Dr n. med.
Dr n. med.
Robert SZYCA
Robert SZYCA
Dr n. med.
Dr n. med.
Robert SZYCA
Robert SZYCA
„
„
CANDIDA ALBICANS ”
CANDIDA ALBICANS ”
„
„
CANDIDA ALBICANS ”
CANDIDA ALBICANS ”
Klinika Chirurgii Ogólnej, Klatki Piersiowej i Naczyń
z Oddziałem Oparzeniowym
10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy
Kierownik Kliniki:
Kierownik Kliniki:
doc.
doc.
dr hab. n. med. Krzysztof LEKSOWSKI
dr hab. n. med. Krzysztof LEKSOWSKI
Klinika Chirurgii Ogólnej, Klatki Piersiowej i Naczyń
z Oddziałem Oparzeniowym
10 Wojskowego Szpitala Klinicznego w Bydgoszczy
Kierownik Kliniki:
Kierownik Kliniki:
doc.
doc.
dr hab. n. med. Krzysztof LEKSOWSKI
dr hab. n. med. Krzysztof LEKSOWSKI
"Mikroflora jelita ludzkiego (tzw. stała lub
fizjologiczna flora jelita) to niezwykle
skomplikowany zespół drobnoustrojów, stale
obecnych w jelicie (to jest w wielkich
populacjach, przez długi okres czasu i u wielu
osób). Mikroflora jelit posiada niezwykłą zdolność
do utrzymywania swojej
, pomimo
stałego oddziaływania na nią wielu czynników
zewnętrznych.
Jej stabilność ma olbrzymie znaczenie w
utrzymaniu przewodu pokarmowego, a także
całego organizmu, w stanie zdrowia. Obecność
"przyjaznych" drobnoustrojów przywartych do
nabłonka jelita (w tym acidophilus) powoduje, że
inne, przede wszystkim patogenne
(chorobotwórcze) drobnoustroje, nie mogą łatwo
przytwierdzić się do nabłonka, namnażać i
penetrować
w głąb jelita, czyli powodować zakażenie.
Ponadto, składniki mikroflory działają stale
pobudzająco na układ odpornościowy, utrzymując
go w stanie gotowości...”
Prof.dr n.med.
Piotr Heczko,
Kierownik Instytutu
Mikrobiologii
Collegium Medicum
UJ,
Prezes Polskiego
Towarzystwa
Zakażeń Szpitalnych
(PTZS)
w Krakowie oraz
Członek Komitetu
Immunologii
i Etiologii Zakażeń
Człowieka PAN
„ ...zagnieżdżenie się patogennych
grzybów np. w jelicie
rzutuje zawsze na cały organizm,
poczynając od tkanki
mózgowej a kończąc na odbytnicy „
Dr Josef Jonas
„ Zagadki zdrowia ”
GRZYBY
GRZYBY
GRZYBY
GRZYBY
Grzyby są eukariontami
wytwarzającymi ściany komórkowe.
Nie zawierają chlorofilu i są
heterotrofami, wchłaniającymi przez
ścianę komórkową i błonę
cytoplazmatyczną przetworzone
uprzednio substancje odżywcze.
Rozmnażają się płciowo i bezpłciowo za
pomocą spor (zarodników)
Grzyby mają duże znaczenie
Grzyby mają duże znaczenie
ekologiczne
ekologiczne
Podobnie, jak bakterie większość
grzybów jest reducentami,
saprofitami
saprofitami
pobierającymi
substancje odżywcze z podłoży
organicznych
i martwych organizmów.
Mikoryza
Mikoryza jest związkiem
symbiotycznym między grzybami i
korzeniami roślin. Grzyb udostępnia
roślinie substancje mineralne, a roślina
zaopatruje go w niezbędne związki
organiczne
Grzyb może być organizmem
jednokomórkowym
jednokomórkowym
(
(drożdże)
lub
wielokomórkowym
wielokomórkowym, zbudowanym ze strzępek.
Grzybnię (
Grzybnię (
mycelium
mycelium
)
) tworzą długie, rozgałęzione
strzępki.
Sprzężniaki (
Sprzężniaki (
Zygomycota
Zygomycota
)
) mają strzępki nie
podzielone septami, czyli poprzecznymi
ścianami.
Strzępki pozostałych grzybów mają perforowane
przegrody poprzeczne
.
Po zetknięciu z odpowiednim podłożem spora
grzyba kiełkuje i wytwarza strzępki.
Strzępki przerastają podłoże i rozkładają zawarte
w nim substancje organiczne dzięki wydzielanym
enzymom hydrolitycznym.
Strzępki przerastają podłoże i rozkładają zawarte
w nim
substancje organiczne dzięki wydzielanym
enzymom
hydrolitycznym.
Spory powstają na strzępkach powietrznych.
Grzyby można podzielić na cztery typy:
Grzyby można podzielić na cztery typy:
Zygomycota
Zygomycota
(sprzężniaki)
(sprzężniaki)
w wyniki procesu płciowego wytwarzają
zarodniki przetrwalnikowe zwane zygosporami.
Przedstawicielem tej grupy jest rozłożek
czerniejący
(
(
Rhizopus nigricans
Rhizopus nigricans
),
), czyli pospolicie
występujący grzyb powodujący pleśnienie
chleba;
Ascomycota
Ascomycota
(workowce)
(workowce)
w wyniki procesu bezpłciowego
wytwarzają zarodniki zwane
konidiami, a w wyniki procesu
płciowego - askospory.
