Fizjologia górnych
dróg
oddechowych
Fizjologia nosa.
Początkowy odcinek drogi
oddechowej.
Narząd węchu.
Odruchy nosowe.
Rola jamy nosa i zatok
przynosowych.
Nos jako początkowy odcinek drogi
oddechowej.
przepływ powietrza przez nos – jedyna
fizjologiczna droga oddechowa
oddychanie przez usta w przypadku
wysokiej temperatury otoczenia
znacznego wysiłku fizycznego
niedrożności nosa z różnych przyczyn
chorób płuc i układu krążenia
Prąd powietrza przechodzącego
przez nos uwarunkowany jest:
ustawieniem ku dołowi nozdrzy
przednich
małym wlotem w porównaniu do dużego
wylotu
kształtem jamy nosowej
rozdzieleniem strumienia powietrza
przez małżowiny nosowe dolne
Budowa jamy nosowej.
Schemat przepływu powietrza
przez jamę nosa
Udział nosa w oporze dróg
oddechowych
udział nosa w całkowitym oporze
dróg oddechowych wynosi 30-64%
cieśń nosa i jej rola
wpływ oporu nosa na dole drogi
oddechowe
Cykl nosowy
przepływ powietrza odbywa się
naprzemiennie przez obie jamy nosa
Kayser, 1895 r.
Lillie, 1923 r.
występowanie w 80% populacji
czas trwania od 3 do 8 godzin
Powietrze przepływające przez
nos zostaje:
ogrzane
nawilżone
oczyszczone
Unaczynienie jam nosa
Ogrzewanie powietrza
przebieg naczyń od tyłu ku przodowi
ogrzewanie powietrza wskutek
oddawania ciepła przez krew krążącą w
splotach pseudojamistych
większe oddawanie ciepła w przypadku
przepływu turbulentnego
temperatura powietrza w nozdrzach
tylnych - od 32 do 34C
Nawilżanie powietrza
nasycenie wdychanego powietrza parą
wodną – niezbędny warunek prawidłowej
czynności aparatu rzęskowego
prawie całkowite nawilżenie w jamie nosa
wilgotność wzrasta z 32-35% do 78-80%
mechanizm nawilżania:
fizyczny proces transsudacji
wydzielina gruczołów śluzowych
Oczyszczanie powietrza
komórki rzęsate na powierzchni błony
śluzowej
śluz złożony z dwóch warstw
ruch rzęsek w obrębie kilkunastu
komórek metachroniczny
Budowa błony śluzowej
Budowa rzęsek
Ruch rzęsek
Kierunek ruchu rzęsek w
zatokach
Ujścia zatok przynosowych
Czynniki fizykochemiczne
wpływające na czynność
rzęskową
temperatura
wilgotność
pH
roztwory hipo- i hipertoniczne
zanieczyszczenia przemysłowe
promieniowanie jonizujące i ultrafioletowe
dym tytoniowy
alkohol
Czynniki biologiczne wpływające
na czynność rzęskową
infekcje wirusowe (powodują uszkodzenie
komórek rzęsatych)
infekcje bakteryjne (hamują ruchy rzęsek)
alergia (zmiany w składzie śluzu)
starzenie się
naczynioruchowy i polekowy nieżyt nosa
urazy
nieprawidłowości w budowie anatomicznej
Nos jako narząd węchu
Czynności odruchowe nosa
odruch nosowo-sercowy
odruch nosowo-płucny
odruch nosowo-łzowy
wpływ hormonów:
ACTH
wazopresyna
adrenalina
tyroksyna
hormony płciowe