Diagnostyka obrazowa

układu kostno-stawowego

Zakład Radiologii AM w

Białymstoku

Badania klasyczne

• klasyczne zdjęcia rtg – podstawa

rozpoznania

• dobra jakość – podstawowy warunek

– prawidłowe projekcje
– dobór warunków
– aparatura
– materiały, odczynniki
– właściwa obróbka

Cechy dobrego jakościowo

zdjęcia rtg

• tło jednolicie czarne, nieprzejrzyste
• utkanie kości – ostre i kontrastowe

– ostre – dokładne uwidocznienie

wszystkich elementów kości – ‘każdej
beleczki”

– kontrastowe – wyraźne różnice

wysycenia pomiędzy składowymi

• różne odcienie szarości tkanek miękkich

Kość prawidłowa

• istota zbita (kora)

– jednolicie biała, jednorodna
– kości rurowe – kształt wrzecionowaty
– łagodnie zwęża się w kierunku przynasad
– cienka dobrze okonturowana w obrębie

nasad

– patologie

- pogrubienie, zcieńczenie,

rozwarstwienie, nierówności,
nawarstwienia, odczyny okostnowe, brak
warstwy korowej

Kość prawidłowa

• kość gąbczasta (beleczkowa)

– beleczkowanie odcina się od tła, różne

odcienie w skali szarości

– typowy układ beleczek – właściwy dla

określonego obszaru, określonej kości

– patologia

– rozrzedzenie, brak

beleczek - ubytki, zagęszczenie,
zaburzenie układu

Zdjęcia kostne - zasady

• zawsze w 2 projekcjach – AP +

boczne

• kości długie – co najmniej 1

najbliżej leżący staw

• stawy – 1/3 kości tworzących staw
• kości, stawy symetryczne - zdjęcia

porównawcze

Kości długie

Stawy

AP + zdj.
boczne

zdj. skośne

Objawy chorób kości

• osteoporoza

– zrzeszotnienie – zmniejszenie

masy kostnej w jednostce objętości

– zmniejszenie liczby beleczek
– zmniejszenie grubości beleczek
– dotyczy k. Zbitej i gąbczastej

• osteoporoza

– uogólniona – idiopatyczna, pomenopauzalna,

starcza, ch. Cushinga, nadczynność przytarczyc,

cukrzyca

– miejscowa – pourazowa, po unieruchomieniach
– okołostawowa - rzs

Osteoporoza

• osteoskleroza

– zgęszczenie utkania kostnego

– zwiększenie masy kostnej w jednostce objętości
– zwiększenie liczby beleczek – tylko osteopoikilia
– zmiany składu, budowy histologicznej,

makrostruktury

– bezładne masy kości „wełnistej”, „włóknistej” o

nieprawidłowej strukturze, bez zróżnicowania na

istotę korową i gąbczastą

– zmniejszona odporność mechaniczna

• osteoskleroza

– spongioskleroza – uogólniona – osteomieloskleroza,

ograniczona - ostitis condensans ilii

– endostoza - zbita tkanka położona wewnątrz kości –

kostniaki, przerzuty sklerotyczne, zawały

– periostoza – skostnienia podokostnowe

Osteoskleroza

Osteoid osteoma

Przerzuty
osteosklerotyczne

• osteoliza

– zniszczenie struktury kości

– brak wszystkich elementów – kości

zbitej i gąbczastej

– zastępienie kości przez tkankę

patologiczną – zapalną, nowotworową

– osteoliza

•powierzchniowa – nadżerka
•wenętrzna – jama, geoda, torbiel

Osteoliza

Szpiczak
mnogi

Guz
olbrzymiokomórkowy

• odczyny okostnowe

– pobudzenie okostnej do

produkcji nieprawidłowej kości przez zmiany

zapalne/nowotworowe

– odczyny zapalne

– pasmowate,

girlandowate, równoległe do osi długiej,

grubie – „jak narysowane węglem”

– odczyny mięsakowe

•blaszkowate, „cebulkowate”, równoległe

do osi długiej, cienkie – „jak narysowane

ołówkiem”

•spikule – prostopadłe, skośne do osi

długiej, igiełkowate, układ „grzebienia”

•ostroga Codmana – uniesienie okostnej z

jej przerwaniem

Odczyny

okostnowe

Ostroga Codmana

Odczyny zapalne -
osteomyelitis

USG

• metoda nieinwazyjna
• uwidocznienie tkanek miękkich
• duże stawy: biodrowy, kolanowy,

barkowy

• zależność od operatora

USG

Staw biodrowy

Staw ramienny

Scięgno
Achillesa

Scyntygrafia

• scyntygrafia statyczna – ogniska osteolizy

(utrata wapnia – 8%; rtg – 40-50%)

• znaczniki – związki fosfonianowe znakowane

Tc 99m

• objęcie badaniem całego kośćca po podaniu

znacznika

• s. trójfazowa – 3 min., 10 min., 3-4 h

– napływ krwi do kości, obrzęk tkanek

miękkich

• scyntygrafia zapaleń kości – nanonuklidy,

immunoglubuliny, granulocyty znakowane

– różnicowanie procesów zapalnych, jałowych

martwic, nowotworowych

Scyntygrafia

Tomografia komputerowa

• wysoka rozdzielczość przestrzenna
• duża rozdzielczość kontrastowa – tk.

miękkie

• uwidocznienie struktur kostnych
• grubość warstw – dowolna (1 mm)
• rekonstrukcje wielopłaszczyznowe –

MPR

• rekonstrukcje trójwymiarowe - 3D

TK

Przekrój
osiowy

MPR

TK 3D

TK 3D

Rezonans magnetyczny

• sekwencje spin-echowe, gradientowe
• płaszczyzny strzałkowe, poprzeczne,

czołowe, skośne

• obrazy T1w, T2w, T2*, PD, FLAIR
• technika saturacji tkanki tłuszczowej

– (T1 fatsat, T2 fatsat)

• wzmocnienie kontrastowe – T1gad
• grubość warstw – dowolna - 2-5 mm

Rezonans magnetyczny

• obrazowanie wielopłaszczyznowe
• wysoka rozdzielczość przestrzenna
• najwyższa rozdzielczość kontrastowa
• uwidocznienie tkanek miękkich:

chrząstek, więzadeł, torebek

stawowych, mięśni, ścięgien, naczyń

• badanie nieinwazyjne, ograniczona

liczba przeciwwskazań

MR

MR

Densytometri

a