Systemy 

Operacyjne

Wykład 3

 

 

Windows XP jest powszechnie 
wykorzystywanym systemem operacyjnym dla 
komputerów klasy PC. System operacyjny 
znaczy w przybliżeniu zespół programów 
zarządzający naszym komputerem i niezbędny 
do jego uruchomienia i prawidłowego 
funkcjonowania
System operacyjny organizuje współdziałanie 
wszystkich elementów naszego komputera (np. 
karty dźwiękowej, graficznej czy sieciowej) 
oraz interpretuje polecenia wydawane przez 
użytkownika. Zajmuje się także 
"nadzorowaniem" programów użytkowych 
zainstalowanych przez nas.
Windows XP jest graficznym środowiskiem 
pracy i dostarczany jest użytkownikowi wraz z 
kilkoma programami (aplikacjami).

Wstęp

 

 

System operacyjny Windows XP jest 
wyposażony w wiele narzędzi ułatwiających 
pracę. Narzędziami tymi są: edytor tekstów 
WordPad (służący do tworzenia i edycji 
tekstów), edytor rysunków Paint (służący do 
tworzenia i edycji rysunków), Kalkulator, 
Notatnik itd. Zawarte są one w menu 
Akcesoria. Każdy użytkownik, z racji swego 
zawodu i zainteresowań, będzie korzystać z 
innych narzędzi. Zatem szczegółowo omówiono 
jedynie narzędzia najbardziej złożone i często 
wykorzystywane. Pozostałe elementy 
uruchamia się i obsługuje w bardzo podobny 
sposób.

Wstęp c.d..

 

 

Służy do tworzenia 
rysunków i ich 
wstawianie do 
dokumentu
Znajdują się w nim 
narzędzia do 
rysowania 
rysunków. Pozwala 
on na tworzenie i 
wstawianie do 
tekstu nowej 
grafiki, a także na 
edycję grafiki już 
istniejącej w 
dokumencie.

Okno edytora rysunków 
Paint.

Edytor rysnków Paint

 

 

gwiazdka  - służy do zaznaczania obszaru 
nieregularnego,
wykropkowany prostokąt - służy do zaznaczania 
obszaru prostokątnego w celu jego skopiowania, 
wycięcia lub dalszej edycji. Obiekt zostaje 
wówczas otoczony linią przerywaną z małymi 
kwadracikami,
gumka - służy do wymazywania zbędnych 
fragmentów rysunku,
kałamarz  - pozwala na zamalowanie wybranym 
kolorem większej powierzchni rysunku,
pipeta  - służy do pobierania koloru z jednego 
obszaru rysunku, aby przydzielić go innemu 
elementowi rysunku,
lupa  - służy do powiększania zaznaczonego 
fragmentu rysunku, 
ołówek  - służy do rysowania krzywych o 
dowolnych kształtach, 

Znaczenie ikon w edytorze Paint

 

 

pędzel  - służy do malowania grubych krzywych 
o dowolnych kształtach,
spray  - służy do rysowania wzorów do złudzenia 
przypominających rysowanie sprayem,   
litera A  - służy do wprowadzania tekstu,
linia prosta  - pozwala na rysowanie prostych,
krzywa - służy do rysowania krzywych o 
określonym kształcie,
prostokąt - pozwala na rysowanie prostokątów i 
kwadratów,
wielokąt - służy do rysowania tego typu figur,
elipsa - służy do rysowania okręgów,
zaokrąglony prostokąt - pozwala na rysowanie 
tego typu figur.

Znaczenie ikon w edytorze Paint c.d..

 

 

W dolnej części okna znajduje się obszar, w którym 
można wybrać grubość linii bądź kolor tła rysunku, a 
na dole okna znajduje się dostępna paleta kolorów

Menu główne okna umożliwia wszechstronną edycję 
tworzonego obiektu.

Znaczenie ikon w edytorze Paint c.d..

 

 

   Tworzenie skrótów, zmiana zawartości pulpitu oraz 
menu Start to istotne elementy dostosowywania pracy 
systemu do indywidualnych potrzeb każdego 
użytkownika. Twórcy systemu Windows zadbali o 
wrażenia estetyczne użytkowników systemu.

