Zakażenia

Zakażenia

wewnątrzszpitalne

wewnątrzszpitalne

Definicja zakażenia

Definicja zakażenia

szpitalnego

szpitalnego

Zakażenie szpitalne- to takie

Zakażenie szpitalne- to takie

zakażenie, które nie występowało,

zakażenie, które nie występowało,

ani nie było w okresie wylęgania

ani nie było w okresie wylęgania

wówczas, gdy chory był przyjmowany

wówczas, gdy chory był przyjmowany

do szpitala. Wobec czego może się

do szpitala. Wobec czego może się

ono ujawnić zarówno podczas

ono ujawnić zarówno podczas

hospitalizacji jak i po wypisaniu

hospitalizacji jak i po wypisaniu

chorego do domu.

chorego do domu.



Zakażenia ujawniające się po zakończeniu

Zakażenia ujawniające się po zakończeniu

hospitalizacji pacjenta są uznawane za

hospitalizacji pacjenta są uznawane za

zakażenia szpitalne tylko wtedy, gdy czas

zakażenia szpitalne tylko wtedy, gdy czas

pojawienia się objawów klinicznych infekcji

pojawienia się objawów klinicznych infekcji

jest krótszy niż okres inkubacji danej choroby

jest krótszy niż okres inkubacji danej choroby



Zakażenia, które są powikłaniem lub

Zakażenia, które są powikłaniem lub

rozwojem infekcji obecnej w dniu przyjęcia

rozwojem infekcji obecnej w dniu przyjęcia

pacjenta do szpitala są zakażeniami

pacjenta do szpitala są zakażeniami

POZAszpitalnymi

POZAszpitalnymi



Do zakażeń szpitalnych zalicza się także te,

Do zakażeń szpitalnych zalicza się także te,

którym ulega personel szpitala w trakcie

którym ulega personel szpitala w trakcie

wykonywania swojej pracy

wykonywania swojej pracy

Epidemiologia zakażeń

Epidemiologia zakażeń

szpitalnych

szpitalnych

W Europie zakażenia szpitalne są

W Europie zakażenia szpitalne są

bezpośrednią przyczyną zgonów u

bezpośrednią przyczyną zgonów u

ok. 1% chorych, a pośrednią u 10%.

ok. 1% chorych, a pośrednią u 10%.

Na świecie średnia minimalna

Na świecie średnia minimalna

częstość występowania zakażeń

częstość występowania zakażeń

szpitalnych w ośrodkach wysoce

szpitalnych w ośrodkach wysoce

specjalistycznych wynosi ok. 5%.

specjalistycznych wynosi ok. 5%.

Tekst

Tekst

Tekst

Tekst

Tekst

Rozpoznanie zakażenia

Rozpoznanie zakażenia

szpitalnego

szpitalnego

Ustala lekarz na podstawie obrazu

Ustala lekarz na podstawie obrazu

klinicznego oraz wyników badań

klinicznego oraz wyników badań

laboratoryjnych (mikrobiologicznych)

laboratoryjnych (mikrobiologicznych)

i radiologicznych. Zakażenie

i radiologicznych. Zakażenie

szpitalne może być rozpoznawane

szpitalne może być rozpoznawane

również na podstawie obrazu

również na podstawie obrazu

klinicznego przy ujemnych wynikach

klinicznego przy ujemnych wynikach

badań mikrobiologicznych (np.

badań mikrobiologicznych (np.

antybiotykoterapia)

antybiotykoterapia)

Pacjenci szczególnie podatni

Pacjenci szczególnie podatni

na zakażenia szpitalne

na zakażenia szpitalne



Chorzy na cukrzycę

Chorzy na cukrzycę



Alkoholicy

Alkoholicy



Chorzy leczeni glikokortykoidami,

Chorzy leczeni glikokortykoidami,

preparatami immunosupresyjnymi,

preparatami immunosupresyjnymi,

cytotoksycznymi

cytotoksycznymi



Chorzy z urazami wielonarządowymi

Chorzy z urazami wielonarządowymi



Oparzeni

Oparzeni



Z marskością wątroby

Z marskością wątroby



Nowotworowi

Nowotworowi



Niemowlęta i ludzie w podeszłym wieku

Niemowlęta i ludzie w podeszłym wieku

Czynniki ryzyka zakażeń

Czynniki ryzyka zakażeń

szpitalnych

szpitalnych

Rozwój zakażenia jest często

Rozwój zakażenia jest często

uwarunkowany współistnieniem wielu

uwarunkowany współistnieniem wielu

czynników predysponujących do

czynników predysponujących do

rozwoju infekcji.

rozwoju infekcji.

Ryzyko wystąpienia zakażenia

Ryzyko wystąpienia zakażenia

szpitalnego jest zależne od rodzaju

szpitalnego jest zależne od rodzaju

drobnoustroju, stanu zdrowia pacjenta,

drobnoustroju, stanu zdrowia pacjenta,

stosowanych metod diagnostyki i

stosowanych metod diagnostyki i

leczenia oraz środowiska szpitalnego.

leczenia oraz środowiska szpitalnego.

Drobnoustroje

Drobnoustroje

odpowiedzialne za

odpowiedzialne za

zakażenia szpitalne

zakażenia szpitalne



Patogeny wywołujące epidemie

Patogeny wywołujące epidemie

pospolitych chorób zakaźnych

pospolitych chorób zakaźnych

(grypa, odra, świnka, ospa)

(grypa, odra, świnka, ospa)



Patogeny odpowiedzialne za

Patogeny odpowiedzialne za

właściwe zakażenia szpitalne

właściwe zakażenia szpitalne

(bakterie-paciorkowce, gronkowce,

(bakterie-paciorkowce, gronkowce,

pałeczki Gram ujemne, wirusy-HBV,

pałeczki Gram ujemne, wirusy-HBV,

HCV i grzyby)

HCV i grzyby)

Czynniki etiologiczne

Czynniki etiologiczne

zakażeń szpitalnych cd.

zakażeń szpitalnych cd.

Bakterie, wirusy, grzyby-to drobnoustroje

Bakterie, wirusy, grzyby-to drobnoustroje

prezentujące pełne spektrum zjadliwości-

prezentujące pełne spektrum zjadliwości-

od mikroorganizmów potencjalnie

od mikroorganizmów potencjalnie

chorobotwórczych do typowo patogennych.

chorobotwórczych do typowo patogennych.

