Turcj

Turcj

a

a

„Kraina czterech

mórz”

Informacje ogólne:

Informacje ogólne:

•

Stolica: Ankara

Stolica: Ankara

•

Powierzchnia: 775 tyś. km

Powierzchnia: 775 tyś. km

²

²

(w tym część europejska

(w tym część europejska

23,5 tyś. km

23,5 tyś. km

²

²

)

)

•

Liczba ludności: 73,5 mln

Liczba ludności: 73,5 mln

Waluta: lira turecka

Waluta: lira turecka

•

Główne miasta: Ankara,

Główne miasta: Ankara,

Stambuł, Izmir, Bursa,

Stambuł, Izmir, Bursa,

Adana

Adana

Informacje ogólne:

Informacje ogólne:

•

Stolica

Stolica

: Ankara

: Ankara

•

Powierzchnia

Powierzchnia

: 775 tyś. km

: 775 tyś. km

²

²

(w tym

(w tym

część europejska 23,5 tyś. km

część europejska 23,5 tyś. km

²

²

)

)

•

Liczba ludności

Liczba ludności

: 73,5 mln Waluta:

: 73,5 mln Waluta:

lira turecka

lira turecka

•

Główne miasta

Główne miasta

: Ankara, Stambuł,

: Ankara, Stambuł,

Izmir, Bursa, Adana

Izmir, Bursa, Adana

G.

P O N

T Y J S K I

E

T

A

U

R

U

S

WYŻYNA

ANATOLIJSK

A

WYŻYNA

ARMEŃSKA

Ararat

Ośnieżone szczyty góry ARARAT (5165 m)

•

to tu według

legendy miała
osiąść Arka
Noego po
Potopie

Turcję można podzielić zasadniczo na 5

Turcję można podzielić zasadniczo na 5

regionów fizyczno - geograficznych

regionów fizyczno - geograficznych

:

:

•

Wyżynę Anatolijską

Wyżynę Anatolijską

•

Wyżynę Armeńską

Wyżynę Armeńską

•

na południu góry Taurus (Akdag, 3086 m n.p.m.)

na południu góry Taurus (Akdag, 3086 m n.p.m.)

•

na północy góry Pontyjskie (Kackar Dagi, 3940 m

na północy góry Pontyjskie (Kackar Dagi, 3940 m

n.p.m.)

n.p.m.)

•

pogranicze Turcji z Irakiem i Iranem zajmują Góry

pogranicze Turcji z Irakiem i Iranem zajmują Góry

Kurdystańskie (4168 m n.p.m.)

Kurdystańskie (4168 m n.p.m.)

Turcja ma 7126 km wybrzeża , z czego na Morze

Turcja ma 7126 km wybrzeża , z czego na Morze

Egejskie przypada 2377 km, na Morze Śródziemne

Egejskie przypada 2377 km, na Morze Śródziemne

1560 km oraz na Morze Czarne 1546 km.

1560 km oraz na Morze Czarne 1546 km.

Turcja leży w strefie klimatów podzwrotnikowych, a

Turcja leży w strefie klimatów podzwrotnikowych, a

na wybrzeżach jest to klimat typu

na wybrzeżach jest to klimat typu

śródziemnomorskiego, co czyni je niezwykle

śródziemnomorskiego, co czyni je niezwykle

atrakcyjnymi ze względu na możliwość kąpieli od

atrakcyjnymi ze względu na możliwość kąpieli od

maja do października (śr. temp. lipca od 25 do 30

maja do października (śr. temp. lipca od 25 do 30

°

°

C)

C)

Uwzględniając zróżnicowanie

zabytków oraz walorów

krajobrazowych i klimatycznych

można wyróżnić w Turcji sześć

regionów turystycznych:

1.

1.

Region Północno – Zachodni (Stambulski)

Region Północno – Zachodni (Stambulski)

2.

2.

Region Zachodni (Egejski)

Region Zachodni (Egejski)

3.

