ZDROWIE

Dobrosta
n
fizyczny,
psychiczn
y i
społeczny

Zdrowie determinują:



czynniki genetyczne



czynniki środowiskowe



środowisko społeczne



styl życia człowieka



medycyna naprawcza

Choroby cywilizacyjne

•

Są to globalnie szerzące się, powszechnie znane

choroby, spowodowane rozwojem cywilizacji

•

Częstotliwość ich występowania zależy od

stopnia rozwoju cywilizacyjnego społeczeństwa

•

Choroby cywilizacyjne przez swą powszechność

stają się chorobami społecznymi

•

Przyczyną chorób cywilizacyjnych jest postęp

techniczny, rozwój przemysłu, urbanizacji,

motoryzacji oraz chemizacja środowiska

•

Wiele z tych schorzeń jest następstwem

wypadków, zatruć przemysłowych, hałasu,

zanieczyszczeń środowiska, a zwłaszca skażenia

gleb , wody, żywności

Najczęściej do chorób cywilizacyjnych
zalicza się:



Choroba nadciśnieniowa



Choroba niedokrwienna serca



Nieurazowe choroby narządów ruchu



Przewlekłe nieswoiste choroby układu

oddechowego



Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy



Nowotwory



Nerwice i zaburzenia psychiczne



Zaburzenia odżywiania



Cukrzyca



Urazy, wypadki, zatrucia



Choroby jatrogenne



Uzależnienia

Nadciśnienie tętnicze



Optymalne ciśnienie tętnicze <

120/80

mmHg



Ciśnienie prawidłowe 120-129/80-84 mmHg



Ciśnienie wysokie prawidłowe 130-139/85-89

mmHg



Nadciśnienie 1st.- łagodne

140

-159/

90

-99

mmHg



Nadciśnienie 2 st.- umiarkowane 160-

179/100-109

mmHg



Nadciśnienie 3 st.- ciężkie > lub = 180/110

mmHg

Nadciśnienie tętnicze

Pierwotne:

Wtórne:



> 90% przypadków



U 60% uwarunkowania

genetyczne



Budowa ciała typu

pyknicznego



Nadwaga, otyłość



Zbyt mała aktywność

fizyczna



Spożywanie nadmiaru soli



Palenie papierosów



Nadmierne spożywanie

alkoholu



Stres



Zaburzenia hormonalne



< 10% przypadków



Nerkopochodne



Hormonalne



Zwężenie cieśni aorty



Polekowe

Powikłania nadciśnienia
tętniczego:



Przerost mięśnia sercowego



Choroba niedokrwienna serca, zawał

serca



Udary mózgu



Uszkodzenie nerek



Retinopatia nadciśnieniowa



Tętniaki: aorty brzusznej,

rozwarstwiający aorty

Choroba niedokrwienna mięśnia
sercowego



Jest to zespół objawów będących następstwem
niedostatecznego zaopatrzenia mięśnia sercowego
w tlen i substancje odżywcze



Zaburzenia równowagi między zapotrzebowaniem
na tlen i substancje odżywcze, a możliwością ich
dostarczenia doprowadza doprowadza do
niedotlenienia zwanego niewydolnością wieńcową



Najczęstsza przyczyna zgonu w krajach
uprzymesłowionych



Występuje u prawie 20% mężczyzn w średnim wieku



Mężczyźni chorują 2-3 razy częściej niż kobiety

Postacie kliniczne choroby
wieńcowej:



Utajona (bezobjawowa) choroba wieńcowa

(nieme niedokrwienie)



Jawna (klinicznie objawowa) choroba

wieńcowa:

1.

Dławica piersiowa: bóle w klatce piersiowej

spowodowane przejściowym niedokrwieniem
mięśnia sercowego

2.

Zawał serca

3.

Niewydolność lewokomorowa

5.

Nagła

śmierć

sercowa

4.

Zaburzenia rytmu serca

Etiologia choroby wieńcowej

Przeczyny ( czynniki ryzyka ) miażdżycy:



czynniki niezależne od chorego (obiektywne)



obciążenie rodzinne



wiek



płeć męska



czynniki zależne od chorego ( subiektywne)

czynniki ryzyka I rzędu ( najistotniejsze):

1.

Zaburzenia gospodarki tłuszczowej

2.

Nadciśnienie tętnicze

3.

Cukrzyca

4.