Mikroorganizmy patogenne mogą

Mikroorganizmy patogenne mogą

wywoływać infekcje niezależnie od stanu

wywoływać infekcje niezależnie od stanu

immunokompetencji pacjenta, pod

immunokompetencji pacjenta, pod

warunkiem, że zostały wprowadzone w

warunkiem, że zostały wprowadzone w

odpowiedniej dawce i odpowiednią drogą, a

odpowiedniej dawce i odpowiednią drogą, a

osoba eksponowana na biologiczny czynnik

osoba eksponowana na biologiczny czynnik

zakaźny nie uodporniła się wcześniej w

zakaźny nie uodporniła się wcześniej w

wyniku zaszczepienia czy przechorowania.

wyniku zaszczepienia czy przechorowania.

cd

cd

Pacjenci z obniżoną odpornością mogą

Pacjenci z obniżoną odpornością mogą

ulec zakażeniu już małą dawką

ulec zakażeniu już małą dawką

drobnoustroju o niewielkiej

drobnoustroju o niewielkiej

zjadliwości.

zjadliwości.

Znaczna liczba infekcji szpitalnych jest

Znaczna liczba infekcji szpitalnych jest

wywoływana także drobnoustrojami

wywoływana także drobnoustrojami

należącymi do naturalnej flory

należącymi do naturalnej flory

człowieka.

człowieka.

bakterie

bakterie

W grupie bakterii odpowiedzialnych za

W grupie bakterii odpowiedzialnych za

zakażenia szpitalne można wyróżnić:

zakażenia szpitalne można wyróżnić:



Tzw. ,stare’ patogeny np. Staphylococcus

Tzw. ,stare’ patogeny np. Staphylococcus

aureus, Streptococcus pyogenes

aureus, Streptococcus pyogenes



Szczepy wielooporne wyselekcjonowane z

Szczepy wielooporne wyselekcjonowane z

grupy ,starych’ patogenów np. gronkowce

grupy ,starych’ patogenów np. gronkowce

metycylinooporne, penicylinooporne

metycylinooporne, penicylinooporne

pneumokoki

pneumokoki



,Nowe’ patogeny nie występujące

,Nowe’ patogeny nie występujące

wcześniej w zakażeniach np. Legionella

wcześniej w zakażeniach np. Legionella

cd.

cd.



Patogeny oportunistyczne, wywołujące

Patogeny oportunistyczne, wywołujące

zakażenia tylko u osób z obniżoną

zakażenia tylko u osób z obniżoną

odpornością, np. atypowe prątki oraz bakterie

odpornością, np. atypowe prątki oraz bakterie

wchodzące w skład fizjologicznej flory pacjenta

wchodzące w skład fizjologicznej flory pacjenta



Największym problemem są szczepy szpitalne

Największym problemem są szczepy szpitalne

o wysokiej oporności powstałej w wyniku stałej

o wysokiej oporności powstałej w wyniku stałej

presji antybiotyków i chemioterapeutyków.

presji antybiotyków i chemioterapeutyków.

Leczenie takich zakażeń jest trudne i często

Leczenie takich zakażeń jest trudne i często

kończy się niepowodzeniem terapeutycznym.

kończy się niepowodzeniem terapeutycznym.

cd. Drobnoustroje tzw.

cd. Drobnoustroje tzw.

‘alarmowe’

‘alarmowe’



Staphylococcus aureus- oporne na

Staphylococcus aureus- oporne na

metycyline i /lub wankomycynę i/lub

metycyline i /lub wankomycynę i/lub

teikoplaninę

teikoplaninę



Gronkowce koagulazo(-) oporne na

Gronkowce koagulazo(-) oporne na

wankomycynę i/lub teikoplaninę

wankomycynę i/lub teikoplaninę



Streptococcus pyogenes

Streptococcus pyogenes



Streptococcus pneumoniae- oporność

Streptococcus pneumoniae- oporność

na penicylinę i/lub erytomycynę i/lub

na penicylinę i/lub erytomycynę i/lub

wankomycynę

wankomycynę

cd.

cd.



Enterococcus spp. Oporne na

Enterococcus spp. Oporne na

wysokie stężenia aminoglikozydów

wysokie stężenia aminoglikozydów

i/lub glikopeptydy

i/lub glikopeptydy



Legionella

Legionella



Clostridium difficle

Clostridium difficle



Salmonella

Salmonella



Shigella

Shigella

cd.

cd.



Escherichia coli – szczepy

Escherichia coli – szczepy

wytwarzające werotoksynę

wytwarzające werotoksynę



Pałeczki Gram(-) np.

Pałeczki Gram(-) np.

Enterobacteriacae,Pseudomonas

Enterobacteriacae,Pseudomonas

wirusy

wirusy



HBV, HCV (zakażenia krwiopochodne)

HBV, HCV (zakażenia krwiopochodne)



Wirusy RSV (zakażenia ukł.

Wirusy RSV (zakażenia ukł.

oddechowego)

oddechowego)



Rotawirusy (biegunki u dzieci)

Rotawirusy (biegunki u dzieci)



CMV, HSV (zakażenia u noworodków,

CMV, HSV (zakażenia u noworodków,

osób po transplantacji narządów)

osób po transplantacji narządów)

grzyby

grzyby

Najczęściej czynnikami etiologicznymi w

Najczęściej czynnikami etiologicznymi w

zakażeniach grzybiczych są grzyby z

zakażeniach grzybiczych są grzyby z

rodzaju Candida i Aspergillus.

rodzaju Candida i Aspergillus.

Grzyby z rodzaju Candida w większości

Grzyby z rodzaju Candida w większości

wchodzą w skład flory naturalnej pacjenta.

wchodzą w skład flory naturalnej pacjenta.

Zakażenia wywołane przez te

Zakażenia wywołane przez te

drobnoustroje występują zwykle u osób

drobnoustroje występują zwykle u osób

poddawanych długotrwałej

poddawanych długotrwałej

antybiotykoterapii.

antybiotykoterapii.

