Założenia merytoryczne

Założenia merytoryczne

projektu ustawy

projektu ustawy

o emeryturach

o emeryturach

pomostowych

pomostowych

Prof. dr hab. med. Danuta Koradecka
Dyrektor Centralnego Instytutu Ochrony Pracy

– Państwowego Instytutu Badawczego

Posiedzenie Podkomisji Sejmowej

ds. emerytur pomostowych

17 października 2008

Treść prezentacji:

1.

Stan warunków pracy w Polsce

w okresie transformacji

2.

Praca a starzejące się społeczeństwo w

świetle strategii MOP i UE

3.

Zmiany zdolności do pracy wraz z

wiekiem

4.

Kryteria kwalifikowania osób jako:

a. pracujące w warunkach szkodliwych,

b. pracujące w warunkach szczególnych

c. wykonujące prace o szczególnym

charakterze

1.

1.

Stan warunków pracy

Stan warunków pracy

w Polsce

w Polsce

w okresie

w okresie

transformacji

transformacji

Liczba osób zatrudnionych w warunkach

Liczba osób zatrudnionych w warunkach

zagrożenia i liczba uznanych chorób

zagrożenia i liczba uznanych chorób

zawodowych w Polsce w latach 1987 –

zawodowych w Polsce w latach 1987 –

2007

2007

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

L

ic

zb

a

za

tr

u

d

n

io

n

yc

h

w

w

ar

u

n

ka

ch

z

ag

ro

że

n

ia

n

a

10

00

za

tr

u

d

n

io

n

yc

h

0

20

40

60

80

100

120

140

L

ic

zb

a

ch

o

ró

b

z

aw

o

d

o

w

yc

h

n

a

10

0

ty

s.

z

at

ru

d

n

io

n

yc

h

liczba zatrudnionych w warunkach zagrożenia

liczba chorób zawodowych

Subiektywna ocena poszczególnych

Subiektywna ocena poszczególnych

czynników

czynników

zagro

zagro

ż

ż

e

e

ń

ń

zawodowych nie pokrywa si

zawodowych nie pokrywa si

ę

ę

z ich obiektywn

z ich obiektywn

ą oceną i danymi GUS

ą oceną i danymi GUS

Odsetek pracowników zatrudnionych w warunkach zagrożenia czynnikami środowiskowymi.

Porównanie wyników

badań ankietowych



i

badań środowiskowych 

(wg CIOP-PIB)

oraz

danych statystycznych 

(Z-10).

W

W

2007

2007

roku łączne koszty rent inwalidzkich i

roku łączne koszty rent inwalidzkich i

rodzinnych, jednorazowych odszkodowań, zasiłków

rodzinnych, jednorazowych odszkodowań, zasiłków

chorobowych oraz świadczeń rehabilitacyjnych

chorobowych oraz świadczeń rehabilitacyjnych

wypłaconych z funduszu wypadkowego ZUS

wypłaconych z funduszu wypadkowego ZUS

z tytułu chorób zawodowych,

z tytułu chorób zawodowych,

wypadków przy pracy oraz w drodze do i z pracy

wypadków przy pracy oraz w drodze do i z pracy

(renty) wyniosły około

(renty) wyniosły około

4,37 mld zł

4,37 mld zł

,

,

co stanowiło

co stanowiło

3,7 %

3,7 %

ogólnej kwoty świadczeń wypłaconych

ogólnej kwoty świadczeń wypłaconych

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

ZUS

ZUS

Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

Jak wykazują analizy prowadzone w

Jak wykazują analizy prowadzone w

krajach UE,

krajach UE,

koszty pośrednie są

koszty pośrednie są

3-4

3-4

razy wyższe

razy wyższe

niż koszty rent i odszkodowań.

niż koszty rent i odszkodowań.

Dawało by to w ciągu roku sumę

Dawało by to w ciągu roku sumę

kosztów spowodowanych niewłaściwymi

kosztów spowodowanych niewłaściwymi

warunkami pracy wynoszącą

warunkami pracy wynoszącą

13,1 -17,4

13,1 -17,4

mld zł,

mld zł,

a łącznie z wypłacanymi świadczeniami

a łącznie z wypłacanymi świadczeniami

z funduszu wypadkowego ZUS

z funduszu wypadkowego ZUS

17,47 - 21,85 mld zł,

17,47 - 21,85 mld zł,

co w

co w

2007 r.

2007 r.

stanowiło

stanowiło

ok.1,4 - 1,9%

ok.1,4 - 1,9%

Produktu Krajowego Brutto.

Produktu Krajowego Brutto.

Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

Koszty bezpieczeństwa i higieny pracy

Wydatki na bezpieczeństwo

Wydatki na bezpieczeństwo

i higienę pracy

i higienę pracy

Wydatki związane z bezpieczeństwem

i higiena pracy

stanowią obecnie

(według pracodawców)

tylko

tylko

1% kosztów pracy

 1,1% w dużych przedsiębiorstwach
 0,6% w małych przedsiębiorstwach

Koszty pracy w gospodarce narodowej w 2004 r. - GUS Warszawa 2005 r.

Stan warunków pracy w Polsce wymaga
większego zaangażowania
pracodawców i lepszego współdziałania
z nimi pracowników

dla zapewnienia

zgodnego z prawem bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia w całym okresie
zatrudnienia.

2.

2.

Praca a starzejące się

Praca a starzejące się

społeczeństwo w świetle

społeczeństwo w świetle

strategii MOP i UE

strategii MOP i UE

2.

2.

Praca a starzejące się

Praca a starzejące się

społeczeństwo w świetle

społeczeństwo w świetle

strategii MOP i UE

strategii MOP i UE

Zalecenie nr 162 Międzynarodowej Organizacji

Zalecenie nr 162 Międzynarodowej Organizacji

Pracy dotyczące pracowników w starszym wieku

Pracy dotyczące pracowników w starszym wieku

4 czerwca 1980

4 czerwca 1980

W ramach krajowej polityki,

na wszystkich etapach

życia zawodowego,

powinny zostać podjęte środki

powinny zostać podjęte środki

umożliwiające pracownikom

umożliwiające pracownikom

w starszym wieku

w starszym wieku

kontynuowanie zatrudnienia

kontynuowanie zatrudnienia

w zadowalających

w zadowalających

warunkach pracy

warunkach pracy

Zalecenie nr 162 Międzynarodowej

Zalecenie nr 162 Międzynarodowej

Organizacji Pracy dotyczące pracowników w

Organizacji Pracy dotyczące pracowników w

starszym wieku

starszym wieku

4 czerwca 1980

4 czerwca 1980

c.d.

