ĆWICZENIE 5

Ręczna i automatyczna analiza ilościowa

krwinek. Hematokryt. Wskaźniki

czerwonokrwinkowe

i interpretacja wyników morfologii

HEMATOKRYT (Ht, Hct) –

wskaźnik hematokrytowy

Stosunek objętości

krwinek

do objętości krwi

pełnej

HEMATOKRYT

HEMATOKRYT –
wskaźnik
procentowy

Ht = a/b x 100%

a – objętość krwinek

b – objętość pełnej krwi

Wartości prawidłowe hematokrytu

w zależności od wieku:

• Mężczyźni 40 – 54%
• Kobiety

37 - 47%

• Noworodki 44 – 62%
• Dzieci:
wiek 1 roku 35%
wiek 10 lat

37,5%

Wzrost

hematokrytu:

- Nadkrwistość

- Zwiększenie masy

krążących
erytrocytów

- Zmniejszenie

objętości osocza (np.
przy odwodnieniu
organizmu)

Spadek

hematokrytu:

- Niedokrwistość

- Krwotoki, przewlekłe

krwawienia

- Wzrost objętości

osocza
(przewodnienie)

Analiza ilościowa

elementów morfotycznych krwi

Zasada obliczania ilości elementów

morfotycznych krwi metodą manualną-

komorową:

rozcieńczenie określonej objętości krwi

znaną objętością odpowiedniego płynu

i zliczenie elementów morfotycznych

w komorze o znanej objętości

Metody komorowe:

komora

Bürkera

Siatka w komorze Bükera składa się z 9 kwadratów
oddzielonych od siebie potrójnymi liniami

Wewnątrz 1 kwadratu:

- 16 kwadratów dużych
- 9 kwadratów małych
- prostokąty

W całej siatce:

- 144 kwadraty duże
- 81 kwadratów małych

Przygotowanie krwi do liczenia

1. Płyny do rozcieńczania:

-

Erytrocytów – płyn cytrynianowo-
formalinowy

lub płyn

Hayema (bezbarwne)

Erytrocyty zachowują właściwe

kształty, nie tworzą rulonów,
usuwane są leukocyty

- Leukocytów – płyn Türka (granatowy)

zawiera: kwas octowy i fiolet goryczki

rozpad erytrocytów podbarwienie jąder

leukocytów

Przygotowanie krwi do liczenia

2. Rozcieńczanie

krwi:

- przy użyciu

melanżerów
(mieszalniki Potaine’a)

- Mieszalniki do

czerwonych (A

)

i białych (B)

krwinek

Procedura

1.

Pobranie krwi z opuszki palca do melanżera

do poziomu 0,5 (ale nie pierwszą kroplę)

2. Uzupełnienie (= rozcieńczenie) odpowiednim

płynem:

Do poziomu 101 dla erytrocytów
Do poziomu 11 dla leukocytów
3. Rozcieńczoną krew mieszamy przez ok. 3

minuty

4. Przygotowaną komorę napełniamy po

ustawieniu jej na stoliku mikroskopu i
odnalezieniu obrazu siatki

Liczenie krwinek

ERYTROCYTY

0.05mm x 0.2mm = 0.01mm

2

0.01mm

2

x 20 = 0.2mm

2

rozcieńczenie(200) ÷ powierzchnia (0.2) x głębokość (0.1) =
200 ÷ 0.02 = 10.000 x n mln/µl

X = 10.000 x n (mln/µl)

Liczenie
krwinek:

LEUKOCYTY

1mm x 1mm = 1mm

2

x 4 = 4mm

2

Rozcieńczenie (20x) ÷ powierzchnia (4mm

2

) x

głębokość(0.1mm) = 20÷0.4 = 50 x n tys/µl

Y= 50 x n (tys/µl)

Liczenie
krwinek:

Krwinki białe (WBC): Wartości

prawidłowe

• Dorosły człowiek:

4,5 – 11,0 x 10

3

/ μL (lub 4,5 -11,0 x 10

9

/

L)

Liczba leukocytów w zależności od wieku

LEUKOPENIA (Leukocytopenia)

Zmniejszenie liczby krwinek białych

LEUKOCYTOZA

Zwiększenie liczby krwinek białych

Krwinki czerwone (RBC): Wartości

prawidłowe

Kobiety:

4,5 – 5,5 x 10

6

/ μL (lub 4,5 – 5,5 x

10

12

/ L)

