Zrównoważony trwały

rozwój

(3)

Dr hab. inż. Ryszard NOWOSIELSKI Prof. Pol.Śl.

metale,

chemikalia, papier,

cement, włókna

przetwórstw

o

materiałów

stopy metali,

materiały:

polimerowe,

ceramiczne,

kompozytowe

proces

wytwarzania

PRODUKTY

odpady

demineraliza

cja

MATERIAŁY

PODSTAWOWE

MATERIAŁY

INŻYNIERS

KIE

proces

recyklingu

ZIEMI
A

kopalnie,
odwierty,
plantacje

ruda,

węgiel, minerały,

piasek,

ropa naftowa,

drewno, uprawy

procesy

ekstrakcji,

rafinacji

SUROWCE

drewn
o

ropa naftowa,
ruda

usuwan
ie

Faza
konsumpcyjna i
pokonsumcyjna

KONCEPCJA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU

Pierwotnie sformułowana koncepcja ekorozwoju opierała się na
założeniu, że społeczeństwo uznaje nadrzędność wymagań
ekologicznych. Nie mogą one „być zakłócane przez wzrost
cywilizacji oraz rozwój kulturalny i gospodarczy”.
W raporcie „Środowisko i Rozwój” Komisji UNEP pod kierunkiem
G.H. Brundtland oraz w ustaleniach Konferencji ONZ w Rio de Janeiro
(1992 r.) za trwały i zrównoważony rozwój uznaje się taki
rozwój społeczny i gospodarczy, który zapewni zaspokojenie
potrzeb współczesnego społeczeństwa bez naruszania
możliwości zaspokojenia potrzeb przyszłych pokoleń.
W literaturze polskiej pierwsze definicje ekorozwoju pojawiły się
już w połowie lat siedemdziesiątych.
Według B. Zaufali „ekorozwój jest prowadzeniem wszelkiej
działalności gospodarczej w taki sposób, aby nie spowodować
nieodwracalnych zmian w żywej przyrodzie”.
Podobnie definiuje ekorozwój W. Bojarski. Uważa on, że jest to
rozwój

społeczno

-

gospodarczy

zharmonizowany

ze

środowiskiem przyrodniczym.
Z kolei S. Kozłowski za ekorozwój uważa „te wszelkie działania,
które poprawiają warunki życia człowieka na Ziemi, nie powodując
degradacji środowiska przyrodniczego”.

Do podstawowych reguł kształtowania ekorozwoju
J. Kołodziejski zalicza:

•Całościowe i systemowe ujmowanie zjawisk
przyrodniczych, społecznych i gospodarczych
zachodzących

na

danym

terytorium

oraz

traktowanie środowiska człowieka jako organicznej
całości

•Postrzeganie

środowiska

jako

procesu

rozwojowego, w którym stale następują ewolucyjne
i rewolucyjne zmiany

•Traktowanie środowiska w sposób interakcyjny,
dostrzeganie współzależności zdarzeń i zjawisk, w
tym również systemu wzajemnych powiązań i
zależności między różnymi formami użytkowania
środowiska a stanem ekosystemów

•Systemowe ujmowanie elementów środowiska,
szczególnie z punktu widzenia ich roli w
ekosystemie

•Ocenę zmian środowiska przez nowy paradygmat
systemu wartości, w którym główną wartością jest
zachowanie zdolności przyrody da zapewnienia
trwałego rozwoju

•

Praktyczne wdrażanie ekorozwoju jest
uwarunkowane takimi czynnikami jak:

•Świadomość ekologiczna społeczeństwa i jego
gotowość

do

partycypacji

w

zarządzaniu

ekorozwojem

•Stan

równowagi

między

gospodarką,

środowiskiem i społeczeństwem oraz możliwość
„ważenia” różnych racji, które się pojawiają w
procesie

podejmowania

decyzji

o

rozwoju

organizacji społeczeństwa itp.

