowych.

Zapewnia regulowanie płatności
międzynarodowych w warunkach
istnienia odrębnych i niezależnych
narodowych systemów walutowych.

Międzynarodowy System
Walutowy

• Integruje gospodarkę światową w sferze

stosunków walutowych i płatniczych

• Stwarza ramy instytucjonalne dla
powiązań
występujących w gospodarce
światowej

• Zawiera szereg postanowień dotyczących wymiany
międzynarodowej

• Dba o równowagę bilansu
płatniczego

• Tworzy pieniądz
światowy

Etapy ewolucji

międzynarodowego

systemu walutowego

 System waluty złotej

 System waluty sztabowo –złotej

 System waluty dewizowo –złotej

 System wielodewizowy

System waluty złotej

• Zwany goldstandardem lub złotą epoką

finansów międzynarodowych

• Funkcjonował w latach 1870 -1914
• Nie opierał się na międzynarodowych

porozumieniach regulujących jego

działanie, był dobrowolnie akceptowany

przez władze pieniężne kraju

• Wykształcił się pod wpływem działania

sił rynkowych, zwyczajów finansowych i

autonomicznych decyzji państw

System waluty złotej

Przed jego pojawieniem się nie istniał

międzynarodowy system walutowy

obejmujący

swym zasięgiem większość

państw.

Zasady funkcjonowania

systemu

waluty złotej

 Emisja banknotów była podporządkowana wymogowi

pokrycia rezerwami złota

 Bank centralny był zobowiązany do kupna i sprzedaży

złota po stałej cenie w walucie krajowej

 Występowała pełna wymienialność wszystkich form

pieniądza, w tym przede wszystkim banknotów, na

złoto

 Istniała swoboda wywozu i przywozu złota w skali

międzynarodowej

 Wszystkie waluty miały ustalony parytet w złocie
 Granice dopuszczalnych odchyleń rynkowych

wyznaczały tzw. punkty złota określające koszty

przywozu i wywozu złota (+/- 1%)

Sprawne działanie systemu

waluty złotej zapewniała:

 Stałość waluty w złocie
 Swoboda transferu złota
 Zależność wewnętrznego obiegu pieniężnego

od rezerw złota

 Wpływ stopy procentowej na przepływy

kapitałów w skali międzynarodowej

 Sprawny mechanizm wyrównywania bilansu

płatniczego

 Duża elastyczność cen i płac
 Stosowanie zasad wolnego handlu
 Stabilność pieniądza w poszczególnych krajach

Mechanizm wyrównywania

bilansu płatniczego

Deficyt bilansu płatniczego

Spadek rezerw złota Wzrost stopy

dyskontowej

Redukcja

dopływu pieniądza krajowego na

rynek Napływ kapitałów obcych

Poprawa bilansu płatniczego

Proces ekonomizacji złota

• Proces polegający na zastępowaniu

złota innymi środkami płatniczymi,
które były tylko symbolami złota i
nadal były wymienialne na złoto

• Substytutem złota były waluty

wymienialne głównych krajów
kapitalistycznych (najczęściej funt
szterling)

Parytet waluty a kurs

wekslowy

• Parytet (równia walutowa) to

urzędowo ustalona relacja pieniądza
krajowego do złota.

• Kurs wekslowy to relacje między

aktywami finansowymi dwóch
państw wyrażone w walutach
krajowych.

Konferencja w Genui (1922)

Postanowienia:
• Przywrócenie monetarnej roli złota
• Zniesienie reglamentacji dewizowej
• Liberalizacja handlu

międzynarodowego i przepływów
kapitałowych

• Zwiększenie zakresu niezależności

banku centralnego

System sztabowo- złoty

• Funkcjonował w latach 1925- 1931
• Zmodyfikowana forma systemu waluty

złotej

• Miał na celu przywrócenie

podstawowych zasad goldstandardu, nie

narażając państw na utratę rezerw złota

• Wymienialność banknotów tylko na

sztaby złota o wadze od 4 do 10 kg,

uniemożliwiło to wymianę małym

podmiotom

System z Bretton Woods

pierwszy system powołany poprzez

umowę międzynarodową;

utworzony na konferencji w Bretton Woods

w 1944r., w której uczestniczyło 730
delegatów z 45 państw (w tym Polski);

przedmiotem debaty był problem systemu

walutowego, jaki miał obowiązywać po
zakończeniu II wojny światowej.

Utworzono wówczas (22 lipca

1944r.)

1.Międzynarodowy Fundusz Walutowy

(IMF) -Członkowie tego funduszu mieli
wpłacić ¼ udziałów w złocie lub $ a
resztę czyli ¾ udziałów w swojej
walucie.