Dla pracowników starszych wiekiem

należy zastosować środki mające na

celu:

ograniczanie szczególnie

obciążających warunków środowiska

pracy

zmianę form organizacji pracy i

czasu pracy

,

które prowadzą do

stresu lub przeciążenia rytmem

pracy, przez dostosowanie ich do

możliwości pracowników

Zalecenie nr 162 Międzynarodowej Organizacji

Zalecenie nr 162 Międzynarodowej Organizacji

Pracy dotyczące pracowników w starszym wieku

Pracy dotyczące pracowników w starszym wieku

4 czerwca 1980

4 czerwca 1980

c.d.

 dostosowanie stanowiska pracy i

zadań do pracownika

z

uwzględnieniem dostępnych środków

technicznych,

a w szczególności zasad ergonomii, w

celu ochrony zdrowia, zapobiegania

wypadkom

i zachowania zdolności do pracy

 zapewnienie systematycznego

nadzoru nad stanem zdrowia

pracowników



Krajowe polityki powinny

Krajowe polityki powinny

wykorzystywać potencjał

wykorzystywać potencjał

zatrudnienia osób z wszystkich

zatrudnienia osób z wszystkich

kategorii wiekowych

kategorii wiekowych



Unia Europejska powinna

Unia Europejska powinna

doprowadzić, do roku 2010, do

doprowadzić, do roku 2010, do

postępującego przedłużenia o około

postępującego przedłużenia o około

pięć lat przeciętnego wieku

pięć lat przeciętnego wieku

zakończenia aktywności zawodowej.

zakończenia aktywności zawodowej.

DECYZJA RADY UE z dnia 22 lipca 2003

r.

w sprawie wytycznych polityk

zatrudnienia Państw Członkowskich

(2003/578/WE)

Zaleca się, aby kraje członkowskie

promowały politykę mającą na celu:

• zniesienie programów

wcześniejszego przechodzenia na

emeryturę

,

• ustalania bardziej

elastycznych

godzin pracy

• zwiększenia dostępu do

szkolenia

ustawicznego

Raport Rady i Komisji Europejskiej

„W kierunku zwiększenia partycypacji w

rynku pracy i promocji aktywnego

starzenia się” (marzec, 2001 r)

Oznacza to w szczególności konieczność :
• nowego podejścia do zagadnień

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia

(dyrektywa ramowa 89/391/EWG)

• pełnej likwidacji dyskryminacji

w dziedzinie zatrudnienia, pracy

i kształcenia zawodowego

, w szczególności

ze względu na religię i przekonania,

wiek

,

niepełnosprawność i orientację seksualną

(dyrektywa 2000/78/WE)

Wskaźniki zatrudnienia osób w wieku 55 – 64 lata w roku 2006

Wskaźniki zatrudnienia osób w wieku 55 – 64 lata w roku 2006

Wskaźniki zatrudnienia osób w wieku 55 – 64 lata

Wskaźniki zatrudnienia osób w wieku 55 – 64 lata

w Polsce i w UE w latach 1997 - 2006

w Polsce i w UE w latach 1997 - 2006

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

EU15
EU27
P olska
Liniowy (P olska)
Liniowy (EU15)

Reasumując:
Utrzymywanie dotychczasowego

systemu wcześniejszych emerytur

jest niezgodne z:

•konwencjami MOP
•dyrektywami UE, w szczególności

z dyrektywą ramową 89/391/EWG

•decyzjami Rady i Komisji

Europejskiej

3.

3.

Zmiany zdolności do

Zmiany zdolności do

pracy wraz z wiekiem

pracy wraz z wiekiem

3.

3.

Zmiany zdolności do

Zmiany zdolności do

pracy wraz z wiekiem

pracy wraz z wiekiem

Wiek zakończenia

Wiek zakończenia

aktywności zawodowej w

aktywności zawodowej w

warunkach szczególnych

warunkach szczególnych

Wiek

Wiek

emerytalny

emerytalny

Model ustalania wieku

Model ustalania wieku

kończenia aktywności zawodowej

kończenia aktywności zawodowej

w zależności od rodzaju wykonywanej

w zależności od rodzaju wykonywanej

pracy

pracy

Praca fizyczna

Praca fizyczna

Praca fizyczna

Praca fizyczna

Wydo lno

0

1

2

3

4

5

6

7

Wi e k [ l a t a ]

20

30

40

50

60

70

Wydo lno s c [ L /m in ]

0

1

2

3

4

5 5

6

7

Wi e k [ l a t a

20

30

40

50

60

70

Wydo lno s c [ L /m in ]

0

1

2

3

4

5

6

7

Wi e k [ l a t a ]

20

30

40

50

60

70

20

30

40

50

60

70

Mężczyźni

Rodzaj pracy:

umysłowa: wydolność = 3.49 -0.014*wiek

fizyczna: wydolność = 4.72 -0.033*wiek

średnio ciężka: wydolność = 4.52 -0.031*wiek

ciężka: wydolność = 5.21 -0.047*wiek

7

7

6

5

4

3

2

1

0

wiek [lata]

Wydolność [l/min]

Maksymalne pobieranie tlenu VO

2

max w l/min u

mężczyzn

(N =640)

wg J. Bugajskiej, T. Makowiec-Dąbrowskiej PCZ 21-21 / 1

Zmiany ogólnej wydolności

Zmiany ogólnej wydolności

fizycznej

fizycznej

wg J. Bugajska, 2003

Wydo lno s c [ L /m in ]

0

1

2

3

4

5

6

7

Wi e k [ l a t a ]

20

30

40

50

60

70

Wydo lno s c [ L /m in ]

0

1

2

3

4

5

6

7

Wi e k [ l a t a ]

20

30

40

50

60

70

Wydo lno s c [ L /m in ]

0

1

2

3

4

5

6

7

Wi e k [ l a t a ]

20

30

40

50

60

70

Kobiety

Rodzaj pracy:

umysłowa: wydolność = 2.98 -0.022*wiek

fizyczna: wydolność = 2.83 -0.013*wiek

średnio ciężka: wydolność = 2.98 -0.018*wiek

ciężka: wydolność = 3.46 -0.030*wiek

Wydolność [l/min]

20 30 40 50 60 70

7

6

5

4

3

2

1

0

wiek [lata]

Maksymalne pobieranie tlenu VO

2

max w l/min u

kobiet

(N =584)

wg J. Bugajskiej, T. Makowiec-Dąbrowskiej PCZ 21-21 / 1

Zmiany ogólnej wydolności

Zmiany ogólnej wydolności

fizycznej

fizycznej

wg J. Bugajska, 2003

Różnice siły mięśni kończyny górnej (kgP – prawa,

kgL – lewa)

i dolnej (kdP, kdL) w różnych grupach wiekowych

kgP
kgL
kdP
kdL

0

3

4

Grupy wiekowe

0 - 20-24 lat, 3 - 45-54 lata, 4 - 55-65 lat

200

250

300

350

400

450

500

550

600

W

a

rto

śc

i m

om

e

n

tó

w

s

ił m

ię

śn

io

w

yc

h

[N

m

]

kgP
kgL
kdP
kdL

0

3

4

Grupy wiekowe

0 - 20-24 lat, 3 - 45-54 lata, 4 - 55-65 lat

200

250

300

350

400

450

500

550

600

W

ar

to

śc

i m

om

e

n

tó

w

s

ił m

ię

śn

io

w

yc

h

[N

m

]

wg T.Tokarskiego, J. Kamińskiej PCZ 21-21 / 2

Zmiany funkcjonalne

Zmiany funkcjonalne

w układzie mięśniowym

w układzie mięśniowym

wg J. Bugajska, 2003

Różnice

Różnice

mocy

mocy

maksymalnej

maksymalnej

i

i

wysoko

wysoko

ś

ś

ci

ci

wyskoku

wyskoku

w

w

różnych grupach

różnych grupach

wiekowych

wiekowych

0

3

4

Grupy wiekowe

0 - 20-24 lat, 3 - 45-54 lata, 4 - 55-65 lat

1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

2600

M

oc

m

as

ym

aln

a [

W

]