3.

Region Południowy (Śródziemnomorski)

Region Południowy (Śródziemnomorski)

4.

4.

Region Centralny (Anatolijski)

Region Centralny (Anatolijski)

5.

5.

Region Wschodni (Armeńsko – Kurdyjski)

Region Wschodni (Armeńsko – Kurdyjski)

6.

6.

Region Północny (Pontyjsko – Czarnomorski)

Region Północny (Pontyjsko – Czarnomorski)

Regiony turystyczne

1

2

3

4

5

6

Obiekty wpisane na

światową listę dziedzictwa

UNESCO

Stambuł

Troja

Hierapolis –
obecnie
Pamukkale

Ksantos

Safranbolu

Bogazkale –

starożytna stolica

Hettytów

Goreme,
Park
Narodow
y

Divrigi

Nemrut

Region Północno – Zachodni

(Stambulski)

Jest to region

Jest to region

obejmujący europejską

obejmujący europejską

Trację, cieśniny Bosfor

Trację, cieśniny Bosfor

i Dardanele ze

i Dardanele ze

Stambułem oraz

Stambułem oraz

region morza Marmara

region morza Marmara

z grupą górską Uludag

z grupą górską Uludag

i miastem Bursa.

i miastem Bursa.

Ze względu na

Ze względu na

położenie i wysokie

położenie i wysokie

walory turystyczne jest

walory turystyczne jest

to główny region

to główny region

turystyczny Turcji.

turystyczny Turcji.

Miastem rozrządowym

Miastem rozrządowym

jest Stambuł.

jest Stambuł.

Stambuł

Stambuł

(lista UNESCO)

(lista UNESCO)

•

miasto założone w VII w. p.n.e.

miasto założone w VII w. p.n.e.

•

w latach 330-1453 stolica Bizancjum (Konstantynopol)

w latach 330-1453 stolica Bizancjum (Konstantynopol)

•

miasto położone po obu stronach Bosforu

miasto położone po obu stronach Bosforu

•

na terenie miasta zlokalizowanych jest ok. 400 meczetów

na terenie miasta zlokalizowanych jest ok. 400 meczetów

Stambuł

Stambuł

Hagia Sophia – Kościół Mądrości

Hagia Sophia – Kościół Mądrości

Bożej

Bożej

Wnętrze

- świątynia

bizantyjska w

okresie od VI –

XV w.

- następnie

została

przekształcona

w meczet

- obecnie

znajduje się w

niej muzeum

Stambuł

Błękitny Meczet – 1609 – 1616 r.

Stambuł

Błękitny Meczet – 1609 – 1616 r.

Meczet zbudowany z polecenia sułtana Ahmeda I jest
jednym z ostatnich, a zarazem najwspanialszych
przykładów tzw. "klasycznego okresu" sztuki islamskiej
w Turcji.
Ambicją sułtana było strwożenie budowli wspanialszej
od stojącej w pobliżu Hagia Sophia.
O wadze świątyni świadczyło również jej położenie w
pobliżu Pałacu Topkapi.

Wnętrze

Wnętrze

Jedyny meczet na świecie z sześcioma

minaretami

Dziedziniec

Nowy Meczet (Yeni Camii) w

Stambule XVI/XVII w.

Stambuł

Iskale Camii (Meczet

przy Przystani)

–

wbudowany w

latach 1547-1548

Dziś służy jako

szpital i mektab

(szkoła

podstawowa),

będąca obecnie

biblioteką dla

młodszych

czytelników

Iskale Camii

Wnętrze

Kościół rzymsko-katolicki w Stambule

Kościół greko-katolicki w Stambule

Stambuł

Dolmabahce Sarayi (Pałac Dolmabahce)

Pałac zbudowany w latach 1843-1853, był siedzibą kilku ostatnich
sułtanów tureckich. Tutaj podczas swoich pobytów w dawnej stolicy,
mieszkał Kamal Ataturk i tutaj zmarł.
Kompleks reprezentuje neobarokowa i neoklasycystyczną europejska
architekturę pałacową połowy XIX w. – wzorowany na Wersalu,
otoczony przepięknym ogrodem. Znajduje się tu 18 salonów i ok. 200
pokoi.