•Naturalne powiązania między ekosystemami a
ludzką populacją i możliwości ich kształtowania

•Ekologizacja

procesów

gospodarczych

uzależnionych od środowiska

•Ekonomizacja zarządzania ochroną środowiska

•Analizowanie ekologicznych skutków zamierzonej
działalności

gospodarczej

na

etapie

jej

programowania

i

zapobiegania

skutkom

negatywnym

Ekorozwój jest procesem dynamicznym, a nie
stanem, dlatego ważne jest zapewnienie kontroli
przebiegu tego procesu i sterowanie jego różnymi
czynnikami. Dotychczas nie opracowano spójnej
koncepcji sterowania ekorozwojem ani nawet
wskaźników charakteryzujących przebieg tego
procesu. W literaturze wskazuje się, że rolę
wskaźników ekorozwoju mogą odgrywać
zagregowane standardy:

Jakość życia, określona nie mniej złożonymi

wskaźnikami, takimi jak zamożność społeczeństwa,
warunki przyrodnicze, itp.

Jakość środowiska, określana potencjałem i

pojemnością ekosystemów oraz stanem równowagi
ekologicznej.

Świadomość ekologiczna społeczeństwa, jej

uwarunkowania kulturowe i społeczno-gospodarcze

Jakość życia jest wartością odczuwaną, która kształtuje się

pod wpływem trzech głównych sfer cywilizacyjnych:
kulturowej, przyrodniczej i gospodarczej. Każda z nich ma
swój specyficzny, subiektywnie uwarunkowany układ
wartości, które determinują potrzeby i działania ludzkie.
Każde społeczeństwo w zależności od rozwoju tych trzech
sfer cywilizacyjnych, ma swój charakterystyczny układ
potrzeb. Zaspokojenie tych potrzeb wyznacza poziom
satysfakcji z jakości życia.

W analizie jakości życia najczęściej bierze się pod uwagę

takie potrzeby podstawowe jak:

• Zdrowie człowieka
• Długość życia
• Stan zaspokojenia podstawowych potrzeb materialnych
• Możliwość zaspokojenia tzw. potrzeb wyższego rzędu
• Przynależność do miejsca i przestrzeni
• Możliwość wyboru i kształtowania postaw
Każda z tych potrzeb może być zaspokojona w różny sposób

w zależności od tego, jaki aspekt cywilizacyjny będzie
odgrywał rolę wiodącą. Systematyzacja potrzeb zależnie
od sfery cywilizacyjnej traktuje je jako wyznacznik
ekorozwoju. Umożliwia to zlokalizowanie obszarów
konfliktowych oraz integracyjnych. Do obszarów
konfliktowych zaliczono takie, w których przejawiające się
potrzeby w jednej sferze są sprzeczne w stosunku do
innej.

Piramida potrzeb Maslowa

S P O Ł E C Z N E

U Z N A N IA

S A -

M O R E -

A L IZ A C J A

B E Z P IE C Z E Ń S T W A

F IZ J O L O G IC Z N E

Do obszarów integracyjnych zaś takie, w
których potrzeby w poszczególnych
sferach wzajemnie się wzmacniają. W
praktyce oznacza to:

• W przypadku obszarów konfliktowych -
konieczność podjęcia działań
negocjacyjnych,
aby usunąć lub chociażby
zminimalizować
konflikty, jakie mogą powstać między
grupami
ludzi optujących za różnymi grupami
potrzeb

• W przypadku obszarów integracyjnych -
preferowanie takich potrzeb, których
zaspokojenie daje efekty synergiczne,
tworzące
nowe treści i wartości.

Drugi zagregowany standard ekorozwoju to jakość środowiska. Jest on
wyrażony za pomocą takich charakterystyk, jak:

 trwałość życia w ekosystemach,

 różnorodność biologiczna,

 zakres eksploatacji odnawialnych i nieodnawialnych zasobów
naturalnych,

 potencjał i pojemność ekosystemów itp.

W dotychczasowej praktyce wykorzystuje się także pośrednie wskaźniki
jakości środowiska, określającej stan ekosystemów, stopień
antropogennego obciążenia środowiska i zakres działalności ochronnej.
Ważnymi wskaźnikami jakości środowiska są potencjał i pojemność
ekologiczna. Potencjał środowiska oznacza występujący na danym
obszarze zapas zasobów naturalnych oraz układ warunków decydujących
o samorealizacji biocenoz i odporności środowiska na obciążenia
antropogenne.
Pojemność środowiska w ekologii oznacza wielkość populacji danego
gatunku, jaką jest w stanie pomieścić i wyżywić konkretny ekosystem.
Trwałość użytkowania środowiska określa się na ogół za pomocą
wskaźników pośrednich, takich jak:
• Konsumpcja całkowita w przeliczeniu na osobę podstawowych
produktów żywnościowych, wody, drewna, itp.
• Zużycie energii
• Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych i przemysłowych
• Gęstość zaludnienia i inne

