PROMIENIOWANI

E JONIZUJACE

Przygotowały:

Przygotowały:

Sabina

Sabina

Kociszewska

Kociszewska

Justyna

Justyna

Mazurkiewicz

Mazurkiewicz

Ewa Słaby

Ewa Słaby

Elżbieta

Elżbieta

Wojtowicz

Wojtowicz

Definicja:

Fale elektromagnetyczne lub

Fale elektromagnetyczne lub

cząstki materialne, obdarzone

cząstki materialne, obdarzone

energią wystarczającą do

energią wystarczającą do

zjonizowania atomów lub

zjonizowania atomów lub

cząsteczek.

cząsteczek.



Promieniowanie

Promieniowanie

korpuskularne (cząstkowe)

korpuskularne (cząstkowe)



Promieniowanie falowe

Promieniowanie falowe

(elektromagnetyczne)

(elektromagnetyczne)

Jednostki cechujące
promieniowanie
jonizujące:



1 Gy ( Grey) – jednostka dawki

1 Gy ( Grey) – jednostka dawki

pochłoniętej

pochłoniętej



1 Sv ( Sievert) – jednostka

1 Sv ( Sievert) – jednostka

dawki efektywnej

dawki efektywnej



1 Bq ( Bekerel)

1 Bq ( Bekerel)

Źródła promieniowania
jonizującego:

Naturalne:

Naturalne:

Źródła promieniowania
jonizującego:

Sztuczne:

Sztuczne:



Izotopy promieniotwórcze (Te, J, )

Izotopy promieniotwórcze (Te, J, )



Aparatura rentgenowska

Aparatura rentgenowska

(konwencjonalna, TK,

(konwencjonalna, TK,

mammografy)

mammografy)



Produkty rozpadów w kopalniach

Produkty rozpadów w kopalniach

uranu

uranu



Przyspieszacze cząstek

Przyspieszacze cząstek

Zastosowanie
Promieniowania

Wpływ promieniowania na

komórki



Nie wszystkie cząsteczki wchodzące w skład

Nie wszystkie cząsteczki wchodzące w skład

komórki są w jednakowym stopniu ważne dla jej

komórki są w jednakowym stopniu ważne dla jej

życia. W związku z tym nie jest obojętne, jaka

życia. W związku z tym nie jest obojętne, jaka

cząsteczka weźmie udział w reakcji chemicznej i

cząsteczka weźmie udział w reakcji chemicznej i

spowoduje

łańcuch

procesów

biochemicznych

spowoduje

łańcuch

procesów

biochemicznych

prowadzących do zaburzeń w komórce

prowadzących do zaburzeń w komórce



Uszkodzenie

Uszkodzenie

DNA

DNA

jest bardzo niebezpiecznym

jest bardzo niebezpiecznym

procesem, może prowadzić do śmierci komórki.

procesem, może prowadzić do śmierci komórki.