Zespół metaboliczny X( otyłość, insulinooporność i
hiperinsulinemia, choroby towarzyszące wym. w
pkt. 1-3)

Choroba niedokrwienna serca

Kumulacja

3 czynników

ryzyka

I- rzędu zwiększa ryzyko
wystąpienia choroby
niedokrwiennej serca

10-

krotnie

, natomiast

2 czynników

ryzyka I rzędu-

zwiększa ryzyko wystąpienia
choroby niedokrwiennej serca

4-krotnie

Choroba niedokrwienna serca



Czynniki ryzyka II rzędu:



zwiększone stężenie lipoproteiny

(a)



hiperfibrynogenemia (> 300mg%)



hiperhomocysteinemia



Genetycznie uwarunkowane

zaburzenia t-PA



siedzący tryb życia ( brak ruchu)



negatywny stres

Objawy kliniczne niewydolności
wieńcowej

:



Występują zwykle u chorego z

krytycznym zwężeniem tętnicy (> lub=
75%)



Wiądącym objawem jest dławica

piersiowa-

ból

stenokardialny!

Najczęstszą przyczyną

choroby niedokrwiennej serca jest

miażdżyca

naczyń wieńcowych

!

Cukrzyca



Przewlekłe zaburzenie przemiany materii,

spowodowane całkowitym lub względnym
niedoborem insuliny



Kryteria diagnostyczne cukrzycy:

Okres

Stężenie

glukozy

w

surowicy!

na

czczo

Przygodna

glikemia

OGTT

Cukrzyca

>lub= 126

mg/dl

>lub=200mg/dl

+ obj. Cukrzycy

lub= 200mg/dl

(2h)

Nieprawidłowa

glikemia na czczo

>110 i < 126

mg/dl

Upośledzona

tolerancja

glukozy(2h)

>lub=140 i

<200mg/dl

Wyniki

prawidłowe

<110 mg/dl

<140 mg/dl

Obraz kliniczny cukrzycy klinicznie
jawnej



Zmęczenie, zmniejszenie sprawności



Poliuria, polidypsja, poliphagia



Utrata masy ciała



Potliwość



Nocne kurcze mięśni



Bakteryjne/grzybicze zakażenie skórne

(czyraczność, kandydoza)



Infekcje dróg moczowych

Główne typy cukrzycy

Cukrzyca typu 1

Cukrzyca typu 2



Dawniej nazywana
insulinozależną



Bezwzględny brak
insulinu(zniszczenie
komórek B wysp
trzustkowych)



10%



Okres występowania
pierwszych objawów 15-
20 r.ż.



Leczenie wymaga
stałego podawania
insuliny



Dawniej nazywana
insulinoniezależną



Upośledzenie sekrecji
insuliny, insulinooporność



90%



Okres występowania
pierwszych objawów >40r.ż.



Leczenie polega zazwyczaj
na redukcji masy ciała,
stosowaniu diaty i wysiłku
fizycznego, zażywniu leków
p/cukrzycowych



U części chorych po
pewnym czasie trwania
choroby konieczna jest
insulinoterapia

Typ 3. cukrzyca ciężarnych

– przejściowe

zaburzenie, rozpoznawane na podstawie
podwyższonego stężenia glukozy we krwi,
pojawiające cię u kobiet dotychczas zdrowych
i ustępujące całkowicie po zakończeniu ciąży.
( 24-28hbd test przesiewowy)
U 30- 50 % kobiet, u których stwierdzano w
ciąży cukrzycę ciężarnych, w ciągu
najbliższych 15 lat rozwija się cukrzyca.

Typ 4. Inne postacie cukrzycy:

np.
-endokrynopatie
-leki
-zapalenie trzustki
-choroby zakaźne

Powikłania cukrzycy:



Makroangiopatia:

choroba wieńcowa
miażdżyca zarostowa tt. obwodowych
choroba naczyń mózgowych



Mikroangiopatia:

glomerulopatia
retinopatia



Neuropatia stopa cukrzycowa!



Śpiączka cukrzycowa

Choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy



Etiologia:



Helicobacter Pylori (HP)- dotyczy 99% chorych z
wrzodem dwunastnicy, 75% chorych z wrzodem
żołądka, ok.50% osób zdrowych powyżej 50 r.ż.



Czynniki genetyczne ( częściej u osób z grupą
krwi „0”, czyli tzw. Niewydzielaczy



Przyczyny egzogenne: leki z gr. NLPZ i
glikokortykosteroidy ( synergizm działania)



Palenie tytoniu, kawa,alkohol



Stres (oparzenia, uraz wielonarządowy, po
dużych operacjach)



Gastrinoma



Refluks żółciowy

Choroba wrzodowa żołądka i
dwunastnicy:

1)

Objawy kliniczne:



Wrzód żołądka: bóle poposiłkowe



Wrzód dwunastnicy: bóle głodowe, nocne, w nadbrzuszu,
poprawa po przyjęciu pokarmu.