Ascomycota
Ascomycota obejmują drożdże,
smardzie, trufle i zielone „pleśnie”
Basidiomycota
Basidiomycota
(podstawczaki)
(podstawczaki)
proces płciowy prowadzi do
wytworzenia bazydiospor.
Podstawczakami są grzyby
kapeluszowe, purchawki, rdze i
głownie (pasożyty roślin)
Deuteromycota
Deuteromycota
(grzyby
(grzyby
konidialne)
konidialne)
większość z nich rozmnaża się
bezpłciowo wytwarzając konidia.
Z medycznego punktu widzenia
Z medycznego punktu widzenia
grzyby zostały podzielone na:
grzyby zostały podzielone na:
· drożdżopodobne;
· pleśniowe (nitkowate);
· dimorficzne;
· dermofity.
Typowym przedstawicielem grzybów
drożdżopodobnych jest
Candida
Candida
albicans
albicans
D
D
EFINICJA
EFINICJA
D
D
EFINICJA
EFINICJA
Candida albicans jest niepozornym organizmem z
pogranicza świata roślinnego zamieszkującym dolną
cześć przewodu pokarmowego od momentu naszego
przyjścia na ten świat. Spełnia ona ważna role
trawienną pomagając w procesie rozkładu cukru
przez organizm.
Jej drugie oblicze jako niszczyciela naszego systemu
immunologicznego w przypadku jej przerostu,
poznajemy ostatnimi laty chociaż pierwsze
przypadki były opisane już przez ojca medycyny
Hipokratesa.
Candida jest obecna praktycznie wszędzie w
środowisku i dopóki nasz organizm posiada
normalne funkcje obronne jest dla nas niegroźna.
Candida albicans to oportunistyczny patogen
(czynnik chorobotwórczy).
Jej obecność w przewodzie pokarmowym i układzie
wydalniczym jest zjawiskiem fizjologicznym.
Toksyny produkowane przez Candida mogą jedynie
powodować drobne podrażnienia, pod warunkiem iż
liczba zarazków jest pod kontrolą.
Rzadko obecność Candidy wiąże się z wysoką
gorączką, zwiększoną liczbą białych krwinek, jak
często ma to miejsce w przypadku innych
patogenów.
Wyrożnia się ponad 200
gatunków drożdżaków z
rodzaju
Candida.
Jedynym naturalnym
rezerwuarem drożdżaków
są ludzie i zwierzęta
(ptaki)
Miejscem ich naturalnego bytowani są błony
śluzowe dróg
oddechowych, przewodu pokarmowego oraz
narządów
moczowo-płciowych. Noworodek jest kolonizowany
podczas
porodu szczepami z pochwy matki.
Wzrost liczby zakażeń grzybiczych zarówno w szpitalu, ja i w
warunkach
ambulatoryjnych ma ścisły związek z postępem m.in. chirurgii,
wprowadzeniem
inwazyjnej diagnostyki, chemioterapią chorób
nowotworowych oraz masowym
stosowaniem antybiotyków o szerokim spektrum działania.
Postęp ten umożliwia przeżycie wielu chorych z poważną
zagrażającą życiu
chorobą. Doprowadziło to do wzrostu liczby osób z
zaburzeniami układu
odpornościowego. Chorzy ci są bardzo wrażliwi na zakażenie,
w tym na zakażenie
zupełnie niezjadliwymi drożdżakami z rodzaju Candida.
Obok drożdżaków spotykane są również zakażenia
Aspergillus, Rhizopus, Mucor. Zakażenia grzybami
pleśniowymi
są najczęściej egzogenne (zarodniki).
Drożdżaki z rodzaju Candida mogą powodować
również zakażenia o przebiegu epidemicznym,
szczególnie
w warunkach szpitalnych.
Drożdżaki należą do grupy grzybów niedoskonałych (fungi
imperfecti).
Charakteryzuja się dimorfizmem, wystepują w postaci
komórek
owalnych-blastospor oraz form wydłużonych, nitkowatych
tworzacych mycelium
(grzybnię) lub pseudomycelium (grzybnie rzekome). Często
podkreśla się,
że forma mycelialna Candida jest inwazyjną i wskazuje na
zakażenie, podczas
gdy obecność blastospor wskazuje na kolonizację. Należy
stwierdzić, że obydwie
formy morfologiczne drożdżaka są jednakowo zjadliwe i zdolne
do wywołania
zakażenia. Obecność formy mycelialnej w preparacie
pobranym bezpośrednio
od chorego wskazuje na niezaprzeczalną inwazję.
W sprzyjających warunkach drożdże mogą
zacząć rosnąć
w alarmującym tempie. A w miarę jak
rozrasta się
Candida, zwiększa się stężenie
produkowanych przez nią
toksyn, w końcu nawet najbardziej silne
osoby zaczną odczuwać efekty zakażenia
tym
drożdżakiem.
Kiedy dochodzi do wzrostu liczebności populacji
Candidy może
wystąpić szeroki wachlarz niekorzystnych objawów:
zmęczenie,
niestrawności, wzdęcia, zaparcie stolca, biegunka,
depresja,
niepokój i zmniejszony popęd płciowy. Często
dochodzi do infekcji
pęcherza moczowego i uszu, różnego rodzaju
choroby
skóry (trądzik, egzema) oraz reakcje na perfumy,
środki czyszczące,
spaliny itd.
