ZROWE SERCE

ZROWE SERCE

ŻYJ DŁUŻEJ I CZUJ SIĘ LEPIEJ

ŻYJ DŁUŻEJ I CZUJ SIĘ LEPIEJ

SPIS TREŚCI

SPIS TREŚCI

Zdrowe serce

1.

Po co dbać o serce?

2.

Czynniki ryzyka

•

Czynniki niekontrolowane, które trzeba

ocenić

•

Czynniki kontrolowane, które można

opanować

3.

Twój własny program zdrowego serca

4.

Bierz się do działania!

PO CO DBAĆ O SERCE

PO CO DBAĆ O SERCE

?

?

Twoje serce

 Ludzkie serce ma jedynie wielkość pięści, ale jest najsilniejszym

mięśniem ciała.

 Z każdym swoim uderzeniem serce pompuje krew, przenosząc tlen

i składniki odżywcze do wszystkich części ciała.

 Serce uderza około 70 razy

na minutę u osoby w stanie
spoczynku.

 Rytm serca wzrasta, kiedy

jesteśmy aktywni lub
odczuwamy silne emocje.

Prawe

płuco

Lewe

płuco

PO CO DBAĆ O SERCE

PO CO DBAĆ O SERCE

?

?

Co to jest choroba układu sercowo-naczyniowego?

 Choroba układu sercowo-naczyniowego to szeroki termin opisujący szereg

chorób dotykających serca lub naczyń krwionośnych.

 Jest ona wiodącą przyczyną śmierci w Stanach Zjednoczonych

1

, Anglii,

Kanadzie oraz Walii

2

, zabijając jedną osobę co 34 sekundy w samych

Stanach Zjednoczonych

3

. Dotyczy to także wielu innych krajów.

1. Miniño, et al. "Deaths: Final data for 2004" CDC, Division of Vital Statistics. USA, 2007.
2. UK Government National Statistics. Press Release, 25 May 2006.
3. Hitti, Miranda. "Heart Disease Kills Every 34 Seconds in U.S.", Fox News-WebMD. USA, 2004.

 Dwa najbardziej powszechne

rodzaje choroby układu

sercowo-naczyniowego to:

• Ataki serca

• Zawały

Zablokowane naczynie

krwionośne

Atak serca

PO CO DBAĆ O SERCE

PO CO DBAĆ O SERCE

?

?

Co powoduje ataki i zawały serca?

 Zator uniemożliwiający przepływ krwi do serca lub mózgu.

 Najczęściej zator powodowany jest

przez odkładanie się osadów
tłuszczowych na wewnętrznych
ściankach naczyń krwionośnych
zasilających serce lub mózg,
wywołując:

• Ich zwężenie i zmniejszenie

elastyczności, stwardnienie

(miażdżyca).

• Zwiększenia prawdopodobieństwa

zablokowania przez skrzepy krwi.

 Dostarczanie krwi do serca lub

mózgu jest zmniejszone.

 Następuje uszkodzenie serca i

mózgu.

Niedokrwienny

zawał serca

Skrzep krwi
zatrzymuje dopływ
krwi do obszaru
mózgu

PO CO DBAĆ O SERCE

PO CO DBAĆ O SERCE

?

?

Choroba układu sercowo-naczyniowego spowodowała już:

 30% wszystkich zgonów na świecie w roku 2005

– Światowa Organizacja Zdrowia

 31% przedwczesnych zgonów u mężczyzn oraz 23% u kobiet

–British Heart Foundation, 2007

 49% (prawie połowę) wszystkich zgonów w Europie

– HeartStats.org

 32% zgonów u mężczyzn oraz 34%

zgonów u kobiet w Kanadzie; więcej
zgonów niż z powodu jakiejkolwiek innej
choroby

–Heart and Stroke Foundation of Canada,

2002

 1 na 5 zgonów u mężczyzn oraz 1 na

6 zgonów u kobiet w Wielkiej Brytanii
w roku 2005, będąc najczęstszą przyczyną
śmierci w Wielkiej Brytanii

–British Heart

Foundation statistics, 2007 Edition

PO CO DBAĆ O SERCE

PO CO DBAĆ O SERCE

?

?

© World Health Organization
The age-standardized mortality rate is a weighted average of the age-specific

mortality rates per 100 000 persons, where the weights are the proportions of

persons in the corresponding age groups of the WHO standard population.

PO CO DBAĆ O SERCE

PO CO DBAĆ O SERCE

?

?

Dlaczego jest to ważne?

