Naturalne trucizny

Naturalne trucizny

Michał Banasiewicz 125014

Michał Banasiewicz 125014

Mariusz Dłutowski 125092

Mariusz Dłutowski 125092

Substancje trujące zawarte są w różnych częściach roślin

Substancje trujące zawarte są w różnych częściach roślin

:

:

-

-

korzeń

korzeń

-

-

nasiona

nasiona

-

-

ziele

ziele

-

-

owoce

owoce

Ilość trującej substancji w roślinie zależy też od wielu
czynników:

- od pory roku (np. ziemowit jesienny najbardziej trujący jest
wiosną)

- od nasłonecznienia
- od rodzaju gleby
- od wilgotności

Trucizny towarzyszyły człowiekowi od zarania dziejów.
Początkowo ekstrakty trujących roślin wykorzystywano do
zatruwania grotów strzał, w celach wojennych i do polowań na
zwierzynę. W starożytności i średniowieczu trucizny stały się
popularnym narzędziem zbrodni.

Trucizna jest to substancja, która po wchłonięciu do organizmu

lub wytworzona w organizmie powoduje zaburzenia jego funkcji

lub śmierć.

Szalej jadowity (

Szalej jadowity (

Cicuta virosa, cykuta)

Cicuta virosa, cykuta)

• gatunek rośliny należący do
rodziny selerowatych

• rośnie w strefie umiarkowanej,
także w Polsce

• rośnie w miejscach
podmokłych, na brzegach
stawów, przy rowach

• trucizna pochodzi z soku
korzenia

• wszystkie części tej rośliny są
trujące

• dojrzewają w połowie sierpnia
i września



Po zjedzeniu występują objawy

Po zjedzeniu występują objawy

zbliżone do zatrucia alkoholem,

zbliżone do zatrucia alkoholem,

następnie drgawki, utrata

następnie drgawki, utrata

przytomności i śmierć

przytomności i śmierć



Objawy zatrucia występują

Objawy zatrucia występują

szybko, niekiedy w kilkanaście

szybko, niekiedy w kilkanaście

minut po spożyciu. Są to: ślinotok,

minut po spożyciu. Są to: ślinotok,

pieczenie w jamie ustnej, często

pieczenie w jamie ustnej, często

wielokrotne drgawki

wielokrotne drgawki



Śmierć może nastąpić wskutek

Śmierć może nastąpić wskutek

porażenia ośrodka oddechowego

porażenia ośrodka oddechowego

Cykutotoksyn
a

Cykuta znana była w starożytnej Grecji jako „koneina” a w

Rzymie jako „cicuta”. Używano jej w Grecji do wykonywania
wyroków śmierci na skazańcach i do eutanazji. Sokrates:( 469-399
r. p.n.e.) grecki filozof, ateńczyk, nauczyciel Platona i Ksenofonta.
Sam nie pozostawił żadnych dzieł piśmiennych.

W V wieku p.n.e. w 399 r. p.n.e. sąd ateński skazał na

śmierć wielkiego filozofa Sokratesa. Oskarżony został o
bezbożność oraz o demoralizowanie młodzieży. Podano mu do
wypicia puchar odwaru z trucizną.

Platon opisywał że po wypiciu trucizny Sokrates tracił

najpierw władzę w kończynach dolnych które stały się najpierw
zimne, zdrętwiałe i pozbawione czucia. Zmiany te stopniowo
obejmowały całe ciało i „trucizna docierała do serca”

Mandragora

• Roślina z rodziny psiankowatych wraz z
licznymi odmianami, występuje w
obszarze śródziemnomorskim,
Himalajach, Turkmenii.

• Na terenach północnej i wschodniej
Europy rośnie pokrzyk (wilcza jagoda,
belladona), z tej samej rodziny i o
podobnych właściwościach, stąd też
wierzenia z nimi związane wykazują
ogromne podobieństwo.

• W krajach arabskich od tysięcy lat używano mandragory jako
środek wzmagający seksualne rozkosze, a także środek przeciwko
impotencji.

