Fizjologia górnych

dróg

oddechowych

Fizjologia nosa.



Początkowy odcinek drogi
oddechowej.



Narząd węchu.



Odruchy nosowe.



Rola jamy nosa i zatok
przynosowych.

Nos jako początkowy odcinek drogi

oddechowej.



przepływ powietrza przez nos – jedyna
fizjologiczna droga oddechowa



oddychanie przez usta w przypadku



wysokiej temperatury otoczenia



znacznego wysiłku fizycznego



niedrożności nosa z różnych przyczyn



chorób płuc i układu krążenia

Prąd powietrza przechodzącego
przez nos uwarunkowany jest:



ustawieniem ku dołowi nozdrzy
przednich



małym wlotem w porównaniu do dużego
wylotu



kształtem jamy nosowej



rozdzieleniem strumienia powietrza
przez małżowiny nosowe dolne

Budowa jamy nosowej.

Schemat przepływu powietrza

przez jamę nosa

Udział nosa w oporze dróg

oddechowych



udział nosa w całkowitym oporze
dróg oddechowych wynosi 30-64%



cieśń nosa i jej rola



wpływ oporu nosa na dole drogi
oddechowe

Cykl nosowy



przepływ powietrza odbywa się
naprzemiennie przez obie jamy nosa



Kayser, 1895 r.



Lillie, 1923 r.



występowanie w 80% populacji



czas trwania od 3 do 8 godzin

Powietrze przepływające przez

nos zostaje:



ogrzane



nawilżone



oczyszczone

Unaczynienie jam nosa

Ogrzewanie powietrza



przebieg naczyń od tyłu ku przodowi



ogrzewanie powietrza wskutek
oddawania ciepła przez krew krążącą w
splotach pseudojamistych



większe oddawanie ciepła w przypadku
przepływu turbulentnego



temperatura powietrza w nozdrzach
tylnych - od 32 do 34C

Nawilżanie powietrza



nasycenie wdychanego powietrza parą
wodną – niezbędny warunek prawidłowej
czynności aparatu rzęskowego



prawie całkowite nawilżenie w jamie nosa



wilgotność wzrasta z 32-35% do 78-80%



mechanizm nawilżania:



fizyczny proces transsudacji



wydzielina gruczołów śluzowych

Oczyszczanie powietrza



komórki rzęsate na powierzchni błony
śluzowej



śluz złożony z dwóch warstw



ruch rzęsek w obrębie kilkunastu
komórek metachroniczny

Budowa błony śluzowej

Budowa rzęsek

Ruch rzęsek

Kierunek ruchu rzęsek w

zatokach

Ujścia zatok przynosowych

Czynniki fizykochemiczne

wpływające na czynność

rzęskową



temperatura



wilgotność



pH



roztwory hipo- i hipertoniczne



zanieczyszczenia przemysłowe



promieniowanie jonizujące i ultrafioletowe



dym tytoniowy



alkohol

Czynniki biologiczne wpływające

na czynność rzęskową



infekcje wirusowe (powodują uszkodzenie
komórek rzęsatych)



infekcje bakteryjne (hamują ruchy rzęsek)



alergia (zmiany w składzie śluzu)



starzenie się



naczynioruchowy i polekowy nieżyt nosa



urazy



nieprawidłowości w budowie anatomicznej

Nos jako narząd węchu

Czynności odruchowe nosa



odruch nosowo-sercowy



odruch nosowo-płucny



odruch nosowo-łzowy



wpływ hormonów:



ACTH



wazopresyna



adrenalina



tyroksyna



hormony płciowe