HEMOSTAZA

Zespół procesów fizjologicznych zapewniających:

–

Sprawne hamowanie krwawienia po przerwaniu

ciągłości ściany naczyń krwionośnych –

HEMOSTAZA

MIEJSCOWA

–

Szczelność łożyska naczyniowego

HEMOSTAZA

OGÓLNA

–

Płynność krążącej krwi

HEMOSTAZA

Hemostaza jest procesem trójfazowym obejmującym:



hemostazę pierwotną



hemostazę wtórną



fibrynolizę

HEMOSTAZA PIERWOTNA



Adhezja płytek



Agregacja płytek



Skurcz uszkodzonego naczynia krwionośnego

HEMOSTAZA WTÓRNA

Aktywacja czynników krzepnięcia i

umocnienie czopu płytkowego przez złogi

fibryny

FIBRYNOLIZA

Zespół mechanizmów ograniczających

narastanie czopu hemostatycznego,

rozpuszczających i likwidujących złogi

włóknika.

Czynniki wpływające na

hemostazę

Prawidłowa hemostaza zależy od równowagi i współdziałania

pięciu podstawowych składników:

naczyń krwionośnych

krwinek płytkowych

białek układu krzepnięcia

inhibitorów czynników krzepnięcia

układu fibrynolitycznego

NACZYNIA KRWIONOŚNE

Po przerwaniu ciągłości naczynia dochodzi do jego

skurczu

płytki

megakariocyt

• Bezjądrzaste

elementy
morfotyczne

• Fragmenty

cytoplazmy
megakariocytów
szpiku kostnego

• Czas życia

trombocytów:
8-12 dni

• Usuwane z

krwiobiegu przez
układ siateczkowo-
śródbłonkowy

• 30% całkowitej masy

płytek znajduje się w
śledzionie

• Liczba u osób

zdrowych 140-440 x
10

Płytki krwi

TROMBOCYTY

PŁYTKI KRWI

Pełnią dwie zasadnicze funkcje w hemostazie:

Tworzenie hemostatycznych czopów

płytkowych,

które mogą zamknąć drobne uszkodzenia w

ścianach naczyń.

Biorą udział w reakcjach krzepnięcia krwi.

UDZIAŁ PŁYTEK W

HEMOSTAZIE PIERWOTNEJ

Adhezja

płytek

Aktywacja

Agregacja

Czop płytkowy

PŁYTKI KRWI



Adhezja płytek uruchamia wewnątrzkomórkowe systemy

przesyłania sygnałów aktywujących, powodując przejście

płytek

ze stanu spoczynku w stan aktywny.



Obserwuje się

zmianę ich kształtu

z dyskoidalnego na

nieregularny z licznymi pseudopodiami.



Zmiany te umożliwiają

uwolnienie

substancji biologicznie

aktywnych z ziarnistości wewnątrzpłytkowych, agregację

płytek i ich udział w retrakcji skrzepliny.

(Retrakcja -proces

ściągania skrzepliny, polegający na jej wzmacnianiu strukturalnym

równocześnie ze zbliżaniem ścianek uszkodzonego naczynia krwionośnego)

Agoniści płytek i inhibitory

aktywacji

Agregacja płytek

Czynniki zmniejszające agregację płytek:



Kwas acetylosalicylowy (zależny od TXA

)

−

nieodwracalnie hamuje cyklooksygenazę i tym

samym wytwarzanie tromboksanu w płytkach.



Ticlopidyna (zależna od ADP)

−

hamuje wiązanie

fibrynogenu z płytkami.



Antagoniści receptora płytkowego GPIIb/IIIa

−

Abciximab, Integrilin.

Istotę

krzepnięcia

stanowi

przekształcenie
rozpuszczalnego białka osocza

fibrynogenu

fibrynę

wytworzenie  skrzepu,  a  w
ostatnim  etapie  wrastanie  w
skrzep  komórek  tkanki  łącznej
w  celu  ostatecznej  naprawy
uszkodzonego naczynia.