Trzeci zagregowany standard ekorozwoju to
świadomość środowiskowa, a w niej
uwarunkowania kulturowe, a więc tradycja,
stosunek ludzi do środowiska przyrodniczego,
gospodarczego, itp.
Do głównych wskaźników charakteryzujących ten
standard można zaliczyć:

• Stopień społecznej akceptacji zmiany form
zaspokajania potrzeb i stylu życia koniecznych
przy
wdrażaniu ekorozwoju.

• Podatność społeczeństwa na innowacje
ustrojowe,
organizacyjne i gospodarcze

• Stopień adaptacji zawodowej

• Zasiedziałość pokolenia

• Integracja regionalna,itp.

Teoria nieograniczonego rozwoju ekonomicznego została
już teoretycznie odrzucona, gdyż nie można jej
zrealizować.

Zamiast

„nieograniczonego

wzrostu”

proponuje się „trwały rozwój” (sustainable growth) lub
„zrównoważony rozwój”. Niezbędne jest rozróżnienie
między terminami „wzrost gospodarczy i rozwój”.
Mówiąc o wzroście gospodarczym uwzględnia się tylko
pomiary ilościowe, takie jak np. produkt narodowy
brutto, ale nie bierze pod uwagę kosztów społecznych i
środowiskowych. „Rozwój” musi być rozumiany jako
jakościowy pomiar dobrobytu. „Zrównoważony rozwój”
zachowuje niezbędną równowagę między interesami
współczesnych i przyszłych pokoleń. Mieści się w nim
zarówno pojęcie sprawiedliwości społecznej, jak i
zdrowe środowisko naturalne. Rozwój dotyczy przede
wszystkim ludzi, a nie rzeczy. Dlatego punktem wyjścia i
celem całej działalności, zmierzającej do rozwoju musi
być człowiek. Bardzo często „postęp” oznaczał
przemianę powodującą ograniczenie wolności człowieka.
Każdy więc postęp „nieludzki” nie jest postępem i
uznany musi być za niemoralny. Gdy więc mówimy o
postępie i rozwoju świata w jego materialnym aspekcie,
trzeba mieć na uwadze rozwój całego człowieka we
wszystkich jego wymiarach.

Zrównoważony rozwój ma zapewnić
zachowanie zasobów naturalnych, a tym
samym powstrzymać dalszą degenerację
środowiska przyrodniczego.
Gospodarowanie zasobami przyrody w
warunkach gospodarki rynkowej wymaga
zupełnie nowych rozwiązań i
instrumentów. Są to:

• opłaty za korzystanie ze środowiska,

• ulgi podatkowe,

• subwencje,

• kredyty preferencyjne, bezpośrednie
dotacje,

• systemy depozytowe - stosowane przy
obrocie
towarami degradującymi środowisko

• rynki uprawnień

W nawiązaniu do idei zrównoważonego rozwoju
formułowane są hasła zrównoważonego
społeczeństwa. Społeczeństwo takie winno
zaspokajać wszystkie swoje potrzeby bez
konfliktu z potrzebami innych użytkowników
środowiska i bez zagrożenia potrzeb przyszłych
generacji. Podstawy istnienia społeczeństwa
zrównoważonego określają dwie grupy zasad:
etyczne
i operacyjne.
Zasady etyczne formułowane są następująco:

• Świat ma ograniczone zasoby i służyć one
muszą
wszystkim.

• Społeczeństwo ludzkie stanowi element
przyrody
i ludzie muszą przestrzegać jej prawo.

• Ludzie nie mogą podporządkować sobie
przyrody, a
sposób życia musi być dostosowany do
warunków
środowiska.

Do zasad operacyjnych zalicza się:

1. Konkurencyjność i sprawność

(ograniczenie zbędnej konsumpcji i
bardziej efektywne wykorzystanie
zasobów).

2. Wielokrotne wykorzystanie tych

samych zasobów.

3. Zwiększenie wykorzystania zasobów

odnawialnych.

