16.11.2011 – w srode zamiast cwicen MSW będą wyklady – od 13.45
Temat: polska wojskowość i stosunki miedzynarodowe w 14-15 wieku.
1.Reformy wojskowe Kazimierza Wielkiego.- Kazimierz wielki jest krolem polski – ostatnim piatem (dynastia piastow jest to pierwsza dynastia władców polski)
-zmiany w organizacji armii polskiej - pojawia się jednolita organizacja horagiwialna ( czyli wojska sa dzielone na haragwie
-okreslenie podstawowych obiwazkow wojskowych dla szlachty, wójtów oraz dla sołtysów 0 organizacja wiejska
-okreslony stan uzbrojenia rycerzy ( jednolicenie pewnych rzeczy)
-sposób marszu pospolitego ruszenia ( ruszenie wszystkich obywateli)
-Okreslenie powinności wojskowej ludności miejskiej i wiejskiej
-prowadzono szerego wojen, oraz od niego zaczyna się wielka epoka przez które polska będzie (300 lat) przez nikogo najechana – będzie to spowodowane rozbudowa polski ( nastepny najazd nastapi dopiero w wieku 17
-prowadzilismy wojny z Czechami, tatarami,
-Czesi kiedys w roku 18 nie posiadaly wlasnego jezyka, i po odzyskaniu niepodległości nie mowiono po czesku tylko po niemiecku
-Kazimiery wieli przylacza dwa grody sntok i bezdrenko ( grody kasztelańskie 0 neiwielkie zameczki które były strażnikami ziemie polskiej ) głównym celem było żeby to odzyskac i utrzymac
-trzy rodzaje chorągwi:
Krolewskie
Przydzielone do ziemie, np.
Rodowe – odzialy wielkich rodowo wczesnych czas ( gryfitów )
-pospolite ruszenie tworzyli pcozatkowo wszyscy zdolni do walki, ale pozniej czesc z nihc zostala zwolniona z służby. Obowiązek pogoni i dobicia niedobitkow, ponieważ gdy chłopi dopadli jakiegos rycerza z taborem to mogli się dobrze oblowic
-Jest to wiek subordynacji wojska, jednak już wtedy pojawili się maruderzy. Sołtys, naczelnik wsi który miał 4 lany ziemi (12-17 hektarow ) a zwykly chlop miał 1 łan.
-Poczatkowo uprawa ziemie polega na dwu polowce (dzielimy na dwie rowne polowy, czasem nie rowne, - uprawia jedna a jedna lezy i na zmiane – to jest dwupolówka)
-Pózniej na trrzypolówke dwie uprawiane jedna leży na rok
-plodozmian – na każdym polu uprawia się co roku co innego
-wolizna – wolna ziemia z ktorej korzystali wszyscy
-chłop lub ubogi włodyga, na wyprawy miał się stawić konno i z dwoma pacholkami
-przywileje mieszawskie nakazywaly aby szlachta wykupila wójtostwa i szlachectwa
-jego reformy ukształtowały rycerstwo, zwolnil szlachte od oplat lanowych (koszecki przywilej- a wydal go ludwik wegierski) od tad lan wynosil 1-2 grosze.
-podatki na wojsko placila szlachta ale dobrowolnie
-duchowni i opaci poczatkowo również brali udzial w wyprawach wojennych ale potem, mogą wystawiac swoich zaste0pcow a pozniej wogole nie będą się interesowali proadzonymi działaniami
1370 r umiera Kazimierz Wielki i pojawia się nam
1380 r unia w Krewie która w konsekwencji łączy dwa państwa, a osoba łączącą jest polska – tak powstaje rzeczpospolita która jest efektem polączenia Litwy i korony – jest to republika a nazwa przyjeta jest tylko z antyku ( daja poczatek rzeczpospo;itej obojga narodow)
- jezykiem urzędowym na Litwie był białoruski pozneij wypary przez polske
- w wieku 15 w Rosji uzywa się jezyka polskiego jako godnego
-organizacja wojska w momencie układy w krewie: organizacje wojska oparto na systemie chorgwialnym, podstawa armi jest jazda :krolewska, ziemska i rodowa,
oraz drugi podzial od zależności broni jakiej uzywa
– kopijnicze – rycerz z kopia ( ciezko zbrojny, wystepuje 2 strzelcow przewaznie – giermkowie ( kusze albo luki) ,
- strzelcze – wystepuje rycerz kopijnik jedna nie ma kolo siebie dwoch strzelcow ale czterech dlatego nastepuje zmiana nazwy.