Potężne wrota inwazji Candida stanowi
niedokrwiona lub
uszkodzona śluzówka przewodu pokarmowego,
często
dochodzi też do kolonizacji zmiany wrzodowej
żołądka.
Naturalną barierą zapobiegającą inwazji
drożdżaków jest flora
bakteryjna przewodu pokarmowego. Wszystkie
antybiotyki, które
zmniejszają liczbę bakterii w przewodzie
pokarmowym,
sprzyjajają kolonizacji drożdżakami.
Zakażenia drożdżakami Candida są najczęściej
zakażeniami
endogennymi, drobnoustrojami z błon śluzowych
przewodu
pokarmowego, dróg oddechowych oraz ze skóry.
Czynników wpływających na podatność i nadmierny
rozwój Candidy :
• Nadmierna antybiotykoterapia
• Spożywanie mięsa zwierząt i drobiu leczonego
przy pomocy
antybiotyków
• Chlorowanie wody pitnej
• Wystawienie na działanie pestycydów,
herbicydów, chemikaliów, toksycznych metali
(ołów, rtęć)
• Leczenie hormonalne (włączając w to doustne
środki antykoncepcyjne i leki zawierające
kortyzon)
• Zła dieta (niedostateczna ilość podstawowych
składników odżywczych; nadmierne użycie cukru,
węglowodanów, alkoholu)
Candida albicans wywołuje kandydozę błon
śluzowych jamy
ustnej, skóry gładkiej, narządów wewnętrznych,
ośrodkowego
ukłędu nerwowego i węzłów chłonnych.
Oprócz Candida albicans również inne grzyby
drożdżopodobne
(Candida tropicalis, C. krusei, C. pseudotropicalis,
C. guillermon-dii, Trichosporon sp., Cryptococcus
sp.)
wywołują podobne grzybice.
PATOFIZJOLOGIA
PATOFIZJOLOGIA
PATOFIZJOLOGIA
PATOFIZJOLOGIA
Candida albicans przez swoje oddziaływanie na
ścianę jelita
(leaky gut) powodując jej nieszczelność i wzmożoną
przepuszczalność ścian jelit dla molekuł, które
normalnie nie
powinny się pojawić we krwi co może prowadzić do
reakcji
układu immunologicznego, np.: alergii na pokarmy.
Przedostające się różne molekuły
normalnie nieszkodliwe
mogą powodować różne objawy- alergie o
nietypowym
obrazie.
Przedostając się przez barierę krew- mózg mogą
powodować zaburzenie roli neuro-transmitterów co
może
prowadzić do różnorodnych objawów i być
przyczyną
błędnych rozpoznań choroby układu nerwowego.
Układ immunologiczny zajęty usuwaniem różnych molekuł
normalnie nie pojawiających się we krwi zostaję zajęty
dodatkową pracą przez co jego normalne funkcje zostają
zaburzone i następuje jego osłabienie i niesprawność
funkcjonalna.
Natomiast substancje dotychczas obojętne stają się
alergenami osoby takie stają się wrażliwe na wiele
czynników ze środowiska („environmentally sensitive”)
i dotyczy to nie tylko pokarmów, ale i substancji dostających
się drogami oddechowymi.
Dotychczas nieszkodliwe substancje stają się alergenami
wziewnymi.
Leaky Gut Sundrome LGS to jeszcze jeden wynik
oddziaływania candida na przewód pokarmowy prowadzący do
nieszczelność i wzmożoną przepuszczalności ścian jelit dla
molekuł.
Candida produkuje około 79 różnych toksyn, stąd
ich wpływ
na organizm powoduje tak różnorodne objawy z
różnych
narządów – brak wzajemnego powiązania pomiędzy
sobą.
Często podobieństwo objawów do zespoły
przewlekłego
zmęczenia, alergii pokarmowych, chorób przewodu
pokarmowego IBS (irritable bowel syndrome)
zespołów
osłabionej odporności immunologicznej powoduje
terapię tych
zespołów i chorób a nie candida.
Przyczyny rozwoju Candida
Przyczyny rozwoju Candida
Przyczyny rozwoju Candida
Przyczyny rozwoju Candida
1. Długotrwałe przyjmowanie antybiotyków, (antybiotyki
zabijają pożyteczne bakterie )
2. Niesterydowe leki przeciwzapalne, leki hamujące
wydzielanie kwasu solnego H2 blokery przyjmowane dłużej
ponad 3- m-ce , (powodują zahamowanie wydzielania kwasu
solnego,co podwyższa pH i sprzyja rozwojowi candidy, gdyż
nie są zabijane przez kwas solny w żołądku, które powinno
być niskie)
3. Dieta bogata w proste węglowodany, nadużywanie cukru -
cukier jest
metabolizowany bardzo szybko przez candida, sprzyjając
ich szybkiemu rozrostowi, co hamuje rozwój
„pozytywnych” bakterii
4. Przyjmowanie doustnych środków antykoncepcyjnych i
sterydów
5. Stres i wyczerpanie, brak snu i wypoczynku, ogólne
osłabienie organizmu
6. Dieta bogata w mięso i mleko zawierające antybiotyki,
hormony i sterydy
7. Spożywanie słodzonych i gazowanych napojów i zawartością
kofeiny
8. Małe spożycie warzyw i nieoczyszczonej nieprzetworzonej
żywności,
chleb z pełnego ziarna
9 . Nadużywanie:alkoholu i nikotyny
10. Przebywanie i praca w pomieszczeniach wilgotnych,
zakurzonych,
11. Narażenie na promieniowanie jądrowe, rentgenowskie,
elektromagnetyczne
12. Przewlekłe zaparcia i biegunki , cukrzyca,
13. Jelitowe robaki i pasożyty
14. Toksyczne metale: ołów, rtęć, kadm, amalgamat w
plombach dentystycznych
15. Aspartam słodzik, MSG -glutaminian sodu - poprawiacz
smaku w sosach, gotowych zupach, przyprawach - powodują
zahamowanie rozwoju prawidłowej flory bakteryjnej, osłabiają
też odporność immunologiczną co pozwala na rozrost candida
i powstawanie zespołu candida.
