Trzy teorie osobowości – Trzy punkty

Trzy teorie osobowości – Trzy punkty

widzenia, rozumienia i opisu człowieka

widzenia, rozumienia i opisu człowieka

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Analityczna koncepcja Carla G. Junga

Analityczna koncepcja Carla G. Junga

Fenomenologiczna teoria Carla Rogersa

Fenomenologiczna teoria Carla Rogersa

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Dogmaty podejścia psychoanalitycznego:

Dogmaty podejścia psychoanalitycznego:

DETERMINIZM.

DETERMINIZM.

Zachowania i przeżycia człowieka zdominowane są przez siły na które nie mamy

Zachowania i przeżycia człowieka zdominowane są przez siły na które nie mamy

znaczącego wpływu. Podstawowa walka o kształt naszego życia rozgrywa się w pierwszych

znaczącego wpływu. Podstawowa walka o kształt naszego życia rozgrywa się w pierwszych

latach dzieciństwa.

latach dzieciństwa.

KONFLIKT

KONFLIKT

. Człowiek jest polem nieustannych konfliktów: a. między strukturami (id –superego), b.

. Człowiek jest polem nieustannych konfliktów: a. między strukturami (id –superego), b.

między popędami (libido –tanatos), c. między własnymi potrzebami i normami kultury i

między popędami (libido –tanatos), c. między własnymi potrzebami i normami kultury i

środowiska. Konflikty wiążą się silnie z lękiem.

środowiska. Konflikty wiążą się silnie z lękiem.

NIEŚWIADOMOŚĆ.

NIEŚWIADOMOŚĆ.

Olbrzymia cześć procesów psychicznych i doświadczeń ukryta jest w

Olbrzymia cześć procesów psychicznych i doświadczeń ukryta jest w

nieświadomości. Istotna dla rozumienia człowieka i jego zachowań jest wiedz, że w

nieświadomości. Istotna dla rozumienia człowieka i jego zachowań jest wiedz, że w

nieświadomości ukryte są wszystkie wyparte treści; doświadczenia okresu przedwerbalnego,

nieświadomości ukryte są wszystkie wyparte treści; doświadczenia okresu przedwerbalnego,

nieakceptowane środowiskowo pragnienia, mechanizmy obronne, nakazy, zakazy (siła superego

nieakceptowane środowiskowo pragnienia, mechanizmy obronne, nakazy, zakazy (siła superego

wypracowana przez introjekcję). Ujawnienie tych treści – urojenia, halucynacje, pomyłki, sny i

wypracowana przez introjekcję). Ujawnienie tych treści – urojenia, halucynacje, pomyłki, sny i

terapia…

terapia…

Struktury budujące osobowość.

Struktury budujące osobowość.

Kilka cech charakteryzujących

Kilka cech charakteryzujących

ID

ID

. Najstarsza struktura; czysty popęd do…, brak zahamowań, energia.

. Najstarsza struktura; czysty popęd do…, brak zahamowań, energia.

EGO

EGO

. Wieczny rozjemca ID i SUPEREGO; ograniczenie gratyfikacji do sprzyjających okoliczności,

. Wieczny rozjemca ID i SUPEREGO; ograniczenie gratyfikacji do sprzyjających okoliczności,

stosowanie mechanizmów obronnych, spychanie do nieświadomości elementów nie dających się

stosowanie mechanizmów obronnych, spychanie do nieświadomości elementów nie dających się

pogodzić

pogodzić

SUPEREGO

SUPEREGO

. Najmłodsza struktura; bezwzględny moralista…, dostosowanie działań do wymogów

. Najmłodsza struktura; bezwzględny moralista…, dostosowanie działań do wymogów

środowiska, kultury, własnych – introjekcyjnie przekazanych – standardów moralnych

środowiska, kultury, własnych – introjekcyjnie przekazanych – standardów moralnych

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Podstawowe pojęcia

Podstawowe pojęcia

POPĘD.

POPĘD.

