LEKI ZNIECZULENIA OGÓLNEGO
Następuje w wyniku działanie środków anestetycznych na OUN, i połączony z utratą przytomności.
Stosowane w celu bezbolesnego, bezwstrząsowego i łatwego przeprowadzania operacji chirurgicznej.
Obejmuje okres wprowadzenia do znieczulenia, okres podtrzymania znieczulenia i przywracania mechanizmów regulacyjnych ustroju oraz okres postanestyczny, a poprzedzony jest okresem przygotowania czyli premedykacji.
Premedykacja- stosowana w celu zniesienia lęków, bólów i dyskomfortu przed operacją oraz w celu zmniejszenia dawek lub zapobiegania działaniom niepożądanym środków znieczulenia ogólnego.
W celu premedykacji stosowane są:
BENZODIAZEPINY- podawane doustnie, powodują łagodne działanie uspokajające, a w dawkach większych niepamięć wsteczną. Pozajelitowo jako lek wspomagający w znieczuleniu dożylnym np. diazepam, flunitrazepam, lorazepam, midazolam
NEUROLEPTYKI- działają p/wymiotnie, uspokajająco, przeciwlękowo np. promazyna, haloperidol, droperidol. Stosowane w neuroleptanalgezji czyli połączenie silnego środka neuroleptycznego ze środkami opioidowym np. droperidol+ fentanyl
OPIOIDOWE LEKEI P/BÓLOWE- umożliwiają zmniejszenie dawek środków znieczulenia ogólnego, znoszą ból przed operacją, stosowany do podtrzymywania ogólnego np. buprenorfina, morfina, halbufina, pentazoksyna, petydyna, tramadol
LEKI CHOLINOLITYCZNE- zmniejszają bradykardię i ślinotok, przeciwdziałają hipotensji wywołanej przez bodźce chirurgiczne lub przez stosowanie halo tanu, propofolu. Zaliczamy atropinę i skopolaminę.
W celu uzyskania znieczulenia ogólnego stosujemy:
- anestetyki wziewne
- anestetyki dożylne
- opioidowe leki p/bólowe
- środki zwiotczające
ANESTETYKI DOŻYLNE
Są lekami szybko działającymi. Stosowane do wprowadzenia do znieczulenia ogólnego. Wykazują szybkie działanie nasenne i silne p/drgawkowe. Stosowane są do krótkotrwałego znieczulenia dożylnego. W wyniku podania może nastąpić hipotensja, zaburzenia pracy serca, depresja ośrodka oddechowego.
TIOPENTAL- pochodna kwasu barbiturowego. Działa szybko i silnie nasennie i p/drgawkowo. Nie działa p/bólowo. Stosowany do krótkotrwałego znieczulenia ogólnego oraz do wprowadzania do znieczulenia ogólnego i do znieczulenia wziewnego z podtlenkiem azotu.
Działania niepożądane:
- spadek ciśnienia krwi,
- wzrost częstości pracy serca
-przy szybkim podaniu dożylnym może wystąpić bezdech przejściowy,
-przypadkowo podany dotętniczo może wywołać martwicę.
P/wskazania: porfiria, nadwrażliwość na lek, nie stosujemy u chorych z hipowolemią i ustalonym rzutem serca
METOHEKSIT- pochodna kwasu barbiturowego. Działa silnie i krócej niż tiopental. Stosowany do wprowadzenia i podtrzymania znieczulenia.
Działania niepożądane:
a)większe stężenie powoduje podrażnienie żyły i zagrożenie martwicą,
b)podczas wprowadzenia może wystąpić pobudzenie w postaci drżenia, ruchów mimowolnych, czkawki, kaszlu, napadu padaczkowego,
c) hipotensja,
d) tachykardia,
e) krótkotrwały bezdech.
Może być stosowany domięśniowo.
ETOMIDAT- pochodna imidazolu. Stosowany do wprowadzenia do znieczulenia ogólnego i do krótkotrwałego znieczulenia dożylnego. Mogą wystąpić mimowolne skurcze mięśni, ból w miejscu wstrzyknięcia. Charakteryzuje się najmniejszym wpływem depresyjnym na ukł krążenia i dlatego jest zalecany u osób z chorobą niedokrwienną serca.
KETAMINA- jest pochodną cykloheksanolu. Stosowana jest do wprowadzania i podtrzymania znieczulenia głównie u osób z objawami wstrząsu.
Działa p/bólowo, wywołuje krótki bezdech. Stosowana dożylnie i domięśniowo.