 Blisko

dwie trzecie

osób, które miały atak serca,

umiera

zanim może

otrzymać pomoc medyczną. WHO przewiduje

11,1 miliona zgonów

z

powodu choroby wieńcowej w roku 2020.

– Światowa Organizacja Zdrowia

 15 milionów osób co roku ma zawał a

5 milionów

pozostaje jako osoby

trwale niepełnosprawne

, według szacunków WHO.

–Atlas of Heart Disease and Stroke, WHO, September 2004

Choroba układu sercowo-

naczyniowego dotyka osoby w
szczytowym okresie życia,

zakłócając przyszłość
rodzin

zależnych od nich oraz

osłabiając rozwój krajów
pozbawiając ich pracowników w
najbardziej produktywnym wieku.

–

Światowa Organizacja Zdrowia

CZYNNIKI RYZYKA

CZYNNIKI RYZYKA

Czy jesteś

zagrożony?

Uncontrollable

Risk Factors

 Gender
 Age
 Genetic Factors

• Family History

• Race

Controllable

Risk Factors

Poor lifestyle choices:
 Smoking & tobacco use
 Unhealthy diet
 Lack of physical activity

These lead to 3 serious

physical conditions:

 High blood pressure

–Hypertension

 High blood sugar

–Diabetes

 High blood fats

–Hyperlipidaemia

CZYNNIKI RYZYKA

CZYNNIKI RYZYKA

Wiele rzeczy zwiększa prawdopodobieństwo ataku lub zawału
serca. Mówi się o nich czynniki ryzyka:

Niekontrolowan

e czynniki

ryzyka

• Płeć
• Wiek
• Czynniki genetyczne

• Historia rodziny

• Rasa

Kontrolowane czynniki

ryzyka

Zły styl życia

• Palenie i spożywanie tytoniu
• Niezdrowa dieta
• Brak aktywności fizycznej

Te 3 czynniki prowadzą do
poważnych stanów:
•Wysokie ciśnienie krwi

– nadciśnienie

tętnicze

•Wysoki poziom cukru we krwi

–

cukrzyca

•Wysoki poziom tłuszczów we
krwi

- hyperlipidemia

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Płeć  Bycie mężczyzną

• Mężczyźni

mają większe ryzyko ataku serca niż

kobiety, i mają ataki wcześniej w swoim życiu.

 Po menopauzie

umieralność

kobiet

na choroby serca
wzrasta.

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Wiek  Starzenie się

• Ponad 83% osób umierających na chorobę wieńcową ma

65 lub więcej lat

.

 W starszym wieku,

kobiety

przechodzące atak serca
zagrożone są większym
prawdopodobieństwem zgonu
niż mężczyźni.

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Czynniki genetyczne  Historia rodziny

• Dzieci

rodziców cierpiących na chorobę serca

zagrożone są większym prawdopodobieństwem wystąpienia jej u

nich.

• Większość osób z

mocną historią chorób serca w

rodzinie

ma jeden lub więcej czynników ryzyka. Tak jak nie

można kontrolować swojego wieku, płci i rasy, nie można

kontrolować historii swojej rodziny.

• Dlatego, jeszcze ważniejsze

jest, aby uwzględniać i

kontrolować jakiekolwiek

inne czynniki ryzyka,

które

występują.

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

NIEKONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Czynniki genetyczne  Rasa

Niektóre grupy etniczne mają wyższe ryzyko wystąpienia choroby
serca z powodu czynników kulturowych i genetycznych. Na
przykład:

• W Wielkiej Brytanii liczba wczesnych zgonów na choroby serca wśród

południowych Azjatów jest około 50% wyższa niż średnia dla Wielkiej
Brytanii.

• W USA Afroamerykanie mają wyższe ciśnienie krwi niż osoby rasy

białej oraz wyższe ryzyko choroby serca.

• Także USA, ryzyko choroby serca jest

wyższe wśród Meksykoamerykanów,

Indian, rodzimych Hawajczyków

oraz niektórych Azjoamerykanów.

Jest to częściowo spowodowane

wyższym wskaźnikiem występowania

otyłości i cukrzycy.

KONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

KONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Wybór złego stylu życia  Spożywanie tytoniu

• Dym tytoniowy jest pełen

substancji, które szkodzą

płucom, naczyniom krwionośnym oraz sercu.

• Palenie bardzo zwiększa prawdopodobieństwo

ataku lub

zawału serca

.

• Tytoń

powoduje

też

raka i

choroby płuc

, i szkodzi

dziecku w trakcie ciąży.