Grzyby z rodzaju Aspergillus pochodzą ze

Grzyby z rodzaju Aspergillus pochodzą ze

środowiska i odpowiadają za zakażenia

środowiska i odpowiadają za zakażenia

osób z immunosupresją

osób z immunosupresją

Lokalizacja zakażenia

Lokalizacja zakażenia

Drogi moczowe

Drogi moczowe

30-40%

30-40%

Zapalenie płuc

Zapalenie płuc

17-30%

17-30%

Rany

Rany

11-16%

11-16%

Posocznica

Posocznica

1-15%

1-15%

Skóra

Skóra

6-14%

6-14%

Drogi rodne (k)

Drogi rodne (k)

4%

4%

Oko

Oko

3,5%

3,5%

Kości i stawy

Kości i stawy

2,5%

2,5%

Układ pokarmowy

Układ pokarmowy

1,5%

1,5%

OUN

OUN

0,3%

0,3%

Źródło zakażenia

Źródło zakażenia



Zakażenie endogenne (własną florą)

Zakażenie endogenne (własną florą)

Po tygodniu pobytu na OIOMie 80-90%

Po tygodniu pobytu na OIOMie 80-90%

pacjentów jest skolonizowanych florą

pacjentów jest skolonizowanych florą

bakteryjną charakterystyczną dla oddziału.

bakteryjną charakterystyczną dla oddziału.

Fakt ten ma duże znaczenie dla chorych

Fakt ten ma duże znaczenie dla chorych

operowanych. Jeżeli u chorego

operowanych. Jeżeli u chorego

operowanego natychmiast po przyjęciu do

operowanego natychmiast po przyjęciu do

szpitala rozwinie się zakażenie, to jest ono

szpitala rozwinie się zakażenie, to jest ono

zazwyczaj spowodowane przez własne

zazwyczaj spowodowane przez własne

drobnoustroje, które stanowiły

drobnoustroje, które stanowiły

fizjologiczną florę w warunkach domowych

fizjologiczną florę w warunkach domowych

(zakażenie endogenne wczesne)

(zakażenie endogenne wczesne)

cd.

cd.

W zakażeniach endogennych czynnikami

W zakażeniach endogennych czynnikami

etiologicznymi są drobnoustroje, które

etiologicznymi są drobnoustroje, które

normalnie bytują na tkankach

normalnie bytują na tkankach

uszkodzonych podczas zabiegu lub

uszkodzonych podczas zabiegu lub

drobnoustroje z bliższego sąsiedztwa. Im

drobnoustroje z bliższego sąsiedztwa. Im

pacjent leży krócej w szpitalu przed

pacjent leży krócej w szpitalu przed

zabiegiem tym mniejsze ryzyko zakażenia.

zabiegiem tym mniejsze ryzyko zakażenia.

Zakażenia ran operacyjnych najczęściej

Zakażenia ran operacyjnych najczęściej

wywoływane są przez S.aureus, pałeczki

wywoływane są przez S.aureus, pałeczki

jelitowe

jelitowe

cd.

cd.

U chorych z drenażem, cewnikiem do

U chorych z drenażem, cewnikiem do

pęcherz lub zaintubowanych- często

pęcherz lub zaintubowanych- często

bakteriami kolonizującymi są bakterie

bakteriami kolonizującymi są bakterie

Gram (-), a u chorych z kaniulami

Gram (-), a u chorych z kaniulami

naczyniowymi- gronkowce

naczyniowymi- gronkowce

koagulazo(-) oraz grzyby z rodzaju

koagulazo(-) oraz grzyby z rodzaju

Candida

Candida

Szczepy własne chorego są wrażliwe na

Szczepy własne chorego są wrażliwe na

antybiotyki, toteż zakażenia przez nie

antybiotyki, toteż zakażenia przez nie

wywołane są łatwiejsze do leczenia.

wywołane są łatwiejsze do leczenia.

cd.

cd.



Zakażenia egzogenne- drobnoustroje

Zakażenia egzogenne- drobnoustroje

pochodzą ze środowiska szpitalnego,

pochodzą ze środowiska szpitalnego,

najczęściej przenoszone z jednej

najczęściej przenoszone z jednej

osoby na drugą. Ze względu na

osoby na drugą. Ze względu na

sposób przenoszenia nazywane są

sposób przenoszenia nazywane są

zakażeniami krzyżowymi. Jednym ze

zakażeniami krzyżowymi. Jednym ze

źródeł zakażeń szpitalnych są ręce

źródeł zakażeń szpitalnych są ręce

personelu.

personelu.

Flora bakteryjna rąk

Flora bakteryjna rąk



Przejściowa (drobnoustroje te mają

Przejściowa (drobnoustroje te mają

luźny kontakt ze skórą dłoni, można

luźny kontakt ze skórą dłoni, można

je usunąć przez mycie rąk)

je usunąć przez mycie rąk)



Stała (naturalna- pełni funkcje

Stała (naturalna- pełni funkcje

ochronne i jest trudna do usunięcia,

ochronne i jest trudna do usunięcia,

mimo że charakteryzuje się niską

mimo że charakteryzuje się niską

patogennością nie może się dostać

patogennością nie może się dostać

do rany chirurgicznej

do rany chirurgicznej

Drogi zakażenia

Drogi zakażenia



Oddechowa (kropelkowa)-

Oddechowa (kropelkowa)-

(grypa,parainfluenza,odra,różyczka)

(grypa,parainfluenza,odra,różyczka)



Pokarmową (enterowirusy, adenowirus,

Pokarmową (enterowirusy, adenowirus,

rotawirus)

rotawirus)



Przez uszkodzone powłoki skórne

Przez uszkodzone powłoki skórne

(wścieklizna, kleszczowe zapalenie mózgu)

(wścieklizna, kleszczowe zapalenie mózgu)



Drogą płciową (herpes, HIV)

Drogą płciową (herpes, HIV)



Przez łożysko

Przez łożysko

transmisja

transmisja

Z drogami zakażenia jest związana

Z drogami zakażenia jest związana

transmisja- czyli przekazywanie

transmisja- czyli przekazywanie

wirusa.

wirusa.

