Systemy

Operacyjne

Wykład 3

Windows XP jest powszechnie
wykorzystywanym systemem operacyjnym dla
komputerów klasy PC. System operacyjny
znaczy w przybliżeniu zespół programów
zarządzający naszym komputerem i niezbędny
do jego uruchomienia i prawidłowego
funkcjonowania
System operacyjny organizuje współdziałanie
wszystkich elementów naszego komputera (np.
karty dźwiękowej, graficznej czy sieciowej)
oraz interpretuje polecenia wydawane przez
użytkownika. Zajmuje się także
"nadzorowaniem" programów użytkowych
zainstalowanych przez nas.
Windows XP jest graficznym środowiskiem
pracy i dostarczany jest użytkownikowi wraz z
kilkoma programami (aplikacjami).

Wstęp

System operacyjny Windows XP jest
wyposażony w wiele narzędzi ułatwiających
pracę. Narzędziami tymi są: edytor tekstów
WordPad (służący do tworzenia i edycji
tekstów), edytor rysunków Paint (służący do
tworzenia i edycji rysunków), Kalkulator,
Notatnik itd. Zawarte są one w menu
Akcesoria. Każdy użytkownik, z racji swego
zawodu i zainteresowań, będzie korzystać z
innych narzędzi. Zatem szczegółowo omówiono
jedynie narzędzia najbardziej złożone i często
wykorzystywane. Pozostałe elementy
uruchamia się i obsługuje w bardzo podobny
sposób.

Wstęp c.d..

Służy do tworzenia
rysunków i ich
wstawianie do
dokumentu
Znajdują się w nim
narzędzia do
rysowania
rysunków. Pozwala
on na tworzenie i
wstawianie do
tekstu nowej
grafiki, a także na
edycję grafiki już
istniejącej w
dokumencie.

Okno edytora rysunków
Paint.

Edytor rysnków Paint

gwiazdka - służy do zaznaczania obszaru
nieregularnego,
wykropkowany prostokąt - służy do zaznaczania
obszaru prostokątnego w celu jego skopiowania,
wycięcia lub dalszej edycji. Obiekt zostaje
wówczas otoczony linią przerywaną z małymi
kwadracikami,
gumka - służy do wymazywania zbędnych
fragmentów rysunku,
kałamarz - pozwala na zamalowanie wybranym
kolorem większej powierzchni rysunku,
pipeta - służy do pobierania koloru z jednego
obszaru rysunku, aby przydzielić go innemu
elementowi rysunku,
lupa - służy do powiększania zaznaczonego
fragmentu rysunku,
ołówek - służy do rysowania krzywych o
dowolnych kształtach,

Znaczenie ikon w edytorze Paint

pędzel - służy do malowania grubych krzywych
o dowolnych kształtach,
spray - służy do rysowania wzorów do złudzenia
przypominających rysowanie sprayem,
litera A - służy do wprowadzania tekstu,
linia prosta - pozwala na rysowanie prostych,
krzywa - służy do rysowania krzywych o
określonym kształcie,
prostokąt - pozwala na rysowanie prostokątów i
kwadratów,
wielokąt - służy do rysowania tego typu figur,
elipsa - służy do rysowania okręgów,
zaokrąglony prostokąt - pozwala na rysowanie
tego typu figur.

Znaczenie ikon w edytorze Paint c.d..

W dolnej części okna znajduje się obszar, w którym
można wybrać grubość linii bądź kolor tła rysunku, a
na dole okna znajduje się dostępna paleta kolorów

Menu główne okna umożliwia wszechstronną edycję
tworzonego obiektu.

Znaczenie ikon w edytorze Paint c.d..

Tworzenie skrótów, zmiana zawartości pulpitu oraz
menu Start to istotne elementy dostosowywania pracy
systemu do indywidualnych potrzeb każdego
użytkownika. Twórcy systemu Windows zadbali o
wrażenia estetyczne użytkowników systemu.