• Wdychanie dymu

tytoniowego

od innych

palaczy jest tak samo
szkodliwe, jak palenie.

KONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

KONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Wybór złego stylu życia

 Niezdrowa dieta

• Niezdrowa dieta to dieta z:

◦ Zbyt dużą ilością jedzenia (za dużo kalorii)
◦ Zbyt dużą ilością tłuszczu, cukru czy też soli
◦ Niewystarczającą ilością owoców i warzyw.

• Jeżeli będziesz dużo jadł i nie będziesz wystarczająco aktywny,

będziesz przybierał na wadze, powoli stając się

osobą z nadwagą

lub nawet

otyłą

.

• Nadwaga może prowadzić do cukrzycy, wysokiego ciśnienia krwi oraz

wysokiego poziomu tłuszczów we krwi. Te wszystkie problemy fizyczne

zwiększają ryzyko

ataku

i

zawału serca

.

• Ryzyko jest jeszcze wyższe, jeżeli nadmiar

tłuszczu gromadzi się wokół

talii

i w rejonie

brzucha

.

• Szczególnie jedzenie typu „

Fast Food

” :

◦ Zawiera duże ilości tłuszczu i cukru
◦ Zawiera bardzo duże ilości soli

(podnosi ciśnienie

krwi)

◦ Jest podawane z naładowanymi cukrem napojami

KONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

KONTROLOWANE CZYNNIKI RYZYKA

 Wybór złego stylu życia

 Brak aktywności fizycznej

• Brak aktywności bardzo zwiększa ryzyko ataku i zawału serca

• Aktywność fizyczna obniża ryzyko, ponieważ:

◦ Pomaga organizmowi w spalaniu cukrów i tłuszczów, utrzymując dobry ciężar ciała
◦ Obniża ciśnienie krwi
◦ Podnosi poziom tlenu w organizmie
◦ Zmniejsza stres
◦ Wzmacnia mięsień sercowy oraz kości
◦ Poprawia krążenie krwi oraz napięcie mięśniowe

• Inne korzyści pozostawania aktywnym to:

◦ Zmniejszenie ryzyka innych chorób, takich jak rak
◦ Lepsze samopoczucie oraz poczucie szczęścia
◦ Lepszy sen
◦ Więcej energii, pewności siebie oraz koncentracji

• Nie jest to tak skomplikowane: spacer, praca w

ogrodzie lub wykonywanie prac domowych przez co

najmniej 30 minut w większość dni tygodnia może

pomóc zapobiec atakowi i zawałowi serca.

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Przejmij

kontrolę!

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Zdrowe nawyki dla opanowania

kontrolowanych czynników ryzyka

Wybór złego stylu życia: Wybór mądrego stylu

życia:

 Palenie & spożywanie tytoniu



Przestań palić!

 Niezdrowa dieta



Jedz zdrowo!

 Brak aktywności fizycznej



Pozostawaj aktywny!

Remember that controlling your risk factors

helps prevent serious physical conditions:

 High blood pressure

–Hypertension

 High blood sugar

–Diabetes

 High blood fats

–Hyperlipidaemia

Pamiętaj, że kontrolowanie czynników ryzyka
pomaga w zapobieganiu poważnym stanom:

•Wysokie ciśnienie krwi

– nadciśnienie tętnicze

•Wysoki poziom cukru we krwi

– cukrzyca

•Wysoki poziom tłuszczów we krwi

-

hyperlipidemia

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Przestań palić!  Jeden z najważniejszych kroków



Postaraj się rzucić palenie jak najszybciej.



Korzyści z rzucenia: Rzucenie palenia w każdym wieku od razu powoduje korzyści dla

zdrowia:

•

Zmniejsza prawdopodobieństwo ataku lub zawału serca już od dnia rzucenia!

•

Zmniejsza prawdopodobieństwo innych problemów zdrowotnych, takich jak rak i choroby płuc



Inne korzyści z rzucenia: w ciągu kilku tygodni:

•

Poczujesz się mniej zmęczony i będziesz budził się z uczuciem większego odświeżenia

•

Będziesz miał więcej energii oraz lepsze krążenie krwi, ułatwiające chodzenie

•

Będziesz bardziej cieszył się jedzeniem (poprawi się twój zmysł smaku i węchu)

•

Będziesz lepiej pachniał i miał świeższy oddech

•

Zaoszczędzisz pieniądze

•

Przestaniesz narażać swoją rodzinę i przyjaciół na niebezpieczeństwo pochodzące ze strony dymu

tytoniowego

 Jak przestać? Jest wiele sposobów, aby to zrobić.