0

3

4

Grupy wiekowe

0 - 20-24 lat, 3 - 45-54 lata, 4 - 55-65 lat

1200

1400

1600

1800

2000

2200

2400

2600

M

oc

m

as

ym

aln

a [

W

]

0

3

4

Grupy wiekowe

0 - 20-24 lat, 3 - 45-54 lata, 4 - 55-65 lat

0,20

0,25

0,30

0,35

0,40

0,45

0,50

W

ys

ok

oś

ć w

ys

ko

ku

[c

m

]

0

3

4

Grupy wiekowe

0 - 20-24 lat, 3 - 45-54 lata, 4 - 55-65 lat

0,20

0,25

0,30

0,35

0,40

0,45

0,50

W

ys

ok

oś

ć w

ys

ko

ku

[c

m

]

wg T.Tokarskiego, J. Kamińskiej PCZ 21-21 / 2

Zmiany funkcjonalne

Zmiany funkcjonalne

w układzie mięśniowym

w układzie mięśniowym

wg J. Bugajska, 2003

Mikroklimat gorący

Mikroklimat gorący

Mikroklimat gorący

Mikroklimat gorący

wg A. Marszałek PCZ 21-21 / 4

Zmiany w tolerancji pracy

Zmiany w tolerancji pracy

w środowisku gorącym

w środowisku gorącym

wg J. Bugajska, 2003

Mikroklimat zimny

Mikroklimat zimny

Mikroklimat zimny

Mikroklimat zimny

Zmiany sprawności rąk w zależności od ich temperatury

Zmiany sprawności rąk w zależności od ich temperatury

(wg Holmera)

(wg Holmera)

32 – 36

o

C

Optymalne funkcje pracy ręki i palców

27 – 32

o

C

Początek zmian zręczności, precyzji i szybkości

20 – 27

o

C

Obniżenie sprawności wykonywania prac

polegających na manipulowaniu małymi

przedmiotami, zmniejszona wytrzymałość

15 – 20

o

C

Obniżenie sprawności pracy całą ręką i palcami,

sporadyczne odczuwanie bólu

10 – 15

o

C

Ograniczenie siły mięśni i koordynacji ruchów,

odczuwanie ciągłego bólu

< 10

o

C

Zdrętwienie rąk, sprawność rąk ograniczona do prostych

ruchów – ściskanie, popychanie; okresowe rytmiczne

rozszerzenie naczyń skóry (fale Lewisa)

6 – 8

o

C Blokada receptorów bólu i temperatury

< 0

o

C

Zamarzanie tkanek

Praca fizyczna

Praca fizyczna

z obciążeniem statycznym

z obciążeniem statycznym

Praca fizyczna

Praca fizyczna

z obciążeniem statycznym

z obciążeniem statycznym

Zależność czasu trwania wysiłku

statycznego

od wielkości wywieranej siły w % MVC

(wg Astrand P. O., Rodahl K.)

Częstość skurczów serca (HR) i ciśnienie tętnicze skurczowe podczas

wysiłków statycznych o intensywności 20, 30, 40, 50% siły maksymalnego

skurczu dowolnego (H.Monod, H. Vandenwalle, 1986)

4.

4.

Kryteria kwalifikowania osób

Kryteria kwalifikowania osób

jako pracujących w:

jako pracujących w:

a) warunkach szkodliwych,

a) warunkach szkodliwych,

b) warunkach szczególnych

b) warunkach szczególnych

c) szczególnym charakterze

c) szczególnym charakterze

GRUPY EKSPERTÓW POWOŁANE DO USTALENIA

GRUPY EKSPERTÓW POWOŁANE DO USTALENIA

DEFINICJI I WYKAZU PRAC W SZCZEGÓLNYCH

DEFINICJI I WYKAZU PRAC W SZCZEGÓLNYCH

WARUNKACH LUB O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

WARUNKACH LUB O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

1.

1.

1998 – 2000

1998 – 2000

Komisja ds. Uprawnień do Obniżonego Wieku Emerytalnego Osób

Komisja ds. Uprawnień do Obniżonego Wieku Emerytalnego Osób

Zatrudnionych w Szczególnych Warunkach lub Szczególnym

Zatrudnionych w Szczególnych Warunkach lub Szczególnym

Charakterze

Charakterze

2.

2.

2005 – 2006

2005 – 2006

Zespół Ekspertów Medycyny Pracy do Spraw Zweryfikowania Wykazu

Zespół Ekspertów Medycyny Pracy do Spraw Zweryfikowania Wykazu

Rodzajów Prac w Szczególnych Warunkach i Wykazu Prac

Rodzajów Prac w Szczególnych Warunkach i Wykazu Prac

o Szczególnym Charakterze

o Szczególnym Charakterze

3.

3.

2008

2008

Zespół Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy

Zespół Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy

PRACA

W SZCZEGÓLNYCH

W SZCZEGÓLNYCH

WARUNKACH

WARUNKACH

PRACA

O

SZCZEGÓLNYM

SZCZEGÓLNYM

CHARAKTERZE

CHARAKTERZE

SZKODLIWE WARUNKI PRACY

SZKODLIWE WARUNKI PRACY

:

:

Przekroczone obowiązujące normatywy

Przekroczone obowiązujące normatywy

higieniczne

higieniczne

SZKODLIWE WARUNKI PRACY

SZKODLIWE WARUNKI PRACY

:

:

Przekroczone obowiązujące normatywy

Przekroczone obowiązujące normatywy

higieniczne

higieniczne

ODPOWIEDNIE WARUNKI PRACY:

Nieprzekroczone obowiązujące normatywy

higieniczne

Szkodliwe warunki

Szkodliwe warunki

pracy

pracy

Szkodliwe warunki

Szkodliwe warunki

pracy

pracy

Kryteria szkodliwości:

Kryteria szkodliwości:

Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)

Najwyższe dopuszczalne stężenie (NDS)

Najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN)

Najwyższe dopuszczalne natężenie (NDN)

Wartość średnia ważona stężenia lub wartość średnia

natężenia, którego

oddziaływanie na pracownika

w

ciągu 8-godzinnego dobowego

i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy,

określonego w Kodeksie pracy,

przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno

spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia

oraz w stanie zdrowia jego przyszłych pokoleń

Dyrektywa Rady 89/391/EWG

o wprowadzeniu środków w celu zwiększenia

bezpieczeństwa

i poprawy warunków zdrowia pracowników podczas

pracy

Artykuł 5

1. pracodawca ma obowiązek zapewnić

pracownikom
bezpieczeństwo i ochronę ich zdrowia

w

każdym

aspekcie związanym z pracą (...)

Artykuł 6

1. W ramach swej odpowiedzialności

pracodawca powinien podjąć niezbędne
środki

w celu zapewnienia

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia
pracowników

,

włączając w to zapobieganie ryzyku
zawodowemu,
informowanie, organizowanie szkolenia oraz
zapewnienie koniecznych środków i właściwej
organizacji (...)

KODEKS PRACY

KODEKS PRACY

Rozdział I: Podstawowe obowiązki

Rozdział I: Podstawowe obowiązki

pracodawcy

pracodawcy

Art. 207

Art. 207

§ 1. Pracodawca ponosi

odpowiedzialność za stan

bezpieczeństwa i higieny pracy w

zakładzie pracy.

