STANY NAGŁE W

GINEKOLOGII I

POŁOŻNICTWIE

Dr med. Karina Kulikowska-

Ciecieląg

CECHY STANÓW NAGŁYCH



Istnieje zagrożenie życia kobiety lub płodu.



Choroba pojawia się nagle i postępuje szybko.



Patomechanizm prowadzący do zagrożenia życia to

najczęściej :wstrząs (krwotoczny, septyczny), DIC,

zatorowość.



Domena zainteresowania Pogotowia Ratunkowego,

Izby Przyjęć i Szpitala Położniczego.



Wymagają szybkiej diagnozy i błyskawicznego

wdrożenia leczenia ( przydatność schematów, manuali

leczenia).



Wymagają współpracy interdyscyplinarnej.



Obowiązuje schemat obserwacji minutowej pacjenta.



Początkowo leczenie empiryczne.

STANY NAGŁE W POŁOŻNICTWIE

(DOTYCZĄCE MATKI

)



Ciąża ektopowa



Ostry ból brzucha w ciąży



PIH ( rzucawka i HELLP)



Łożysko przodujące i przedwcześnie
oddzielające się



Zatorowość ( skrzeplinowa i wodami płodowymi)



Urazy w ciąży



Wstrząs septyczny



Krwotoki poporodowe



Reanimacja w ciąży i cięcie na zmarłej lub
umierającej

STANY NAGŁE W POŁOŻNICTWIE

( DOTYCZĄCE PŁODU)



Zagrażająca zamartwica płodu



Wypadnięcie pępowiny



Nieprawidłowe ułożenia płodu



Poród przedwczesny

STANY NAGŁE W

GINEKOLOGII



Krwotoki z dróg rodnych



Skręcenie i pęknięcie jajnika



Stany nagłe po zabiegach operacyjnych



Urazy narządów płciowych

CIĄŻA EKTOPOWA

1

.Jest to implantacja jaja płodowego poza jamą

macicy.
2.Częstość 10%- kraje słabo rozwinięte, 0,9%
USA.
3. Przyczyny: IUD, zm. pozapalne, poronienia w
wywiadzie.
4.Objawy: ból brzucha+zatrzymanie
miesiączki+krwawienie z pochwy.Ewentualnie
wstrząs- krwawienie do jamy brzusznej.
5. Rozpoznanie:badanie, USG, bad. laboratoryjne
(HCG), kuldocenteza.
6. Leczenie ciężkich postaci: laparotomia +
uzupełnienie płynów ustrojowych.
7.Leczenie postaci lekkich: laparoskopia,
leczenie Metotrexatem..

OSTRY BÓL BRZUCHA W

CIĄŻY



Podrażnienie otrzewnej



Rozciągniecie torebek narządów
wewnętrznych



Niedokrwienie ( najsilniejszy ból)

OSTRY BÓL BRZUCHA W CIĄŻY



Zapalenie wyrostka



Skręcenie torbieli jajnika



Zapalenie dróg żółciowych,
trzustki,niedrożność jelit,niedokrwienie
jelit.

ZAPALENIE WYROSTKA

ROBACZKOWEGO



Objawy:ból po stronie prawej od dołu
biodrowego do górnego
kwadrantu,wymioty, nudności brak
apetytu.



Badanie: mniej nasilone objawy
otrzewnowe.brak perystaltyki



Bad.laboratoryjne: leukocytoza



Leczenie:appendectomia+ tokoliza

SKRĘCENIE ( TORBIELI) JAJNIKA W

CIĄŻY



Objawy:ostry ból brzucha, nudności,
wymioty.



Badania laborat:leokocytoza w normie i
temp norma.



Rozpoznanie:USG



Leczenie chirurgiczne: usunięcie torbieli-
(przed odkręceniem zaklemować) +
tokoliza.

NADCIŚNIENIE INDUKOWANE

CIĄŻĄ (PIH)

PIH (gestoza, stan
przedrzucawkowy)jest chorobą
występującą w ciąży. Rozpoznajemy je
na podstawie obecności nadciśnienia
oraz białkomoczu i (lub) obrzęków.
Etiologia- prawdopodobnie nadmierna
odpowiedź immunologiczna na tkanki
trofoblastu obecne w krążeniu
ciężarnej, prowadzące do skurczu
naczyń i nadciśnienia.