Pomost pomiędzy psychika, a biologią – jest przyczyna aktywności

Pomost pomiędzy psychika, a biologią – jest przyczyna aktywności

Podstawowy cel wszystkich działań to rozładowanie napięcia spowodowanego popędem do…

Podstawowy cel wszystkich działań to rozładowanie napięcia spowodowanego popędem do…

Popęd do – rodzi napięcie – rozładowanie napięcia – emocje pozytywne

Popęd do – rodzi napięcie – rozładowanie napięcia – emocje pozytywne

Popęd do – brak możliwości rozładowania - emocje negatywne – uruchomienie machiny ego

Popęd do – brak możliwości rozładowania - emocje negatywne – uruchomienie machiny ego

mechanizmami obronnymi

mechanizmami obronnymi

Popędy; libido - „życia” - tanatos – „śmierci”

Popędy; libido - „życia” - tanatos – „śmierci”

KATEKSJA.

KATEKSJA.

Wyobrażenia psychiczne zostają naładowane energią popędową. Możliwość

Wyobrażenia psychiczne zostają naładowane energią popędową. Możliwość

łączenia się z obiektami i/lub ich reprezentacjami.

łączenia się z obiektami i/lub ich reprezentacjami.

ZASDA ZACHOWANIA ENERGII

ZASDA ZACHOWANIA ENERGII

. Energia popędowa skierowana na coś… zmniejsza jej

. Energia popędowa skierowana na coś… zmniejsza jej

proporcję kierowana na coś innego (np. miłość to przelanie libido z Siebie na Kogoś)

proporcję kierowana na coś innego (np. miłość to przelanie libido z Siebie na Kogoś)

LĘK.

LĘK.

Wynik konfliktów jakie nieustannie dotykają człowieka.

Wynik konfliktów jakie nieustannie dotykają człowieka.

Pierwotnie – wynik spętanego libido. W ciągu życia dojrzałego – konflikt części strukturalnych

Pierwotnie – wynik spętanego libido. W ciągu życia dojrzałego – konflikt części strukturalnych

osobowości i konflikt między tym co Chcę, a tym na co mi Pozwala środowisko.

osobowości i konflikt między tym co Chcę, a tym na co mi Pozwala środowisko.

Lęk realistyczny – konkretne zagrożenie. Lęk neurotyczny – przed tym, że popędy wymkną

Lęk realistyczny – konkretne zagrożenie. Lęk neurotyczny – przed tym, że popędy wymkną

się nam z pod kontroli. Lęk moralny – przed karą, za wymknięcie się popędów z pod

się nam z pod kontroli. Lęk moralny – przed karą, za wymknięcie się popędów z pod

kontroli lub/i bezradności i niedoskonałości w obliczu wymagań superego

kontroli lub/i bezradności i niedoskonałości w obliczu wymagań superego

INTROJEKCJA.

INTROJEKCJA.

Nieświadome przyjmowanie ludzkich postaw i poglądów. Spełnia on funkcję

Nieświadome przyjmowanie ludzkich postaw i poglądów. Spełnia on funkcję

mechanizmu rozwojowego i obronnego.

mechanizmu rozwojowego i obronnego.

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Psychoanalityczna koncepcja Zygmunta Freuda

Rozwój psychoseksualny

Rozwój psychoseksualny

Popęd – libido – „wędruje” po ciele. W zależności od okresu dojrzewania spełnia on inne

Popęd – libido – „wędruje” po ciele. W zależności od okresu dojrzewania spełnia on inne

funkcje i wymusza określone reakcja. Prawidłowy rozwój związany jest z pozytywnym

funkcje i wymusza określone reakcja. Prawidłowy rozwój związany jest z pozytywnym

rozwiązaniem wszystkich konfliktów z jakim wiąże się wędrówka libido a wpływ

rozwiązaniem wszystkich konfliktów z jakim wiąże się wędrówka libido a wpływ

otoczenia a aktywność dziecka. Konflikt wiąże się oczywiście z frustracja związana z

otoczenia a aktywność dziecka. Konflikt wiąże się oczywiście z frustracja związana z

brakiem możliwości rozładowania napięcia – zablokowaniem popędu. W oryginalnym,

brakiem możliwości rozładowania napięcia – zablokowaniem popędu. W oryginalnym,

pierwszym opisie procesu libido = popęd seksualny.

pierwszym opisie procesu libido = popęd seksualny.