§ 2. Pracodawca jest obowiązany chronić

zdrowie i życie pracowników poprzez

zapewnienie bezpiecznych i

higienicznych warunków pracy przy

odpowiednim wykorzystaniu

osiągnięć nauki i techniki.

Uwaga!

Uwaga!

Szkodliwe

Szkodliwe

warunki

warunki

pracy

pracy

to nie są

to nie są

szczególne

szczególne

warunki

warunki

pracy

pracy

Ustawa o emeryturach pomostowych musi być
spójna z istniejącym stanem prawnym
w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
ochrony zdrowia. Poza Kodeksem Pracy wymagania
te są szczegółowo regulowane rozporządzeniem
MPiPS o najwyższych dopuszczalnych
stężeniach i natężeniach czynników
szkodliwych w środowisku pracy. Spełnienie ich
jest więc obowiązkiem pracodawcy i jest
kontrolowane przez Państwową Inspekcję Pracy i
Państwową Inspekcję Sanitarną. Nie można
więc w innym akcie prawnym ustanawiać
finansowych świadczeń z tytułu niespełniania
tych wymagań.

REGULACJE PRAWNE PRAC W

WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH – przykłady

podejść w UE

Wielka Brytania:
Brak przepisów regulujących te kwestie na

poziomie krajowym

Finlandia:
Tylko wojsko i policja

Estonia:
Obowiązuje bardzo obszerny (51 stron) wykaz

prac

i czynników ryzyka, które uprawniają do

wcześniejszego przejścia na emeryturę

(niezgodność z dyrektywą ramową 89/391/EWG)

Dotychczasowe regulacje prawne

dotyczące prac w warunkach

szczególnych w Polsce:

 Rozporządzenie Rady Ministrów

z 7.02.1983r. w sprawie wieku emerytalnego

pracowników zatrudnionych w szczególnych

warunkach lub w szczególnym charakterze

 49 zarządzeń i uchwał resortowych
 ok. 300 zawodów
 ok. 1000 stanowisk pracy zakwalifikowanych

jako spełniające wymagania dotyczące pracy

w tzw. warunkach szczególnych

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

Procesy składu z zastosowaniem

Procesy składu z zastosowaniem

elektronicznych monitorów ekranowych:

elektronicznych monitorów ekranowych:

•

Programista fotoskładu/przy bezpośredniej

Programista fotoskładu/przy bezpośredniej

obsłudze monitora ekranowego

obsłudze monitora ekranowego

•

Operator monitora ekranowego

Operator monitora ekranowego

•

Fotograf reprodukcyjny

Fotograf reprodukcyjny

•

Pomocnik ogólnowydziałowy

Pomocnik ogólnowydziałowy

Zarządzenie nr.64 Ministra Komunikacji z dnia
29.06.1983 r.

Procesy składu z zastosowaniem

Procesy składu z zastosowaniem

elektronicznych monitorów ekranowych:

elektronicznych monitorów ekranowych:

•

Programista fotoskładu/przy bezpośredniej

Programista fotoskładu/przy bezpośredniej

obsłudze monitora ekranowego

obsłudze monitora ekranowego

•

Operator monitora ekranowego

Operator monitora ekranowego

•

Fotograf reprodukcyjny

Fotograf reprodukcyjny

•

Pomocnik ogólnowydziałowy

Pomocnik ogólnowydziałowy

Zarządzenie nr.64 Ministra Komunikacji z dnia
29.06.1983 r.

Pracownicy poczt ruchomych:

Pracownicy poczt ruchomych:

•

Ekspedient

Ekspedient

•

Starszy ekspedient

Starszy ekspedient

•

Asystent

Asystent

•

Starszy asystent

Starszy asystent

•

Kontroler/kierownik ambulansu

Kontroler/kierownik ambulansu

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

Pracownicy poczt ruchomych:

Pracownicy poczt ruchomych:

•

Ekspedient

Ekspedient

•

Starszy ekspedient

Starszy ekspedient

•

Asystent

Asystent

•

Starszy asystent

Starszy asystent

•

Kontroler/kierownik ambulansu

Kontroler/kierownik ambulansu

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

Prace stroicieli instrumentów

Prace stroicieli instrumentów

muzycznych zatrudnionych w przemy

muzycznych zatrudnionych w przemy

ś

ś

le

le

muzycznym:

muzycznym:

•

Stroiciel harmonijek ustnych

Stroiciel harmonijek ustnych

•

Stroiciel-intonator fortepianów i pianin

Stroiciel-intonator fortepianów i pianin

•

Intonator języczków głosowych

Intonator języczków głosowych

Zarządzenie nr. 19 Ministra Handlu Wewnętrznego i

Usług z Dnia 10 listopada 1986 roku

Prace stroicieli instrumentów

Prace stroicieli instrumentów

muzycznych zatrudnionych w przemy

muzycznych zatrudnionych w przemy

ś

ś

le

le

muzycznym:

muzycznym:

•

Stroiciel harmonijek ustnych

Stroiciel harmonijek ustnych

•

Stroiciel-intonator fortepianów i pianin

Stroiciel-intonator fortepianów i pianin

•

Intonator języczków głosowych

Intonator języczków głosowych

Zarządzenie nr. 19 Ministra Handlu Wewnętrznego i

Usług z Dnia 10 listopada 1986 roku

Praca telefonistek central mi

Praca telefonistek central mi

ę

ę

dzymiastowych i miejscowych w

dzymiastowych i miejscowych w

urz

urz

ę

ę

dach pocztowo

dach pocztowo

telekomunikacyjnych i telekomunik.

telekomunikacyjnych i telekomunik.

•

Telefonistka

Telefonistka

•

Starsza telefonistka

Starsza telefonistka

•

Kontroler

Kontroler

•

Kontroler-kierownik zmiany

Kontroler-kierownik zmiany

•

Starszy kontroler-kierownik zmiany

Starszy kontroler-kierownik zmiany

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

Praca telefonistek central mi

Praca telefonistek central mi

ę

ę

dzymiastowych i miejscowych w

dzymiastowych i miejscowych w

urz

urz

ę

ę

dach pocztowo

dach pocztowo

telekomunikacyjnych i telekomunik.

telekomunikacyjnych i telekomunik.

•

Telefonistka

Telefonistka

•

Starsza telefonistka

Starsza telefonistka

•

Kontroler

Kontroler

•

Kontroler-kierownik zmiany

Kontroler-kierownik zmiany

•

Starszy kontroler-kierownik zmiany

Starszy kontroler-kierownik zmiany

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

Zarządzenie nr 33 Ministra Łączności z dnia 16.05 1983 r.

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

W WARUNKACH SZCZEGÓLNYCH

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

W przemy

W przemy

ś

ś

le lekkim:

le lekkim:

•

S

S

ortowacz w

ortowacz w

ł

ł

ókien, szmat i odpadów

ókien, szmat i odpadów

Prace przy produkcji i wyka

Prace przy produkcji i wyka

ń

ń

czaniu wyrobów

czaniu wyrobów

w

w

ł

ł

ókienniczych:

ókienniczych:

•

P

P

racz

racz

•

S

S

prz

prz

ą

ą

tacz hal produkcyjnych

tacz hal produkcyjnych

Uchwała nr 106 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni
Inwalidów z dnia 20.07.83 roku.