NADCIŚNIENIE INDUKOWANE

CIĄŻĄ (c.d.)



Klasyczna triada objawów:
nadciśnienie,białkomocz, obrzęki( wg.
WHO nie są podstawa rozpoznania).



Najcięższe postacie PIH to: rzucawka i
zespół HELLP.

RZUCAWKA

1.Jest to ciężka postać PIH połączona z
drgawkami toniczno- klonicznymi.
2.Etiologia: encefalopatia
nadciśnieniowa ,obrzęk mózgu .Obecne
są mikro i makrowylewy CUN, płuc,
nadnerczy, wątroby, osierdzia.
3.Objawy prodromalne: bóle głowy,
zaburzenia widzenia, niepokój.
4.Leczenie rzucawki: siarczan magnezu
, dihydralazyna.+zakończenie ciąży.

HELLP- hemolysis, elevated liver

function, low platelet counts

1.Zmiany w HELLP dotyczą głównie
wątroby .
2.W badaniach laboratoryjnych:anemia,
hyperbilirubinemia, podwyższone Aspat
iAlat i małopłytkowość. Małopłytkoość
może wystąpić także u noworodka.
3.Leczenie : jak w rzucawce +
osmoonkoterapia (uzupełnienie osocza,
białka, elektrolitów, AT III, ME)+
antybiotykoterapia.

KRWOTOKI II

TRYMESTRU CIĄŻY

Do krwotoków dochodzi w

przypadku łożyska

przodującego i przedwcześnie

oddzielającego się

ŁOŻYSKO PRZODUJĄCE



Łożysko przodujące jest ułożone poniżej

części przodującej płodu.



W ciężkiej postaci krwawienie jest bardzo

obfite bez czynności skurczowej.



Rozpoznanie USG.



Badanie tylko w pogotowiu sali operacyjnej.



W ciężkiej postaci- cięcie cesarskie +

leczenie wstrząsu krwotocznego.

PRZEDWCZESNE ODDZIELENIE

ŁOŻYSKA



Przyczyny :uraz brzucha, macica wieloródki,
mięśniaki, PIH.



Objawy: skurcz macicy, ciągły ból podbrzusza,
krwawienie z dróg rodnych, wstrząs, DIC.



Diagnostyka: USG ( nie zawsze diagnostyczne)



Postępowanie: w ciężkich przypadkach (2/3
odklejenia) cięcie cesarskie+leczenie wstrząsu
.

ZATOROWOŚĆ



Zatorowość skrzeplinowa żylna



Zator wodami płodowymi

ZATOROWOŚĆ ŻYLNA



Etiologia: większość materiału zatorowego z

kończyn dolnych i splotów żylnych +wzrost

tromboplastyn w ciąży. Występuje zator tętnicy

płucnej lub zmiany rozsiane płuc.



Objawy:ból zamostkowy, duszność, zaburzenia

świadomości



Diagnoza:RTG?, scyntygrafia.



Leczenie farmakologiczne:Heparyna (i.v.+s.c.)



Leczenie operacyjne: embolektomia w razie

braku efektu farmakoterapii.

ZATOR PŁYNEM OWODNIOWYM



Objawy: nagła duszność, sinica i
wstrząs najczęściej w II okresie porodu



Mechanizm-prawdopodobnie reakcja
anafilaktyczna na płyn owodniowy



Występuje niewydolność krążenia i DIC



Leczenia jak w zatorowości żylnej

URAZY W CIĄŻY



22% niepołożniczych zgonów ciężarnych
to urazy komunikacyjne.Najczęstsze
urazy w ciąży to urazy głowy. Leczymy je
jak poza ciążą. Odmienny przebieg i
leczenie ma miejsce w urazach brzucha
ciężarnych.



Urazy brzucha: tępe i penetrujące.

TĘPE URAZY BRZUCHA



Do 12 t.c. macica w miednicy mniejszej



Później tępy uraz brzucha może spowodować:
przedwczesne oddzielenie łożyska, krwawienie
płodowo-matczyne, krwawienie do jamy
brzusznej i poród przedwczesny.



