DODATKOWE ZASTRZEŻENIA

UMOWNE

Są to postanowienia umów, zaliczane do tzw.
accidentalia negotii – wiążą strony, jeśli
zostały wyraźnie przewidziane w umowie.

Do najczęściej spotykanych zastrzeżeń
umownych zalicza się:



zadatek;



umowne prawo odstąpienia;



odstępne;



karę umowną.

ZADATEK

Zadatek jest to określona suma pieniężna lub rzecz

dana przy zawarciu umowy.

Skutki wręczenia zadatku (jeśli strony w umowienie określiły

innych):

1) w przypadku wykonania umowy - pieniądze lub rzeczy

wręczone tytułem zadatku zaliczane są na poczet świadczenia

tej strony, która wręczyła zadatek.

2) w razie niewykonania umowy druga strona może bez

wyznaczania dodatkowego terminu od umowy odstąpić i

zachować otrzymany zadatek, a jeśli sama go dała – może

żądać sumy dwukrotnie wyższej.

[Zatrzymany zadatek zastępuje w tym przypadku odszkodowanie, z

tego też powodu wierzyciel nie może dochodzić przed sądem

odszkodowania z tytułu niewykonania zobowiązania, chyba że z

powyższych uprawnień dotyczących zadatku nie skorzystał)

UMOWNE PRAWO

ODSTĄPIENIA

Umowne prawo odstąpienia polega na tym, że
jedna lub każda ze stron umowy może od niej
odstąpić bez konieczności uzasadniania swej decyzji.

Niezbędnym warunkiem ważności takiego
zastrzeżenia jest wskazanie w umowie terminu, w
ciągu którego uprawniony może od umowy odstąpić.

Skutki:

W razie wykonania prawa odstąpienia przez którąś
ze stron umowę uważa się za nie zawartą (skutek z
mocą wsteczną).

ODSTĘPNE

Odstępne jest szczególnym przypadkiem
umownego prawa odstąpienia. Polega ono na
zastrzeżeniu, iż strony uzależniają prawo do
odstąpienia od umowy od zapłaty określonej
sumy pieniężnej.

Skutki:

Oświadczenie strony uprawnionej o odstąpieniu
od umowy będzie skuteczne tylko wówczas, gdy
zostało złożone jednocześnie z zapłatą
odstępnego.

KARA UMOWNA

Kara umowna polega na zastrzeżeniu w umowie, że

naprawienie ewentualnej szkody wynikłej z niewykonania lub

nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego

nastąpi poprzez zapłatę określonej sumy pieniężnej.

[W przypadku zobowiązań pieniężnych funkcję kary za niewykonanie

zobowiązania pełnią odsetki – umowne bądź ustawowe. Obecna stopa

odsetek ustawowych (od 15 października 2005 r.) wynosi 11,5%]

Kara umowna zastępuje odszkodowanie, a nie samo

świadczenie – z tego względu dłużnik nie może zwolnić się z

zobowiązania poprzez zapłatę kary umownej (tym też kara

umowna różni się od odstępnego).

Zastrzeżenie kary umownej walni wierzyciela od uciążliwego

wykazywania wystąpienia i wysokości szkody, powstałej na

skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy

przez dłużnika (por. art.. 471 i nast.. k.c.)

KARA UMOWNA- SKUTKI



wierzyciel nie może żądać od dłużnika odszkodowania
przewyższającego wysokość zastrzeżonej kary, nawet jeśliby
wykazał, że poniósł większą szkodę;



dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej, jeżeli:



jest ona rażąco wygórowana w stosunku do poniesionej przez
wierzyciela szkody;



zobowiązanie zostało przez dłużnika w znacznej części wykonane.



kontrowersyjny jest problem, czy kara umowna należy się
wierzycielowi, gdy nie poniósł on żadnej szkody na skutek
niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania
przez dłużnika. Kodeksowy zwrot: „kara umowna należy się
wierzycielowi ... bez względu na wysokość poniesionej
szkody” sugeruje, że przysługuje ona nawet wtedy, gdy żadna
szkoda nie wystąpiła.