-W armii wystepuje jazda litewska :
jazda średnia ( bogaci Litwini wrecz bojarowie),
jazda lekka – srednia klasa
oraz Tatarzy.
-Wystepuje także piechota, dzieli się na roty ( 500 ludzi) dzisiejszy odpowiednik batalionu – 80% roty stanowia kusznicy 15-16% to są pawelrznicy (nosza duza tarcze) dysponowali także bronia sieczna.
-Oraz grupa polska która nosi proporce – są ważne poiniewaz dowodzi się nimi jednostkami
-W wieku 15 wchodzi bron palna
-od 14 wieku kusze są napinane mechanicznie
-W wojnie 13 letniej artyleria jest stosowana masowo
podzial artyleri:
-dziala wielkie bombardy, moździerze
-działa dlugie: taraśnice i Foglerze(jedyne działo ładowane od tyłu, które jest ladowane kulami ołowianymi)
-działa krotkie, hufnice (kule kamienne) i szlangi
-od 15 wieku służyło wiele cudzoziemcow Czesi, Tatarzy. A głównym przeciwnikiem są krzyżacy, wygrywali jednych przeciwko drugich. Jest to polityka prowadzona przez zakon krzyżacki. W 13 wieku podbili oni Prusy.
-Zamki krzyżackie były budowane co 30 km dlatego ze jak rycerz albo brat zakonny wychodzil o swicie z zamku musial dojsc do 2 zamku (srednia prędkość rycerza to 30km na dobe).
-na czele stal wielki mistrz, podzielony na konturie na czele z wielkim konturem
-krzyzacy do swoich struktur wojskowych wykorzystywali, półbraci – nie maja pełnego krzyza na piersi.
-W wielkiej bitwie pod grunwaldem wielka siłe stanowia półbracia
-w zamkach takuch jak w Giżycku lub wegorzeiwe braci było 3-5 ale najwięcej ich było w Malborku 30-100
-w panswie zakonnym. Armie podstawowa stanowili bracia i polbracia jednak w bitwie pod Płowcami. Piechote stanowili w armii krzyzackiej prusacy. W panstwie ty opartym o filozofie katolicka zaprowadzili porządek i ład zachodni. Raz na rok ściągano podatki.
-dbano o oświate, o poddanych jednak pod surowymi prawami - kto wyłamywał się za prawo był karany
-Wielka wojna z zakonem Krzyżackim: podczas trwania wojny Władysław jagielo wprowadził wiele elementow nowych i są to głównie elementy wschodnie ( i to wpłynie na rozwoj staropolskiej sztuki wojennej)
1.zasada dążenia do walki z odizolowanym przeciwnikiem- udalo się to w sensie politycznym, Jan 23 wspierał bardziej sprawe polska niż zakon krzyzacki i od tej strony byli odizolowani. Polska uzyskala znaczne wsparcie sojuszników. Skrupulatnie opracowywano plany wojny, wielka wyprawa w 1410 polacy po raz pierwszy zaczeli używać map do prowadzenia działań wojennych. Polacy korzystali rownierz usług wywiadu, polegało to na tym, że (Staszko z bolenina – jest to lekarz nadworny przy wielkim mistrzu który był na usługach króla polskiego, jest to wazny element sztuki wojennej wschodu).
Kampania przebiegała:
Jagielo dochodzi do wniosku ze należy przenieść dzialania na tereny przeciwnika.