4. Ograniczenie wzrostu zaludnienia.

Pewne nadzieje na rozwinięcie koncepcji
zrównoważonego rozwoju również w
kategoriach społeczno-ekonomicznych należy
wiązać z powstaniem tzw. ekonomii
ekologicznej. U podstaw tej ekonomii leżą
przesłanki pokazujące, że większość praw
ekonomicznych i zależności wynikających z
obowiązujących modeli ekonomicznych jest
niezgodna z prawami termodynamiki. Oznacza
to w szczególności, że:

• Potencjał wzrostu gospodarczego ma
charakter
skończony i ograniczony, gdyż całkowite
krążenie
zasobów jest niemożliwe.

• Proces produkcyjny na tyle zmienia otoczenie,
że
dalsza produkcja w tej formie nie jest możliwa
(trzeba
zmienić produkcję lub zmienić technologię lub
też
pośrednie koszty produkcji stają się
ekstremalnie
wysokie).

Obecnie można wyróżnić trzy główne
powszechnie akceptowane założenia
przyjmowane w badaniach ekonomiczno -
ekologicznych:

Przy

łącznym

rozpatrywaniu

systemu

ekonomicznego

i

ekologicznego

zmienne

ekonomiczne należy traktować jako główne
zmienne sterujące w systemie ekologicznym, jak
i

kompleksowo

traktowanym

systemie

ekonomiczno-ekologicznym.

Dynamika łącznie rozpatrywanego systemu
ekonomicznego i ekologicznego charakteryzuje
się tym, że istnieją krytyczne wartości progowe
wielu parametrów, wokół których następują
nieciągłe

zmiany

w

zachowaniu

się

obu

systemów.

Stabilność łączna rozpatrywanych systemów
jest znacznie mniej zależna od stabilności
każdego z zasobów i procesów z osobna,
natomiast znacznie bardziej od zdolności całego
systemu

do

przeciwdziałania

zakłóceniom

zewnętrznym.

EKOROZWÓJ – zrównoważony
trwały rozwój może mieć wiele
znaczeń:

• Systematyczne, długotrwałe
wykorzystanie naturalnych
zasobów
ziemi

• Modalny rozwój, który umożliwia
krajom postęp ekonomiczny i
socjalny
bez niszczenia ich
środowiskowych zasobów

• Typ rozwoju, który jest
społecznie
słuszny, etycznie akceptowany,
moralnie sprawiedliwy i
ekonomicznie
zdrowy

Zrównoważony rozwój można interpretować jako
scenariusz rozwoju, w którym przyszłe pokolenia
powinny mieć zagwarantowany dobrobyt równy lub
wyższy od aktualnego.
DOBROBYT – pojęcie nie jest jednoznaczne, może być
interpretowane szeroko, ponieważ dobrobyt nie oznacza
wyłącznie wielkości konsumpcji dóbr materialnych.
Indywidualny dobrobyt wynika z możliwości
wykorzystana aktywów produkcyjnych.
Aby aktywa produkcyjne nie ulegały zmniejszeniu,
konieczne jest spełnienie kilku postulatów w skali
globalnej:

Wykorzystanie zasobów odtwarzalnych w możliwie jak
największym stopniu jednocześnie umożliwiającym
wytworzenie równowagi w zakresie ich odtwarzania.

Wykorzystanie zasobów nieodnawialnych; dążenie do
modelu produkcji przy cyrkulacji stałej ilości zasobów.

Wykorzystanie nauki

Równoważenie konsumpcji zasobów

T e c h n o lo g ie

z ró w n o w a ż o n e

Z ró w n o w a ż o n e

z a rz ą d z a n ie

E n e rg ia

s ło n e c z n a

Z a s o b y

o d tw a rz a ln e

Z a s o b y

n ie o d tw a rz a ln e

Z ró w n o w a ż o n e

p o trz e b y m a te ria ln e

W y ż s z a ja k o ś ć ż y c ia

R e a liz a c ja p o trz e b

n ie m a a te ria ln y c h

P rz e p ły w p ro d u k tó w

w ilo ś c i u m o ż liw ia ja c e j

o d tw a rz a n ie z a s o b ó w

R e c y rk u la c ja

o d p a d ó w

b io d e g ra d o w a ln y c h

R e c y rk u la c ja z a s o b ó w n ie o d tw a rz a ln y c h

Z R Ó W N O W A Ż O N Y

R O Z W Ó J

B A D A N I A

N A U K O W E

- L o k a l i z a c ja ( o b e j . E I A )