2. Międzynarodowy Bank Odbudowy i

Rozwoju (IBRD) -zwany Bankiem
Światowym.

Początek działalności tych instytucji

przypada na 1946, kiedy porozumienie
zostało ratyfikowane.

System z Bretton Woods

– cechy charakterystyczne

• parytety walut krajów członkowskich są

wyrażone w złocie, którego wartość jest stała

(oficjalna cena złota była stała i wynosiła 35

USD za uncję) lub w dolarach USA

wymienialnych na złoto;

• kursy walut mogły się wahać tylko w wąskich

granicach 1% w górę lub w dół od kursu

parytetowego;

• zmiana parytetu (dewaluacja lub rewaluacja)

możliwa wyłącznie w warunkach

fundamentalnej nierównowagi bilansu

płatniczego;

System z Bretton Woods

– cechy charakterystyczne

c.d.

 Zmiana parytetu o więcej niż 10% (w stosunku do

pierwotnego parytetu) możliwa wyłącznie za

zgodą MFW;

 Władze monetarne USA kupowały i sprzedawały

złoto bankom centralnym innych krajów według

oficjalnego kursu 35 USD za uncję trojańską złota;

 Dolar USA, złoto (również funt sterling)

najważniejszymi składnikami oficjalnych aktywów

międzynarodowych;

 W przypadku trudności płatniczych możliwość

skorzystania z kredytów MFW.

CELE :

∞ regulacja w skali globalnej spraw pieniężnych;
∞ stabilizacja polityki walutowej państw

członkowskich;

∞ wzmacnianie systemu płatniczego w zakresie

transakcji bieżących i usuwanie ograniczeń

walutowych hamujących wzrost handlu

światowego;

∞ udzielanie pomocy w równoważeniu bilansu

płatniczego członków tej org.

∞ stabilność w systemie międzynarodowych

rozliczeń finansowych.

∞ stworzenie szybkiego, swobodnego i

korzystnego rozwoju międzynarodowych

powiązań gospodarczych.

W grudniu 1971r. na konferencji w

Waszyngtonie zawarto porozumienie zwane

smithsoniańskim, na mocy którego

zmieniono postanowienia z Bretton Woods o

1% wahaniach kursów. Kursy walut mogły

wahać się w 4,5 % "tunelu walutowym"

(państwa europejskie podjęły decyzję o 2,25

% "wężu walutowym"). Był to początek

kryzysu walutowego lat 70 i praktyczny

upadek systemu z Bretton Woods.
Z biegiem lat system ten zamienił się

we własne przeciwieństwo, zastąpiony

stopniowo przez tzw. „Porozumienie

waszyngtońskie

Przyczyny upadku systemu

z Bretton Woods (w 1971r):

• rygorystyczne założenia,
• pogłębienie się kryzysu,
• trudności płatnicze, pogarszał się bilans

płatniczy USA (pomoc krajom europejskim,

wydatki militarne, wydatki w działanie NATO,

USA zaczęły prowadzić działania wojenne),

• powstanie rynku europejskiego,
• wzrost inwestycji korporacji amerykańskich,
• wzrost wydatków turystów amerykańskich za

granicą,

• coraz mniejsza sił nabywcza $,
• zaczęła rosnąć cena rynkowa złota, bo złoto było

potrzebne nie tylko do celów walutowych i np. do

wyrobów biżuterii,

• spadek rezerw złota w USA.

Współczesny system

walutowy

(system wielodewizowy)

• fundamentem są Porozumienia

Jamajskie 1976 i 1978

• brak dominującej waluty

System wielodewizowy

w ujęciu szerszym:

 system składający

się z różnych
rodzajów pieniądza
międzynarodowego

w ujęciu węższym:

 wielość walut

międzynarodowych

Zasady systemu

wielodewizowego

• brak wspólnej jednostki o zasięgu

międzynarodowym,

• zakaz odnoszenia walut do złota (złotego parytetu),
• wartość jednostek pieniężnych krajów może być

ustalona w stosunku do SDR-a, koszyka walut lub

wybranej jednostki walutowej,

• swoboda wyboru mechanizmu kursowego,
• standard wymienialności walutowej MFW,
• możliwość zaciągnięcia kredytu w MFW w razie

zachwiania równowagi bilansu płatniczego,

• kursy walut kształtowane przez popyt i podaż

Wady i zalety systemu

wielodewizowego

WADY

•

system mało stabilny spowodowany zmianą kursów walut

rezerwowych, transakcyjnych, lokacyjnych i ich pozycją rynkową,

ZALETY

•

wzrost płynności międzynarodowej pochodzi z wielu źródeł,

•

umożliwia rozwój wielu narodowych rynków finansowych,

•

ważny składowy element wielobiegunowego świata finansów

międzynarodowych.