Przyczyną poważnych infekcji grzybiczych jest
Cryptococcus
neoformans. Grzyb ten wywołuje kryptokokozę
narządów
wewnętrznych i skóry. Szczególnie ciężki przebieg
mają
zakażenia płuc i ośrodkowego układu nerwowego.
U osób z obniżoną odpornością grzyb ten wywołuje
nawet
zapalenie opon mózgowych i mózgu.
OBJAWY
OBJAWY
OBJAWY
OBJAWY
ZABURZENIA ZE STRONY PRZEWODU
POKARMOWEGO:
-zaburzenia trawienia
-niestrawność,
-„burczenie” w brzuchu,
-biegunki lub zaparcia bez uchwytnej przyczyny
dietetycznej,
-wzdęcia,
-brak tolerancji pokarmów,
-przelewanie i kruczenie w brzuchu,
-pieczenie w brzuchu
-suchość lub pieczenie ustach, naloty i zmiany
barwy na języku, pleśniawki
-zespół jelita nadwrażliwego (IBS-ZJN),
ZABURZENIA ZE STRONY UKŁADU
MOCZOWEGO:
-kolki
-pieczenie podczas oddawania moczu,
-częstomocz
-nieregularne miesiączki,
-zespól napięcia przedmiesiączkowego,
-upławy,
-nawracające infekcje pochwy,
-świąd pochwy i krocza,
-u mężczyzn nawracające problemy z prostatą i
pęcherzem moczowym.
SOMATYCZNE I ALERGICZNE :
-zdrętwienie,
-palenie albo mrowienie,
-ogólna bolesność,
-obrzęki, sztywność i bolesność stawów,
-bolesne i napięte mięśnie,
-przekrwienie i uczucia zatkania w nosie,
-ucisk w głowie, bóle głowy,
-„zdrętwienie ogólne”,
-mroczki lub plamy przed oczami, szum w głowie, w
uszach,
-skrócenie oddechu, ograniczenie możliwości
wykonania głębokiego oddechu, kłucie w klatce
piersiowej,
-utrata wagi ciała,
-zawroty głowy,
-nadwrażliwość lub uczulenie na związki chemiczne,
-obniżenie popędu seksualnego,
UMYSŁ I EMOCJE:
-chroniczne zmęczenie-brak sił,
-senność,
-osłabienie koncentracji i pamięci,
-drażliwość,
-uczucie utraty siły i energii do życia,
-zdezorientowanie, depresja, napady paniki i płaczu,
-zaburzenia snu,
-uczucie zdrętwienia,
-kłopoty z podejmowaniem decyzji,
-mentalne zamieszanie,
-zmienność nastroju, lęk, napady gniewu.
SKÓRA:
-trądzik,
-zmiany grzybicze na skórze,
-stopa atlety,
-swędzenie skóry i odbytu,
-plamiste- siatkowate zmiany na skórze,
-suchość skóry, egzema, wyprzenia,
-stany zapalne skóry,
-wysypki na twarzy,
-grzybicze i zapalne zmiany paznokci,
-pokrzywka,
-zmiany podobne do tocznia i łuszczycy..
Candida albicans jest najczęstszym
sprawcą
grzybic skóry i błon
grzybic skóry i błon
śluzowych jamy ustnej
śluzowych jamy ustnej.
Jego dziełem są
Jego dziełem są
:
:
• zajady w kącikach ust;
• grzybice błon śluzowych pochwy, sromu, żołędzi i
napletka;
• pleśniawki u niemowląt.
Atakuje również
Atakuje również
:
:
• układ oddechowy;
• przewód pokarmowy;
• drogi moczowe;
• centralny układ nerwowy.
Do tej grupy należą również
grzyby z rodzaju
Cryptococcus
Cryptococcus, wywołujące
kryptokokozy
kryptokokozy.
Typowym przedstawicielem grzybów
pleśniowych jest
Aspergillus
Aspergillus, grzyb
wywołujący chorobę zwaną
aspergillozą, czyli grzybicą
kropidlakową.
Dermatofity wywołują
różnego rodzaju grzybice
powierzchniowe zwane
dermatomykozami.
Typowymi dermatofitami są
grzyby:
Trychophyton,
Epidermophyton,
Microsporum
.
POSTACIE KLINICZNE
POSTACIE KLINICZNE
ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
POSTACIE KLINICZNE
POSTACIE KLINICZNE
ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
ZAKAŻEŃ GRZYBICZYCH
Zakażenia grzybicze (Candida) dzielą się na
powierzchowne
(skóra i błony śluzowe) oraz głębokie (tzw.
układowe).