2)

Powikłania:

a)

Ostre

- bardzo często bez objawów ostrzegawczych!



Krwawienia  krwawe wymioty, smoliste stolce



Perforacja ostry brzuch



Penetracja np. do trzustki

b)

Późne



zwężenie odźwiernika



zwyrodnienie rakowe przewlekłego wrzodu żołądka

Nieswoiste choroby układu
oddechowego:



POCHP

- zespół chorobowy charakteryzujący się

postępującym i niecałkowicie odwracalnym
ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi
oddechowe.



Najczęstszą przyczyną jest narażenie na

dym

tytoniowy

i inne substancje drażniące i pyły z

powietrza oraz stany wrodzone, na przykład
niedobór alfa1-antytrypsyny.



Objawy są niespecyficzne, dominuje

duszność



Rozpoznanie stawia się na podstawie

badania

spirometrycznego



jest chorobą nieuleczalną, a wszelkie działania
lekarskie mają na celu spowolnienie procesu
chorobowego i

poprawę komfortu życia pacjenta

Nieswoiste choroby układu
oddechowego



Astma oskrzelowa-

odwracalna

niedrożność

dróg oddechowych, o różnym nasileniu,
występująca w następstwie zapalenia i
nadwrażliwości oskrzeli.



Etiologia:

a.

Astma uczuleniowa (zewnątrzpochodna)-

alergiczna, atopowa, drażniące i toksyczne
substancje

b.

Astma nieuczuleniowa – poinfekcyjna, refluks

żołądkowo-przełykowy, wysiłkowa, aspirynowa.



Klinicznie:

duszność ze świstem wydechowym

,

przedłużony wydech,kaszel, liczne fenomeny
osłuchowe nad polami płucnymi.

Nerwice i zaburzenia psychiczne



Nerwice obejmują dużą i bardzo różnorodną grupę
zaburzeń, których podstawowym objawem jest

lęk



Najczęściej występująca grupa schorzeń o podłożu

psychicznym



Różnego rodzaju objawy czynnościowych i zespoły

chorobowe

, których przyczyną jest

reakcja na jakiś

ujemny bodziec środowiskowy lub emocjonalny

, np.

pocenie się, czerwienienie, uczucie pustki w głowie,

skurcze spastyczne jelit, biegunki, jąkanie się, lęk,
niepokój, zaburzenie snu.

Zaburzenia wegetatywne – wszelkiego rodzaju skargi na

objawy somatyczne, bóle i zawroty głowy, bóle w okolicy
serca, duszność, objawy ze strony układu pokarmowego
(zgaga, zaparcia wzdęcia, biegunki, zaburzenia łaknienia



Szacuje się, że na zaburzenia lękowe cierpi

co piąty

Polak

Depresja...



wg WHO (Światowej

Organizacji Zdrowia)
czwartym
najpoważniejszym
problemem
zdrowotnym na
świecie!

Depresja



obniżony nastrój, utrata radości życia, negatywny

obraz siebie, obniżona samoocena, samooskarżenia,
samookaleczenie, pesymizm i rezygnacja, a w
skrajnych wypadkach mogą pojawić się także
urojenia depresyjne, problemy z mobilizacją do
wszelkiego działania, które może przyjąć wręcz
formę spowolnienia psychoruchowego; trudności z
podejmowaniem decyzji; zaburzenie rytmów
dobowych (m.in. zaburzenia rytmu snu i czuwania),
utrata apetytu (ale możliwy jest również wzmożony
apetyt), osłabienie i zmęczenie, utrata
zainteresowania seksem, czasem skargi na bóle i złe
samopoczucie fizyczne;

myśli samobójcze

!!!

Choroba afektywna dwubiegunowa



Faza maniakalna charakteryzuje się wzmożoną

aktywnością psychoruchową, bezsennością,
szałem twórczym, gonitwą myśli (podobnymi
do hiperaktywności wywołanej silnymi
środkami psychoaktywnymi, np. amfetaminą),
urojeniami, zawyżoną samooceną, zazwyczaj
przekonaniem o własnej poczytalności (co w
połączeniu z urojeniami często prowadzi do
agresji przeciw osobom "wmawiającym"
choremu zaburzenia psychiczne). Depresyjny
komponent choroby dwubiegunowej
przypomina depresję jako osobną jednostkę
chorobową, ale jej przebieg jest zwykle cięższy.