Rozróżniamy transmisję:

Rozróżniamy transmisję:



Horyzontalną (pozioma) zakażenie

Horyzontalną (pozioma) zakażenie

człowiek- człowiek lub człowiek –

człowiek- człowiek lub człowiek –

zwierzęta

zwierzęta



Wertykalną (pionowa) zakażenie z

Wertykalną (pionowa) zakażenie z

matki do płodu lub dziecka (płodowe,

matki do płodu lub dziecka (płodowe,

okołoporodowe, podczas karmienia)

okołoporodowe, podczas karmienia)

Najczęstsze postaci

Najczęstsze postaci

kliniczne zakażeń

kliniczne zakażeń

szpitalnych

szpitalnych

Zakażenie miejsca nacięcia

Zakażenie miejsca nacięcia

chirurgicznego

chirurgicznego



Powierzchowne- zakażenie pojawia

Powierzchowne- zakażenie pojawia

się w miejscu nacięcia

się w miejscu nacięcia

chirurgicznego do 30 dni po zabiegu,

chirurgicznego do 30 dni po zabiegu,

obejmuje: skórę, tkankę podskórną

obejmuje: skórę, tkankę podskórną

okolicy nacięcia, a ponadto

okolicy nacięcia, a ponadto

spełniony jest co najmniej 1 z

spełniony jest co najmniej 1 z

wymienionych warunków:

wymienionych warunków:

cd.

cd.

1.

1.

Ropny wyciek z miejsca nacięcia

Ropny wyciek z miejsca nacięcia

2.

2.

Dodatni wynik badania

Dodatni wynik badania

mikrobiologicznego wydzieliny z rany

mikrobiologicznego wydzieliny z rany

3.

3.

Obecny co najmniej 1 z objawów

Obecny co najmniej 1 z objawów

klinicznych stanu zapalnego( ból,

klinicznych stanu zapalnego( ból,

tkliwość uciskowa, obrzęk,

tkliwość uciskowa, obrzęk,

zaczerwienienie, ucieplenie)

zaczerwienienie, ucieplenie)

4.

4.

Rozpoznanie zakażenia przez chirurga

Rozpoznanie zakażenia przez chirurga

cd

cd



głębokie- zakażenie pojawia się w

głębokie- zakażenie pojawia się w

m-cu cięcia do 30 dni od zabiegu ( w

m-cu cięcia do 30 dni od zabiegu ( w

przypadku wszczepienia implantu do

przypadku wszczepienia implantu do

roku), dotyczy tkanek w obrębie lub

roku), dotyczy tkanek w obrębie lub

poniżej powięzi, a ponadto musi być

poniżej powięzi, a ponadto musi być

spełniony co najmniej 1 z warunków:

spełniony co najmniej 1 z warunków:

1.

1.

Ropny wyciek z głębokich tkanek w

Ropny wyciek z głębokich tkanek w

okolicy nacięcia

okolicy nacięcia

cd.

cd.

2.

2.

Samoistne otwarcie się rany lub przez

Samoistne otwarcie się rany lub przez

chirurga przy współistnieniu co najmniej

chirurga przy współistnieniu co najmniej

1 z objawów ( gorączka >38,

1 z objawów ( gorączka >38,

zlokalizowany ból lub tkliwość w miejscu

zlokalizowany ból lub tkliwość w miejscu

nacięcia)

nacięcia)

3.

3.

Ropień lub inny objaw zakażenia

Ropień lub inny objaw zakażenia

widoczny w badaniu bezpośrednim,

widoczny w badaniu bezpośrednim,

podczas ponownego zabiegu, badaniu

podczas ponownego zabiegu, badaniu

histopatologicznym czy rtg

histopatologicznym czy rtg

4.

4.

Rozpoznanie zakażenia przez chirurga

Rozpoznanie zakażenia przez chirurga

Zakażenie skóry i tkanek

Zakażenie skóry i tkanek

miękkich

miękkich



Zakażenie owrzodzenia odleżynowego-

Zakażenie owrzodzenia odleżynowego-

może przebiegać z zajęciem tkanek

może przebiegać z zajęciem tkanek

powierzchownych i głębokich, musi

powierzchownych i głębokich, musi

spełniać 2 z wymienionych warunków:

spełniać 2 z wymienionych warunków:

1.

1.

Zaczerwienienie

Zaczerwienienie

2.

2.

Tkliwość

Tkliwość

3.

3.

Obrzęk brzegów rany

Obrzęk brzegów rany

Oraz

Oraz

Wyhodowanie drobnoustroju z materiału

Wyhodowanie drobnoustroju z materiału

pobranego z rany

pobranego z rany

Wyizolowanie drobnoustroju z posiewu krwi

Wyizolowanie drobnoustroju z posiewu krwi

cd

cd



Zakażenie ran oparzeniowych- musi

Zakażenie ran oparzeniowych- musi

być spełnione 1 z kryteriów:

być spełnione 1 z kryteriów:

1.

1.

Szybkie oddzielenie się strupa,

Szybkie oddzielenie się strupa,

ciemne zabarwienie strupa lub

ciemne zabarwienie strupa lub

obrzęk brzegów rany, a ponadto

obrzęk brzegów rany, a ponadto

widoczna w badaniu histologicznym

widoczna w badaniu histologicznym

materiału inwazja drobnoustrojów

materiału inwazja drobnoustrojów

do przylegającej, żywej tkanki

do przylegającej, żywej tkanki

cd

cd

Pojawienie się zmiany jak powyżej a ponadto:

Pojawienie się zmiany jak powyżej a ponadto:

1.

1.

Obecność drobnoustroju we krwi

Obecność drobnoustroju we krwi

2.

2.

Izolacja wirusa Herpes simplex lub

Izolacja wirusa Herpes simplex lub

potwierdzenie jego obecności w badaniu

potwierdzenie jego obecności w badaniu

histologicznym

histologicznym

Oparzony pacjent ma co najmniej 2 objawy:

Oparzony pacjent ma co najmniej 2 objawy:

1.

1.

Gorączka>38 lub hipotermia<36

Gorączka>38 lub hipotermia<36

2.

2.

Obniżone RR(<90)

Obniżone RR(<90)

3.

3.

Oliguria (<20 ml/godz.)

Oliguria (<20 ml/godz.)

4.

4.

Hiperglikemia przy poprzednio tolerowanym

Hiperglikemia przy poprzednio tolerowanym

poziomie węglowodanów diecie

poziomie węglowodanów diecie

5.

5.

Zaburzenia psychiczne

Zaburzenia psychiczne

cd.

cd.

Oraz 1 z warunków:

Oraz 1 z warunków:

1.

1.

w badaniu histologicznym materiału

w badaniu histologicznym materiału

inwazja drobnoustrojów do

inwazja drobnoustrojów do

przylegającej, żywej tkanki

przylegającej, żywej tkanki

2.

2.