Rozwijają się drogą inwazji drożdżaka do krwi i
rozsiewu do
narządów i tkanek. Krwiopochodną kandydozą
będzie zatem
kandydemia, czyli obecność drożdżaków we krwi,
jak i rozsiana
kandydoza narządowa.
GRZYBICE POWIERZCHOWNE
GRZYBICE POWIERZCHOWNE
Zaliczamy do nich grzybice zrogowaciałej warstwy
naskóra,
paznokci, włosów, a także skóry i tkanki podskórnej
oraz błon śluzowych.
Znanych jest około 40 różnych gatunków grzybów
wywołujących
grzybice powierzchowne, przy czym najczęściej z
zakażeń
u człowieka izolowanych jest ok. 10 gatunków.
Dermatomykozy paznokci
Dermatomykozy paznokci
Dermatomykozy skóry
Dermatomykozy skóry
Postacie kliniczne:
1. grzybica skóry głowy
2. grzybica woszczynowa
3. grzybica tułowia
4. grzybica skóry okolicy łonowej i narządów
moczowo-płciowych
5. grzybica stóp
6. grzybica rąk
7. grzybica paznokci
8. grzybica rogówki
KANDYDOZA POWIERZCHOWNA
Najczęściej za zakażenia odpowiedzialny jest
gatunek Candida
albicans, choć spotykane są także inne gatunki.
Drożdżaki z rodzaju Candida charakteryzują się
dimorfizmem,
tzn. występują w postaci komórek owalnych lub
tworzą wypustki
(pseudomycellium). Warto pamiętać, że drożdżaki z
rodzaju
Candida wchodzą w skład flory fizjologicznej jamy
ustnej,
przewodu pokarmowego oraz pochwy.
Drożdżaki z gatunku Candida albicans rzadko
wystepują
w środowisku zewnętrznym, podczas gdy inne
gatunki,
np. Candida tropicalis mogą wystepować w ziemi.
Zakażenia drożdżakami z gatunku Candida albicans
należą do zakażeń endogennych, tj. własną flora,
a w wyjątkowych przypadkach (noworodki) mogą to
być
zakażenia egzogenne ( np. florą matki)
Postacie kliniczne kandydozy
1. zakażenia jamy ustnej
- ostra rzekomobłoniasta (niemowlęta osoby starsze)
- ostra zanikowa (najczęściej po przewlekłej
antybiotykoterapii)
- przewlekła zanikowa (protezy)
- przewlekla hiperplastyczna (może transformować w
zmianę
nowotworową)
- przewlekła skórno-śluzówkowa
2. kandydoza pochwy: Candida albicans (80%), Candida
glabrata
(5%),czynniki sprzyjające: ciąża, cukrzyca,
antybiotykoterapia
3. kandydoza narządow płciowych u mężczyzn
4. kandydoza skóry (przestrzenie wilgotne) i błon śluzowych
5. kandydoza paznokci i wału paznokciowego- szczególnie u
osób często moczących ręce (Candida albicans, Candida
parapsilosis)
6. grzybica ucha- zakażenia kanału zewnętrznego: Candida
albicans, Candida tropicalis
GRZYBICE GŁĘBOKIE
( UKŁADOWE )
GRZYBICE GŁĘBOKIE
( UKŁADOWE )
Mogą dotyczyć każdego narządu lub tkanki.
Najczęstsza postacią
jest grzybica dolnych dróg oddechowych (grzybicze
zapalenie płuc).
Do zakażenia dochodzi drogą inhalacji zarodników
grzybów
szeroko rozpowszechnionych w przyrodzie (ziemia).
Drobnoustroje odpowiedzialne za zakażenia
układowe dzielą się na dwie odrębne grupy:
1. GRZYBY PATOGENNE: Histoplasma capsulatum,
Coccidioides immitis
Mogą się rozwijać w tkankach osoby zdrowej bez istnienia
szczególnego
czynnika usposabiającego.
2.GRZYBY OPORTUNISTYCZNE: Aspergillus, Candida,
Cryptococcus,
Mucor
Są to zakażenia, które rozwijają się u chorych w
przypadku
zaistnienia szczególnie sprzyjających warunków
np. niedobór odporności, cukrzyca,
choroby nowotworowe i inne.
KANDYDOZA GŁĘBOKA
W zależności od przebiegu wyróżnia się postać ostrą i
przewlekłą.
Czynnikami etiologicznymi są:
- Candida albicans,
- Candida tropicalis ( w neutropenii),
- Candida parapsilosis (przy żywieniu parenteralnym)
- Candida globrata (oporne na leki p. grzybicze)
- Candida lusitaniae (oporne na leki p. grzybicze)
- Candida krusei (oporne na leki p. grzybicze)
Na tę postać kandydozy narażeni są szczególnie:
- chorzy z neutropenią ( choroby
nowotworowe)- źródło
zakażenia to przewód pokarmowy,
- chorzy po zabiegach chirurgicznych,
oparzeniach- zakażenie
rozwija się na skutek uszkodzenia barier
mechanicznych,
sprzyja to przedostawaniu się drożdżaków do
krwi
Czynniki ryzyka:
- operacje na sercu
- operacje na przewodzie pokarmowym
- przeszczepy narządów
- naświetlania
- kortykoterapia
- antybiotykoterapia
- środki uszkadzające śluzówkę jamy ustnej oraz
żołądka
- cewnikowanie naczyń
- żywienie pozaustrojowe
Postacie kliniczne kandydozy głębokiej:
- zapalenie przełyku
- kandydoza przewodu pokarmowego
- kandydoza płuc
- kandydoza OUN
- zapalenie wsierdzia
- zapalenie mięśnia sercowego
- grzybica nerek i układu moczowego
- kandydoza watroby i śledziony
- zakażenia wewnątrzmaciczne
- zapalenie kości i szpiku
- zapalenie gałki ocznej
kandydoza rozsiana-wieloogniskowa
POSTACIE SZCZEGÓLNE:
- kandydoza u wcześniaków: zapalenie opon
m-r, zapalenie
kości, szpiku, zapalenie
stawów, posocznica
- kandydoza u narkomanów
- kandydoza u chorych zakażonych HIV
(zapalenie przełyku, zapalenie opon m-r,
zapalenie gałki ocznej)
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
Diagnostyka polega na wykazaniu obecności
grzybów w materiale klinicznym.
