Renata Walasek

Definicja twórczości



Wg Guilford’a - tożsama jest z zespołem cech, w których
skład wchodzą uzdolnienia specjalne, osobowość, postawy,
motywacja i zainteresowania osoby. Za najważniejsze cechy,
które odgrywają decydującą rolę w myśleniu twórczym, uznał:
zdolność dostrzegania istotnych problemów, płynność,
oryginalność i giętkość myślenia, pomysłowość, zdolność
dokonywania analizy i syntezy, pamięć, zdolność poprawnego
oceniania i przekonstruowywania zagadnień.



Wg Fromm’a - może być rozumiana jako zdolność swoistego
postrzegania świata i dziwienia się, stawiania pytań i
akceptowania konfliktów wypływających z dążenia człowieka
do rozwoju .



Wg Wertheimer’a - Umiejętność spojrzenia na dane
zagadnienie z innego od dotychczasowego punktu widzenia.
Umiejętność kwestionowania i restrukturalizacji posiadanej
wiedzy.

Twórczość a inteligencja



Zdolności twórczych nie można zredukować, do

tradycyjnie rozumianej inteligencji.



Przełomowe badania nad tym zjawiskiem

przeprowadzili Getzels i Jackson (1962).



Badali oni uczniów ze starszych klas szkoły

podstawowej i szkoły średniej. Badani rozwiązywali

pięć zadań wymagających twórczego myślenia oraz

zostali poddani testom przy użyciu standardowych

narzędzi do pomiaru ilorazu inteligencji.



W wyniku tych badań udowodniono, że nie można

dowodzić o twórczości i kreatywności człowieka tylko

na podstawie testów na inteligencję.



Ponadto, twórczość rozumiana jako zdolność do

wytwarzania nowych i wartościowych dzieł, wymaga

pewnego minimum inteligencji.

Różnice osobowościowe a poziom
twórczości i inteligencji



Badania przeprowadzone przez Wallacha i Kogana (1965)
ujawniły pewne różnice osobowościowe pomiędzy dziećmi o
różnym poziomie twórczości i inteligencji, których wyniki
zostały zobrazowane w poniższej tabeli:

Twórcze i inteligentne:

•Wysoka samoocena

•Swoboda ekspresji

•Niski poziom lęku

•Pomysłowość

•Popularność wśród

rówieśników

•Zachowania przyciągające

uwagę

•Entuzjazm i chęć do działania

Nietwórcze i inteligentne:

•Sumienność

•Perfekcjonizm

•Brak pomysłowości

•Niski poziom lęku

•Dążenie do uniknięcia błędu

•Dążenie do zachowań

poprawnych

Twórcze i nieinteligentne:

•Powściągliwość, wycofanie

•Niska samoocena

•Brak popularnośći

•Zachowania przyciągające

uwagę

•Brak koncentracji

•Lęk przed oceną

Nieinteligentne i

nietwórcze:

•Słabe wyniki w nauce

•Wzmożona aktywność

społeczna

•Ekstrawersja

•Dość wysoka samoocena

Różnice osobowościowe a poziom
twórczości i inteligencji -
interpretacja



Jak pokazuje wcześniej przedstawiona
tabela, najgorzej powodzi się w szkole
dzieciom twórczym, ale mało
inteligentnym. Dzieci te przypuszczalnie
płacą wysoką cenę emocjonalną i
społeczną za zdolność do nietypowego i
oryginalnego myślenia niewspartego
jednak zdolnościami intelektualnymi i
społecznymi , typowymi dla osób
inteligentnych.



Najlepiej natomiast, mają dzieci twórcze
i zarazem inteligentne. Odnosi się to do
ich pozycji nie tylko jako uczniów, ale
również jako kolegów i przywódców.



Okazuje się więc, że wyróżnienie
twórczości i inteligencji jako
odmiennych aspektów intelektu ma
sens nie tylko w odniesieniu do sfery
poznawczej, ale również społecznej i
emocjonalnej.

Styl poznawczy -
definicja



Styl poznawczy nazywany jest
niekiedy osobowością intelektualną
człowieka, opisuje bowiem intelekt w
terminach preferowanego sposobu
wykonywania czynności
poznawczych, a nie w terminach
poprawności czy skuteczności owego
działania.

Różnice w preferowanych stylach
poznawczych między osobami
twórczymi i nietwórczymi

Style percepcyjne:
zależność-
niezależność od pola

Osoby

zależne od pola

wolniej znajdują
figurę geometryczną
zamaskowaną w tle
(trudność w
strukturalizowaniu
informacji, styl
bierny, rozproszony),
zaś osoby

niezależne

od pola

szybko

wykrywają figury
ukryte w tle (styl
aktywny i
analityczny)

Osoba twórcza –

niezależna od pola

Osoba nietwórcza -

zależna od pola

Style kontroli:
impulsywność-
refleksyjność

Różnica w sposobach
oceniania,
podejmowania decyzji
i kontroli działania.

Impulsywny

- brak

analizy (do działania),
zaś

refleksyjny

-

analiza (do działania)

Osoba twórcza –

refleksyjna

Osoba nietwórcza –

impulsywna

Osobowość



Osobowość to - z jednej

strony - nadrzędny

system regulacji,

odpowiadający za

spójność zachowania i

koordynację

poszczególnych

procesów

psychicznych, a z

drugiej strony – zespół

cech indywidualnych,

wyróżniających

człowieka spośród

innych ludzi.

Dlaczego ludzie twórczy są
tacy jacy są?



Aby odpowiedzieć na to pytanie trzeba
skonstruować model osobowości
twórczej, a nie osobowości twórcy.



Osobowość twórczą można opisać wg.
trzech grup cech, odpowiadającym
trzem osobowościowym mechanizmom
tworzenia.



Są to cechy związane z

otwartością,

niezależnością i wytrwałością.

Otwartość



Osoba twórcza cechuje się otwartością,

dzieki czemu może wykorzystać wszelkie

źródła informacji, potencjalnie przydatne w

dążeniu do celu lub rozwiązywaniu

problemu.



Otwartość jest potrzebna na samym

początku, stanowi konieczny warunek

jakiejkolwiek twórczosci. Odnosi się

wprawdzie raczej do recepcji niż produkcji,

lecz bez własciwego nastawienia na odbiór

wytwarzanie będzie zachamowane albo

nie doprowadzi do niczego nowego.

Niezależność



Osoba twórcza cechuje się
niezależnością, ponieważ tylko w ten
sposób może wykorzystać uprzednio
odebrane informacje w celu
wypracowania rzeczywiście nowego,
oryginalnego pomysłu.



Bez niezależności, to co zostałoby
wytworzone, nosiłoby cechy wtórności
lub nadmiernej podatności na konwencje,
mody, naciski i oceny zewnętrzne.

Wytrwałość



Osoba twórcza cechuje się
wytrwałością dzięki czemu może
przezwyciężyć liczne przeszkody i
przekonać innych ludzi do wartości
swojego dzieła.



Dzięki wytrwałości proces twórczy trwa
mimo przeszkód, prowadząc do
ulepszenia dzieła, tworzenia nowych
dzieł i przekonywania otoczenia, że są
wartościowe.