• Mandragora uśmierza ból i sprowadza otępienie umysłu.
Rzymianie dawali kawałki korzenia do żucia ludziom, którzy mieli
zostać poddani operacji

• Często z mandragory sporządzano również trucizny. Spożywana w
dużej ilości doprowadza do śmierci przez porażenie dróg
oddechowych

W dawnych czasach wierzono, że jeśli roślina przypomina
kształtem jakąś część ciała, to tę właśnie część ciała można
leczyć. Ponieważ przypomina kształtem całe ciało – logiczna
konkluzja, że jest lekiem na wszystko

Mandragora zawiera w sobie silne toksyny
z grupy alkaloidów tropanowych:

- Hioscyjaminę

- Skopolaminę

Wysuszona roślina nie jest niebezpieczna
gdy nie jest przyjmowana doustnie.
Jednakże świeża mandragora jest bardzo
silnie toksyczna. Nie wolno wdychać jej
oparów, ani pozwalać na kontakt jej soków
ze skórą

Hioscyjamina

Hioscyjamina występuje w pokrzyku wilczej
jagodzie, bieluniu dziędzierzawie i lulku
czarnym z których jest otrzymywana. Jest
antagonistą acetylocholiny. Wykazuje
następujące działania na organizm
człowieka:

• znosi wpływ nerwu błędnego na serce
• hamuje gruczoły wydzielnicze w
przewodzie pokarmowym oraz gruczoły
potowe i ślinowe

• rozszerza naczynia krwionośne skóry
• rozszerza źrenice i podnosi ciśnienie
śródgałkowe na długi okres, blokując
receptory muskarynowe

• powoduje problemy z oddawaniem moczu

W dawkach wyższych od terapeutycznych działa porażająco na
obwodowy układ nerwowy oraz powoduje początkowo
pobudzenie psychoruchowe, potem zmęczenie, zaczerwienienie
skóry, tachykardię, przyspieszenie oddechu, dezorientację,
niepokój, realistyczne omamy wzrokowe i słuchowe, stany
delirium, śpiączkę. Jako odtrutkę podaje się polikarpinę
pobudzającą przywspółczulny układ nerwowy.

Tojad mordownik

Roślina wieloletnia z rodziny jaskrowatych,
liczy 80 – 300 gatunków zamieszkujących
półkulę północną

W Polsce dziko występuje 12 gatunków,
wszystkie objęte są ścisła ochroną, występuje
w Sudetach i Karpatach.

Zawiera silnie trujący alkaloid – akonitynę.
W okresie Renesansu była często stosowaną
trucizną i zyskała miano arszeniku roślinnego.

Zastosowanie:

roślina lecznicza - stosowana w różnych
stężeniach w homeopatii, przy
infekcjach, grypie i bólach.

Akonityna łatwo wchłania się przez
skórę i błony śluzowe, większe
dawki mogą wywołać porażenie
ośrodka oddechowego, a
podawanie sodu zwiększa
toksyczność akonityny. Dawka
śmiertelna wynosi około 3 mg.

Objawy zatrucia:

• zaburzenia czucia

- drętwienia
- palenia
- uczucie zimna
- niewrażliwość na
bodźce bólowe

• zaburzenia połykania,
niepokój, podniecenie

• lęk, szum w uszach, obfite
poty

• bóle brzucha, nudności i

wymioty

• drżenia i skurcze mięśniowe

• obniżenie temperatury ciała

• bradykardia

• drgawki

• zaburzenia rytmu serca z
migotaniem komór włącznie

• później występuje porażenie
ośrodka oddechowego i zgon
(świadomość jest zachowana
aż do śmierci)

Sposoby postępowania w przypadku zatrucia:

• płukanie żołądka 0,1% roztworem nadmanganianu potasu i środki

przeczyszczające

• atropina

• intubacja i oddech wspomagany

• tlenoterapia

• leki przeciwbólowe

Silne właściwości akonityny wypróbowali Niemcy w

czasie II wojny światowej zatruwając nią pociski.
Zaprawionymi akonityną pociskami strzelano w biodra
bezbronnych więźniów i obserwowano ich reakcję. Pierwsze
objawy pojawiały się po upływie 20 min. jako pobudzenie i
ślinotok. Po dalszych 40 min. był tak wielki, że zatruci nie
nadążali jej wypluwać i zaczynali wymiotować. Pojawiało się
silniejsze pobudzenie ruchów, rzucanie się na ziemię i
przewracanie oczami. Po 2 godz. Pobudzenie ustawało i
torturowani więźniowie umierali.
Przypuszcza się że akonitynę wykorzystywano do zatruwania
różnego rodzaju pocisków, jak również w postaci trucizny
dywersyjnej do zatruwania artykułów żywnościowych i
napojów.

Ziemowit jesienny (Colchicum autumnalae
)

Roślina jest byliną występującą na
terenach podgórskich. Kwitnie
późną jesienią. Występuje w Polsce
na południu, na górskich łąkach.
Owocuje na wiosnę.

Roślina trująca - dla ludzi, bydła i koni, zwierzęta
instynktownie wyczuwają, iż roślina jest trująca i
ją omijają, zarówno świeżą, jak i suszoną w
sianie. Natomiast kolchicyna jak inne zawarte w
zimowicie alkaloidy nie szkodzą owcom i kozom,
ale ich mleko, po takiej diecie nie nadaje się do
spożycia, stając się trujące.