W przemy

W przemy

ś

ś

le lekkim:

le lekkim:

•

S

S

ortowacz w

ortowacz w

ł

ł

ókien, szmat i odpadów

ókien, szmat i odpadów

Prace przy produkcji i wyka

Prace przy produkcji i wyka

ń

ń

czaniu wyrobów

czaniu wyrobów

w

w

ł

ł

ókienniczych:

ókienniczych:

•

P

P

racz

racz

•

S

S

prz

prz

ą

ą

tacz hal produkcyjnych

tacz hal produkcyjnych

Uchwała nr 106 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni
Inwalidów z dnia 20.07.83 roku.

S

S

ł

ł

u

u

ż

ż

ba zdrowia, opieka spo

ba zdrowia, opieka spo

ł

ł

eczna:

eczna:

•

L

L

ekarz,

ekarz,

•

P

P

sycholog,

sycholog,

•

T

T

echnik/laborant/fizjoterapii, i

echnik/laborant/fizjoterapii, i

•

In

In

struktor gimnastyki leczniczej,

struktor gimnastyki leczniczej,

•

I

I

nstruktor terapii zaj

nstruktor terapii zaj

ę

ę

ciowej,

ciowej,

•

M

M

asa

asa

ż

ż

ysta,

ysta,

•

S

S

alowa-sprz

alowa-sprz

ą

ą

taczka

taczka

Zarz

Zarz

ą

ą

dzenie nr 1/89 Ministra kierownika urz

dzenie nr 1/89 Ministra kierownika urz

ę

ę

du ds. Wyzna

du ds. Wyzna

ń

ń

z

z

6.01.89 r.

6.01.89 r.

S

S

ł

ł

u

u

ż

ż

ba zdrowia, opieka spo

ba zdrowia, opieka spo

ł

ł

eczna:

eczna:

•

L

L

ekarz,

ekarz,

•

P

P

sycholog,

sycholog,

•

T

T

echnik/laborant/fizjoterapii, i

echnik/laborant/fizjoterapii, i

•

In

In

struktor gimnastyki leczniczej,

struktor gimnastyki leczniczej,

•

I

I

nstruktor terapii zaj

nstruktor terapii zaj

ę

ę

ciowej,

ciowej,

•

M

M

asa

asa

ż

ż

ysta,

ysta,

•

S

S

alowa-sprz

alowa-sprz

ą

ą

taczka

taczka

Zarz

Zarz

ą

ą

dzenie nr 1/89 Ministra kierownika urz

dzenie nr 1/89 Ministra kierownika urz

ę

ę

du ds. Wyzna

du ds. Wyzna

ń

ń

z

z

6.01.89 r.

6.01.89 r.

Zadaniem państwa stało się określenie

-

z wykorzystaniem wiedzy

ekspertów z

dziedziny

medycyny i ochrony pracy:

•czynników ryzyka w pracy osób starszych
•definicji prac w szczególnych warunkach lub

charakterze
•wykazów rodzajów prac

(nie stanowisk pracy) spełniających ww. kryteria

Zasady ogólne

tworzenia nowej

regulacji emerytur

pomostowych

 

I.Nie bierze się pod uwagę warunków szkodliwych

(regulowanych prawem – NDS, NDNy), tylko warunki

szczególne
II.Nie powinno się znaleźć nic:

a) czemu można zapobiec metodami profilaktyki

technicznej, medycznej i organizacyjnej,

b) czego negatywne oddziaływanie nie ma

szczególnego związku z wiekiem

okołoemerytalnym.

w szczególnych warunkach

pracy, które z wiekiem

pracownika mogą z dużym

prawdopodobieństwem

spowodować trwałe

uszkodzenie zdrowia

związane są

z pracami determinowanymi:

1)siłami natury

2)procesami

technologicznymi

Czynniki ryzyka

Czynniki ryzyka

pracy

pracy

1. Szczególne warunki

determinowane siłami natury:

• prace pod ziemią,
• prace na wodzie,
• prace pod wodą.
• prace w powietrzu

2. Szczególne warunki determinowane

procesami technologicznymi:

• bardzo ciężka praca fizyczna,
• prace w warunkach gorącego

mikroklimatu,

• prace w warunkach zimnego mikroklimatu,
• prace w warunkach podwyższonego

ciśnienia atmosferycznego,

• ciężkie prace fizyczne związane z bardzo

dużym obciążeniem statycznym

wynikającym z konieczności pracy w

wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała.

Bardzo ciężka praca fizyczna - praca

powodująca w ciągu zmiany roboczej

efektywny wydatek energetyczny u

mężczyzn - powyżej 8400 kJ a u kobiet

- powyżej 4600 kJ.

Bardzo ciężka praca fizyczna

- praca

powodująca w ciągu zmiany roboczej

efektywny wydatek energetyczny u

mężczyzn - powyżej 8400 kJ a u kobiet

- powyżej 4600 kJ.

Praca w mikroklimacie gorącym -
praca

wykonywana

w

pomieszczeniach, w których wartość
wskaźnika

obciążenia

termicznego

WBGT wynosi 28

0

C i powyżej, przy

wartości

tempa

metabolizmu

pracownika powyżej 130 W/m

2

.

Praca w mikroklimacie gorącym

-

praca

wykonywana

w

pomieszczeniach, w których wartość
wskaźnika

obciążenia

termicznego

WBGT wynosi 28

0

C i powyżej, przy

wartości

tempa

metabolizmu

pracownika powyżej 130 W/m

2

.

Praca w mikroklimacie zimnym -
praca

wykonywana

w

pomieszczeniach
o

temperaturze

powietrza

poniżej 0

0

C.

Praca w mikroklimacie zimnym

-

praca

wykonywana

w

pomieszczeniach
o

temperaturze

powietrza

poniżej 0

0

C.

Prace fizyczne związane z bardzo
dużym obciążeniem statycznym –
prace
z

konieczności

wykonywane

w

wymuszonej,

niezmiennej

pozycji

ciała,

wymagające

znacznego

pochylenia i (lub) skręcenia pleców
(wg

metody

OWAS

obciążenie

kategorii

4)

przy

jednoczesnym

wywieraniu siły powyżej 10 kG dla
mężczyzn

i

5

kG

dla kobiet przez co najmniej 50%
zmiany roboczej”.

Prace

fizyczne związane z bardzo

dużym obciążeniem statycznym

–

prace
z

konieczności

wykonywane

w

wymuszonej

,

niezmiennej

pozycji

ciała

,

wymagające

znacznego

pochylenia i (lub) skręcenia pleców
(wg

metody

OWAS

obciążenie

kategorii

4)

przy

jednoczesnym

wywieraniu siły powyżej 10 kG dla
mężczyzn

i

5

kG

dla kobiet przez co najmniej 50%
zmiany roboczej”.

Definicja i wykaz prac

Definicja i wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

Definicja

prac w szczególnych warunkach ujęta w projekcie
ustawy

Prace w szczególnych warunkach to prace

związane

z czynnikami ryzyka

, które z wiekiem mogą z dużym

prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie
zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach
środowiska pracy,

determinowanych siłami natury lub

procesami technologicznymi, które mimo zastosowania
środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej
i medycznej

stawiają przed pracownikami wymagania

przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w
wyniku procesu starzenia się jeszcze

przed osiągnięciem

wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę
na dotychczasowym stanowisku

.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

1. Prace bezpośrednio przy przeróbce

mechanicznej węgla oraz rud metali lub
ich wzbogacaniu.