I FAZA ORALNA (od urodzenia do 2 roku ż.) Libido – usta.

I FAZA ORALNA (od urodzenia do 2 roku ż.) Libido – usta.

Całkowita zależność od

Całkowita zależność od

otoczenia. Kluczowa rola karmienia piersią. Fiksacja; a. oralno-bierna – łatwowierność /

otoczenia. Kluczowa rola karmienia piersią. Fiksacja; a. oralno-bierna – łatwowierność /

potrzeba opieki, beztroska, b. oralno-sadystyczna – kłotliwośc, zachłanność, nieufność.

potrzeba opieki, beztroska, b. oralno-sadystyczna – kłotliwośc, zachłanność, nieufność.

II FAZA ANALANA (2-3 rok ż. ) Libido – okolice odbytu.

II FAZA ANALANA (2-3 rok ż. ) Libido – okolice odbytu.

Związane z pierwszym

Związane z pierwszym

poczuciem kontroli nad sobą –swoim ciałem i wymogami otoczenia. Trening czystości.

poczuciem kontroli nad sobą –swoim ciałem i wymogami otoczenia. Trening czystości.

Fiksacja; a. analno-retencyjny –upór, skąpstwo, pedanteria, b. analno-espulsywny –

Fiksacja; a. analno-retencyjny –upór, skąpstwo, pedanteria, b. analno-espulsywny –

bałaganiarstwo, wybuchowość, skłonność do destrukcji.

bałaganiarstwo, wybuchowość, skłonność do destrukcji.

III FAZA FALLICZNA (3-5 rok ż.) Libido – okolice genitalne.

III FAZA FALLICZNA (3-5 rok ż.) Libido – okolice genitalne.

Dostrzeganie

Dostrzeganie

odmienności swojego ciała. Kompleks Edypa [!]. Fiksacja; a. osobowość falliczna

odmienności swojego ciała. Kompleks Edypa [!]. Fiksacja; a. osobowość falliczna

mężczyzn – pragnienie potwierdzenia męskości np. przelotne związki – nie wiązanie

mężczyzn – pragnienie potwierdzenia męskości np. przelotne związki – nie wiązanie

się, b. osobowość falliczna kobiet – skupienie na seksualności – atrakcyjności i

się, b. osobowość falliczna kobiet – skupienie na seksualności – atrakcyjności i

potwierdzenie jej w relacjach z partnerami ale bez wchodzenia w kontakty seksualne

potwierdzenie jej w relacjach z partnerami ale bez wchodzenia w kontakty seksualne

IV FAZA LATENCJI

IV FAZA LATENCJI

Etap przejściowy, gdzie libido inwestuje się w naukę, zabawę.

Etap przejściowy, gdzie libido inwestuje się w naukę, zabawę.

IV FAZA GENITALAN (okres dojrzewania).

IV FAZA GENITALAN (okres dojrzewania).

Wchodzenie w dojrzałe relacje społeczne i

Wchodzenie w dojrzałe relacje społeczne i

partnerskie wymusza określenie podstawowych wartości, dróg jakimi się będzie

partnerskie wymusza określenie podstawowych wartości, dróg jakimi się będzie

podążało i celów; miłość, praca, sposoby rozwiązywania konfliktów wewnętrznych.

podążało i celów; miłość, praca, sposoby rozwiązywania konfliktów wewnętrznych.

Analityczna koncepcja Carla G. Junga

Analityczna koncepcja Carla G. Junga

Podstawowe pojęcia

Podstawowe pojęcia

NIEŚWIADOMOŚĆ ZBIOROW.

NIEŚWIADOMOŚĆ ZBIOROW.

Genetycznie / kulturowo przekazywana wiedza – struktura wiedzy. Jest

Genetycznie / kulturowo przekazywana wiedza – struktura wiedzy. Jest

ukryta w nieświadomości.

ukryta w nieświadomości.