Wejście do Pałacu

Stambuł

Reprezentacyjna bogato

zdobiona brama główna

Fontanna w ogrodach Pałacu

Wieżą Zegarowa

Widok na Bosfor

Stambuł

Topkapi Sarayi (Pałac przy Bramie Armatniej)

Cały kompleks otoczony wysokimi murami z 28 wieżami wznoszonymi 12
lat w miejscu starożytnego Akropolu. Budowę pałacu rozpoczęto w 1465
r.

1.

2.

1. Jedna z bram północnego
cypla, która w przeszłości
najeżona była armatami – z tego
względu nazywana jest „Bramą
Armatnią”

2. Jeden z 5 dziedzińców Pałacu

Stambuł

•

pomnik Ataturka

przed

Uniwersytetem

Stambulskim

•

Uniwersytet ma tu

swoją siedzibę od

1924 r., wcześniej

mieściła się tu

siedziba

Ministerstwa

Wojny

Stambuł

Wieża Galata

Hipodrom –
obelisk Totemesa
III z XV w. p.n.e. –
sprowadzony z
Karnaku w 390 r.
przez cesarza
Teodozjusza.

Stambuł

Twierdza Yedikule (Siedmiu Wież) i mury Teodozjusza

Powstała już ok. V w., ale pierwotnie miała tylko 3 wieże. Z czasem
dobudowywano następne a ostatnie dwie powstały w czasach Mahmeda
Zdobywcy, który umieścił w nim za swoich czasów część skarbów państwa.
Położona jest niedaleko M. Marmara, przy południowo-zachodnim narożu
potężnych, podwójnych murów, które wybudowano za rządów cesarza
Teodozjusza II.

Cysterna bazyliki (Yerebatan

Saray), jest największą z

kilkuset starożytnych cystern

(sztucznych zbiorników na

wodę), która wciąż znajduje się

pod miastem Stambuł.

Zbiornik ten jest podziemną

komnatą o wymiarach 143 x 65

metrów, zdolną pomieścić do 80

000 m2 wody. Sklepienie

cysterny jest podparte 336

marmurowymi kolumnami,

wysokimi na 9 m. Zbudowana

została przez Greków za

panowania cesarza Justyniana w

VI w. n.e., który był okresem

szczytu potęgi imperium

bizantyńskiego. Zbiornik jest

otoczony ceglanym murem o

grubości 4 metrów, pokrytym

specjalnym rodzajem zaprawy

dla odpowiedniej izolacji. Woda

do cysterny była dostarczana

akweduktem z Lasu

Belgradzkiego, odległego 19 km

od miasta.

Cysterna była jedną z lokacji,

gdzie kręcono film o Jamsie

Bondzie, Pozdrowienia z

Moskwy.

Stambuł

Wielki

Bazar w

Stambule

Tramwaje i metro w

Stambule

Metro w Stambule
wybudowali w 1875 r.
Francuzi – jest po
londyńskim najstarsze
na świecie a zarazem
określane jako
najkrótsze metro na
świecie (ma jedynie
przystanek początkowy i
końcowy a czas podróży
wynosi 1h45m

Zatoka Bogazici – Stambuł

Adampol – polskie miasteczko

pod Stambułem

Kościół „Pod
wezwaniem Matki
Boskiej
Częstochowskiej”

Bursa

•

miasto założone w
II w. p.n.e.

•

została pierwszą
stolicą imperium
osmańskiego

•

pobliskie góry
Uludag są głównym
ośrodkiem
narciarskim w Turcji

•

miasto jest
uzdrowiskiem

Meczet Zielony – minaret

Troja

Lista UNESCO

•

pozostałości

starożytnego miasta
3000 p.n.e. –
500 n.e.