2. Prace udostępniające lub eksploatacyjne

związane

z urabianiem minerałów skalnych.

3. Prace pod ziemią bezpośrednio przy

drążeniu tuneli

w górotworze.

4. Prace bezpośrednio przy zalewaniu form

odlewniczych, transportowaniu naczyń

odlewniczych z płynnym, rozgrzanym

materiałem (żeliwo, staliwo, metale

nieżelazne i ich stopy).

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

5. Prace bezpośrednio przy ręcznej obróbce

wykańczające odlewy, usuwanie

elementów układu wlewowego, ścinanie,

szlifowanie powierzchni odlewów oraz

ich malowanie

na gorąco.

6. Prace bezpośrednio przy obsłudze

wielkich pieców oraz pieców

stalowniczych lub odlewniczych.

7. Prace murarskie bezpośrednio w piecach

hutniczych, odlewniczych, bateriach

koksowniczych oraz

w piecach do produkcji materiałów

ceramicznych.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

8. Prace bezpośrednio przy ręcznym zestawianiu

surowców lub ręcznym formowaniu wyrobów
szklanych w hutnictwie szkła.

9. Prace bezpośrednio przy kuciu ręcznym w

kuźniach.

10. Prace bezpośrednio przy obsłudze agregatów i

urządzeń do produkcji metali nieżelaznych.

11. Prace bezpośrednio przy obsłudze ciągów

walcowniczych: przygotowanie, dozorowanie

pracy walców lub samotoków, ingerencja przy

wypadaniu i zaklinowaniu materiałów.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

12. Prace przy obsłudze dźwignic bezpośrednio przy

wytapianiu surówki, stopów żelaza lub metali

nieżelaznych.

13. Prace bezpośrednio przy produkcji koksu w

bateriach koksowniczych.

14. Prace bezpośrednio przy wypychaniu koksu z

baterii koksowniczych, gaszeniu lub sortowaniu

koksu.

15. Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów

formierskich lub izolacyjno – egzotermicznych

używanych w odlewnictwie

i hutnictwie.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

16

.

Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub

wyładunku pieców komorowych wyrobami

ogniotrwałymi.

17
.

Prace bezpośrednio przy ręcznym załadunku lub

rozładunku gorących wyrobów ceramicznych.

18
.

Prace bezpośrednio przy formowaniu wyrobów

ogniotrwałych wielkogabarytowych przy użyciu

ręcznych narzędzi wibracyjnych.

19

.

Prace przy ręcznym formowaniu, odlewaniu,

czyszczeniu

lub szkliwieniu wyrobów ceramicznych.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

20. Prace nurka lub kesoniarza, prace w komorach

hiperbarycznych.

21. Prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy

przeładunku

w ładowniach statków.

22. Prace rybaków morskich.
23. Prace na statkach żeglugi morskiej.
24. Prace na morskich platformach wiertniczych.
25. Prace w powietrzu wykonywane na statkach

powietrznych przez personel pokładowy.

26. Prace bezpośrednio przy obsłudze urządzeń

wiertniczych
i wydobywczych przy poszukiwaniu złóż ropy

naftowej
lub gazu ziemnego.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

27

.

Prace bezpośrednio przy obróbce odwiertów w

górnictwie otworowym: ropy naftowej lub gazu

ziemnego.

28

.

Prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub

cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo

małej kubaturze,

z utrudnioną wentylacją, (podwójne dna

statków, zbiorniki, rury itp.).

29
.

Prace bezpośrednio przy malowaniu, nitowaniu
lub montowaniu elementów wyposażenia w

pomieszczeniach
o bardzo małej kubaturze z utrudnioną

wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki,
rury, itp.).

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

30. Prace wewnątrz cystern, kotłów, a także

zbiorników o bardzo małej kubaturze po

substancjach niebezpiecznych.

31. Prace przy ręcznym układaniu na gorąco

nawierzchni

z mieszanek mineralno-bitumicznych.

32. Prace bezpośrednio przy przetwórstwie

materiałów zawierających azbest lub prace

rozbiórkowe związane z ich usuwaniem.

Wykaz prac

Wykaz prac

w szczególnych warunkach

w szczególnych warunkach

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

33
.

Prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce

mokrych skór.

34
.

Prace bezpośrednio przy zrywce lub ręcznej
ścince drzew przenośną pilarką z piłą

łańcuchową.

35

.

Prace

w

pomieszczeniach

o

narzuconej

technologią temperaturze powietrza poniżej
0°C.

36

.

Prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach

ściekowych.

37
.

Prace tancerzy zawodowych związane z bardzo

ciężkim wysiłkiem fizycznym.

Praca w warunkach

Praca w warunkach

szczególnych

szczególnych

Stanowisko

Stanowisko

1

1

Stanowisko

Stanowisko

2

2

Stanowisko

Stanowisko

3

3

Stanowisko

Stanowisko

N

N

UWAGA:

UWAGA:

Prace w warunkach szczególnych

Prace w warunkach szczególnych

mogą

mogą

być wykonywane na różnych

być wykonywane na różnych

stanowiskach pracy wymienionych

stanowiskach pracy wymienionych

w dotychczasowych przepisach

w dotychczasowych przepisach

Malowanie, nitowanie i

Malowanie, nitowanie i

montowanie elementów

montowanie elementów

wyposażenia

wyposażenia

w pomieszczeniach o

w pomieszczeniach o

bardzo małej kubaturze z

bardzo małej kubaturze z

utrudnioną wentylacją

utrudnioną wentylacją

(podwójne dna statków,

(podwójne dna statków,

zbiorniki, rury itp.).

zbiorniki, rury itp.).

Monter

Monter

kadłubów

kadłubów

okrętowych

okrętowych

Nitowacz

Nitowacz

Malarz

Malarz

okrętowy

okrętowy

Monter

Monter

rurociągów

rurociągów

okrętowych

okrętowych

Przykład

Przykład

Transformacji wykazu stanowisk pracy

Transformacji wykazu stanowisk pracy

wymienionych w dotychczasowych

wymienionych w dotychczasowych

przepisach na wykaz prac w warunkach

przepisach na wykaz prac w warunkach

szczególnych

szczególnych

Zasadniczo, zmianą

Zasadniczo, zmianą

jest więc

jest więc

wprowadzenie

wprowadzenie

rodzajów prac

rodzajów prac

w miejsce

w miejsce

stanowisk

stanowisk

pracy

pracy

PRACE

PRACE

O SZCZEGÓLNYM

O SZCZEGÓLNYM

CHARAKTERZE

CHARAKTERZE

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

PRZYKŁADY PRAC

PRZYKŁADY PRAC

O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

O SZCZEGÓLNYM CHARAKTERZE

w POLSCE

w POLSCE

wg starych przepisów

wg starych przepisów

Pracownicy wykonujący

działalność twórczą lub

artystyczną:

Komik cyrkowy,

Aktor teatru lalek,

Operator obrazu filmowego.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983r. w

sprawie wieku emerytalnego pracowników

zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w

szczególnym charakterze

Pracownicy wykonujący

działalność twórczą lub

artystyczną:

Komik cyrkowy,

Aktor teatru lalek,

Operator obrazu filmowego.

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7.02.1983r. w

sprawie wieku emerytalnego pracowników

zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w

szczególnym charakterze

Definicja prac o szczególnym

Definicja prac o szczególnym

charakterze

charakterze

(projekt ustawy o emeryturach pomostowych).