UKŁAD KRZEPNIĘCIA

W procesie tym biorą udział:

–

12 białek osocza

–

Integralne białko błon komórkowych

(TF)

–

Fosfolipidy błon komórkowych

–

Jony wapnia

Czynnik

Nazwa

Rola w krzepnięciu

Fibrynogen

Prekursor fibryny

Protrombina

proenzym

III

Tromboplastyna tkankowa, czynnik tkankowy

kofaktor

Jony wapnia

kofaktor

Proakceleryna, czynnik chwiejny, globulina

przyspieszająca

kofaktor

VII

Prokonwertyna, SPCA, czynnik stabilny

proenzym

VIII*

Czynnik przeciwhemofilowy A (AHF),

globulina przeciwhemofiIowa (AHG)

kofaktor

składnik tromboplastyny osoczowej (PCT),

czynnik Christmasa, czynnik

przeciwhemofilowy B

proenzym

Czynnik Stuarta

Proenzym

prekursor tromboplastyny osoczowej (PTA),

czynnik przeciwhemofilowy C

Proenzym

XII

Czynnik Hagemana, czynnik kontaktu

Proenzym

XIII

Czynnik stabilizujący fibrynę (FSF),

fibrynaza,transglutaminaza osoczowa

Proenzym

HMW-K

Kininogen o wysokiej masie cząsteczkowej,

czynnik Fitzgeralda

Kofaktor

Pre-K

Prekalikreina, czynnik Fletchera

proenzym

Czynniki krzepnięcia o

charakterze

białek osocza

Możemy podzielić na grupy:



czynniki zespołu protrombiny,



czynniki kontaktu,



czynniki wrażliwe na trombinę (zależne od

trombiny).

Czynniki zespołu

protrombiny



Syntetyzowane w wątrobie.



Przy udziale witaminy K.



Związanie jonów Ca jest koniecznym warunkiem

tworzenia kompleksów tych czynników z fosfolipidami.



Są to czynniki: II, VII, IX, X.

Czynniki kontaktu

Produkowane w wątrobie są niezbędne do aktywacji

krzepnięcia

w kontakcie z ujemnie naładowanymi powierzchniami lub

kolagenem.

Należą do nich:



XII



prekalikreina



kininogen wielkocząsteczkowy

Czynnik von Willebranda



Syntetyzowany w komórkach śródbłonka i w megakariocytach.



Występuje w osoczu i w płytkach w postaci multimerów różnej

wielkości.



Pełni

podwójną

rolę w hemostazie:

ułatwia adhezję płytek do podśródbłonkowej tkanki łącznej w

warunkach szybkiego przepływu. W czasie kontaktu z warstwą

podśródbłonkową vWF zmienia konformację i jest

rozpoznawany przez specyficzny receptor na płytkach –

kompleks GPIb, a także przez receptor dla fibrynogenu.

tworzy kompleks z czynnikiem VIII ochraniając go we krwi

przed proteolityczną degradacją.

Aktywacja krzepnięcia

W każdym ogniwie procesu krzepnięcia następuje

zwielokrotnienie

liczby

aktywnych

cząstek

zwielokrotnienie

liczby

aktywnych

cząstek

substratu. Dlatego krzepnięcie krwi ma charakter

reakcji „

kaskadowej” lub „wodospadowej”

enzym
nieaktywny I
(zymogen)

enzym
nieaktywny III

enzym
nieaktywny II

enzym
aktywny I (proteaza serynowa)

enzym
aktywny
II

enzym
aktywny III

AKTYWACJA PROCESU

Aktywacja krzepnięcia

Wyróżniamy

dwie

drogi

aktywacji

procesów

Wyróżniamy

dwie

drogi

aktywacji

procesów

krzepnięcia:



zewnątrzpochodną



wewnątrzpochodną

Schemat kaskady

krzepnięcia krwi

Szlaki aktywacji krzepnięcia

Aktywacja układu

krzepnięcia

Kluczową rolę w inicjowaniu krzepnięcia przypisuje się obecnie

szlakowi

zewnątrzpochodnemu

, w którym pierwszą reakcją po

uszkodzeniu ściany naczynia jest tworzenie kompleksu TF-VIIa (przy

udziale fosfolipidów błony komórkowej i Ca).

Aktywacja układu

krzepnięcia

Ostatnia faza krzepnięcia to przejście

fibrynogenu w przestrzenną sieć fibryny.