W posiewie krwi obecność

W posiewie krwi obecność

drobnoustrojów

drobnoustrojów

3.

3.

Potwierdzona badaniem obecność

Potwierdzona badaniem obecność

wirusa HSV

wirusa HSV

Zakażenie ukł. moczowego

Zakażenie ukł. moczowego

Może być zakażeniem objawowym lub

Może być zakażeniem objawowym lub

bezobjawową bakteriurią

bezobjawową bakteriurią

Objawowe ZUM gdy spełniony jest 1 z

Objawowe ZUM gdy spełniony jest 1 z

kryteriów:

kryteriów:

1.

1.

Co najmniej 1 z objawów ( gorączka >38,

Co najmniej 1 z objawów ( gorączka >38,

parcie na pęcherz moczowy, częstomocz,

parcie na pęcherz moczowy, częstomocz,

tkliwość okolicy nadłonowej) a ponadto:

tkliwość okolicy nadłonowej) a ponadto:

w posiewie moczu hodowane są nie

w posiewie moczu hodowane są nie

więcej niż 2 gatunki drobnoustrojów

więcej niż 2 gatunki drobnoustrojów

uropatogennych

uropatogennych

2.

2.

Występują co najmniej 2 z objawów:

Występują co najmniej 2 z objawów:

(gorączka >38, parcie na pęcherz

(gorączka >38, parcie na pęcherz

moczowy, częstomocz, tkliwość okolicy

moczowy, częstomocz, tkliwość okolicy

nadłonowej) i spełniony jest 1 z

nadłonowej) i spełniony jest 1 z

wymienionych warunków:

wymienionych warunków:

+test na azotyny

+test na azotyny

Ropomocz

Ropomocz

W preparacie widoczne bakterie barwione

W preparacie widoczne bakterie barwione

metodą Grama

metodą Grama

Dwukrotny + posiew moczu z wyizolowaniem

Dwukrotny + posiew moczu z wyizolowaniem

tego samego uropatogenu

tego samego uropatogenu

+posiew moczu z izolacją pojedynczego

+posiew moczu z izolacją pojedynczego

uropatogenu u chorego leczonego

uropatogenu u chorego leczonego

antybiotykiem z powodu infekcji UM

antybiotykiem z powodu infekcji UM

Rozpoznanie zakażenia przez lekarza

Rozpoznanie zakażenia przez lekarza

3.

3.

U niemowląt <12m co najmniej 1 z

U niemowląt <12m co najmniej 1 z

objawów:

objawów:

Gorączka>38 lub hipotermia

Gorączka>38 lub hipotermia

Bezdech

Bezdech

Bradykardia

Bradykardia

Parcie na pęcherz moczowy

Parcie na pęcherz moczowy

Osłabienie

Osłabienie

Wymioty

Wymioty

a ponadto: w posiewie moczu hodowane są

a ponadto: w posiewie moczu hodowane są

nie więcej niż 2 gatunki drobnoustrojów

nie więcej niż 2 gatunki drobnoustrojów

uropatogennych

uropatogennych

Bakteriuria bezobjawowa

Bakteriuria bezobjawowa

Gdy spełnione 1 z 2 kryteriów:

Gdy spełnione 1 z 2 kryteriów:

1.

1.

Pacjent miał założony cewnik utrzymany przez

Pacjent miał założony cewnik utrzymany przez

7 dni przed pobraniem moczu na posiew, w

7 dni przed pobraniem moczu na posiew, w

posiewie wyhodowano nie więcej niż 2 gatunki

posiewie wyhodowano nie więcej niż 2 gatunki

drobnoustrojów uropatogennych. Chory nie ma

drobnoustrojów uropatogennych. Chory nie ma

innych wykładników stanu zapalnego.

innych wykładników stanu zapalnego.

2.

2.

Pacjent nie był cewnikowany na stałe w okresie

Pacjent nie był cewnikowany na stałe w okresie

7 dni przed pobraniem pierwszej z dwóch

7 dni przed pobraniem pierwszej z dwóch

kolejnych próbek moczu, z których

kolejnych próbek moczu, z których

wyizolowano nie więcej niż 2 gatunki

wyizolowano nie więcej niż 2 gatunki

uropatogenów. Nie ma innych wykładników

uropatogenów. Nie ma innych wykładników

stanu zapalnego.

stanu zapalnego.

Zapalenie płuc

Zapalenie płuc

Może być skutkiem:

Może być skutkiem:



Aspiracji soku żołądkowego(bakterie z flory

Aspiracji soku żołądkowego(bakterie z flory

tchawicy)

tchawicy)



Rozsiewu krwiopochodnego z innego

Rozsiewu krwiopochodnego z innego

ogniska w ustroju

ogniska w ustroju



Zakażenia wirusem grypy

Zakażenia wirusem grypy

Najczęściej wtargnięcie bakterii związane

Najczęściej wtargnięcie bakterii związane

jest z intubacją lub tracheotomią

jest z intubacją lub tracheotomią

(P.aeruginosa, S.aureus, Klebsiella sp.)

(P.aeruginosa, S.aureus, Klebsiella sp.)

cd.

cd.



Aparatura służąca do wspomagania

Aparatura służąca do wspomagania

oddechu (Pseudomonas)

oddechu (Pseudomonas)



Ręce personelu (Enterobacteriaceae)

Ręce personelu (Enterobacteriaceae)



Nebulizatory (pałeczki Gram(-))

Nebulizatory (pałeczki Gram(-))

Zapalenie płuc jest

Zapalenie płuc jest

rozpoznawane przy

rozpoznawane przy

stwierdzeniu 1 z 4 kryteriów

stwierdzeniu 1 z 4 kryteriów

1.

1.

W badaniu przedmiotowym stwierdza

W badaniu przedmiotowym stwierdza

się zmiany osłuchowe lub opukowe

się zmiany osłuchowe lub opukowe

+spełniony jest 1 z warunków

+spełniony jest 1 z warunków



Ropna lub zmieniona plwocina

Ropna lub zmieniona plwocina



Izolacja drobnoustroju z krwi

Izolacja drobnoustroju z krwi



Izolacja patogenu z aspiratu lub

Izolacja patogenu z aspiratu lub

biopsji

biopsji

cd.

cd.

2.

2.