ARCHETYP

ARCHETYP

. Jest to „forma”; komponent natury człowieka / predyspozycja do spostrzegania świata w

. Jest to „forma”; komponent natury człowieka / predyspozycja do spostrzegania świata w

określony sposób / wrodzona ale plastyczna umiejętność interpretacji inf. Do „formy” tej można wlać

określony sposób / wrodzona ale plastyczna umiejętność interpretacji inf. Do „formy” tej można wlać

różną treść - zależnie od doświadczeń indywidualnych, historycznych, środowiskowych – lecz zawsze

różną treść - zależnie od doświadczeń indywidualnych, historycznych, środowiskowych – lecz zawsze

będzie ona dla nas prezentowała pewien wzór, postać bardziej zrozumiałą i mogącą odnosić się do

będzie ona dla nas prezentowała pewien wzór, postać bardziej zrozumiałą i mogącą odnosić się do

szerszej wiedzy o świecie. Np. Stary Mędrzec / Wielka Matka / Anima-Animus / Maska / Cień

szerszej wiedzy o świecie. Np. Stary Mędrzec / Wielka Matka / Anima-Animus / Maska / Cień

ZASADY - RÓWNOWAŻENIA (ekwiwalencji) / SAMOREGULACJI

ZASADY - RÓWNOWAŻENIA (ekwiwalencji) / SAMOREGULACJI

: jeżeli jakieś pragnienie zostało

: jeżeli jakieś pragnienie zostało

wyparte, stłumione pojawia się zastępcza forma jego wyrażenia: a. osobiste wyrażanie w innej formie

wyparte, stłumione pojawia się zastępcza forma jego wyrażenia: a. osobiste wyrażanie w innej formie

b. udostępnianie innych form wyrażenia przez kulturę i środowisko.

b. udostępnianie innych form wyrażenia przez kulturę i środowisko.

KOMPLEKSY

KOMPLEKSY

. Energia psychiczna + idee + emocje – tworzą specyficzne konstelacje. Wokół osoby i/lub

. Energia psychiczna + idee + emocje – tworzą specyficzne konstelacje. Wokół osoby i/lub

aktywności. Świadome lub częściowo zanurzone w nieświadomości.

aktywności. Świadome lub częściowo zanurzone w nieświadomości.

INTEGRACJA PRZECIWIEŃSTW

INTEGRACJA PRZECIWIEŃSTW

. Proces na przestrzeni życia zmierzający do godzenia wew. Sprzeczności.

. Proces na przestrzeni życia zmierzający do godzenia wew. Sprzeczności.

Wymaga świadomego wysiłku. Np. obejmowanie świadomością treści Cienia.

Wymaga świadomego wysiłku. Np. obejmowanie świadomością treści Cienia.

INDYWIDUACJA. Proces rozwojowy – KLUCZ DO PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU

INDYWIDUACJA. Proces rozwojowy – KLUCZ DO PRAWIDŁOWEGO ROZWOJU

– praca nad rozwojem

– praca nad rozwojem

wszystkich aspektów osobowości (świadomych i nieświadomych), nad ich wyważeniem i integracją.

wszystkich aspektów osobowości (świadomych i nieświadomych), nad ich wyważeniem i integracją.

JAŹŃ

JAŹŃ

. To centralny archetyp osobowości – miejsce, w którym przenika się cała struktura osobowości , cała

. To centralny archetyp osobowości – miejsce, w którym przenika się cała struktura osobowości , cała

jej zawartość (świadoma i nieświadoma), a także to co na nią wpływa i kształtuje – zewnętrzne wpływy.

jej zawartość (świadoma i nieświadoma), a także to co na nią wpływa i kształtuje – zewnętrzne wpływy.

{

{

Jest to „klucz” spinający konstrukcje katedry}

Jest to „klucz” spinający konstrukcje katedry}

Analityczna koncepcja Carla G. Junga

Analityczna koncepcja Carla G. Junga

Typy osobowości

Typy osobowości

POSTAWY:

POSTAWY:

Ekstrawersja – Introwersja

Ekstrawersja – Introwersja

FUNKCJE PSYCHICZNE

FUNKCJE PSYCHICZNE

: Przetwarzanie inf.; myślenie – uczucia / Odbiór inf. ; percepcja – intuicja.