• Jest zaliczana do
pseudoalkaloidów (alkaloidy
izochinolinowe), gdyż nie
zawiera heterocyklcznego
azotu i nie ma charakteru
alkalicznego. W biosyntezie
bierze udział tyrozyna i
fenyloalanina.

• Ponadto stosowana jest w leczeniu napadów zapalenia stawów w
przebiegu dny moczanowej, Różnice miedzy wysokością dawki
leczniczej i toksycznej są małe co powoduje, że należy ostrożnie
stosować ten alkaloid w lecznictwie

Kolchicyna jest silną toksyną blokującą somatyczny podział

komórkowy (mitozę) na etapie metafazy (hamuje polimeryzację
tubuliny) i dlatego stosowana jest do wywoływania wzrostu
poliplodalności komórek. Podawana w dawkach terapeutycznych
może powodować nieżyt żołądka i jelit, wyższe dawki prowadzą do
śmierci przez uduszenie (LD dla dorosłych ok. 20 mg).

NH

2

CO

2

H

CHO

O

H

O

H

N

H

2

CO

2

H

O

H

N

H

2

OH

N

H

O

H

OH

O

H

A

C

C

A

A

C

N

O

H

OMe

OMe

OMe

Me

A

C

Phenylalanine

Tyrosine

Dopamine

Autumnaline

O

NMe

OMe

OMe

OMe

OMe

O

NMe

OMe

OMe

OMe

MeO

NHR

OMe

OMe

OMe

O

OMe

Cytochrome P

450

O-Methylandrocymbine

Demecolcine R=Me

Colchicine R=Me

+

Biosynteza
kolchicyny

Wawrzynek wilczełyko

(Daphne mezereum )

- gatunek krzewu należący do rodziny
wawrzynkowatych. Występuje w całej

Europie

, w zachodniej Syberii, Kaukazie,

także w Azji Mniejszej (występuje w
cienistych lasach liściastych i mieszanych
oraz zaroślach w całej Polsce).

Cała roślina jest trująca, zwłaszcza
owoce; zjedzenie 10-12 dojrzałych
owoców może spowodować śmierć
dorosłego człowieka, dla dziecka
nawet 1-2 owoce mogą być
śmiertelne. Owoce i liście zawierają
dwa trujące składniki: glikozyd
dafninę i mezereinę.

Zastosowanie:

Preparaty z kory i

owoców stosowane były

dawniej w medycynie

ludowej w przypadku

podrażnienia skóry, w

formie okładów.

Objawy zatrucia:

• nudności, wymioty, kolki, biegunka,
porażenie mięśni, podrażnienie błon
śluzowych, krwiomocz, hemoliza
krwinek.

• śmierć wskutek uduszenia lub
zatrzymania serca.

Mezereina

Kulczyba wronie oko (Strychnos nux-
vomica )

- gatunek wiecznie zielonego drzewa
lub krzewu z rodziny kulczybowatych.
występuje w lasach Indii, Cejlonu i Malezji.
uprawiana jest również w Afryce Środkowej

Zawiera od 2 do 5 % alkaloidów
(głównie strychnina i brucyna).
Alkaloidy te występują w całej
roślinie, najwięcej jest ich
jednak w nasionach.

Strychnina jest jednym z
najbardziej toksycznym
alkaloidów
Blokuje synapsy hamulcowe, co
w efekcie wzmaga pobudzenie
neuronów. Śmierć następuje
wskutek uduszenia wywołanego
skurczem mięśni oddechowych

W zatruciach należy zastosować
sztuczne oddychanie i tlen, a w
celu zniesienia drgawek podać
dożylnie luminal.
Swoistą odtrutką stosowaną w
zatruciach strychniną są
barbiturany.

Obecnie jest rzadko stosowana w lecznictwie (dawka 0,5 - 3
mg) pod postacią azotanu jako środek pobudzający w
zaburzeniach krążenia, oddychania i osłabienia

Strychnina

N

H

NH

2

CO

2

H

-CO

2

N

H

NH

2

L-Trp

Tryptamine

O

OGlc

H

H

OHC

MeO

2

C

Secologanin

NH

O

N

H

H

H

OGlc

H

MeO

2

C

Strictosidine

N

OH

N

H

MeO

2

C

Dehydrogeissoschizine

(enol form)

N

N

CH

2

Me

CH

2

OH

Preakuammicine

N

N

CH

2

Me

CHO

O

N

H

N

CHO

O

H

Wieland-Gumlich aldehyde

N

H

N

H

H

O

H

O

H

H

Wieland-Gumlich aldechyde

(hemiacetal form)

acetyl-CoA

aldol reaction with

acetyl CoA

N

H

N

O

H

OH

CO

2

H

N

N

O

H

O

H

H

H

Strychnine

+

+

Biosynteza
strychniny

Pietrasznik, szczwół plamisty (Conium maculatum)

Roślina dwuletnia z rodziny
selerowatych. Występuje od płn.
wybrzeży M. Śródziemnego po płd.
Skandynawię. Szczególnie korzenie
tych roślin zawierają duże ilości
trujących alkaloidów.