W badaniu rtg widoczne są nowe lub

W badaniu rtg widoczne są nowe lub

postępujące nacieki, zagęszczenia lub

postępujące nacieki, zagęszczenia lub

wysięk w opłucnej + 1 z warunków:

wysięk w opłucnej + 1 z warunków:



Ropna lub zmieniona plwocina

Ropna lub zmieniona plwocina



Izolacja drobnoustroju z krwi

Izolacja drobnoustroju z krwi



Izolacja patogenu z aspiratu lub biopsji

Izolacja patogenu z aspiratu lub biopsji



Izolacja wirusa w wydzielinie z dróg

Izolacja wirusa w wydzielinie z dróg

oddechowych

oddechowych



Znamienny wzrost miana przeciwciał klasy

Znamienny wzrost miana przeciwciał klasy

IgM lub 4-krotny wzrost miana p/ciał klasy

IgM lub 4-krotny wzrost miana p/ciał klasy

IgG w badaniu 2 kolejnych próbek surowicy

IgG w badaniu 2 kolejnych próbek surowicy



Zmiany zapalne płuc w badaniu

Zmiany zapalne płuc w badaniu

histopatologicznym

histopatologicznym

3.

3.

U pacjentów poniżej 12 mż

U pacjentów poniżej 12 mż

występuje co najmniej 1 z objawów:

występuje co najmniej 1 z objawów:



Bezdech

Bezdech



Przyspieszony oddech

Przyspieszony oddech



Bradykardia

Bradykardia



świszczący oddech

świszczący oddech



Rzężenie

Rzężenie



Kaszel

Kaszel

A ponadto:

A ponadto:



Ropna lub zmieniona plwocina

Ropna lub zmieniona plwocina



Izolacja drobnoustroju z krwi

Izolacja drobnoustroju z krwi



Izolacja patogenu z aspiratu lub biopsji

Izolacja patogenu z aspiratu lub biopsji



Zwiększona ilość wydzieliny z dróg

Zwiększona ilość wydzieliny z dróg

oddechowych

oddechowych



Izolacja wirusa w wydzielinie z dróg

Izolacja wirusa w wydzielinie z dróg

oddechowych

oddechowych



Znamienny wzrost miana przeciwciał klasy

Znamienny wzrost miana przeciwciał klasy

IgM lub 4-krotny wzrost miana p/ciał klasy

IgM lub 4-krotny wzrost miana p/ciał klasy

IgG w badaniu 2 kolejnych próbek

IgG w badaniu 2 kolejnych próbek

surowicy

surowicy



Zmiany zapalne płuc w badaniu

Zmiany zapalne płuc w badaniu

histopatologicznym

histopatologicznym

4.

4.

U pacjentów poniżej 12 miesięcy,

U pacjentów poniżej 12 miesięcy,

w badaniu rtg, w płucach widoczne

w badaniu rtg, w płucach widoczne

są nowe lub postępujące nacieki,

są nowe lub postępujące nacieki,

zagęszczenia lub wysięk w opłucnej

zagęszczenia lub wysięk w opłucnej

+ spełniony jest co najmniej 1

+ spełniony jest co najmniej 1

warunek z wymienionych w punkcie

warunek z wymienionych w punkcie

poprzednim.

poprzednim.

posocznica

posocznica

To ogólnoustrojowa odpowiedź zapalna na

To ogólnoustrojowa odpowiedź zapalna na

zakażenie. Rozpoznanie wymaga

zakażenie. Rozpoznanie wymaga

stwierdzenia co najmniej 2 objawów

stwierdzenia co najmniej 2 objawów

charakterystycznych dla SIRS tj.:

charakterystycznych dla SIRS tj.:



Temperatura>38 lub <36

Temperatura>38 lub <36



Tętno >90/min

Tętno >90/min



Częstość oddechów >20/min lub PaCO2<32

Częstość oddechów >20/min lub PaCO2<32

mm Hg

mm Hg



Leukocytoza >12000/mm3 lub <4000/mm3

Leukocytoza >12000/mm3 lub <4000/mm3

lub >10% postaci niedojrzałych leukocytów,

lub >10% postaci niedojrzałych leukocytów,

oraz stwierdzenie zakażenia.

oraz stwierdzenie zakażenia.

Czynnikiem zakaźnym mogą być: bakterie

Czynnikiem zakaźnym mogą być: bakterie

Gram (+), Gram (-),wirusy i grzyby.

Gram (+), Gram (-),wirusy i grzyby.

Zakażenia związane z

Zakażenia związane z

obecnością cewników

obecnością cewników

naczyniowych

naczyniowych



Kolonizacja cewnika- rozpoznawana

Kolonizacja cewnika- rozpoznawana

w przypadku uzyskania dodatniego

w przypadku uzyskania dodatniego

posiewu z proksymalnej lub dystalnej

posiewu z proksymalnej lub dystalnej

części cewnika przy jednoczesnym

części cewnika przy jednoczesnym

braku objawów klinicznych zakażenia

braku objawów klinicznych zakażenia



Infekcja w miejscu wkłucia-

Infekcja w miejscu wkłucia-

zaczerwienienie, obrzęk, tkliwość,

zaczerwienienie, obrzęk, tkliwość,

stwardnienie lub ropienie na

stwardnienie lub ropienie na

obszarze 2 cm wokół miejsca

obszarze 2 cm wokół miejsca

wprowadzenia cewnika

wprowadzenia cewnika

cd.

cd.



Zapalenie żyły- stan zapalny,

Zapalenie żyły- stan zapalny,

stwardnienie, tkliwość w okolicy

stwardnienie, tkliwość w okolicy

wprowadzonego do żyły cewnika z

wprowadzonego do żyły cewnika z

towarzyszącą zakrzepicą lub bez niej.

towarzyszącą zakrzepicą lub bez niej.



Zakażenie krwi związane z

Zakażenie krwi związane z

obecnością cewnika- izolacja tego

obecnością cewnika- izolacja tego

samego patogenu z krwi obwodowej

samego patogenu z krwi obwodowej

co z cewnika z towarzyszącymi

co z cewnika z towarzyszącymi

objawami klinicznymi zakażenia krwi

objawami klinicznymi zakażenia krwi

i wykluczeniem występowania

i wykluczeniem występowania

infekcji w innym miejscu.

infekcji w innym miejscu.