Dlatego, oprócz możliwości zmiany wyglądu pulpitu, 

sposobu wyświetlania okien itp., Windows oferuje 

możliwość zmiany kształtu kursora czy też sposobu 

prezentacji ikon w oknach. I znowu gama możliwości 

jest tak bogata, że zamieszczone tutaj ćwiczenia 

stanowią jedynie ich drobną część.

Tworzenie skrótów

 

 

   Obsługa systemu

System  Windows  w  swej  przebogatej  ofercie 
możliwości 

umożliwia 

także 

wszechstronne 

zarządzanie 

napędami 

(dyskami). 

Oprócz 

formatowania  i  kompresowania  umożliwia  też  ich 
przegląd  w  poszukiwaniu  ewentualnych  błędów  w 
zapisie  plików  lub  usterek  powierzchni  dysku. 
Pożytecznym  narzędziem  jest  także  Defragmentator 
dysków, który umożliwia porządkowanie zapisu plików 
na dysku w sytuacji, gdy jest ich tam wiele.

Harmonogram zadań

Harmonogram  zadań  umożliwia  zaprogramowanie  z 
wyprzedzeniem 

i 

zautomatyzowanie 

wielu 

pracochłonnych  i  nudnych  czynności,  jak  np. 
dokonywanie systematycznej konserwacji systemu czy 
testowania  dysków  w  poszukiwaniu  błędów.  Można 
także  np.  zlecić  temu  programowi  sprawdzanie,  czy 
nie  przyszła  do  nas  jakaś  wiadomość  pocztą 
elektroniczną.

Obsługa systemu. Harmonogram zadań

 

 

Sformatowanie dysku powoduje usunięcie wszystkich 
zapisanych na nim informacji. Nie można ich już 
odzyskać.
Każdy dysk twardy  lub dyskietkę, przed użyciem 
poddaje się formatowaniu. Proces  ten polega  
podzieleniu dysku lub dyskietki na niewielkie 
segmenty zwane sektorami.. Są rozmieszczone wzdłuż 
koncentrycznych ścieżek.  Sektory są niewielkie w 
jednym  można zapisać tylko 512  bajtów.
Podczas   formatowania dysku tworzona jest tzw. 
Tablica alokacji plików FAT której parametry zależą od 
przyjętego systemu plików.
Tablica alokacji plików określa ułożenie pliku na 
dysku. Są one  zazwyczaj dwie umieszczane jedna po 
drugiej.

sektory

ścieżki

Formatowanie dysku

 

 

W systemie Windows możemy przechowywać dane na 
dyskach twardych sformatowanych w jednym z trzech 
systemów plików: FAT (ang. File Allocation Table), 
FAT32 lub NTFS. 
Podstawowymi terminami opisującymi dyski twarde są 
sektory i jednostki alokacji. Dane na każdym dysku 
twardym zapisywane są w sektorach, po 512 bajtów 
każdy. Skoro rozmiary dysków przekraczają 100 GB, to 
na tak dużym dysku utworzonych jest około 210 
milionów sektorów. Numerowanie i śledzenie tak dużej 
liczby sektorów może być dla systemu plików 
zadaniem przekraczającym jego możliwości. W celu 
poprawienia wydajności pracy dysku twardego, 
sektory zostały połączone w grupy zwane jednostkami 
alokacji (ang. Clusters).

Wybór systemu plików

 

 

Standardowy system plików FAT wykorzystuje 
adresowanie 16-bitowe, czyli możliwe jest 
zaadresowanie maksymalnie 65 535 jednostek 
alokacji. Rozmiar jednostki alokacji jest stały i zostaje 
określony na podstawie wielkości dysku podczas jego 
formatowania.
System FAT cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku mniejszy niż 2 
GB.
- kompatybilność ze starszymi systemami 
operacyjnymi firmy Microsoft.
- maksymalny rozmiar jednostki alokacji mniejszy niż 
64 KB.

FAT

 

 

Microsoft wprowadził system plików FAT32 w 
Windows 95 OSR2. System ten wykorzystuje 
trzydziestodwubitową tablicę FAT powiększając 
maksymalny rozmiar dysku do około 4 GB. 
Wcześniejsze wersje systemów operacyjnych firmy 
Microsoft nie są w stanie odczytać danych zapisanych 
na tak sformatowanym dysku.
Chociaż teoretycznie górny rozmiaru woluminu FAT32 
wynosi 8 TB, praktyczne maksymalny rozmiar 
woluminu FAT32 dla Windows XP wynosi 32 GB, co 
umożliwia zapis całej tablicy FAT w pamięci 
podręcznej i poprawę wydajność dysku twardego.
System FAT32 cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku mniejszy niż 32 
GB.
- mniejszy rozmiar tworzonych jednostek alokacji.
- rozmiar jednostki alokacji większy niż 4 KB i 
mniejszy niż 32 KB.