Mężczyźni:

4,5 – 6,0 x 10

6

/ μL (lub 4,5 – 6,0 x

10

12

/ L)

ANEMIA (Niedokrwistość)

zmniejszenie liczby krwinek czerwonych

POLICYTEMIA (Nadkrwistość,

erytrocytoza)

zwiększenie liczby krwinek czerwonych

Hemoglobina: Wartości

prawidłowe

Kobiety:

14 ± 2 g/dL (8,7 ± 1.2 mmol/L)

Mężczyźni:

16 ± 2 g/dL (10 ± 1.2 mmol/L)

Wartości charakteryzujące

erytrocyty

Hct

hematocrit

hematokryt

Hgb

hemoglobin

stężenie Hb we

krwi

mmol/L lub

g/dL

MCV

mean cell volume SOK

średnia objętość

krwinki

fL

MCH

mean corpuscular

hemoglobin

SMH

średnia masa Hb

w erytrocycie

fmol lub pg

MCHC

mean corpuscular

hemoglobin

concentration

SSH

średnie stężenie

Hb w erytrocycie

mmol/L lub

g/dL

MCV

= Hct (%) x 10 / RBC (w 1

μL)

wartość prawidłowa = 80 - 100

fL

MCH

= Hb (g/dL) x 10 / RBC (w 1

L)

wartość prawidłowa = 27 - 34

pg

MCHC

= Hb (g/dL) / Hct

(wyrażony w

ułamku)

wartość prawidłowa = 32 - 36

g/dL

Objetość krwinek czerwonych

Anemia mikrocytarna

Wykres objętości erytrocytów

Anemia makrocytarna

Wykres objętości erytrocytów

• wskaźnik rozrzutu objętości

poszczególnych krwinek czerwonych wokół

wartości średniej (MCV).

• wyrażany w %
• wysokie RDW wskazuje na dużą zmienność

w objętości RBC w badanej próbce

RDW

Rozkład objętości krwinek czerwonych

(ang. red (cell) distribution width )

RDW

Starsze
RBC lub
fragmenty
RBC -
przesunięci
e wykresu
w lewo

Młode RBC
są większe
-
przesunieci
e wykresu
w prawo

Algorytm oceny układu

czerwonokrwinkowego

Hgb < 11 g%, WBC i PLT (+ rozmaz) prawidłowe

MCV

< 82 f

82 – 100 f

Retikulocyty

Niedobór żelaza
(szerokie RDW)
Przewlekły stan zapalny
Thalassemia
(wąskie RDW)
Zatrucie aluminium

> 100 f

Choroby wątroby
Alkoholizm
Niedobór witaminy B12
lub kwasu foliowego
Niedoczynność tarczycy

Niskie

Anemia Aplastyczna
Anemia B-D
Choroby rozrostowe
szpiku
Przewlekła n. nerek

Wysokie

Hemoliza
Krwawienie

Badanie morfologii krwi

za pomocą analizatorów

hematologicznych

Pomiar metodą optyczną

cytometria przepływowa

• zjawisko rozpraszania światła laserowego przez

komórki oraz ich struktury i/lub zjawisko
fluorescencji barwników związanych z
przeciwciałami

Signal Generation

Signal Processing

Data Analysis

Zasada pomiaru krwinek w analizatorze hematologicznym

Pomiar metodą elektryczną

- metoda impedancyjna
(Coulter, 1956)

- wzrost prądu
przepływającego przez
komorę z elektrodami, gdy w
cieczy wypełniającej komorę
znajdują się komórki

- przewodnictwo roztworu
(cieczy) zmienia się
proporcjonalnie do ilości
komórek oraz ich objętości

Wyniki badania morfologii krwi za pomocą
analizatora 3-dif

Wyniki badania morfologii krwi za pomocą analizatora

3-parametrowego (5-dif) rozdziału krwinek białych

Wynik badania morfologii krwi za pomocą

półautomatycznego analizatora

hematologicznego

BC-2300

Część praktyczna

• Oznaczenie hematokrytu
• Określenie liczby leukocytów w

komorze Bürkera

• Pomiar morfologii krwi za pomocą

półautomatycznego analizatora
hematologicznego BC-2300

Materiały

http://www.sq7dqx.republika.pl/hematologia
/

H. Bomski
Podstawowe badania laboratoryjne, badania

hematologiczne