Zapobieganie zakażeniom

Zapobieganie zakażeniom

szpitalnym

szpitalnym

Zabiegi sanitarne stosowane w

Zabiegi sanitarne stosowane w

zapobieganiu zakażeniom szpitalnym

zapobieganiu zakażeniom szpitalnym

dzielimy na 3 grupy:

dzielimy na 3 grupy:

1.

1.

Aseptyka i działania aseptyczne w

Aseptyka i działania aseptyczne w

procedurach medycznych bezpośrednio

procedurach medycznych bezpośrednio

dotyczące chorego

dotyczące chorego

2.

2.

Profilaktyka zakażeń szpitalnych

Profilaktyka zakażeń szpitalnych

3.

3.

Celowana dekontaminacja oraz likwidacja

Celowana dekontaminacja oraz likwidacja

konkretnych zagrożeń i zakażeń

konkretnych zagrożeń i zakażeń

aseptyka

aseptyka



Celem postępowania aseptycznego jest

Celem postępowania aseptycznego jest

niedopuszczanie do zanieczyszczenia lub

niedopuszczanie do zanieczyszczenia lub

zakażenia drobnoustrojami chorego,

zakażenia drobnoustrojami chorego,

zanieczyszczenia określonego środowiska,

zanieczyszczenia określonego środowiska,

miejsca, materiału, sprzętu czy

miejsca, materiału, sprzętu czy

przedmiotu.

przedmiotu.



Postępowanie aseptyczne powinno

Postępowanie aseptyczne powinno

uwzględniać wszelkie możliwe drogi

uwzględniać wszelkie możliwe drogi

szerzenia, źródła zakażenia, rezerwuary i

szerzenia, źródła zakażenia, rezerwuary i

umiejętnie je ograniczać

umiejętnie je ograniczać

Cały sprzęt biorący udział w przerwaniu

Cały sprzęt biorący udział w przerwaniu

ciągłości tkanek oraz pozostający w

ciągłości tkanek oraz pozostający w

kontakcie ze spojówkami czy

kontakcie ze spojówkami czy

śluzówkami musi być sterylny.

śluzówkami musi być sterylny.

Na ostateczny efekt działań

Na ostateczny efekt działań

aseptycznych składają się:

aseptycznych składają się:



Jałowe pobranie sprzętu z pakietu

Jałowe pobranie sprzętu z pakietu



Technika zabiegu medycznego

Technika zabiegu medycznego



Właściwe przygotowanie chorego, a

Właściwe przygotowanie chorego, a

szczególnie pola operacyjnego

szczególnie pola operacyjnego



Przygotowanie personelu do pracy

Przygotowanie personelu do pracy

aseptycznej przez ubiór ochronny

aseptycznej przez ubiór ochronny

oraz właściwe zachowania na sali

oraz właściwe zachowania na sali

operacyjnej

operacyjnej



Przygotowanie pomieszczenia

Przygotowanie pomieszczenia

(bezpieczne dla chorego – pod

(bezpieczne dla chorego – pod

względem mikrobiologicznym- w

względem mikrobiologicznym- w

powietrzu znajduje się mniej niż 10

powietrzu znajduje się mniej niż 10

komórek bakterii w 1 m3

komórek bakterii w 1 m3

Profilaktyka zakażeń

Profilaktyka zakażeń

szpitalnych

szpitalnych

Profilaktyka ta obejmuje:

Profilaktyka ta obejmuje:



Dekontaminację środowiska

Dekontaminację środowiska

szpitalnego (usunięcie

szpitalnego (usunięcie

drobnoustrojów już istniejących w

drobnoustrojów już istniejących w

środowisku)

środowisku)



Tworzenie środowiska

Tworzenie środowiska

bezpiecznego dla chorego

bezpiecznego dla chorego



Zapobieganie przemieszczania patogenów z

Zapobieganie przemieszczania patogenów z

jednych miejsc na inne (np. postępowanie z

jednych miejsc na inne (np. postępowanie z

wydalinami, odpadami)

wydalinami, odpadami)



Tworzenie środowiska niesprzyjającego namnażaniu

Tworzenie środowiska niesprzyjającego namnażaniu

się patogenów

się patogenów



Ocena czystości przez przegląd jednostek

Ocena czystości przez przegląd jednostek

szpitalnych

szpitalnych



Nadzór mikrobiologiczny przy wzroście liczby

Nadzór mikrobiologiczny przy wzroście liczby

zakażeń określonym gatunkiem bakterii,

zakażeń określonym gatunkiem bakterii,

poszukiwanie źródeł zakażenia, identyfikacja

poszukiwanie źródeł zakażenia, identyfikacja

szczepu zakażającego

szczepu zakażającego



Podział środowiska szpitalnego na strefy i obszary

Podział środowiska szpitalnego na strefy i obszary

sanitarne

sanitarne



Dekontaminacja obejmująca cały szpital

Dekontaminacja obejmująca cały szpital



Izolacja chorych

Izolacja chorych



Reżim sanitarny

Reżim sanitarny

W środowisku szpitala można wyróżnić

W środowisku szpitala można wyróżnić

3 obszary:

3 obszary:



Medyczny

Medyczny



Techniczny

Techniczny



Administracyjno - gospodarczy

Administracyjno - gospodarczy

W ramach wymienionych obszarów

W ramach wymienionych obszarów

wyróżniamy 4 strefy sanitarne:

wyróżniamy 4 strefy sanitarne:



Strefa ciągłej czystości (jałowe boksy,

Strefa ciągłej czystości (jałowe boksy,

magazyny materiałów sterylnych)

magazyny materiałów sterylnych)



Strefa ogólnej czystości medycznej (sale

Strefa ogólnej czystości medycznej (sale

chorych, komunikacja wewnętrzna)

chorych, komunikacja wewnętrzna)



Strefa czystości zmiennej (sale

Strefa czystości zmiennej (sale

operacyjne, gabinety zabiegowe)

operacyjne, gabinety zabiegowe)



Strefa ciągłego skażenia (toalety,

Strefa ciągłego skażenia (toalety,

brudowniki)

brudowniki)

Celowana dekontaminacja

Celowana dekontaminacja

oraz likwidacja konkretnych

oraz likwidacja konkretnych

zagrożeń i zakażeń

zagrożeń i zakażeń



Identyfikacja mikrobiologiczna zaistniałego

Identyfikacja mikrobiologiczna zaistniałego

zakażenia oraz ocena zagrożenia w

zakażenia oraz ocena zagrożenia w

środowisku szpitalnym

środowisku szpitalnym



Kwarantanna terapeutyczna dla

Kwarantanna terapeutyczna dla

ewentualnych nosicieli

ewentualnych nosicieli



Eliminacja źródła zakażenia (np. likwidacja

Eliminacja źródła zakażenia (np. likwidacja

skażonego sprzętu i jego kwarantanna)

skażonego sprzętu i jego kwarantanna)