Uszkodzenie

naczynia krwionośnego

Tymczasowy

czop

hemostatyczny

Ostateczny

czop

hemostatyczny

Skurcz
naczynia

Kolagen

Tromboplastyna

tkankowa

Reakcje
płytkowe

Aktywacja
układu krzepnięcia

Trombina

Mechanizmy ograniczające

wykrzepianie- inhibitory

krzepnięcia

Antytrombina III (ATIII)



Unieczynnia trombinę oraz

aktywowane czynniki: X, IX,

XI, XII i VIIa związany z TF



Heparyna zwiększa 1000 razy

szybkość inaktywacji trombiny

przez ATIII

ROLA BIAŁKA C I JEGO

AKTYWACJA

Białko C



glikoproteid produkowany w wątrobie, zależny od

wit. K. Tworzy kompleksy z fosfolipidami i w obecności

jonów wapnia rozkłada Va i VIIIa, stymuluje fibrynolizę.

Jest aktywowane przez trombinę.

Białko S



glikoproteid

−

kofaktor białka C niezbędny do jego

prawidłowego działania, produkowany w wątrobie, zależny

od wit. K. Tworzy kompleksy z fosfolipidami w obecności

jonów wapnia.

UKŁAD FIBRYNOLITYCZNY

Fibrynoliza

−

proces rozpuszczania skrzepu przez enzymy

proteolityczne

Fibrynolizę dzielimy na:



zależną od plazminy



niezależną od plazminy

Podobnie jak krzepnięcie także fibrynoliza zachodzi na

powierzchni komórek.

Schemat układu

fibrynolitycznego

Plazminogen

Plazmina

Fibryna (Fibrynogen)

FDP, D-dimery

UKŁAD FIBRYNOLITYCZNY

Plazmina

jest endopeptydazą, która hydrolizuje wiązania

fibrynowe,

powodując powstanie produktów

degradacji (FDP, D-dimery), rozkłada głównie

fibrynę, fibrynogen

FDP

–

mają właściwości antykoagulacyjne, hamują funkcje

płytek, stymulują syntezę fibrynogenu.

INHIBITORY FIBRYNOLIZY





-antyplazmina

(

główny osoczowy inhibitor plazminy)



PAI-1



białko wytwarzane w wątrobie, śródbłonku i

megakariocytach.

Wiąże i inaktywuje t-PA i u-PA. Duże stężenie jest

czynnikiem

ryzyka zakrzepowego.



PAI-2



występuje w łożysku, monocytach, makrofagach.

Inaktywuje szybciej u-PA niż t-PA.



Kwas e-aminokapronowy i traneksamowy

hamują przyłączenie

plazminogenu i plazminy do fibryny.

DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ

KRZEPNIĘCIA

Liczba płytek krwi

Czas krwawienia

−

jednoznaczny z czasem hemostazy

pierwotnej

Czas kaolinowo-kefalinowy APTT

−

Oznaczanie czasu

krzepnięcia po dodaniu kaolinu zastępującego kolagen

i kefaliny zastępującej fosfolipidy płytkowe. Testuje

sprawność szlaku aktywacji uruchamianego przez

czynniki kontaktu. (badamy tor wewnątrzpochodny)

Monitorowanie leczenia heparyną, wykrywanie hemofilii.

DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ

KRZEPNIĘCIA

4. Czas protrombinowy

(tromboplastynowy, Quicka)

−

ocena krzepnięcia w

torze zewnątrzpochodnym.

Wynik podawany jako

Międzynarodowy współczynnik znormalizowany :

INR

(International Normalized Ratio) –

INR = PT badany/PT kontrolny

norma: 0,85-1,25

Monitorowanie leczenia doustnymi antykoagulantami.

Choroby wątroby.

5. Czas trombinowy

–

krzepnięcie osocza po dodaniu trombiny. Testuje

sprawność przekształcania fibrynogenu w fibrynę. Wykrywa obecność

FDP.

6. Czynniki krzepnięcia

−

oznaczanie ich aktywności.

XII

HM
WK

VIII

Tor

wewn

Tor

zewn.

VII

wspólna

droga

APTT,
Czas
krzepnięci
a

Czas
protrombin
owy

Czas
trombinow
y

OCENA FIBRYNOLIZY

Stężenie FDP

−

obejmują łącznie produkty degradacji

fibrynogenu i fibryny.

FDP mają własności antykoagulacyjne, zaburzają reakcje

receptorowe, tworzenie włóknika i generację trombiny.

D- Dimery

−

produkty swoiste dla degradacji fibryny

(zakrzepica, DIC)

Oznaczanie aktywności poszczególnych czynników

−

aktywatorów i inhibitorów

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40