Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Jednym ze schorzeń otępiennych, w którym procesy

Jednym ze schorzeń otępiennych, w którym procesy

niszczenia mózgu mogą prowadzić do zaburzeń

niszczenia mózgu mogą prowadzić do zaburzeń

pamięci, zdolności myślenia i zmysłu orientacji, a w

pamięci, zdolności myślenia i zmysłu orientacji, a w

dalszym przebiegu również do zmian osobowości i

dalszym przebiegu również do zmian osobowości i

utraty mowy, jest choroba Alzheimera, czyli otępienie

utraty mowy, jest choroba Alzheimera, czyli otępienie

typu alzheimerowskiego. Objawy w dużej mierze są

typu alzheimerowskiego. Objawy w dużej mierze są

podobne do symptomów miażdżycy tętnic mózgowych,

podobne do symptomów miażdżycy tętnic mózgowych,

zawsze jednak rozpoczynają się nagle, narastają w

zawsze jednak rozpoczynają się nagle, narastają w

sposób powolny i postępujący i są nieodwracalne.

sposób powolny i postępujący i są nieodwracalne.

Choroba Alzheimera występuje zazwyczaj po 65 roku

Choroba Alzheimera występuje zazwyczaj po 65 roku

życia i stopniowo prowadzi do zaniku umiejętności

życia i stopniowo prowadzi do zaniku umiejętności

nabytych w dzieciństwie, upodabniając pod wieloma

nabytych w dzieciństwie, upodabniając pod wieloma

względami zachowanie chorego do zachowań dziecka

względami zachowanie chorego do zachowań dziecka

w wieku szkolnym, a później małego dziecka. W

w wieku szkolnym, a później małego dziecka. W

konsekwencji chory musi pozostawać pod ciągłą

konsekwencji chory musi pozostawać pod ciągłą

opieką. Może to być ogromnym obciążeniem

opieką. Może to być ogromnym obciążeniem

psychicznym

zarówno

dla

osoby

dotkniętej

psychicznym

zarówno

dla

osoby

dotkniętej

schorzeniem, jak też dla opiekuna, któremu trudno

schorzeniem, jak też dla opiekuna, któremu trudno

ustalić granice w postępowaniu chorego między

ustalić granice w postępowaniu chorego między

brakiem chęci a niemożnością wykonania zadania.

brakiem chęci a niemożnością wykonania zadania.

Objawy kliniczne można podzielić na trzy fazy:

Objawy kliniczne można podzielić na trzy fazy:

I faza

I faza

– zaburzenia pamięci w niewielkim stopniu

– zaburzenia pamięci w niewielkim stopniu

utrudniające

życie,

zaburzenia

wzroku,

utrudniające

życie,

zaburzenia

wzroku,

zaburzenia mowy. Chory ma problemy ze

zaburzenia mowy. Chory ma problemy ze

sprostaniem codziennym obowiązkom w pracy,

sprostaniem codziennym obowiązkom w pracy,

często wyraźnie chudnie nawet do 8 kilogramów,

często wyraźnie chudnie nawet do 8 kilogramów,

W tej fazie chorzy są krytyczni wobec swego

W tej fazie chorzy są krytyczni wobec swego

stanu, prezentują obniżony nastrój, obserwuje się

stanu, prezentują obniżony nastrój, obserwuje się

też typowe narastanie podejrzliwości. Na tym

też typowe narastanie podejrzliwości. Na tym

etapie prawie zawsze chorzy są zdolni do

etapie prawie zawsze chorzy są zdolni do

samodzielnej egzystencji, chociaż nadzorowania

samodzielnej egzystencji, chociaż nadzorowania

wymagają już ich decyzje finansowe.

wymagają już ich decyzje finansowe.

II faza

II faza

– potrzeba stałej opieki, zaburzenia

– potrzeba stałej opieki, zaburzenia

pamięci są już bardziej wyraźne, w równym

pamięci są już bardziej wyraźne, w równym

stopniu dotyczą wydarzeń świeżych jak i

stopniu dotyczą wydarzeń świeżych jak i

przeszłości. Chory nie kontroluje już swoich

przeszłości. Chory nie kontroluje już swoich

wydatków, przestaje być krytycznym co do

wydatków, przestaje być krytycznym co do

własnego wyglądu, obawia się samotności. W tym

własnego wyglądu, obawia się samotności. W tym

okresie pojawia się często objaw wędrowania,

okresie pojawia się często objaw wędrowania,

omamy wzrokowe i słuchowe, pobudzenie,

omamy wzrokowe i słuchowe, pobudzenie,

zaburzenia snu, odwrócenie dnia i nocy, mowa

zaburzenia snu, odwrócenie dnia i nocy, mowa

jest coraz uboższa, pojawiają się pierwsze

jest coraz uboższa, pojawiają się pierwsze

zaburzenia oddawania moczu i stolca.

zaburzenia oddawania moczu i stolca.