Każda komórka organizmu „atakowana” jest co

Każda komórka organizmu „atakowana” jest co

około 10 sekund, co daje dziesiątki milionów

około 10 sekund, co daje dziesiątki milionów

uszkodzeń /rok

uszkodzeń /rok



Tzw. „promieniowanie tła” (naturalne) jest

Tzw. „promieniowanie tła” (naturalne) jest

odpowiedzialne za niewielki procent tych uszkodzeń

odpowiedzialne za niewielki procent tych uszkodzeń



Organizm

ludzki

posiada

bardzo

skuteczne

Organizm

ludzki

posiada

bardzo

skuteczne

mechanizmy naprawcze DNA

mechanizmy naprawcze DNA

Tkanki promienioczułe Tkanki
mało wrażliwe



Szpik

Szpik



Gonady

Gonady



Soczewki oczu

Soczewki oczu



Limfocyty

Limfocyty



Tarczyca

Tarczyca



Gruczoł sutkowy

Gruczoł sutkowy



Tkanka

Tkanka

nerwowa

nerwowa



Skóra

Skóra



kości

kości

CHOROBA

POPROMIENN

A



Zespół

zmian

ogólnoustrojowych

Zespół

zmian

ogólnoustrojowych

występujących po napromieniowaniu. Pełny i

występujących po napromieniowaniu. Pełny i

typowy obraz ostrej choroby popromiennej

typowy obraz ostrej choroby popromiennej

rozwija się po napromieniowaniu całego

rozwija się po napromieniowaniu całego

organizmu dużą dawką, tj. wyższą niż

organizmu dużą dawką, tj. wyższą niż

100-200 radów. Tego rodzaju ekspozycja na

100-200 radów. Tego rodzaju ekspozycja na

promieniowanie może mieć miejsce przede

promieniowanie może mieć miejsce przede

wszystkim przy wybuchach broni jądrowej

wszystkim przy wybuchach broni jądrowej

oraz przy nieszczęśliwych wypadkach w

oraz przy nieszczęśliwych wypadkach w

reaktorach atomowych. Obraz kliniczny i

reaktorach atomowych. Obraz kliniczny i

rodzaj zejścia choroby popromiennej zależy w

rodzaj zejścia choroby popromiennej zależy w

pierwszym

rzędzie

od

pierwszym

rzędzie

od

wielkości

dawki

wielkości

dawki

promieniowania.

promieniowania.



Niektóre objawy choroby popromiennej

Niektóre objawy choroby popromiennej

mogą

występować

również

po

mogą

występować

również

po

napromieniowaniu ograniczonej części ciała,

napromieniowaniu ograniczonej części ciała,

np. przy radioterapii nowotworów. Możliwość

np. przy radioterapii nowotworów. Możliwość

wystąpienia powikłań wymaga starannej

wystąpienia powikłań wymaga starannej

kontroli stanu pacjenta w czasie

kontroli stanu pacjenta w czasie

leczenia,

a

zwłaszcza

badania

składu

leczenia,

a

zwłaszcza

badania

składu

morfologicznego krwi.

morfologicznego krwi.

Wczesne skutki

somatyczne.

Ostra choroba

popromienna.

Zespół hematopoetyczny (szpikowy

Zespół hematopoetyczny (szpikowy

)

)

>100

>100

radów

radów

•

Nudności, wymioty (kilka h do kilku dni)

Nudności, wymioty (kilka h do kilku dni)

•

Okres utajenia (destrukcja szpiku)

Okres utajenia (destrukcja szpiku)

•

Ostra choroba popromienna (objawy jelitowe,

Ostra choroba popromienna (objawy jelitowe,

biegunka, krwotoki tkankowe, zab. gosp. wodnej)

biegunka, krwotoki tkankowe, zab. gosp. wodnej)

Zespół jelitowy

Zespół jelitowy

>1000

>1000

radów

radów

•

Żołądek, jelita

Żołądek, jelita

•

Objawy: brak łaknienia, senność, nudności

Objawy: brak łaknienia, senność, nudności

,

,

wymioty

wymioty

,

,

biegunka

biegunka

,

,

odwodnienie

odwodnienie

,

,

zaburzenia

zaburzenia

elektrolitowe

elektrolitowe

,

,

powstawanie krwawiących

powstawanie krwawiących

wrzodów

wrzodów

Zespół mózgowo-naczyniowy

Zespół mózgowo-naczyniowy

>5000

>5000

radów

radów

•

Uszkodzenie włókien oraz komórek nerwowych

Uszkodzenie włókien oraz komórek nerwowych

•

Objawy

Objawy

:

:

pobudzenie na przemian z apatią, utrata

pobudzenie na przemian z apatią, utrata

równowagi i ataksja

równowagi i ataksja

,

,

wymioty

wymioty

,

,

skurcz tężcowy,

skurcz tężcowy,

drgawki, wyczerpanie, śpiączka.

drgawki, wyczerpanie, śpiączka.

Późne skutki somatyczne.

Przewlekły zespół

popromienny



Skrócenie czasu życia

Skrócenie czasu życia



Zaburzenia wzrostu i rozwoju

Zaburzenia wzrostu i rozwoju



Uszkodzenie szpiku

Uszkodzenie szpiku



Zmiany skórne

Zmiany skórne



Zaćma

Zaćma



Rak

Rak



Białaczka

Białaczka



Bezpłodność

Bezpłodność

Skutki dla organizmu w

życiu

wewnątrzmacicznym

Wady rozwojowe:

Wady rozwojowe:



Mikrocephalia i inne uszkodzenia w

Mikrocephalia i inne uszkodzenia w

rozwoju mózgu

rozwoju mózgu



Uszkodzenia szkieletowe

Uszkodzenia szkieletowe



Wady układu moczowo-płciowego

Wady układu moczowo-płciowego



Zahamowanie lub opóźnienie

Zahamowanie lub opóźnienie

rozwoju narządów

rozwoju narządów

Przy większej dawce śmierć we

Przy większej dawce śmierć we

wczesnym okresie po urodzeniu

wczesnym okresie po urodzeniu

Koniec