• Jest wiele sposobów: znajdź najlepszy dla siebie.
• Zanim spróbujesz rzucić, usiądź i sporządź plan.

◦ Wybierz pewien dzień, aby przestać całkowicie, i PRZESTAŃ.
◦ Ustal sobie cele.
◦ Uzyskaj wsparcie rodziny i przyjaciół. Poproś ich o pomoc.
◦ Zastanów się, co zrobisz, jeżeli poczujesz ochotę, żeby zapalić.

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Przestań palić!  Jeden z najważniejszych kroków
 Wskazówki przy rzucaniu nałogu tytoniowego:

•

Nigdy nie pozwalaj sobie na zapalenie „tylko jednego”

•

Zajmuj się czymś

•

Unikaj miejsc, w których paliłeś

•

Unikaj innych osób, które palą

•

W pierwszym tygodniu chodź wcześnie do łóżka, dużo odpoczywaj i unikaj stresu

•

Kontynuuj zmiany w swoim stylu życia przez kilka miesięcy po ustaniu ochoty na papierosa

•

Miej na uwadze swój cel i pomyśl o tym, co zyskasz

•

Odkładaj pieniądze, które zaoszczędzasz, i kup sobie prezent

•

Nie martw się, jeśli przybierzesz trochę na wadze. Możesz to kontrolować przy pomocy

zdrowego jedzenia i ćwiczeń. Najważniejszą rzeczą jest zaprzestanie spożywania tytoniu!

 Nie zniechęcaj się, jeżeli próbowałeś rzucić i

odniosłeś niepowodzenie.

• Wiele osób, którym udało się zaprzestać

spożywania tytoniu, musiało próbować kilka

razy zanim rzucili nałóg na dobre. Być może

tym razem spróbujesz innego podejścia. Ale

nie przestawaj próbować!

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Jedz zdrowo!

 „Weź 5” – Jedz pięć porcji

owoców

i

warzyw

każdego dnia

• Zawierają one substancje mogące pomagać w zapobieganiu atakom i zawałom

serca przez ochronę naczyń krwionośnych i serca oraz tkanki mózgowej.

 Unikaj dodawania

soli

do jedzenia oraz słonego jedzenia takiego jak:

• Dania konserwowe (jak pikle i solone ryby)
• Dania typu „Fast food” (jak frytki)
• Dania gotowe (jak mrożone dania obiadowe)

 Jedz więcej

włókien roślinnych, błonnika

• Źródła włókien roślinnych to fasola, soczewica, groch,

owies, owoce i warzywa.

 Jedz

tłuste ryby

co najmniej dwa razy na tydzień

• Zawierają „dobre” tłuszcze nazywane kwasami

tłuszczowymi omega-3, które zapobiegają skrzepom

krwi.

 Ogranicz

alkohol

• Nie musisz całkowicie unikać alkoholu.

• Mężczyźni nie powinny pić więcej niż dwa drinki

dziennie. Kobiety nie powinny pić więcej niż jeden

drink.

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Jedz zdrowo!

 Ogranicz

tłuste

dania

• Tłuszcze nasycone i tłuszcze trans podnoszą poziom

cholesterolu

i

zwiększają ryzyko choroby serca.

• Tłuszcze nienasycone wciąż sprawiają, że

przybierasz na wadze

.

Jedz je z umiarem.

 Wskazówki

kulinarne

dotyczące

ograniczania tłuszczów

• Stosuj tylko bardzo małą ilość oleju do

smażenia.

• Zamiast smażyć jedzenie, piecz, opiekaj,

gotuj, piecz na ruszcie, gotuj na parze,
zapiekaj, gotuj w wodzie lub w kuchence
mikrofalowej.

• Przed gotowaniem odcinaj tłuszcz i

zdejmuj skórę z mięsa.

• Jedz drób zamiast czerwonego mięsa,

jak wołowina, wieprzowina i baranina.

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Pozostawaj aktywny!

 Znaj swój

Wskaźnik Masy Ciała (BMI)

: Masz nadwagę czy jesteś otyły?