Postępowanie: USG, bad. laboratoryjne,
obserwacja ciężarnej przez co najmniej 24
godziny.



Pasy bezpieczeństwa –podbrzuszno- naramienne.

PENETRUJĄCY URAZ BRZUCHA



W zaawansowanej ciąży macica jest
narażona na czynniki przerywające
ciągłość jamy brzusznej.Rany ciężarnej
najczęściej powodują zgon płodu, a nie
matki (macica amortyzuje ).

WSTRZĄS SEPTYCZNY



Przyczyny : po zabiegach chirurgicznych, w stanach

zapalnych miednicy mniejszej, w zakażeniu

połogowym.



Etiologia: najczęściej bakterie Gram (-)



Objawy:  ciśnienia,  temperatury, tachycardia



Bad. Laborat.:  leukocytoza,  CRP, trombocytopenia



Fazy wstrząsu: „ciepły”, „zimny” wstrząs i

nieodwracalna zapaść naczyniowa



Leczenie: antybiotykoterapia, osmoonkoterapia,

leczenia koagulopatii, chirurgiczne usunięcie ognisk

zakażenia, monitorowanie płodu.

KRWOTOKI POPORODOWE



Dotyczą 5-10% rodzących



Przyczyny krwotoków to: atonia macicy

i uszkodzenia tkanek (pęknięcie macicy-

trzonu lub szyjki, pochwy i krocza)



Objawy: gwałtowne krwawienie w III

lub IV okresie porodu



Postępowanie- badanie pacjentki +

postępowanie p-wstrząsowe

ATONIA MACICY



Leczenie:
masaż lub ucisk macicy, leki
naskurczowe, tamponowanie jamy
macicy, ucisk aorty zstępującej,
usunięcie macicy.

PĘKNIĘCIA TKANEK



Leczenie:
zaopatrzenie pęknięcia przez
pochwę lub na drodze laparotomii

REANIMACJA W CIĄŻY I CIĘCIE

CESARSKIE U PACJETKI UMIARAJACEJ

LUB ZMARŁEJ



W ciąży stosuje się standardowe
postępowanie reanimacyjne.



Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do
defibrylacji.



Od 24-26 t.c. należy pojąć decyzję o
ukończeniu ciąży, ze względu na płód i matkę.



Cięcie cesarskie na zmarłej robimy sposobem
klasycznym.

STANY NAGŁE W POŁOŻNICTWIE

( DOTYCZĄCE PŁODU)



Zagrażająca zamartwica płodu



Wypadnięcie pępowiny



Nieprawidłowe ułożenia płodu



Poród przedwczesny

STANY NAGŁE W

GINEKOLOGII



Krwotoki z dróg rodnych



Skręcenie i pęknięcie jajnika



Stany nagłe po zabiegach operacyjnych



Urazy narządów płciowych

KRWOTOKI Z DRÓG RODNYCH



Bardzo obfite krwawienia z dróg
rodnych towarzyszą : ciąży szyjkowej,
rakowi szyjki macicy i ciążowej
chorobie trofoblastycznej.

CIĄŻA SZYJKOWA



Jest to rodzaj ciąży ektopowej.



Objawy: bardzo obfite krwawienie z dróg

rodnych bez dolegliwości bólowych.



Rozpoznanie: w badaniu ginekologicznym

i we wziernikach rozdęta szyjka macicy, w

USG jajo płodowe w szyjce.



Leczenie: wykonanie usunięcia macicy +

leczenie wstrząsu krwotocznego.

RAK SZYJKI MACICY



Objawy i epidemiologia: dotyczy kobiet w 40-
45 r.ż., wcześniej kobiety zauważają
krwawienia kontaktowe.



Leczenie: tamponada pochwy, wykonanie
usunięcia macicy sposobem Wertheima ,
embolizacja lub podwiązanie naczyń
podbrzusznych. Alternatywą jest
naświetlanie terapeutyczne narządu
rodnego.

CIĄŻOWA CHOROBA

TROFOBLASTYCZNA



Patologiczny rozrost trofoblastu.