Stosuje się:
1.bakterioskopię (preparat bezpośredni)
2.hodowla na podłożach sztucznych (wskazane także
badanie ilościowe pozwalajace okreslić liczbę drożdżaków
w 1 ml płynu lub 1g tkanki)
3.badanie histologiczne ( w celu wykazania obecności
grzybów)
4.badanie serologiczne ( z użyciem testów wykrywajacych
obecność antygenów grzybiczych w płynach ustrojowych
lub wykazujacych obecność swoistych przeciwciał w
surowicy pacjenta)
5.technika molekularna mogąca wykazać obecność
grzybiczego DNA
Stwierdzenie obecności grzybów w badanym materiale nie jest
wystarczającym
kryterium rozpoznania zakażenia grzybiczego. Badania
laboratoryjne mają
wartość diagnostyczną tylko w połączeniu z obrazem
klinicznym. Należy pamiętać,
że w zakażeniach powierzchownych zmiany maja bardzo
charakterystyczny
wygląd, który ułatwia lekarzowi podejrzenie zakażenia
grzybiczego.
Podstawą diagnostyki laboratoryjnej zakażeń grzybiczych jest
właściwe
pobranie odpowiedniego materiału klinicznego.
DIAGNOSTYKA GRZYBIC POWIERZCHOWNYCH:
-
ZESKROBINY ZE SKÓRY
-
ZESKROBINY ZE ZMIENIONEGO PAZNOKCIA
-
WŁOS RAZEM Z CEBULKĄ WŁOSOWĄ
-
MATERIAŁ ZE ZMIAN ŚLUZÓWKOWYCH NAJCZĘŚCIEJ WYMAZ
(ZE WZGLĘDU NA ŁATWOŚC POBRANIA)
-
MATERIAŁ Z OWRZODZENIA GRZYBICZEGO ROGÓWKI- W
TYM PRZYPADKU NALEŻY POBRAĆ ZESKROBINY Z
OWRZODZENIA
PRZY POMOCY PLATYNOWEJ EZY,
BEZPOŚREDNIO NA PODŁOŻE
UMOŻLIWIAJACE WZROST
GRZYBÓW ORAZ MATERIAŁ NAŁOŻYĆ NA
POWIERZCHNIĘ
SZKIEŁKA
PODSTAWOWEGO
- W GRZYBICZYM ZAPALENIU GAŁKI OCZNEJ CIECZ WODNISTA
ORAZ KREW
Po pobraniu materiał ze skóry, paznokci, włosów
powinien
wyschnąc, aby pozbawić go zanieczyszczeń
bakteryjnych.
Materiał pobieramy zwykle do jałowej płytki
Petriego
lub na kawałek ciemnego papieru.
Pobrany w ten sposób może być przechowywany
nawet do 12
miesiecy i nadal jest przydatny do badań.
DIAGNOSTYKA GRZYBIC UKŁADOWYCH:
W grzybicach głębokich (układowych) konieczne
jest pobranie krwi
na badanie mykologiczne. Krew pobrana na
tradycyjne podłoża
bakteriologiczne umożliwia izolację Candida i
Trychosporon.
Najlepszym sposobem hodowli krwi w celu izolacji
jak najszerszego
spektrum grzybów i pleśni jest metoda lityczna,
tzw. Isolator Syste- (DuPont)
Dla drożdżaków z rodzaju Candida dobre efekty
osiągane są przy
zastosowaniu systemów radiometrycznych lub
aparatów BacT/Alert
(Organon), Bactec (Becton-Dickinson) oraz Vital
200 (bioMerieux).
Przy stosowaniu konwencjonalmych metod hodowli
krwi, częstość
izolacji drożdżaków można zwiększyć przez
bezpośredni posiew
4 ml krwi do jalowej butelki zawierajacej 50 ml
płynego podłoża
Sabourauda.
W zakażeniach OUN do badań należy pobrać płyn
m-r
w ilości 3-5 ml.
W zakażeniach układu moczowego i nerek
materiałem do badań
mykologicznych jest mocz pobrany ze środkowego
strumienia,
po dokładnym przygotowaniu chorego. U
noworodków i niemowląt
preferowna jest punkcja nadłonowa lub mocz
pobrany przez
cewnik.
W grzybicach przewodu pokarmowego do badania
pobierane
są: treść żołądkowo-jelitowa, żółć i kał (badanie
ilościowe).