- L i c e n c je o p e r a c y j n e ( B A T )

- K o n tr o l a z a n i e c z y s z c z e ń ( I P C , i n f , a u d i t)

- R o z w ó j te c h n o lo g i c z n y

- P o lity k a p r o d u k t u ( L C A )

- Z a r z ą d z a n i e o d p a d a m i

p r z e m y s ło w y m i

- F iz y c z n e p la n o w a n ie

- P la n o w a n ie in f r a s t r u k t u r y

( o b e j . m o d a ln y w z ó r i E I A )

- Z a r z ą d z a n i e t r a n s p o r te m

- K o n t r o la z a n ie c z y s z c z e ń

p r z e z p o ja z d y

- Z a r z ą d z a n ie ja k o ś c ią p o w ie t r z a

- Z a r z ą d z a n ie z a s o b a m i w o d y

- U t r z y m a n i e ja k o ś c i g le b y

- P r z y r o d a , k r a j o b r a z , o c h r o n a

- E f e k t y w n o ś ć i b e z p ie c z e ń s tw o

w y k o r z y s ta n i a e n e r g ii

- Z a r z ą d z a n ie d e m o g r a fi c z n e

( o b e j . u r b a n i s t y c z n e ś r o d o w i s k o

z d r o w ie p u b lic z n e i b e z p ie c z e ń s tw o

-

Z a r z ą d z a n ie o d p a d a m i

Społeczna
słuszność

Ekonomiczna
koniunktura

Ekologiczna
integralność

Kryteri
a

potrze
b

Sfery
cywilizacj
i

Wyznaczniki ekorozwoju (poziom jednostki, rodziny, małej społeczności

)

Życie i
zdrowie

człowieka

Egzystenc

ja

i dobra

materialn

e

Wygoda

i

przyjemnośc

i

Przynależn

ość

i oddźwięk

społeczny

Przynależnoś
ć do miejsca

i przestrzeni

Wybór

i

kształtowa
nie postaw

Wartości

moralne

i

absolutne

KULTURA

kontynuacja
rodu
integralność
psychiczna
zdrowie
społeczne
(sprawność
fizyczna grup
ludzi)
bezpieczeństwo
socjalne
minimum
biologiczne

własność
dobra
kulturalne
dobrobyt
(zadowolenie
z posiadania
dóbr)
minimum
socjalne

czas wolny
odpoczynek
(rozrywka)
obcowanie z
innymi ludźmi i
ich wytworami
swoboda
przemieszczania
zabawa

przynależność
do określonych
grup
(etnicznych,
narodowych
itp.)
szacunek
sława, władza
komunikacja
społeczna
współpraca
ludzi
rola społeczna

kontynuacja
tradycji
(tożsamość
kulturawa)
autonomiczność
umiejscowionej
społeczności
unikatowość
miejsca i
przestrzeni
percepcja
przestrzeni

samorealizacja
działania
społeczne
edukacja
nauka
wychowanie
działania
twórcze i
innowacyjne
działania
ekspansywne

Bóg i człowiek
jako twór Boga
Czlowiek jako
jednostka
społeczna

EKOLOGIA

prokreacja
(kontynuacja
gatunku)
bezpieczeństwo
ekologiczne
ludzi
samodzielność
organizmów i
grup
prawidłowe
funkcjonowanie
organizmu –
minimum
biologiczne
(energetyczne)

obieg materii
i energii
procesy
przyrodnicze
organizacja
życia
produktywnoś
ć
ekosystemów
oszczędność
energii

regeneracja sił
obcowanie z
przyrodą
proekologiczna
aktywność
zabawa

współpraca
bezpieczeństwo
stadne
walka
role w
społeczeństwac
h
przyrodniczych
i
funkcjonowaniu
przyrody

przestrzeń
osobnicza
siedliska (nisze
życia)

samorealizacja
wychowanie

ciągłość i
różnorodność
życia

EKONOMIA

(gospodarka)

siła robocza i jej
reprodukcja
ubezpieczenia
społeczne i
komercyjne
zabezpieczenie
materialne
ubezpieczenia
zdrowia i życia