Inicjatywa przez caly czas pozostawala w rekach krola jagielly a celem był Malbork. Gdy krzyżacy się zorientowali ze Polacy zmierzaja na Malbork. To zaczeli oni przygotowywac trase do swojego działania- przygotowywali miejsce do wojny ( kopanie dołów, zasieki artylerie). Wciaganie przeciwnika na to pole walki, a gdy kogos wciągnięto na pole walki to ten ktos przegrywal. Krzyżacy ciagna odziały polskie na te tereny, jednak Polacy wykonuja manewr pod Kurzędnikiem – zmieniaja trase marszu na Malbork.
W toku kampani jasno określono czas i przebieg działań kampani.
Wyznaczono główna baze wypadową – Płock. Ponieważ nie należało ono do korony płockiej, dlatego ze w polcku czesc ludzi sprzyjała bardziej krzyżakom. Akurat książę wspierał polaków. Ale gdy walnie się wszystkie wojska do jego stolicy to taki władca nie ma wyboru musi się zgodzić do działania. Element eliminacji sojuszników krzyżaków.
Wielka koncentracja w Płocku a pózniej w Czerwińsku. Pózniej nastepuje polaczenie wojsk.
Mistrz Ciesielski – Jarosław budowa mostu zwodzonego, który zostaje spławiony do Czerwińska dzieki czemu wojska przechodza na druga stronę wojska.
Kolejnym zabezpieczeniem było: i trzba to było zorganizwac to wczesniej od 1409 zaczeto wielkie lowy. Polowano na wszelką zwierzyne (mieso suszono zasolano) wojne w tamtych czasach prowadzono głownie po żniwach.
Bitwa Muławska. Przeczytac sobie z ciekawości
Głównym celem jest zniszczenie armii przeciwnika, oraz osłabienie państwa przeciwnika.
Bitwa 15 libca 1410 roku
Krzyżacy: 26-28 tys
-Niemcy|
-Francuzi
-Anglicy
-Kilku Duńczyków
-oraz Polacy 9 zakon braci dobrzyckich- wystepuje jako sila zbrojna po stronie zakonu krzyzackiego
Polacy: 32 tys
-Polacy
-Litwini
-Czesci Taboryci - husyci
-Rusini
-Tatarzy
-Moskalanie – przedstawiciele panstwa moskiewskiego.
-------------------------3 Pułki Smoleńskie -> ??? o co chodzi hmm ----------------------------
Bitwa grunwaldzka jest Biwa rycerska czyli glownie pomiedzy konnica.
Kurz i pagórki urwatowaly strone polska ponieważ prawe skrzydlo nie widoczne i dzieki temu lewno nie uleglo strachowi.
Dwa miecze były symbolem prezentu, a wzięte to było z wypraw krzyzowych, i obdarowywali rycerzy innych panstw w nastepnych bitwach. Nie ma w tym nic obraźliwego, ponieważ był to obyczaj, który stosuje się od wypraw krzyzowych
Rumncinian „historia wypraw krzyzowych”
Bitwa o sztandar – nie jest dlatego ze utrata honoru ale z powodu ze gdzie kol wiek przemieszczala się kolumna tam po srodku szedł sztandar. A gdy zbliza się do pola walki jest bardziej pod koniec szyku. Ponieważ nim dowodzi się na polu walki – po to jest potrzebny. A gdy go howano to rycerze maja się wycofac z pola walki.
Bitwa konczy się wielkim pościgiem, krzyżacy uciekaja a pościg trwa na odległości 80 km, Rycerze i sojusznicy uciekaja w kierunku malborka, a za nimi pedza Litwini Tatarzy i co kolwiek tam ma dobrego konia.
Po zwycięskiej bitwie wojska które wygrywaja zostaja na 3 dni na polu bitwy i jest to symbolem, oraz po to żeby pozbierac wszystko to co zostalo na polu walki.
---------------------W Orzyszu cmentarz – wyszukać na necie. ----------------
Temat: Rozwój wojska polskiego w 16 – 18 wiek.
-charakterystyka staropolskiej sztuki wojennej
-regres
-odnowienie służby wojskowej w Rzeczypospolitej