Działania niepożądane:
może wywoływać pobudzenie w czasie wybudzania,
niepokój ruchowy,
omamy,
halucynacje,
wzrost napięcia mięśniowego,
wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
wzrost częstotliwości pracy serca,
wzrost ciśnienia śródczaszkowego
P/wskazania: porfiria, nadciśnienie śródczaszkowe
MIDAZOLAM- jest pochodną benzodiazepiny. Stosowany do wprowadzania do znieczulenia. Wywołuje słaby wpływ depresyjny na ukł krążenia i oddechowy.
PROPOFOL- jest pochodną fenolu. Stosowany do wprowadzenia do znieczulenia ogólnego. Powoduje łagodne zasypianie, szybkie odzyskiwanie świadomości bez oszołomienia.
Działanie niepożądane:
hipotonia,
przedłużony bezdech podczas indukcji,
drgawki w okresie pooperacyjnym
P/wskazania: alergia na lek
ANESTETYKI WZIEWNE
Są to gazy lub lotne ciecze. Stosowane do wprowadzenia i kontynuowania znieczulenia. Mogą być podawane z lekami znieczulającymi dożylnie, z opioidowymi lekami p/bólowymi i środkami zwiotczającymi. Wpływają depresyjnie na czynność ukł oddechowego i sercowo- naczyniowego. Powodują przyspieszenie oddechu, zmniejszają objętość oddechową, rozszerzają oskrzela i hamują czynność aparatu rzęskowego tchawicy. Zmniejszają kurczliwość i pracę mięśnia sercowego. Obniżają objętość wyrzutową serca i osłabiają czynność układu współczulnego, co prowadzi do hipotensji, działania zwiotczającego na ukł nerwowo- mięśniowy i mięsień macicy. Przenikają przez barierę łożyskową i mogą wywoływać hipoksję płodu( niedotlenienie).
ENFLURAN- jest stosowany w mieszaninie z tlenem i podtlenkiem azotu.
Wywołuje szybka indukcję i działa zwiotczająco na mięśnie szkieletowe. Działa depresyjnie na układ oddechowy, obniża ciśnienie krwi, pobudza czynność ośrodka układu nerwowego, co może wiązać się z napadem padaczkowym. Nie wywołuje działania hepatotoksycznego i arytmogennego.
ETER DIETYLOWY- ze względu na wybuchowy charakter ma ograniczone zastosowanie. Jego wadą jest powolna indukcja i wybudzanie. Nasila hiperglikemię.
HALATAN- stosowany do wprowadzenia do znieczulenia i podtrzymania go. Stosowany z tlenem i podtlenkiem azotu. Silny lek znieczulający mięśnie prążkowane. Silnie zwiotcza mięśnie macicy, wpływa depresyjnie na układ oddechowy i sercowo-naczyniowy. Działa arytmogennie, zwiększa ciśnienie śródczaszkowe, może uszkadzać wątrobę, rozszerza oskrzela i nie drażni górnych dróg odd.
IZOFLURAN- działa pośrednio między enfluranem a hala tanem. Silnie działa p/bólowo, działa zwiotczająco na mięśnie poprzecznie prążkowane. Wywołuje depresję oddechową, hipotensję, nie powoduje arytmii i nie działa hepatotoksycznie.
PODTLENEK AZOTU- słaby środek znieczulający. Służy do wprowadzenia i podtrzymania znieczulenia ogólnego w połączeniu z innymi anestykami wziewnymi lub dożylnymi. Stosowany z tlenem służy do wywołania lepszego znieczulenia bez utraty świadomości.
OPIOIDOWE LEKI P/BÓLOWE
Stosowane do premedykacji i zwalczania bólu pooperacyjnego, w analgezji śródoperacyjnej. Stosowane dożylnie i łączone z tlenem i podtlenkiem azotu i środkami zwiotczającymi. W analgezji śródoperacyjnej pozwalają na zmniejszenie dawek anestetyków. Działają silnie i krótko. Wpływają depresyjnie na ośrodek oddechowy. Mogą wywoływać nudności.
ŚRODKI ZWIOTCZAJĄCE
Stosowane są w celu zwiotczenia mięśni podczas operacji chirurgicznych. Ułatwiają intubację i prowadzenie oddechu kontrolowanego podczas operacji. Działanie ich jest odwracalne po zakończeniu operacji przez odwracalne inhibitory acetylocholinoesterazy- tzw środki niedepolaryzujące.
NIEDEPOLARYZUJĄCE:
- ALKURONIUM
- ATRAKURONIUM
- PANKURONIUM
- PIPEKURONIUM
- TUBOKUARYNA
- WEKURONIUM
DEPOLARYZUJĄCE- środki zwiotczające, stosowane w celu ułatwienia wykonania intubacji dotchawiczej po wprowadzeniu do znieczulenia ogólnego
- SUKSAMETONIUM- ma krótkie działanie. Działanie ustępuje samoczynnie po rozłożeniu go przez cholinoestazę osoczową.