III faza

III faza

– chory traci zdolność ambulatoryjną,

– chory traci zdolność ambulatoryjną,

przebywa najpierw w pozycji siedzącej, potem w

przebywa najpierw w pozycji siedzącej, potem w

łóżku, chociaż nie ma niedowładów, nie mówi,

łóżku, chociaż nie ma niedowładów, nie mówi,

samodzielnie nie spożywa posiłków, nie kontroluje

samodzielnie nie spożywa posiłków, nie kontroluje

zwieraczy. Umiera najczęściej na zapalenie płuc.

zwieraczy. Umiera najczęściej na zapalenie płuc.

Opieka nad chorymi z chorobą Alzheimera powinna polegać na:

Opieka nad chorymi z chorobą Alzheimera powinna polegać na:



dokładnej obserwacji i kontroli funkcji organizmu

dokładnej obserwacji i kontroli funkcji organizmu



odpowiednim leczeniu i profilaktyce zaburzeń i schorzeń –

odpowiednim leczeniu i profilaktyce zaburzeń i schorzeń –

powinny one uwzględniać wystarczającą podaż płynów, a także

powinny one uwzględniać wystarczającą podaż płynów, a także

zdrowe odżywianie, zapewnienie dostatecznej ilości ruchu, snu,

zdrowe odżywianie, zapewnienie dostatecznej ilości ruchu, snu,

a także kontrolę konsumpcji używek i leków

a także kontrolę konsumpcji używek i leków



ostrożnym stosowaniu leków psychotropowych, ponieważ mogą

ostrożnym stosowaniu leków psychotropowych, ponieważ mogą

one pogorszyć stan osoby dementywnej

one pogorszyć stan osoby dementywnej



unikaniu sytuacji albo zachowań, które mogą wzmagać

unikaniu sytuacji albo zachowań, które mogą wzmagać

niepewność chorego, (np. wciąż zmieniający się nastrój osoby

niepewność chorego, (np. wciąż zmieniający się nastrój osoby

pielęgnującej, częste zmiany personelu)

pielęgnującej, częste zmiany personelu)



unikaniu stresów wynikających z częstych zmian, zbyt dużych

unikaniu stresów wynikających z częstych zmian, zbyt dużych

wymagań lub konieczności pośpiechu

wymagań lub konieczności pośpiechu



unikaniu nadmiernej opiekuńczości, która może ograniczać

unikaniu nadmiernej opiekuńczości, która może ograniczać

samodzielność chorego

samodzielność chorego



pomocy w przezwyciężaniu obciążeń psychicznych

pomocy w przezwyciężaniu obciążeń psychicznych



stworzeniu możliwości utrzymywania aktywności fizycznej i

stworzeniu możliwości utrzymywania aktywności fizycznej i

umysłowej oraz pozytywnej komunikacji międzyludzkiej

umysłowej oraz pozytywnej komunikacji międzyludzkiej



okazywaniu choremu zainteresowania, wsparcia i akceptacji

okazywaniu choremu zainteresowania, wsparcia i akceptacji



próbach włączania chorego we wspólnotę rodziny albo

próbach włączania chorego we wspólnotę rodziny albo

współmieszkańców

współmieszkańców

Pielęgniarka opiekująca się pacjentem z chorobą

Pielęgniarka opiekująca się pacjentem z chorobą

Alzheimera powinna :

Alzheimera powinna :



posiadać wiedzę na temat zaburzeń psychicznych

posiadać wiedzę na temat zaburzeń psychicznych

i zachowania takiego pacjenta

i zachowania takiego pacjenta



posiadać umiejętności praktyczne w zakresie

posiadać umiejętności praktyczne w zakresie

opieki nad pacjentem z tą chorobą

opieki nad pacjentem z tą chorobą



umieć komunikować się z takim chorym

umieć komunikować się z takim chorym



umieć

określić

poziom

rozumienia

i

umieć

określić

poziom

rozumienia

i

funkcjonowania takiego chorego

funkcjonowania takiego chorego



potrafić

dostosować

formy

oddziaływań

potrafić

dostosować

formy

oddziaływań

terapeutycznych do stanu chorego

terapeutycznych do stanu chorego



znać i rozumieć problemy chorego

znać i rozumieć problemy chorego

Pielęgniarka w zakresie problemów związanych z:

Pielęgniarka w zakresie problemów związanych z:

1.