Dlatego, oprócz możliwości zmiany wyglądu pulpitu,

sposobu wyświetlania okien itp., Windows oferuje

możliwość zmiany kształtu kursora czy też sposobu

prezentacji ikon w oknach. I znowu gama możliwości

jest tak bogata, że zamieszczone tutaj ćwiczenia

stanowią jedynie ich drobną część.

Tworzenie skrótów

Obsługa systemu

System Windows w swej przebogatej ofercie
możliwości

umożliwia

także

wszechstronne

zarządzanie

napędami

(dyskami).

Oprócz

formatowania i kompresowania umożliwia też ich
przegląd w poszukiwaniu ewentualnych błędów w
zapisie plików lub usterek powierzchni dysku.
Pożytecznym narzędziem jest także Defragmentator
dysków, który umożliwia porządkowanie zapisu plików
na dysku w sytuacji, gdy jest ich tam wiele.

Harmonogram zadań

Harmonogram zadań umożliwia zaprogramowanie z
wyprzedzeniem

i

zautomatyzowanie

wielu

pracochłonnych i nudnych czynności, jak np.
dokonywanie systematycznej konserwacji systemu czy
testowania dysków w poszukiwaniu błędów. Można
także np. zlecić temu programowi sprawdzanie, czy
nie przyszła do nas jakaś wiadomość pocztą
elektroniczną.

Obsługa systemu. Harmonogram zadań

Sformatowanie dysku powoduje usunięcie wszystkich
zapisanych na nim informacji. Nie można ich już
odzyskać.
Każdy dysk twardy lub dyskietkę, przed użyciem
poddaje się formatowaniu. Proces ten polega
podzieleniu dysku lub dyskietki na niewielkie
segmenty zwane sektorami.. Są rozmieszczone wzdłuż
koncentrycznych ścieżek. Sektory są niewielkie w
jednym można zapisać tylko 512 bajtów.
Podczas formatowania dysku tworzona jest tzw.
Tablica alokacji plików FAT której parametry zależą od
przyjętego systemu plików.
Tablica alokacji plików określa ułożenie pliku na
dysku. Są one zazwyczaj dwie umieszczane jedna po
drugiej.

sektory

ścieżki

Formatowanie dysku

W systemie Windows możemy przechowywać dane na
dyskach twardych sformatowanych w jednym z trzech
systemów plików: FAT (ang. File Allocation Table),
FAT32 lub NTFS.
Podstawowymi terminami opisującymi dyski twarde są
sektory i jednostki alokacji. Dane na każdym dysku
twardym zapisywane są w sektorach, po 512 bajtów
każdy. Skoro rozmiary dysków przekraczają 100 GB, to
na tak dużym dysku utworzonych jest około 210
milionów sektorów. Numerowanie i śledzenie tak dużej
liczby sektorów może być dla systemu plików
zadaniem przekraczającym jego możliwości. W celu
poprawienia wydajności pracy dysku twardego,
sektory zostały połączone w grupy zwane jednostkami
alokacji (ang. Clusters).

Wybór systemu plików

Standardowy system plików FAT wykorzystuje
adresowanie 16-bitowe, czyli możliwe jest
zaadresowanie maksymalnie 65 535 jednostek
alokacji. Rozmiar jednostki alokacji jest stały i zostaje
określony na podstawie wielkości dysku podczas jego
formatowania.
System FAT cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku mniejszy niż 2
GB.
- kompatybilność ze starszymi systemami
operacyjnymi firmy Microsoft.
- maksymalny rozmiar jednostki alokacji mniejszy niż
64 KB.