zasoby
naturalne
dobra
ekonomiczne
(towary i
usługi)
surowce i
odpady
oszczędność
(energii,
materii,
pieniędzy,
czasu)
efektywność
ekonomiczna)

luksus
czas wolny
wygodny dostęp
do dóbr
posiadanie wielu
różnorodnych
dóbr

przynależność
do warstwy
społecznej
wyróżnik
standardu (np.
marka)

stratyfikacja
przestrzeni,
zamieszkania i
pracy

przedsiębiorczo
ść
twórczość
gospodarcza
ekspansja
materialna

pieniądz
godziwy zysk

W Polsce próbę określenia strategii wdrażania ekorozwoju

po raz pierwszy podjęto w 1989 roku podczas obrad tzw.
podstolika ekologicznego „okrągłego stołu”. Uczestnicy
obrad zgodnie stwierdzili, że wdrożenie idei ekorozwoju
będzie możliwe pod warunkiem:

1. Zintegrowania celów ekologicznych z celami społecznymi

i

gospodarczymi

oraz

przestrzennym

zagospodarowaniem kraju

2. Restrukturyzacji gospodarki narodowej, szczególnie

przemysłu, oraz przyspieszania wdrażania technologii
małoodpadowyeh i bezodpadowych

3. Opracowania

regionalnych

koncepcji

rozwoju

z

uwzględnieniem

zasobów

i

walorów

przyrody

poszczególnych

regionów

kraju.

Wyeliminowanie z produkcji rolnej i przetwórstwa
spożywczego technik i środków sprzyjających skażeniu
żywności

4. Wprowadzenia

regionalnego

systemu

zarządzania

gospodarką wodną i objęcia ochroną wód podziemnych

5. Opracowania nowego modelu gospodarki leśnej
6. Radykalnej zmiany polityki urbanizacyjnej, uzależnienie

rozwoju motoryzacji od zmniejszenia przez pojazdy
jednostkowej emisji spalin

PODSTAWY PRAWNE ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU W POLSCE

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w Artykule 5 określa, że:
„Rzeczypospolita Polska strzeże niepodległości i nienaruszalności swego
terytorium, zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz
bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia
ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju’’.
Oznacza to, że w Rzeczypospolitej Polskiej stosowanie się do zasad
zrównoważonego

rozwoju

oraz

zapewnienie

poszanowania

dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego narodu polskiego,
stawiane jest w Ustawie Zasadniczej na równi z obowiązkami w
zakresie zapewnienia bezpieczeństwa, wolności i praw wszystkich
obywateli

oraz

zachowania

integralności

terytorialnej

i

niepodległości,

stanowiących

najbardziej

żywotne

interesy

narodowe.
Pojęcie zrównoważonego rozwoju zdefiniowano w ustawie o ochronie
i kształtowaniu środowiska z dnia 31 stycznia 1980 roku (Dz. U. 94. 49. 196,
z późn. zm.).
W artykule 3.3a stwierdza się, że: rozwój zrównoważony, to taki rozwój
społeczno-gospodarczy, w którym w celu równoważenia szans dostępu do
środowiska poszczególnych społeczeństw lub ich obywateli – zarówno
współczesnego, jak i przyszłych pokoleń – następuje proces integrowania
działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi
przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych.

Z definicji ustawowej i z zasady Konstytucyjnej
wynika zatem, że wszystkie procesy i działania
społeczno-gospodarcze prowadzone na terenie
Polski, a w związku z tym również określające i
stymulujące je strategie, programy i plany rozwoju
gospodarczego, rozwoju społecznego, czy ochrony
środowiska i jego zasobów, powinny być ze sobą
logicznie zintegrowane i wzajemnie powiązane
celami, zadaniami oraz instrumentami wdrażania,
lokując się w jednolitym, strategicznym nurcie
rozwoju zrównoważonego. W konsekwencji logiczne
jest przyjęcie założenia, że dokumenty tego typu
muszą być kompatybilne pomiędzy sobą, ale też
wzajemnie się uzupełniać, w spójnych ramach
nakreślonych

przez

zwartą

Strategię

Zrównoważonego Rozwoju Polski do roku 2025,
zgodnie z postulatem Sejmu RP wyrażonym w
Rezolucji z dnia 2 marca 1999 roku.