!!!! DUŻĄ LICZBĘ DROŻDŻAKÓW Z RODZAJU
CANDIDA
STWIERDZA SIĘ W MOCZU CHORYCH
PRZEWLEKLE
CEWNIKOWANYCH ( MOŻE TO BYĆ KOLONIZACJA
DOLNEGO ODCINKA DRÓG MOCZOWYCH LUB
CEWNIKA)
DIAGNOSTYKA SEROLOGICZNA ZAKAŻEŃ
GRZYBICZYCH:
Badania serologiczne zawsze powinny być wykonywane
równolegle z badaniami
mykologicznymi (hodowla).
Do badań serologicznych można pobierać krew, płyn m-r i inne
płyny ustrojowe
w ilości 5-10 ml bez dodatku środków zapobiegających
krzepnięciu.
WYKRYWANIE ANTYGENÓW W PŁYNACH
USTROJOWYCH:
Antygeny Candida
- mannan (antygen dominujacy)
- glikoproteina ściany komorkowej
- antygeny białkowe
- enolaza
- białka szoku termicznego (hsp)
Wykrycie krążących antygenów pozwala zróżnicować
postać inwazyjną
zakażenia powierzchownego.
Do wykrywania antygenów służą testy lateksowe (przy użyciu
przeciwciał
monoklonalnych opłaszczonych na cząsteczkach lateksu).
Czułość tych testów
jest różnicowana w zależności od producenta. Najczęściej
stosowany
Pastorex Candida, czułość testu wynosi 2,5 ng/ml.
Większą czułością i swoistością odznaczają się testy
immmunoenzymatyczne.
Z dostępnych na rynku należy wymienić test wykrywający
enolazę
(Becton Dickson), Mannan (Hybritech) oraz Candida Platelia
(Instytut Pasteura)- czułość 0,25 ng/ml.
Antygeny Aspergillus
-polisacharydy: galaktomannan
- antygeny białkowe: katalaza, glukuronidaza
proteinaza
Stosowane są:
- testy lateksowe
- testy immunoenzymatyczne
Antygeny Cryptococcus
Wykrywane są w płynach ustrojowych (płyn m-r,
surowica),
za pomoca testu lateksowego
WYKRYWANIE SWOISTYCH PRZECIWCIAŁ:
W TYM CELU ZASTOSOWANIE ZNALAZŁY
PRAKTYCZNIE WSZYSTKIE ODCZYNY
SEROLOGICZNE, JEDNAK NAJSZERZEJ UŻYWANE
SĄ :
- odczyn immunodyfuzji
- odczyn hemaglutynacji biernej
- odczyn immunofluorescencji pośredniej
pozwalajacy na określenie miana p. ciał przeciwko
mannanowi
- odczyn immunoenzymatyczny (ELISA)
Należy pamietać, iż odczyny serologiczne
powinny być
wykonywane w odstępach czasowych,
bowiem w surowicy
każdego człowieka spotykany jest stały
poziom
przeciwciał anty-grzybiczych.
Znacznie czulszym odczynem slużącym do oceny aktywnego
zakażenia
grzybiczego (Candida) jest odczyn immunofluorescencji z
antygenami
„germ tube”, pozwalajacy ocenić odpowiedź immunologiczną
na antygeny
powierzchniowe formy inwazyjnej Candida, tzw
pseudostrzępki.
Serologiczne wykrywanie obecności swoistych przeciwciał
może mieć
wartość diagnostyczną wyłącznie u chorych z prawidłowo
funkcjonujacym
układem odpornościowym, podczas gdy obecność antygenów w
płynach
ustrojowych jest niezależna od stanu układu odpornościowego.
Wyniki testów serologicznych na obecność
swoistych przeciwciał
należy interpretować ostrożnie, zawsze w
połączeniu z wynikami
badań mykologicznych oraz obrazem klinicznym
zakażenia.
LECZENIE
LECZENIE
LECZENIE
LECZENIE
U chorych z wysokim ryzykiem zakażenia grzybiczego należy
rozważyć
profilaktyczne podawanie leku przeciwgrzybiczego.
W zasadzie uważa się, że w takich sytuacjach najlepiej
rozpocząć leczenie,
ponieważ diagnostyka jest trudna i mało czuła, a opóźnienie
leczenia inwazyjnej
postaci zakażenia grzybiczego rokuje niepomyślnie.
