Promieniowanie

Promieniowanie

jonizujące

jonizujące

Łukasz Otremba

Łukasz Otremba

Anna Kozłowska

Anna Kozłowska

Definicja:

Definicja:

Jest to promieniowanie

Jest to promieniowanie

korpuskularne lub

korpuskularne lub

elektromagnetyczne, które

elektromagnetyczne, które

oddziałując z materią powoduje

oddziałując z materią powoduje

powstanie w niej jonów.

powstanie w niej jonów.

Rodzaje

Rodzaje

promieniowania

promieniowania

:

:



Alfa

Alfa

- strumień jąder atomów helu

- strumień jąder atomów helu



Beta

Beta

- strumień elektronów

- strumień elektronów

(negatonów

(negatonów

lub pozytonów)

lub pozytonów)



Gamma

Gamma

- duża energia, najbardziej

- duża energia, najbardziej

przenikliwe

przenikliwe



X

X

związane z emisją promieniowania

związane z emisją promieniowania

elektromagnetycznego o dużej energii

elektromagnetycznego o dużej energii

Naturalne źródła

Naturalne źródła

promieniowania

promieniowania

jonizującego:

jonizującego:

•

promieniowanie kosmiczne (w wyniku

promieniowanie kosmiczne (w wyniku

którego powstają głównie tryt, beryl i

którego powstają głównie tryt, beryl i

izotop węgla

izotop węgla

14

14

C,

C,

•

promieniowanie emitowane przez

promieniowanie emitowane przez

pierwiastki zawarte w skorupie

pierwiastki zawarte w skorupie

ziemskiej, obecne również w

ziemskiej, obecne również w

organizmie człowieka (izotop potasu

organizmie człowieka (izotop potasu

40

40

K), oraz radon uwalniany ze ścian

K), oraz radon uwalniany ze ścian

budynków, wody i naturalnych paliw

budynków, wody i naturalnych paliw

podczas ich spalania.

podczas ich spalania.

Sztuczne źródła:

Sztuczne źródła:

•

aparatura rentgenowska -

aparatura rentgenowska -

diagnostyczna i terapeutyczna oraz

diagnostyczna i terapeutyczna oraz

przemysłowa, kineskopy

przemysłowa, kineskopy

telewizyjne, prostowniki próżniowe,

telewizyjne, prostowniki próżniowe,

betatrony, akceleratory

betatrony, akceleratory

•

izotopy promieniotwórcze - "bomby"

izotopy promieniotwórcze - "bomby"

kobaltowe lub cezowe, igły radowe,

kobaltowe lub cezowe, igły radowe,

mierniki lub czujniki stosowane w

mierniki lub czujniki stosowane w

przemyśle (gęstościomierze,

przemyśle (gęstościomierze,

pojemnościomierze, wagi

pojemnościomierze, wagi

izotopowe, czujniki dymu itp.),

izotopowe, czujniki dymu itp.),

znakowanie radioizotopowe.

znakowanie radioizotopowe.

Dawka
( Sv)

Efekty

0,05-0,2

Efekty opóźnione i zaburzenia
chromosomalne

0,25-1,0

Zmiany we krwi

Ponad 0,5 Możliwa chwilowa niepłodność u mężczyzn

1-2

Wymioty, biegunka, mniejsza odporność,
zahamowanie rozrostu kości

2-3

Silna choroba popromienna, 25% zgony

Ponad 3

Całkowita niepłodność u kobiet

3-4

Zniszczenie szpiku i miąższu kostnego, 50%
szansa na przeżycie

4-10

Ostra choroba, śmierć 80%
napromieniowanych

Choroba popromienna

Choroba popromienna

:

:

•

okres prodromalny (wstępny)- wymioty,

okres prodromalny (wstępny)- wymioty,

zawroty i ból głowy, uczucie zmęczenia,

zawroty i ból głowy, uczucie zmęczenia,

apatia i senność lub podniecenie,

apatia i senność lub podniecenie,

pragnienie, brak apetytu, biegunka

pragnienie, brak apetytu, biegunka

•

Okres utajenia

Okres utajenia

•

Ostre objawy- gorączka, bóle

Ostre objawy- gorączka, bóle

głowy,zmiany we krwi,szpiku

głowy,zmiany we krwi,szpiku

wypadanie włosów, wybroczyny

wypadanie włosów, wybroczyny

skórne

skórne





oparzenia, pęcherze

oparzenia, pęcherze

•

Ozdrowienie lub śmierć

Ozdrowienie lub śmierć

Statystyczny Polak otrzymuje rocznie

ze wszystkich źródeł promieniowania

dawkę ok.

3.5 mSv

, w tym 80% - to

dawka ze źródeł naturalnych, a

pozostałe 20% - ze źródeł sztucznych.

Dodatkowa dawka dla przeciętnego

człowieka nie powinna przekraczać

1

mSv

w ciągu roku.

Główna zasada ochrony

Główna zasada ochrony

przed

przed

promieniowaniem:

promieniowaniem:

•

jeśli musimy poddać się działaniu

jeśli musimy poddać się działaniu

promieniowania, to dawki powinny być tak

promieniowania, to dawki powinny być tak

małe, jak jest to w rozsądny sposób osiągalne

małe, jak jest to w rozsądny sposób osiągalne

•

nie dotykamy preparatów

nie dotykamy preparatów

promieniotwórczych - oznaczonych czerwoną

promieniotwórczych - oznaczonych czerwoną

"koniczynką" na żółtym tle,

"koniczynką" na żółtym tle,

•

trzymać się jak najdalej od źródeł

trzymać się jak najdalej od źródeł

promieniowania i przebywać w ich pobliżu jak

promieniowania i przebywać w ich pobliżu jak

najkrócej

najkrócej

•

jeżeli jest to możliwe stosować za każdym

jeżeli jest to możliwe stosować za każdym

razem osłony

razem osłony

Czarnobyl:

Czarnobyl:

•

promieniowanie 200 razy silniejsze niż

promieniowanie 200 razy silniejsze niż

w Hiroszimie i Nagasaki

w Hiroszimie i Nagasaki

•

150 tyś. km2 skażonego

150 tyś. km2 skażonego

terenu(Ukraina, Białoruś, Rosja)

terenu(Ukraina, Białoruś, Rosja)

•

W ciągu 11 lat na chorobę

W ciągu 11 lat na chorobę

popromienną zmarło 22 tyś. ludzi

popromienną zmarło 22 tyś. ludzi

•

100 tyś zostało inwalidami

100 tyś zostało inwalidami

•

Promieniowanie zostanie tam 48 tyś

Promieniowanie zostanie tam 48 tyś

lat

lat

•

Ludzie mogą tam zamieszkać za 900

Ludzie mogą tam zamieszkać za 900

lat!!

lat!!