Troja – fragment miasta

Troja - amfiteatr

Troja – mury obronne

Troja – makieta

Edirne

Meczet Selimiye

• miasto założone w II

w. n.e., przez cesarza

rzymskiego Hadriana

• druga stolica

imperium

osmańskiego w latach

(1365 – 1453)

Region Północny – Pontyjsko-Czarnomorski

Obejmuje wybrzeże M.
Czarnego i północne
stoki wapienno –
fliszowych G.
Pontyjskich. Krajobraz
jest tu bardzo
atrakcyjny – górski, na
E rzeźba glacjalna,
liczne przełomy
rzeczne, zjawiska
krasowe, piaszczyste
plaże, cenne zabytki
bizantyńskie.
Region ten jest
najsłabiej
zagospodarowany
turystycznie ze
wszystkich.
Miastem rozrządowym
jest tutaj Trabzon, inne
miasta to: Sinopa,
Samsunie, Giresun,
Ordu i Rize.

Centrum turystycznym Gór Pontyjskich jest miasto Gumusane (na pd. od Trabzonu)

Trabzon

Monastyr Sümela (IV

w.) – najważniejszy

bizantyński klasztor

regionu (kwatery

klasztorne i świątynie

wykute w skale oraz

zawieszone na

stromym zboczu

górskim nad rzeką)

Trabzon

1

2

3

1. Letnia

rezydencja
Ataturka

2. Meczet Gulbahar

Hatun

3. Historyczna,

zabytkowa
dzielnica
Ortahisar

Sinopa

• związane z legendą o
Jazonie i Argonautach

• bizantyńska cytadela

• osmański meczet
Ulucami

• ośrodek wczasowy

1

2

3

Sinopa

1. Widok na plażę
2. Osmański meczet

Ulucami

3. Bizantyńska

cytadela

Gumusane

Centrum turystyczne
gór Pontyjskich

Safranbolu – lista UNESCO

•

historyczne centrum miasta

słynące z zabytkowych

osmańskich domów, leżące na

szlaku karawan (XII-XX w.)

Region Zachodni (Egejski)

Region
obejmujacy
nizinne wybrzeże
Morza egejskiego
oraz towarzyszący
mu zachodni
fragment
górzystej Wyżyny
Anatolijskiej.

Turystów
przyciąga
bogactwo
zabytków z
czasów greckich i
rzymskich oraz
sprzyjający
wypoczynkowi
klimat
śródziemnomorski
.

Jest to drugi po stambulskim region turystyczny Turcji.
Głównymi ośrodkami turystycznymi regionu są historyczne
miasta: Bergama (Pergamon), Izmir, Efez, Milet, Didyma,
Bodrum, Pamukkale-Hirapolis

Bergama – dawne Pergamon

Akropol

Teatr Grecki

amfiteatr

akropol

Świątynia Trajana

Czerwona Bazylika w Bergama

Izmir nocą

•

główne miasto i
węzeł
komunikacyjny
regionu, 3 pod
względem liczby
mieszkańców
miasto Turcji (2,3
mln)

•

miejsce
międzynarodowy
ch targów i duże
kąpielisko
morskie

Wieża zegarowa z 1901 roku

Efez

EFEZ

1

2

Efez

• antyczne miasto
greckie którego
powstanie datuje
się na XI w. p.n.e.

1.Biblioteka

Celsusa

2.Świątynia

Hadriana

1

2

3

1. Teatr Grecki
2. Teatr Grecki i fragment

Drogi Arkadowej

3. Droga Arkadowa

Milet – miasto jońskie

•

miasto Talesa

Wielki Teatr

Didyma

Świątynia Apolla z IV w. p.n.e.