(projekt ustawy o emeryturach pomostowych).

Prace o szczególnym charakterze to prace

wymagające

szczególnej odpowiedzialności

oraz szczególnej sprawności psychofizycznej

,

których możliwość należytego wykonywania

w sposób niezagrażający bezpieczeństwu

publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych

osób

, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku

emerytalnego na skutek pogorszenia

sprawności psychofizycznej, związanego

z procesem starzenia się.

Zasadniczym kryterium

kwalifikacji do prac

o szczególnym charakterze

jest ochrona bezpieczeństwa

publicznego,

w tym zdrowia

i życia innych osób.

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

1.

Prace pilotów statków powietrznych
(pilot, instruktor.)

2. Prace kontrolerów ruchu lotniczego.
3. Prace mechaników lotniczych

związane z bezpośrednią obsługą
potwierdzającą bezpieczeństwo
statków powietrznych na płycie
lotniska.

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

4.

Prace nawigatorów na statkach morskich oraz

pilotów morskich.

5.

Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych

(maszynista pojazdów trakcyjnych, maszynista
instruktor, maszynista zakładowy, maszynista
wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do

kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci
trakcyjnej, kierowca lokomotywy spalinowej o mocy
do 300 KM, pomocnik maszynisty pojazdów

trakcyjnych)
i kierowników pociągów.

6.

Prace bezpośrednio przy ustawianiu drogi przebiegu
pociągów

i pojazdów metra (dyżurny ruchu, nastawniczy,
manewrowy, ustawiacz, zwrotniczy, rewident taboru
bezpośrednio potwierdzający bezpieczeństwo

pociągu, dystrybutor ruchu metra, dyżurny ruchu i
stacji metra).

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

7.

Prace funkcjonariuszy straży ochrony kolei.

8.

Prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz
motorniczych tramwajów w transporcie

publicznym.

9.

Prace kierowców pojazdów uprzywilejowanych.

10. Prace kierowców pojazdów przewożących

towary niebezpieczne wymagające
oznakowania pojazdu tablicą ostrzegawczą

barwy pomarańczowej zgodnie z przepisami
umowy europejskiej dotyczącej

międzynarodowego przewozu towarów
niebezpiecznych (ADR), sporządzonej

w Genewie dnia 30 września 1957 r.
(wg Dz. U. z 2005 r. Nr 178, poz. 1481, z późn.

zm.)

11. Prace operatorów reaktorów jądrowych.

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

12. Prace operatorów żurawi wieżowych, do

obsługi których wymagane są uprawnienia
kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic

portowych lub stoczniowych.

13. Prace przy bezpośrednim sterowaniu

procesami technologicznymi mogącymi
stwarzać zagrożenie wystąpienia poważnej

awarii przemysłowej ze skutkami dla
bezpieczeństwa publicznego.

14. Prace przy bezpośrednim sterowaniu

procesami technicznymi mogącymi

spowodować awarię techniczną
z poważnymi skutkami dla bezpieczeństwa

publicznego.

15. Prace bezpośrednio przy produkcji materiałów

wybuchowych, środków strzałowych, wyrobów
pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowaniu.

16. Prace bezpośrednio przy sterowaniu blokami

energetycznymi wytwarzającymi energię
elektryczną lub cieplną.

17. Prace elektromonterów bezpośrednio przy

usuwaniu awarii oraz eksploatacji

napowietrznych sieci elektroenergetycznych w
warunkach prac pod napięciem.

18. Prace członków zespołów ratownictwa

medycznego.

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

19. Prace członków zawodowych ekip ratownictwa

(chemicznego, górskiego, morskiego, górnictwa
otworowego).

20. Prace pracowników jednostek ochrony

przeciwpożarowej,
o których mowa w art. 15 pkt. 1a – 5 i 8 ustawy

z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie
przeciwpożarowej, uczestniczących bezpośrednio w
akcjach ratowniczych.
(wg Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z późn. zm.)

21. Prace nauczycieli, wychowawców i innych

pracowników pedagogicznych zatrudnionych w
młodzieżowych ośrodkach wychowawczych,
młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach

szkolno-wychowawczych, schroniskach dla
nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z
przepisami ustawy z dnia 26 października 1982 r. o

postępowaniu w sprawach nieletnich.
(wg Dz. U. z 2002 r. Nr 11, poz. 109, z późn. zm.)

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

22. Prace personelu sprawującego opiekę nad

mieszkańcami domów pomocy społecznej dla

przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych
intelektualnie dzieci i młodzieży lub dorosłych
zgodnie z przepisami ustawy

z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
(wg Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728.)

23. Prace personelu medycznego oddziałów

psychiatrycznych
i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie

z pacjentami zgodnie z przepisami ustawy
z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia
psychicznego.
(wg Dz. U. z 1994 r. Nr 111, poz. 535, z późn. zm.)

24. Prace personelu medycznego w zespołach

operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii
w warunkach ostrego dyżuru.

Wykaz prac

Wykaz prac

o szczególnym charakterze

o szczególnym charakterze

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

(według projektu ustawy o emeryturach pomostowych, 2008)

Maszynista pojazd

Maszynista pojazd

ó

ó

w

w

trakcyjnych w transporcie

trakcyjnych w transporcie

publicznym

publicznym

Maszynista pojazdów

trakcyjnych

Maszynista

wieloczynnościowych i

ciężkich maszyn do

kolejowych robót

budowlanych i kolejowej

sieci trakcyjnej

Pomocnik maszynisty

pojazdów trakcyjnych

Rodzaje prac

Maszynista instruktor

Rodzaje stanowisk pracy

Przykład

Przykład

Transformacja wykazu stanowisk pracy

Transformacja wykazu stanowisk pracy

wymienionych w dotychczasowych

wymienionych w dotychczasowych

przepisach na wykaz prac o szczególnym

przepisach na wykaz prac o szczególnym

charakterze

charakterze

Liczba stanowisk pracy

ujętych w dotychczasowych przepisach

nie może być więc porównywana

z liczbą rodzajów prac

ujętych w projekcie ustawy.

Warunki nabycia uprawnień

Warunki nabycia uprawnień

do emerytury pomostowej

do emerytury pomostowej

(wg projektu ustawy):

(wg projektu ustawy):

1) Urodzenie po dniu

31 grudnia 1948 r.

;

2) Okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym

charakterze wynoszący

15 lat

;

3) Wiek co najmniej

55

lat dla kobiet i

60

lat dla mężczyzn;

4) Staż pracy (okres składkowy i nieskładkowy) co najmniej

20 lat

dla kobiet i

25

lat dla mężczyzn;

5) Przed dniem

1 stycznia 1999 r.

wykonywanie prac

w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym

charakterze (wg poprzednich przepisów rozporządzenie z

1983 r.);

6) Po dniu

31 grudnia 2008 r.

wykonywanie pracy

w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze,

(w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3);

7) Nastąpiło

rozwiązanie stosunku pracy.