KANDYDOZA JAMY USTNEJ:
1.Nystatyna (roztwór do ssania-5 razy na dobę )
2.Nystatyna w postaci zawiesiny do jamy ustnej
(1000 000 j.m./ml, 4-5 razy/dobę )
3.Klotrimazol- 10mg saszetki powoli rozpuszczać
w jamie ustnej, 4-5 razy/dobę
4.Ketokonazol- 0,2 g (1-2 tabl./dobę)
5.Flukonazol- 0,1 g ( 1 tabl/dobę)
CZAS LECZENIA 7-14 DNI
KANDYDOZA PRZEŁYKU:
POSTAĆ LEKKA:
1.Klotrimazol (proszek, saszetki) 5 razy na dobę
2.Nystatyna roztwór (10-30 ml) –5 razy na dobę
do ssania,
a nastepnie do połknięcia
POSTAĆ CIĘŻSZA
1.Flukonazol- 0,1-0,2 g/dobę
2.Itrakonazol- 0,05-0,2 g/dobę
NAWRACAJĄCA KANDYDOZA
PRZEŁYKU
1. Amfoterycyna B- dożylnie 0,25-0,3 mg/kg/dobę
KANDYDOZA SROMU I POCHWY:
1. Flukonazol- 0,15 g- jednorazowo
2. Klotrimoksazol- dopochwowo, na noc- 7 dni
3. Tetrakonazol- na noc/3 dni a następnie
4. Ketokonazol 0,1 gna dobę lub
5. Flukonazol 0,1 g jeden raz na tydzień lub
6. Klotrimoksazol 0,5 g dopochwowo
POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU
IZOLACJI CANDIDA Z PŁYNU Z JAMY
OTRZEWNEJ
Leczenie rozpoczyna się wówczas, gdy występuje:
- - ostre zapalenie trzustki
- - perforacja
- - przeciek zespolenia
- - pooperacyjne zapalenie otrzewnej
- - dodatni wnik posiewu krwi
- - ciężki stan chorego
- - obfity wzrost z pierwotnego posiewu
Leczenie: Amfoterycyna B +/- Flucotyzyna
POSTEPOWANIE W PRZYPADKU
IZOLACJI CANDIDA Z KOŃCOWKI
CEWNIKA ŻYLNEGO
1. Inwazyjna kandydoza:
-
wdrożenie leczenia (amfoterycyna B, Flukonazol)
2. Pacjent bezobjawowy:
- jako skutek zanieczyszczenia końcówki podczas usuwania
cewnika z żyły lub
jako wynik kolonizacji cewnika
Zastosowanie leku przeciwgrzybiczego uzależnione
jest od stanu
klinicznego pacjenta. Pacjenci gorączkujacy, od
których
wyodrębniono Candida z dwu odległych, nie
związanych ze sobą
anatomicznie miejsc oraz z dodatnim wynikiem
posiewu końcówki
cewnika, obarczeni są dużym ryzykiem inwazyjnej
kandydozy.
Związek między autyzmem
Związek między autyzmem
a Candida albicans
a Candida albicans
Związek między autyzmem
Związek między autyzmem
a Candida albicans
a Candida albicans
Dr Josef Jonas w książce "Zagadki zdrowia" opisał wiele
przypadków
dzieci opóźnionych w rozwoju, które były wcześniej leczone w
klasyczny sposób
lekami i antybiotykami. Po wyleczeniu grzybicy i innych
pasożytów (np. owsików
lub lamblii) oraz usunięciu z pokarmu czynników
alergizujących, dzieci powróciły
do zdrowia.
Istnieje też wiele innych dowodów na to, że forma
drożdży Candida
albicans może spowodować autyzm i może zaostrzyć wiele
problemów ze
zdrowiem osób z autyzmem zwłaszcza tych, u których autyzm
wystąpił późno.
Nie wyleczona choroba Candida albicans u
matki,
może być podstawową przyczyną choroby
Candida albicans oraz rozwoju autyzmu
u nowo narodzonego dziecka- twierdzi dr
J.Jonas.
Candida wytwarzająca
procesy
zachodzące w mózgu dotyczące np. emocji - lęku
lub agresji,
a także na odczuwanie łaknienia doprowadzając do
otyłości
bądź braku apetytu i spadku wagi ciała.
Toksyny te powodują problemy związane z
psychiką.
Ważne badania na temat drożdżaków i ich wpływu
na osoby
z autyzmem przeprowadził Dr William Shaw. Odkrył
on w moczu
osób z autyzmem metabolity mikrobowe, które
bardzo
dobrze zareagowały na leczenie przeciwgrzybicze.
Zaobserwował on zmniejszenie kwasów
organicznych w moczu
oraz zmniejszenie nadaktywności i zachowań
samostymulujących,
a tym samym zwiększenie kontaktu wzrokowego,
koncentracji
i wokalizacji.
„(...) Wydaje mi się prawdopodobne, że pewna niewielka, ale
mimo to dość
znaczna liczba dzieci, u których stwierdzono autyzm, padła
ofiarą infekcji
drożdżakami. Uważam też, że gdyby infekcje te zostałyby w
tych przypadkach
wyleczone (…), symptomy autyzmu zmalałyby w znacznym
stopniu.”
Dr Bernard Rimland
Instytut Badań nad
Autyzmem
San Diego
„Istnieje wiele dowodów na to, że forma drożdży, Candida
albicans,
może spowodować autyzm i może zaostrzyć wiele problemów
ze zdrowiem
osób z autyzmem, zwłaszcza tych, u których autyzm wystąpił
późno.”
Dr Stephen M. Edelson
Center for the Study of
Autism,
Salem, Oregon
WSZYSTKIE PRZYTOCZONE CYTATY TO DONIESIENIA
INTERNETOWE
I Z PRASY MEDYCZNEJ.
NIE MA UDOWODNIONEGO ZWIĄZKU POMIĘDZY INFEKCJĄ
CANDIDA
ALBICANS A AUTYZMEM I INNYMI ZABURZENIAMI W
ROZWOJU,
ZARÓWNO PSYCHICZNYM, JAK I FIZYCZNYM,
JEDNAKŻE WSZYSTKIE WYSTĘPUJĄCE OBJAWY MOGĄ
WYSTAPIĆ
POD WPŁYWEM TOKSYN TEGO DROŻDŻAKA.
NALEŻY WIĘC ZAWSZE PRZEPROWADZIĆ BADANIA
W TYM KIERUKU I POPRAWIĆ KOMFORT ŻYCIA DZIECI Z
CdLS.
Robert Szyca
DZIĘKUJĘ ZA
DZIĘKUJĘ ZA
UWAGĘ
UWAGĘ