Bodrum –

port

Bodrum

• jedno z głównych
kąpielisk M.
Egejskiego

• ośrodek sportów
wodnych

• znajduje się tu
światowej sławy
dyskoteka Halikarnas

Zamek joannitów z XV
w., zbudowany z
materiałów
największego
mauzoleum
starożytności – Króla
Mauzolosa, które było
jednym z „siedmiu
cudów świata”.
Obecnie mieści
Muzeum Archeologii
Podwodnej.

PAMUKKALE-

-HIRAPOLIS

(Lista UNESCO)

1

2

1. Wapienne kaskady

utworzone na zboczu
góry Cal koło Pamukkale
w wyniku spływu
gorących mineralnych o
bardzo dużej zawartości
związków wapnia

2. Ruiny budowli rzymskich

(termy, teatr) i zabytki
bizantyńskie

Pamukkale - Hierapolis

TEATR

Region Centralny - Anatolijski

Obejmuje
rozległy
obszar
Wyżyny
Anatolijskiej
po rzekę
Eufrat na
wschodzie. O
jego
atrakcyjności
zadecydowało
zróżnicowanie
krajobrazu
oraz zabytki
związane z
najstarszą i
najnowszą
historią Turcji.

Głównym ośrodkiem rozrządowym jest miasto i stolica kraju Ankara.

•

stolica kraju

stolica kraju

•

drugie co do liczby

drugie co do liczby

ludności miasto Turcji

ludności miasto Turcji

•

centrum turystyczne

centrum turystyczne

regionu

regionu

•

w starożytności

w starożytności

stolica Frygii, później

stolica Frygii, później

stolica rzymskiej

stolica rzymskiej

prowincji Galicji, w

prowincji Galicji, w

1919 r. siedziba rządu

1919 r. siedziba rządu

Kamela Paszy, a od

Kamela Paszy, a od

1923 r. stolica

1923 r. stolica

republiki

republiki

ANKARA

Wieża Atakule

Ankara

-

bizantyjskie mury obronne z cytadelą Ankara Kalesi

Ankara

–

Mauzoleum i

muzeum Ataturka

Ankara

Ankara

– Muzeum Cywilizacji Anatolijskich

Ankara – Muzeum Cywilizacji Anatolijskich

Konya

•

dawna stolica
seldżucka i
pierwsze centrum
osmanów

•

miasto zostało
założone VII w.
p.n.e.

•

dziś liczy 800 tyś.
mieszkańców

Meczet Selimiye Camii – 1558-1567

Konya

Muzeum

Nagrobków –

Mezer Anitlar

Muzesi

Wystawione
nagrobki islamskie
pochodzą z czasów
Seldżuków,
Karamanidów i
Osmanów

Konya

–

Klasztor i

Muzeum

Tańczących

Derwiszów

(XIII w.)

Catal Hoyuk

•

ruiny neolitycznego miasta znajdujące
się 50 km na południe od Konya –
datowane na 6,5 tyś lat p.n.e., jedne
z najstarszych na świecie

Park Narodowy Goreme

(Lista UNESCO)

Park

Narodowy

Goreme

(

lista UNESCO

)

•

obszar otoczony od
południa i wschodu
wysokimi
wulkanami,
zbudowany z tufu
wulkanicznego,
liczne wąwozy i
stożkowate twory
skalne

•

w skałach
wydrążone „miasto
skalne” dawnych
chrześcijan, zabytki
sztuki naskalnej
Kapadocji

Park Narodowy

Goreme (lista

UNESCO) –

widok na miasto

Uchisar

Dolina Róż

krajobraz Kapadocji

„skalne

domy”

chrześcijan

Bogazkale – starożytne Hattusas

(lista UNESCO)

• stanowisko archeologiczne

• ruiny stolicy imperium państwa
Hettytów – z XVI-XI w. p.n.e.

• w muzeum znajdują się tablice z
pismem klinowym

Bogazkale - Hattusas

Brama Lwów

Region Wschodni (Armeńsko

– Kurdyjski)

Jest to obszar

obejmujący W.

Armeńską i G.

Kurdystańskie.