FAT32

 

 

W systemie plików NT zastosowano adresowanie 64-bitowe, 
co teoretyczny umożliwia utworzenie dysku o wielkości około 
16 heksabajtów, ale w praktyce stosuje się ograniczenie 
maksymalnego rozmiaru woluminu do 2 TB.
System NTFS cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku przekraczający 32 GB.
- odporność na błędy. System Windows XP jest w stanie 
wykryć uszkodzone sektory, przenieść dane w inny obszar 
dysku i oznaczyć te sektory jako uszkodzone, co spowoduje, że 
nie będą dłużej używane.
- zwiększone bezpieczeństwo. Dzięki nadawaniu praw do 
plików oraz folderów oraz dzięki możliwości zaszyfrowania 
danych przechowywanych na dyskach NTFS za pomocą 
mechanizmu EFS (ang. Encrypting File System)5 informacje 
są chronione przed dostępem niepowołanych osób.
- zarządzanie wolnym miejscem. Na dyskach NTFS można 
zakładać limity ograniczające maksymalną ilość 
przechowywanych przez danego użytkownika danych.
- lepsze wykorzystanie przestrzeni dysku. Jednostki alokacji 
na dysku tej samej wielkości sformatowanym w systemie 
NTFS są średnio cztery razy mniejsze niż w przypadku 
sformatowania dysku w systemie FAT32.

NTFS

 

 

Wszyscy 

użytkownicy 

zdają 

sobie 

sprawę 

z 

niebezpieczeństw,  jakie  niesie  za  sobą  błąd  w  zapisie 
pliku.  Możemy  wówczas  utracić  nawet  wszystkie 
zawarte  w  nim  informacje.  Błędy  takie  zdarzają  się 
bardzo  często  na  przykład  po  operacji  kasowania 
wielu  plików  czy  folderów.  Narzędzie  ScanDisk  w 
systemie  Windows  służy  do  wyszukiwania  błędów  w 
plikach, folderach oraz błędów powierzchni dysku. 

Testy dysku

 

 

Pliki są zapisywane na dysku w zależności od wolnego 
na  nim  miejsca.  Często  zdarza  się,  że  plik,  który  jest 
zbyt duży, aby zmieścił się w jednym ciągłym obszarze 
dysku,  zostaje  pofragmentowany,  czyli  podzielony  na 
fragmenty,  które  są  zapisywane  w  różnych  obszarach 
dysku.  Dostęp  do  takiego  pliku  trwa  znacznie  dłużej 
niż  do  pliku,  który  nie  został  pofragmentowany. 
Defragmentator dysku pozwala uporządkować pliki na 
dysku w ten sposób, że zostają one zapisane w ciągłym 
obszarze dysku, a ewentualne wolne miejsca na dysku 
również  znajdują  się  w  jednym  obszarze.  Znacznie 
przyspiesza to działanie dysku twardego.  

Defragmentacja dysku

 

 

Obiekty można przeglądać za pomocą Mój komputer.

Informacje zapisywane są na dysku:
·

Pliki  –  zbiór  powiązanych  logicznie  informacji, 

zapisanych  na  dysku,  przeznaczonych  dla  komputera 
lub  powstałych  w  wyniku  jego  pracy.  Wszystkie 
dokumenty  zapisuje  się  w  pamięci  zewnętrznej  w 
postaci pliku.
·

Foldery  –  foldery  umożliwiają  uporządkowanie 

informacji  zapisanych  w  plikach  na  dysku,  ich 
tematyczne  uporządkowanie  oraz  oddzielenie  plików 
powstałych w różnych aplikacjach
Aplikacja – główny plik danego programu (najczęściej 
*.EXE, *.COM)

Obiekty systemu Windows. Pliki i foldery

 

 

Przy tworzeniu nowego pliku ważne są:
nazwa
data utworzenia
wielkość

Pliki i foldery