Objawy: krwawienie z dróg rodnych ,
przy bardzo dużej macicy.



Rozpoznanie w USG- burza śnieżna.



Leczenie: łyżeczkowanie +
chemioterapia, czasem hysterectomia.

SKRĘCENIE TORBIELI JAJNIKA



Jest to skręcenie przydatków wokół szypuły
z towarzyszącym niedokrwieniem i
martwicą jajnika.W 72% przypadków
towarzyszy łagodnym guzom przydatków.
Może wystąpić w zespole hyperstymulacji
jajników (IVF). Zdarza się w każdym wieku.



Może dojść do martwicy guza, zakażenia i
zatorowości płucnej.

SKRĘCENIE TORBIELI JAJNIKA

(c.d.)



Objawy: ból brzucha, nudności i
wymioty, uczucie pełności w brzuchu,
parcie na odbytnicę.



Rozpoznanie: bad. ginekologiczne i USG-
guz w jamie brzusznej.



Leczenie: jajnik martwiczy usuwa się,
jajnik niezmieniony i u młodej kobiety
można ewentualnie pozostawić.

STANY NAGŁE PO ZABIEGACH

OPERACYJNYCH W GINEKOLOGII



wytrzewienie



martwica powięzi



zgorzel gazowa rany



wstrząs septyczny

WYTRZEWIENIE



Jest to rozejście się brzegów rany pooperacyjnej

(głównie powięzi mięśni) z towarzyszącym

wypadnięciem jelit. Może dotyczyć rany na brzuchu

lub w pochwie.



Śmiertelność 10-35% z powodu zakażenia i martwicy



Przyczyny: nieprawidłowe zeszycie powięzi,

cukrzyca i niedożywienie, choroba nowotworowa.



Leczenie: zabezpieczenie jelit solą fizjologiczną,

ponowne szycie rany, ewentualne żywienie

pozajelitowe oraz antybiotykoterapia o szerokim

spektrum.

MARTWICZE ZAPALENIE POWIĘZI



Jest to rozległa martwica powięzi bez towarzyszącej
martwicy mięśni. 50% po zabiegach chirurgicznych,
sprzyja też cukrzyca.



Etiologia: zakażenie paciorkowcami i gronkowcami.



Objawy: obrzęk i stwardnienie tkanki
podskórnej,bardzo szybkie szerzenie się zmian,
znaczna toksemia chorej.



Leczenie: chirurgiczne usunięcie powięzi,
antybiotykoterapia, później autoprzeszczepy.

ZGORZEL GAZOWA



Jest to martwica mięśni wokół rany operacyjnej

wywołana przez pałeczkę zgorzeli gazowej

( Clostridium). Martwica może dotyczyć

mięśnia macicy po kryminalnym poronieniu.



Objawy: silny ból martwiczej tkanki, zmiana

zabarwienia skóry i pęcherze



Bardzo szybki postęp choroby.



Leczenie: operacyjne usunięcie usuniętych

tkanek, antybiotykoterapia, ewentualnie

hiperbaria w komorze kesonowej.

URAZY NARZĄDÓW PŁCIOWYCH



Dzielimy je na związane i niezwiązane z
aktywnością seksualną.

URAZY ZWIĄZANE Z

AKTYWNOŚCIĄ SEKSUALNĄ

1.PĘKNIĘCIA POCHWY – po gwałcie
lub w menopauzie.
Objawy: ostry ból w czasie stosunku
Leczenie:zaopatrzenie operacyjne +
leczenie wstrząsu.
2.ODMA OTRZEWNOWA-po stosunku
oralno- genitalnym, może dojść do
zatoru powietrznego.

URAZY NIEZWIĄZANE Z

AKTYWNOŚCIĄ SKSUALNĄ

1.URAZY KOMUNIKACYJNE- przebicie
pochwy przez kości miednicy,
oderwanie macicy od sklepień,
przerwanie cewki moczowej.
Leczenie: operacyjne, czasem po
wyłonieniu przetoki analnej.
2.ROZDARCIE POCHWY w czasie
aktywności sportowej, w czasie
upadku na nartach wodnych.