: Przetwarzanie inf.; myślenie – uczucia / Odbiór inf. ; percepcja – intuicja.

TYP OSOBOWOŚCI to dominująca postawa + dominująca funkcja

TYP OSOBOWOŚCI to dominująca postawa + dominująca funkcja

Dodatkowo każdy typ osobowości ma

Dodatkowo każdy typ osobowości ma

aktywną funkcje wspierającą.

aktywną funkcje wspierającą.

Można więc określić 16 konstelacji osobowościowych.

Można więc określić 16 konstelacji osobowościowych.

Np. Ekstrawertyk z d.f. percepcji i w.f.

Np. Ekstrawertyk z d.f. percepcji i w.f.

uczuć. Czyli osoba otwarta na doswiadczenia podatny na wrażenia zmysłowe i

uczuć. Czyli osoba otwarta na doswiadczenia podatny na wrażenia zmysłowe i

silnie jej przeżywający.

silnie jej przeżywający.

Co podzieliło Freuda i Junga ?

Co podzieliło Freuda i Junga ?

Fragment jednego z ostatnich listów Junga do

Fragment jednego z ostatnich listów Junga do

Freuda:

Freuda:

„

„

Czy mogę Panu powiedzieć kilka szczerych słów?

Czy mogę Panu powiedzieć kilka szczerych słów?

[…] Jestem na tyle obiektywny by przejrzeć

[…] Jestem na tyle obiektywny by przejrzeć

Pańskie małe sztuczki […]. Widzi Pan, mój

Pańskie małe sztuczki […]. Widzi Pan, mój

drogi profesorze, dopóki wciska mi Pan tez

drogi profesorze, dopóki wciska mi Pan tez

bzdury, mam gdzieś moje symptomatyczne

bzdury, mam gdzieś moje symptomatyczne

zachowania: wydają się one niczym w

zachowania: wydają się one niczym w

porównaniu z ogromną belką w oku mego

porównaniu z ogromną belką w oku mego

brata Freuda.”

brata Freuda.”

Czy są Państwo w stanie znaleźć jakieś powody

Czy są Państwo w stanie znaleźć jakieś powody

dlaczego ci dwaj giganci myśli

dlaczego ci dwaj giganci myśli

psychologicznej nie mogli do końca, razem,

psychologicznej nie mogli do końca, razem,

łącząc wysiłki szukać odpowiedzi na

łącząc wysiłki szukać odpowiedzi na

pytania – kim właściwie jest człowiek.

pytania – kim właściwie jest człowiek.

Od lewej góra: Brill, Jones, Ferenczi
Od lewej dół: Freud, Stanley, Jung

Co podzieliło Freuda i Junga ?

Co podzieliło Freuda i Junga ?

Szukając powodów merytorycznych trzeba wymienić co najmniej dwa :

Szukając powodów merytorycznych trzeba wymienić co najmniej dwa :

1.

1.

Podstawowy – różnica zdania co do istotnej roli libido jako popędu

Podstawowy – różnica zdania co do istotnej roli libido jako popędu

seksualnego i jako takiego wpływu na cała strukturę osobowości

seksualnego i jako takiego wpływu na cała strukturę osobowości

2.

2.

Różnica zdania dotycząca świadomego kierowania swoim rozwojem i

Różnica zdania dotycząca świadomego kierowania swoim rozwojem i

ukierunkowywania aktywności popędowej.

ukierunkowywania aktywności popędowej.

3.

3.

……

……

Fenomenologiczna teoria Carla Rogersa

Fenomenologiczna teoria Carla Rogersa

Podstawowe pojęcia i założenia

Podstawowe pojęcia i założenia

Natura ludzka jest dobra

Natura ludzka jest dobra

JA

JA

. To proces i struktura / To całość, która występuje jednak w częściach / Cześć Ja może być uświadomiona

. To proces i struktura / To całość, która występuje jednak w częściach / Cześć Ja może być uświadomiona

Ja jako struktura.