Jest terenem

atrakcyjnym

turystycznie ze

względu na

urozmaicony

górzysty

krajobraz,

monumentalne

budowle

perskie,

bizantyńskie i

osmańskie

oraz odrębność

kulturową

Ormian,

Persów i

Kurdów.

Czynnikami negatywnymi są: słaba dostępność i ostry klimat

kontynentalny, przez co znaczenie regionu w turystyce

zagranicznej Turcji jest niewielkie.

DIVRIĞI

(Lista UNESCO)

•

Wielki Meczet i szpital

zbudowany przez emira

Ahmeda Szaha w latach

1228-1229

•

meczet przekryty dwiema

kopułami z przylegającym

do niego szpitalem

cechuje skomplikowana

technika konstrukcji

sklepień, pomysłowa i

wybujała rzeźba

dekoracyjna, widoczna

zwłaszcza na trzech

portalach

Nemrut Dag

(lista UNESCO)

Nemrut Dag

(lista UNESCO)

• sanktuarium założone w I w.
p.n.e. przez Antiocha I,
panującego nad państwem
Komagena

• tworzą go wielkie głowy bożków
i królów, wykazujące wpływy
kultury perskiej i hellenistycznej

Erzurum

Zabytkowe medresy

(teologiczne szkoły

muzułmańskie):

1. Medresa Yakutiye

2. Medresa Çifte

1.

2.

Mardin

1.

2.

1. Minaret Wielkiego

Meczetu

2. Arabska twierdza

2.

Jezioro Van

Największe i najgłębsze jezioro Turcji

Jezioro Van

Ormiańska
Świątynia
zbudowana na
planie krzyża
greckiego na
wyspie Ahtamar
na jeziorze Van z
X w.

REGION POŁUDNIOWY

(ŚRÓDZIEMNOMORSKI)

Region

obejmuje

wybrzeże M.

Śródziemnego i

południowe

stoki gór

Taurus. Ma

bardzo

sprzyjający
klimat oraz

liczne zabytki

grecki, rzymskie

i seldżuckie.

Jest to obecnie

jeden z

najszybciej

rozwijających

się regionów

turystycznych

Turcji.

Fethiy

e

•

główny ośrodek

turystyczny zachodniej

części regionu,

otoczony górami

•

kąpielisko morskie

•

można uprawiać

nurkowanie głębinowe

– kilka klubów w

mieście

•

paralotniarstwo

Fethiye

• wykute w stromej ścianie
grobowce skalne, których
powstanie datuje się na VI-IV
w. p.n.e. Największy z
wszystkich znajdujących się
grobowców jest grobowiec

Amyntasa

(na zdj.)

Fethiye – Nowy Meczet

Zatoka Oludeniz

•

najpopularniejsze

najpopularniejsze

obecnie miejsce

obecnie miejsce

wakacyjne Turków

wakacyjne Turków

•

11 km od Fethiye

11 km od Fethiye

•

najpopularniejsza

najpopularniejsza

turecka plaża

turecka plaża

Zatoka Oludeniz

Zatoka Oludeniz

Zatoka Oludeniz

KSANTOS-LETOÖN –

starożytna stolica Licji

(Lista UNESCO)

Pozostałości po akropolu
– stanowisko
archeologiczne

Riwiera Turecka

1.Belek, 2.Side, 3.Antalya,

4.Alanya

1 2 3

4

Belek

Pole Golfowe

Side

Side

1.

2.

1.Świątynia

Apolla

2.Wielkie Wrota

Antalya

Antalya

Antalya –

park przy plaży

Antalya –

brama Hadriana II
w. p.n.e.

ALANYA

wybrzeże

Czerwona Wieża

Z 1225r.

Jaskinia Damlataşh

Mury Seldżuckiej Twierdzy

z XIII w.

A

L

A

N

Y

A

Hotel Kremlin

Adana

największe miasto
południowej Turcji

liczy 1,2 mln. mieszk.