Analiza reżimu szpitalnego

Analiza reżimu szpitalnego



Analiza mikrobiologiczna patogenów

Analiza mikrobiologiczna patogenów

występujących aktualnie w

występujących aktualnie w

oddziałach szpitala

oddziałach szpitala



Izolacja chorych

Izolacja chorych



Tzw. Ukierunkowana dekontaminacja

Tzw. Ukierunkowana dekontaminacja

(dezynfekcja i sterylizacja)

(dezynfekcja i sterylizacja)



Akcje sanitarne

Akcje sanitarne

dezynfekcja

dezynfekcja



Celem dezynfekcji jest zapobieganie

Celem dezynfekcji jest zapobieganie

zakażeniom egzogennym nabywanym

zakażeniom egzogennym nabywanym

od innych chorych, personelu, sprzętu

od innych chorych, personelu, sprzętu

medycznego lub pochodzącym ze

medycznego lub pochodzącym ze

środowiska.

środowiska.



Dezynfekcja polega na zniszczeniu

Dezynfekcja polega na zniszczeniu

drobnoustrojów chorobotwórczych

drobnoustrojów chorobotwórczych

znajdujących się na powierzchni

znajdujących się na powierzchni

instrumentów medycznych oraz na

instrumentów medycznych oraz na

powierzchni sprzętów szpitalnych

powierzchni sprzętów szpitalnych

Proces dezynfekcji dzielimy na:

Proces dezynfekcji dzielimy na:



Dezynfekcję przed sterylizacją

Dezynfekcję przed sterylizacją



Dezynfekcję sprzętu, który nie musi

Dezynfekcję sprzętu, który nie musi

być jałowy, a powinien być

być jałowy, a powinien być

bezpieczny dla chorego

bezpieczny dla chorego

Dezynfekcję dzielimy na:

Dezynfekcję dzielimy na:



Ręczną (szczotki, pistolety)

Ręczną (szczotki, pistolety)



Maszynową ( myjki ultradźwiękowe,

Maszynową ( myjki ultradźwiękowe,

myjki spłuczki, przelotowe maszyny

myjki spłuczki, przelotowe maszyny

myjąco-dezynfekujące)

myjąco-dezynfekujące)

Pożądane właściwości

Pożądane właściwości

środków chemicznych

środków chemicznych

stosowanych do dezynfekcji

stosowanych do dezynfekcji



Szerokie spektrum działania

Szerokie spektrum działania



Trwałe

Trwałe



Nie są toksyczne ani ne wykazują działania

Nie są toksyczne ani ne wykazują działania

ubocznego

ubocznego



Nie barwią

Nie barwią



Bezwonne

Bezwonne



Dobrze rozpuszczalne w wodzie

Dobrze rozpuszczalne w wodzie



Łatwo przenikają w głąb suchej materii

Łatwo przenikają w głąb suchej materii

organicznej

organicznej



Nie są palne,wybuchowe

Nie są palne,wybuchowe



Nie powodują powstawania form

Nie powodują powstawania form

opornych na dany środek

opornych na dany środek



Działają już w małym stężeniu

Działają już w małym stężeniu



Nie uszkadzają dezynfekowanego

Nie uszkadzają dezynfekowanego

sprzętu

sprzętu



tanie

tanie

Związki i preparaty

Związki i preparaty

dezynfekcyjne

dezynfekcyjne



Związki fenolowe (septyl, stericol), cp-2-

Związki fenolowe (septyl, stericol), cp-2-

5%, niszczą bakterie, prątki, niektóre

5%, niszczą bakterie, prątki, niektóre

grzyby

grzyby

Do dezynfekcji: zsypów, bielizny szpitalnej,

Do dezynfekcji: zsypów, bielizny szpitalnej,

kratek ściekowych, muszli klozetowych

kratek ściekowych, muszli klozetowych



Związki chloru (chloramina, halan)niszczą:

Związki chloru (chloramina, halan)niszczą:

bakterie, prątki, wirusy, grzyby, zarodniki

bakterie, prątki, wirusy, grzyby, zarodniki

grzybów i część przetrwalników bakterii,

grzybów i część przetrwalników bakterii,

stosowane do dezynfekcji ogólnej – także

stosowane do dezynfekcji ogólnej – także

rozpryśniętej krwi

rozpryśniętej krwi



Aldehydy (aldesan, cidex), mają

Aldehydy (aldesan, cidex), mają

b.szerokie spektrum działania:wszystkie

b.szerokie spektrum działania:wszystkie

formy wegetatywne bakterii i

formy wegetatywne bakterii i

przetrwalniki,grzyby i ich zarodniki,

przetrwalniki,grzyby i ich zarodniki,

drożdże, znaczną część wirusów i prątki

drożdże, znaczną część wirusów i prątki

kwasooporne. Stosowanie: sprzęt

kwasooporne. Stosowanie: sprzęt

wielokrotnego użytku np. przewody

wielokrotnego użytku np. przewody

oddechowe respiratora, rurki karbowane

oddechowe respiratora, rurki karbowane

Wyjaławianie (sterylizacja)

Wyjaławianie (sterylizacja)



Oznacza zniszczenie wszystkich form

Oznacza zniszczenie wszystkich form

drobnoustrojów w określonym środowisku,

drobnoustrojów w określonym środowisku,

materiałach, na sprzętach lub

materiałach, na sprzętach lub

przedmiotach, w lekach itp..

przedmiotach, w lekach itp..



Proces wyjaławiania może być

Proces wyjaławiania może być

przeprowadzony przy użyciu czynników

przeprowadzony przy użyciu czynników

fizycznych lub chemicznych

fizycznych lub chemicznych

Np. wyjaławianie za pomocą energii

Np. wyjaławianie za pomocą energii

cieplnej,tlenkiem etylenu, roztworami

cieplnej,tlenkiem etylenu, roztworami

środków chemicznych, za pomocą

środków chemicznych, za pomocą

promieniowania jonizującego.

promieniowania jonizującego.