Ja jako struktura.

Ja realne< > Ja idealne

Ja realne< > Ja idealne

. Od relacji między tymi dwoma postaciami Ja zależy jakość

. Od relacji między tymi dwoma postaciami Ja zależy jakość

naszych kontaktów z samym sobą i otoczeniem.

naszych kontaktów z samym sobą i otoczeniem.

SAMOAKCEPTACJA

SAMOAKCEPTACJA

. Jeżeli w relacji Ja r. i J i. jest harmonia; pozytywny wpływ na rozwój osobisty i

. Jeżeli w relacji Ja r. i J i. jest harmonia; pozytywny wpływ na rozwój osobisty i

adaptacje do otoczenia.

adaptacje do otoczenia.

PODEJŚCIE FENOMENOLGICZNE

PODEJŚCIE FENOMENOLGICZNE

. W analizie osobowości człowieka niezbędne jest równoważne

. W analizie osobowości człowieka niezbędne jest równoważne

traktowanie ciała i umysłu. Ciało ma b. ważny wpływ na to jak odbieramy nasze stany psychiczne.

traktowanie ciała i umysłu. Ciało ma b. ważny wpływ na to jak odbieramy nasze stany psychiczne.

SUBCEPCJA

SUBCEPCJA

. Brak odbioru PRZEKAZU SYMBOLICZNEGO istotnych informacji wew. i zew. (ze środowiska)

. Brak odbioru PRZEKAZU SYMBOLICZNEGO istotnych informacji wew. i zew. (ze środowiska)

powoduje przeniesienie percepcji na poziom nieświadomy. Ważną rolę odgrywa tu ciało, które jako

powoduje przeniesienie percepcji na poziom nieświadomy. Ważną rolę odgrywa tu ciało, które jako

pierwsze daje sygnały o nowym – ważnym stanie.

pierwsze daje sygnały o nowym – ważnym stanie.

SPÓJNOŚĆ

SPÓJNOŚĆ

. Dostrojenie doświadczeń (zew. i wew.) DO poziomu świadomości i DO komunikacji ze światem i

. Dostrojenie doświadczeń (zew. i wew.) DO poziomu świadomości i DO komunikacji ze światem i

sobą – PRZEKAZU SYBMBOLICZNEGO.

sobą – PRZEKAZU SYBMBOLICZNEGO.

SAMOURZECZYWISTNIENIE

SAMOURZECZYWISTNIENIE

. Wrodzona dyspozycja do odkryci, przepracowania i życia z własnymi

. Wrodzona dyspozycja do odkryci, przepracowania i życia z własnymi

POTENCJONALNOŚCIAMI (wew. możliwościami, umiejętnościami, najważniejszymi potrzebami). Proces

POTENCJONALNOŚCIAMI (wew. możliwościami, umiejętnościami, najważniejszymi potrzebami). Proces

ten może być zakłócony i zablokowany przez wpływ środowiska; a. prosty – zakazy, wymagania, b.

ten może być zakłócony i zablokowany przez wpływ środowiska; a. prosty – zakazy, wymagania, b.

bardziej złożony – normy przekazane introjekcyjnie

bardziej złożony – normy przekazane introjekcyjnie

ORGANIZMICZNY PROCES WARTOŚCIUJĄCY

ORGANIZMICZNY PROCES WARTOŚCIUJĄCY

. Polega na wyłapywaniu ze strumienia doświadczeń wew. i

. Polega na wyłapywaniu ze strumienia doświadczeń wew. i

zew. Takich, które są przydatne w procesie SAMOURZECZYWISTNIENIA. Na bazie tych doświadczeń

zew. Takich, które są przydatne w procesie SAMOURZECZYWISTNIENIA. Na bazie tych doświadczeń

kształtuje się swoje postępowanie i kierunek działania. Dwa wymogi: świadomość i spójność.

kształtuje się swoje postępowanie i kierunek działania. Dwa wymogi: świadomość i spójność.