FAT

Microsoft wprowadził system plików FAT32 w
Windows 95 OSR2. System ten wykorzystuje
trzydziestodwubitową tablicę FAT powiększając
maksymalny rozmiar dysku do około 4 GB.
Wcześniejsze wersje systemów operacyjnych firmy
Microsoft nie są w stanie odczytać danych zapisanych
na tak sformatowanym dysku.
Chociaż teoretycznie górny rozmiaru woluminu FAT32
wynosi 8 TB, praktyczne maksymalny rozmiar
woluminu FAT32 dla Windows XP wynosi 32 GB, co
umożliwia zapis całej tablicy FAT w pamięci
podręcznej i poprawę wydajność dysku twardego.
System FAT32 cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku mniejszy niż 32
GB.
- mniejszy rozmiar tworzonych jednostek alokacji.
- rozmiar jednostki alokacji większy niż 4 KB i
mniejszy niż 32 KB.

FAT32

W systemie plików NT zastosowano adresowanie 64-bitowe,
co teoretyczny umożliwia utworzenie dysku o wielkości około
16 heksabajtów, ale w praktyce stosuje się ograniczenie
maksymalnego rozmiaru woluminu do 2 TB.
System NTFS cechuje:
- maksymalny rozmiar partycji dysku przekraczający 32 GB.
- odporność na błędy. System Windows XP jest w stanie
wykryć uszkodzone sektory, przenieść dane w inny obszar
dysku i oznaczyć te sektory jako uszkodzone, co spowoduje, że
nie będą dłużej używane.
- zwiększone bezpieczeństwo. Dzięki nadawaniu praw do
plików oraz folderów oraz dzięki możliwości zaszyfrowania
danych przechowywanych na dyskach NTFS za pomocą
mechanizmu EFS (ang. Encrypting File System)5 informacje
są chronione przed dostępem niepowołanych osób.
- zarządzanie wolnym miejscem. Na dyskach NTFS można
zakładać limity ograniczające maksymalną ilość
przechowywanych przez danego użytkownika danych.
- lepsze wykorzystanie przestrzeni dysku. Jednostki alokacji
na dysku tej samej wielkości sformatowanym w systemie
NTFS są średnio cztery razy mniejsze niż w przypadku
sformatowania dysku w systemie FAT32.

NTFS

Wszyscy

użytkownicy

zdają

sobie

sprawę

z

niebezpieczeństw, jakie niesie za sobą błąd w zapisie
pliku. Możemy wówczas utracić nawet wszystkie
zawarte w nim informacje. Błędy takie zdarzają się
bardzo często na przykład po operacji kasowania
wielu plików czy folderów. Narzędzie ScanDisk w
systemie Windows służy do wyszukiwania błędów w
plikach, folderach oraz błędów powierzchni dysku.

Testy dysku

Pliki są zapisywane na dysku w zależności od wolnego
na nim miejsca. Często zdarza się, że plik, który jest
zbyt duży, aby zmieścił się w jednym ciągłym obszarze
dysku, zostaje pofragmentowany, czyli podzielony na
fragmenty, które są zapisywane w różnych obszarach
dysku. Dostęp do takiego pliku trwa znacznie dłużej
niż do pliku, który nie został pofragmentowany.
Defragmentator dysku pozwala uporządkować pliki na
dysku w ten sposób, że zostają one zapisane w ciągłym
obszarze dysku, a ewentualne wolne miejsca na dysku
również znajdują się w jednym obszarze. Znacznie
przyspiesza to działanie dysku twardego.

Defragmentacja dysku

Obiekty można przeglądać za pomocą Mój komputer.

Informacje zapisywane są na dysku:
·

Pliki – zbiór powiązanych logicznie informacji,

zapisanych na dysku, przeznaczonych dla komputera
lub powstałych w wyniku jego pracy. Wszystkie
dokumenty zapisuje się w pamięci zewnętrznej w
postaci pliku.
·

Foldery – foldery umożliwiają uporządkowanie

informacji zapisanych w plikach na dysku, ich
tematyczne uporządkowanie oraz oddzielenie plików
powstałych w różnych aplikacjach
Aplikacja – główny plik danego programu (najczęściej
*.EXE, *.COM)

Obiekty systemu Windows. Pliki i foldery

Przy tworzeniu nowego pliku ważne są:
nazwa
data utworzenia
wielkość

Pliki i foldery