Uwaga  !!!

Roślina w pierwszym roku (w fazie różyczki)
morfologicznie nie różni się od pietruszki i pasternaku,
inny jest jedynie zapach.

• Dawniej medycyna ludowa
wykorzystywała tę roślinę jako
środek przeciwbólowy,
rozkurczowy i znieczulający.
Obecnie porzucono ze względu
na właściwości trujące.

Konina

jest lotnym alkaloidem, który wchłania się przez skórę i błony

śluzowe. Powoduje porażenie ośrodka oddechowego i śmierć w wyniku
uduszenia.
Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi 0,5 - 1,0 g. Alkaloid ten ma
znaczenie toksykologiczne.

Objawy zatrucia to:

-Wymioty

- bóle brzucha

- rozszerzenia źrenic

- zaburzenia widzenia

-Ślinotok

- drętwienie kończyn dolnych

- drgawki

Śmierć może nastąpić wskutek
porażenia ośrodka
oddechowego.

Toksyna botulinowa

- Endotoksyna wytwarzana przez bezwzględnie beztlenowe
laseczki
Clostridium botulinum

Substancja ta jest najsilniejszą ze znanych neurotoksyn.
Dawka śmiertelna to 70 ug. podanych doustnie, a dożylnie
wystarczy ułamek mikrograma. Uważa się, że jeden gram tej
toksyny mógł by zabić 20 mln. ludzi.

Toksyczne działanie botuliny
polega na trwałym połączeniu
z płytka nerwowo-mięśniową i
porażeniu skurczu mięśnia.
Dokonuje tego przez
fragmentację białka SNAP-25
niezbędnego do wydzielania
acetylocholiny z zakończeń
presynaptycznych.

Rącznik pospolity (Ricinus communis )

• Należy do rodziny wilczomleczowatych.
Pochodzi z Afryki, obecnie rośnie dziko w
całej północnej Afryce i Sardynii.

Skład chemiczny: Nasiona
zawierają 35–58% tłuszczu,
a także około 20% białka
oraz trujące związki —
alkaloid rycyninę i białko
rycynę.

Roślina uprawiana na całym świecie jako
roślina oleista lub ozdobna. Hodowla w
celach ozdobnych jest niebezpieczna ze
względu na trującą rycynę - spożycie 10-20
nasion rącznika może spowodować śmierć
człowieka, a już 3 - biegunkę i wymioty.

N

O

CH

3

CN

OCH

3

Rycynina

Rycyna

-

jedna z najbardziej trujących substancji pochodzenia

roślinnego. Wszystkie części rośliny zawierają rycynę, ale
największe stężenie (od 1 do 5 %) jest w nasionach. Jako
substancja białkowa z grupy lektyn, nie miesza się z olejami,
co umożliwia produkcję nieszkodliwego dla zdrowia olejku
rycynowego (który nie zawiera rycyny).

Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi 0,003 mg na 1 kg wagi ciała,
zatem spożycie kilku do kikunastu nasion rącznika jest dla człowieka
śmiertelne. Dawka śmiertelna to 500 mikrogramów tej substancji
wstrzyknięte do organizmu lub podane drogą wziewna. Uniemożliwia
ona komórkom wytwarzanie białek, powodując niewydolność wielu
narządów jednocześnie.

Rycyna powoduje:

- gwałtowne wymioty i biegunkę

- silne przekrwienie narządów układu
pokarmowego i nerek spowodowane
aglutynacją(zlepianiem) krwinek i
wytrącaniem włóknika - fibryny do
krwi.

Sowiecki tajne służby od początku swojego istnienia zajmowały
się truciem
wrogów.
- W 1936 r. tajna policja otruła pisarza maksyma Gorkiego w czasie
jego procesu.
- W 1978 r. za pomocą rycyny ukrytej w czubku parasola
zamordowano Georgiego Markowa bułgarskiego dziennikarza i
desydenta
- Na początku 2002 r. rosyjska FSB (spadkobierczyni KGB) zabiła
jednego z czeczeńskich przywódców Chattaba, wysyłając mu list z
tą trucizną.