• Ryzyko wzrasta wraz ze wzrostem wskaźnika BMI
• Twój wskaźnik BMI powinien najlepiej pozostawać w granicach od 18,5 do 24,9 kg/m

2

 Unikaj

otyłości typu centralnego

(nadmiar tłuszczu w okolicy talii i brzucha)

• Utrzymuj obwód pasa poniżej 102 cm (mężczyźni) lub 88 cm (kobiety)

 Pozostawaj aktywny! Aktywność

• Obniża poziom cukru we krwi, ciśnienie krwi oraz

poziom tłuszczów we krwi

• Podnosi poziom tlenu w organizmie
• Pomagać stracić wagę i napina mięśnie
• Zmniejsza stres
• Wzmacnia serce, mięsnie i kości
• Poprawia krążenie krwi
• Zmniejsza także ryzyko zachorowania na różne

odmiany raka, takie jak rak okrężnicy i rak piersi,
sprawia, że czujesz się zdrowszy, pomaga dobrze
spać oraz poprawia stan umysłu.

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

TWÓJ WŁASNY PROGRAM

ZDROWEGO SERCA

ZDROWEGO SERCA

Pozostawaj aktywny!

 Aktywność fizyczna oznacza

każdą formę ćwiczeń lub ruchu

:

• Codzienne czynności, takie jak chodzenie, prace w ogrodzie lub prace domowe

• Zabawa z dziećmi

 Zastosuj

niewielkie zmiany

w swoich zwyczajach:

• Wchodź po schodach zamiast jeździć windą

• Do pracy chodź na piechotę zamiast jeździć samochodem

• Przede wszystkim, unikaj zbyt długiego siedzenia przed telewizorem lub Internetem

 Jak dużo aktywności fizycznej potrzebuję?

• Co najmniej

30 minut aktywności fizycznej

w

większość dni tygodnia.

• Możesz rozłożyć je na cały dzień.

• Zaczynaj powoli. Jeżeli poczujesz się źle, od razu idź

do lekarza.

• Trochę potu oraz drobna zadyszka charakteryzują

dobrą aktywność fizyczną.

• Stałość podniesie twoją kondycję.

• Jeżeli czujesz się dobrze, stopniowo zwiększaj

aktywność.

• Nie przestawaj. Pozostań aktywny na całe życie.

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

!

!

Bierz się do

działania!

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

!

!

 Wyobraź sobie, że mógłbyś spojrzeć 5 lat

w

przyszłość

…

• Znajdujesz się na oddziale intensywnej terapii, po przejściu

ataku lub zawału serca.

• Lekarz mówi twojej rodzinie, że prawdopodobieństwo zgonu

wynosi jeden do trzech.

Gdybyś mógł

uniknąć

tego losu poprzez

zmianę stylu życia, czy

zrobiłbyś to?

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

!

!

 Gdybyś wiedział, że, jeśli nie dokonasz tych zmian, możesz

zachorować tak poważnie na chorobę serca, że nie będziesz
mógł już dłużej pracować i utrzymywać rodziny…

…czy

dokonałbyś

ich?

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

BIERZ SIĘ DO DZIAŁANIA

!

!

Najprawdopodobniej…

DOKONAŁBYŚ

ZDROWE SERCE

ZDROWE SERCE

ŻYJ DŁUŻEJ I CZUJ SIĘ LEPIEJ

ŻYJ DŁUŻEJ I CZUJ SIĘ LEPIEJ

Dokonuj

mądrych

wyborów stylu życia,

aby dbać o swoje serce:

Przestań palić!

Jedz zdrowo!

Pozostawaj aktywny!

A zacznij już dzisiaj.

ZDROWE SERCE

ZDROWE SERCE

ŻYJ DŁUŻEJ I CZUJ SIĘ LEPIEJ

ŻYJ DŁUŻEJ I CZUJ SIĘ LEPIEJ

Dziękuję!

Dziękuję!

WIĘCEJ INFORMACJI

WIĘCEJ INFORMACJI



American Heart Association (AHA)

http://www.americanheart.org



British Heart Foundation

http://www.bhf.org.uk/



Center for Disease Control (CDC) (USA)

http://www.cdc.gov/



International Cardiovascular Health Alliance (ICHA)

http://www.hearthealthinternational.org/



Heart and Stroke Foundation (Canada)

http://ww2.heartandstroke.ca/splash/



Mayo Clinic Heart Disease Center

http://www.mayoclinic.com/health/heart-disease/HB99999



National Heart, Blood and Lung Institute (USA)

http://www.nhlbi.nih.gov/health/public/heart/index.htm



UK Government National Service Frameworks

http://www.dh.gov.uk/en/Healthcare



WebMD, Heart Disease Health Center

http://www.webmd.com/heart-disease



WHO Statistics Information System (WHOSIS)

http://www.who.int/whosis



World Health Organization (WHO)

http://www.who.int