Rodzaje prac w szczególnych warunkach lub

Rodzaje prac w szczególnych warunkach lub

charakterze, które mają zmniejszone wymagania

charakterze, które mają zmniejszone wymagania

wiekowe lub stażowe

wiekowe lub stażowe

• Prace na statkach powietrznych – 5 lat

niższy wiek + orzeczenie lekarskie

• Prace przeładunkowe w portach – w wieku

55 lat

• Prace w hutnictwie – w wieku 55 lat +

orzeczenie lekarskie

• Prace nurków, kesoniarzy i w komorach

hiperbarycznych – 5 lat niższy wiek, 5 lat
krótszy staż pracy w szczególnych
warunkach (w tym konkretnym zawodzie)

Rodzaje prac w szczególnych warunkach lub

Rodzaje prac w szczególnych warunkach lub

charakterze, które mają zmniejszone wymagania

charakterze, które mają zmniejszone wymagania

wiekowe lub stażowe

wiekowe lub stażowe

• Prace rybaków morskich – 5 lat niższy wiek, 5 lat

krótszy staż pracy w szczególnych warunkach (w

tym konkretnym zawodzie)

• Prace bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów

zawierających azbest lub prace rozbiórkowe

związane z ich usuwaniem - 5 lat niższy wiek, 5 lat

krótszy staż pracy w szczególnych warunkach (w

tym konkretnym zawodzie)

• Prace maszynistów pojazdów trakcyjnych – 5 lat

niższy wiek + orzeczenie lekarskie

• Prace członków zawodowych ekip ratownictwa

górskiego - 5 lat niższy wiek, 5 lat krótszy staż

pracy w szczególnych warunkach (w tym

konkretnym zawodzie)

Wykazy stanowisk pracy

i ewidencję pracowników

pracujących w warunkach

lub w charakterze szczególnym

tworzy pracodawca.

Nadzór nad prawidłowością tworzenia
ww. wykazów i ewidencji pracowników
należy do Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych.

Kontrolę nad prawidłowością tworzenia
ww. wykazów i ewidencji pracowników
sprawuje Państwowa Inspekcji Pracy.

1. Organ nadzoru i kontroli przestrzegania prawa

pracy, w szczególności przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy.

2. Państwowa Inspekcja Pracy współpracuje

z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych

, między

innymi w zakresie kontrolowania prawidłowości
zgłaszania przez płatnika składek danych
do

ustalenia wysokości zróżnicowanej składki

na ubezpieczenie wypadkowe w zależności
od warunków pracy

.

3. Wykazy i ewidencja prac w szczególnych

warunkach i charakterze wpisuje się
w dotychczasową współpracę tych organów.

Uzasadnienie roli PIP

Uzasadnienie roli PIP

4. Zgodnie z ustawą o Państwowej Inspekcji Pracy

w trakcie kontroli

inspektorzy

mogą korzystać z

pomocy biegłych i specjalistów oraz
akredytowanych laboratoriów

, co umożliwia

rozstrzyganie wątpliwości merytorycznych.

5. Pracownicy mają obecnie

dużą świadomość

możliwości wnoszenia skarg do Państwowej
Inspekcji Pracy

i będą także mogli z tego

korzystać.

Pozostaje oczywiście w ostateczności wystąpienie

do sądu o rozstrzygnięcie.

PODSUMOWANIE

PODSUMOWANIE

Posiedzenia Zespołu

Posiedzenia Zespołu

Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy

Ekspertów Medycyny i Ochrony Pracy

w 2008 roku

w 2008 roku

I.

I.

Czynniki ryzyka zdrowotnego dla

Czynniki ryzyka zdrowotnego dla

osób starszych wiekiem – 2

osób starszych wiekiem – 2

spotkania

spotkania

II.

II.

Wykazy rodzajów prac – 5 spotkań

Wykazy rodzajów prac – 5 spotkań

III.

III.

Uzgodnienie stanowisk ekspertów

Uzgodnienie stanowisk ekspertów

w ramach połączonych zespołów

w ramach połączonych zespołów

Komisji Trójstronnej – 15 spotkań

Komisji Trójstronnej – 15 spotkań

Razem 22 spotkania w sprawie ustawy

Razem 22 spotkania w sprawie ustawy

o emeryturach pomostowych

o emeryturach pomostowych

Porównanie liczby prac

Porównanie liczby prac

ujętych w wykazach rodzajów prac w projekcie

ujętych w wykazach rodzajów prac w projekcie

ustawy o emeryturach pomostowych

ustawy o emeryturach pomostowych

(czerwiec/wrzesień 2008)

(czerwiec/wrzesień 2008)

W WARUNKACH

SZCZEGÓLNYCH

W SZCZEGÓLNYCM

CHARAKTERZE

Projekt ustawy

z czerwca 2008

34

17

Projekt ustawy

z września 2008

37

24

Od 1990 roku obserwuje się w UE
zdecydowaną tendencję odejścia
od wcześniejszych emerytur na rzecz
wspierania dłuższej aktywności
zawodowej. Wynika to częściowo
z przesłanek demograficznych, ale także
ze zmian charakteru pracy – przewagi
prac umysłowych, informatyki czy usług
nad ciężkimi pracami fizycznymi
w ekstremalnie niekorzystnych warunkach
środowiska pracy. Zmienia się także
w Polsce krajobraz rodzajów prac
o charakterze produkcyjnym.

1.

Transformacja gospodarki polskiej w

latach dziewięćdziesiątych wpłynęła na

zmniejszenie liczby osób pracujących w

zagrożeniu

o ok. 50%.

2. Nakłady inwestycyjne w ostatnim

dziesięcioleciu rosły od 20 do 100%. W

okresie stowarzyszania z UE, a szczególnie

od 2004 r., następuje istotna

z punktu widzenia bhp wymiana maszyn,

urządzeń

i technologii, co wynika bezpośrednio

z wymagań dyrektywy maszynowej.

3. Poprawia się jakość dostępnych – również

polskich – nowoczesnych środków ochrony

indywidualnej i zbiorowej pracowników.

Pracownicy podejmujący pracę w ostatnim 10-leciu
wchodzą w inne, lepsze środowisko pracy.

Ważne staje się zarządzanie bezpieczeństwem
i ochroną zdrowia, przedłużanie aktywności
zawodowej w zmieniających się formach
pracy,
a nie konserwowanie systemu wcześniejszych
emerytur.
 

Odnośnie do prac w szczególnym
charakterze, takich jak np. operatorzy
urządzeń mogących spowodować
poważną awarię o skutkach dla
bezpieczeństwa publicznego,
to powinni oni być poddawani docelowo
systematycznym kontrolom stanu
zdrowia w ciągu całego okresu
zatrudnienia.

Wcześniejsza emerytura

nie zapewnia

bezpieczeństwa i ochrony zdrowia ani im
samym, ani otoczeniu

.

Projekt ustawy o emeryturach
pomostowych obejmuje
stosunkowo szeroki zakres prac
i jest oparty na kryteriach
medycznych uzasadniających
ograniczenie pracy osób starszych.
W procesie zarządzania wiekiem w
przedsiębiorstwie powinno się
ograniczać zatrudnianie tych osób
przy bardzo ciężkich pracach
fizycznych lub w gorącym czy
zimnym mikroklimacie.

UPRAWNIENIA NIE ZOSTAŁY

OGRANICZONE

W STOSUNKU DO OSÓB

RZECZYWIŚCIE PRACUJĄCYCH

W WARUNKACH

SZCZEGÓLNYCH LUB O

SZCZEGÓLNYM

CHARAKTERZE

DZIĘKUJĘ

DZIĘKUJĘ

ZA UWAGĘ!

ZA UWAGĘ!