1.

zaburzeniami pamięci powinna:

zaburzeniami pamięci powinna:



kilkakrotnie przedstawić się pacjentowi

kilkakrotnie przedstawić się pacjentowi



przedmioty osobiste chorego takie jak np.

przedmioty osobiste chorego takie jak np.

okulary kłaść w tym samym miejscu, aby chory

okulary kłaść w tym samym miejscu, aby chory

nie musiał ich szukać

nie musiał ich szukać



usuwać z otoczenia nadmiar rzeczy, aby chory nie

usuwać z otoczenia nadmiar rzeczy, aby chory nie

gubił się w poszukiwaniu

gubił się w poszukiwaniu



prowadzić ćwiczenia wspomagające pamięć

prowadzić ćwiczenia wspomagające pamięć

przez częste powtarzanie nazwiska, imienia, daty,

przez częste powtarzanie nazwiska, imienia, daty,

pory roku, miejsca w którym się znajduje

pory roku, miejsca w którym się znajduje

2. Problemów związanych z komunikowaniem się

2. Problemów związanych z komunikowaniem się

powinna:

powinna:



stwarzać odpowiednie warunki rozmowy (cisza,

stwarzać odpowiednie warunki rozmowy (cisza,

spokój)

spokój)



mówić spokojnie, powoli, wyraźnie

mówić spokojnie, powoli, wyraźnie



okazywać cierpliwość i życzliwość w czasie rozmowy

okazywać cierpliwość i życzliwość w czasie rozmowy



uważnie słuchać

uważnie słuchać



prowadzić rozmowy proste (jeden przekaz w tym

prowadzić rozmowy proste (jeden przekaz w tym

samym czasie)

samym czasie)



powtarzać ważne informacje

powtarzać ważne informacje



popierać gestami treść wypowiadanych zdań

popierać gestami treść wypowiadanych zdań



chwalić nawet małe osiągnięcia chorego

chwalić nawet małe osiągnięcia chorego

3.Problemów związanych z zaburzeniami snu i

3.Problemów związanych z zaburzeniami snu i

czuwania powinna:

czuwania powinna:



utrzymywać pacjenta w aktywności w ciągu

utrzymywać pacjenta w aktywności w ciągu

dnia, tak długo, jak to jest tylko możliwe

dnia, tak długo, jak to jest tylko możliwe



ograniczać picie kawy i mocnej herbaty

ograniczać picie kawy i mocnej herbaty

zwłaszcza przed snem

zwłaszcza przed snem



nie podawać zbyt dużo płynów wieczorem

nie podawać zbyt dużo płynów wieczorem



stosować środki fizyczne (masaż pleców, ciepłe

stosować środki fizyczne (masaż pleców, ciepłe

kąpiele)

kąpiele)



odpowiednio wcześnie przygotować pokój

odpowiednio wcześnie przygotować pokój

pacjenta do snu (wywietrzyć, zaciągnąć zasłony,

pacjenta do snu (wywietrzyć, zaciągnąć zasłony,

zapewnić ciszę)

zapewnić ciszę)

4.

Problemów

związanych

z

nadmierną

4.

Problemów

związanych

z

nadmierną

podejrzliwością, drażliwością oraz gwałtownymi

podejrzliwością, drażliwością oraz gwałtownymi

reakcjami powinna:

reakcjami powinna:



próbować ustalić źródło stresu

próbować ustalić źródło stresu



nie drażnić chorego swoim zachowaniem

nie drażnić chorego swoim zachowaniem



nie podejmować dyskusji i nie spierać się z

nie podejmować dyskusji i nie spierać się z

pacjentem

pacjentem



zachować spokój, opanowanie i cierpliwość

zachować spokój, opanowanie i cierpliwość



nie ponaglać chorego

nie ponaglać chorego



starać się odwrócić jego uwagę od rzeczy, które

starać się odwrócić jego uwagę od rzeczy, które

go denerwują

go denerwują



zachowywać codzienny stały rozkład zajęć

zachowywać codzienny stały rozkład zajęć

5. Problemów związanych z zaburzeniami w

5. Problemów związanych z zaburzeniami w

przyjmowaniu pokarmów:

przyjmowaniu pokarmów:



ustalić przyczynę trudności (brak apetytu,

ustalić przyczynę trudności (brak apetytu,

dolegliwości bólowe, zaparcia, braki w uzębieniu)

dolegliwości bólowe, zaparcia, braki w uzębieniu)



prowadzić

kontrolę

ilości

przyjmowanych

prowadzić

kontrolę

ilości

przyjmowanych

posiłków i płynów

posiłków i płynów



zapewnić warunki i czas na spożycie posiłków

zapewnić warunki i czas na spożycie posiłków



kontrolować masę ciała

kontrolować masę ciała



zachęcać do jedzenia, a w razie potrzeby karmić

zachęcać do jedzenia, a w razie potrzeby karmić

chorego

chorego



rejestrować wypróżnienia

rejestrować wypróżnienia

6.

Problemów

związanych

z

czynnościami

6.

Problemów

związanych

z

czynnościami

higienicznymi:

higienicznymi:



na bieżąco dokonywać oceny stanu czystości

na bieżąco dokonywać oceny stanu czystości

skóry, bielizny i otoczenia

skóry, bielizny i otoczenia



pomagać w czynnościach higienicznych

pomagać w czynnościach higienicznych



zachęcać do dbania o swój wygląd zewnętrzny i

zachęcać do dbania o swój wygląd zewnętrzny i

higienę jamy ustnej

higienę jamy ustnej



stosować pampersy w razie konieczności

stosować pampersy w razie konieczności

7. Problemów związanych z nadmiarem aktywności i ogólnym niepokojem:

7. Problemów związanych z nadmiarem aktywności i ogólnym niepokojem:



prowadzić nadzór, niekiedy ścisłą obserwację

prowadzić nadzór, niekiedy ścisłą obserwację



okazywać troskę i życzliwość

okazywać troskę i życzliwość



zachęcać do wykonywania prostych czynności w ramach terapii

zachęcać do wykonywania prostych czynności w ramach terapii

zajęciowej

zajęciowej



stosowanie technik odprężających i uspakajających

stosowanie technik odprężających i uspakajających



proponować kąpiel połączoną z masażem

proponować kąpiel połączoną z masażem



wykorzystywać olejki eteryczne

wykorzystywać olejki eteryczne



zaciemniać pokój w którym chory śpi

zaciemniać pokój w którym chory śpi



opowiadać proste, pogodne, kończące się szczęśliwie bajkowe historie

opowiadać proste, pogodne, kończące się szczęśliwie bajkowe historie



zachęcać do śpiewania i słuchania muzyki

zachęcać do śpiewania i słuchania muzyki



proponować zajęcia ruchowe np. spacery, proste ćwiczenia

proponować zajęcia ruchowe np. spacery, proste ćwiczenia

gimnastyczne, drobne prace w oddziale, ogrodzie, gry zabawowe,

gimnastyczne, drobne prace w oddziale, ogrodzie, gry zabawowe,

wieczorki taneczne

wieczorki taneczne



prowadzić rozmowy z chorym o jego życiu i wspomnieniach z

prowadzić rozmowy z chorym o jego życiu i wspomnieniach z

przeszłości

przeszłości



pobudzać pamięć chorego poprzez oglądanie obrazów, znanych

pobudzać pamięć chorego poprzez oglądanie obrazów, znanych

przedmiotów

przedmiotów



zachęcać do obejrzenia starego filmu

zachęcać do obejrzenia starego filmu



umożliwiać malowanie i udział w zajęciach plastycznych

umożliwiać malowanie i udział w zajęciach plastycznych

8. Problemów związanych z zapewnieniem potrzeby

8. Problemów związanych z zapewnieniem potrzeby

bezpieczeństwa:

bezpieczeństwa:



często informować chorego, gdzie się znajduje i

często informować chorego, gdzie się znajduje i

dlaczego

dlaczego



zabezpieczać drzwi wejściowe i okna

zabezpieczać drzwi wejściowe i okna



nadzorować w czasie spacerów

nadzorować w czasie spacerów



uniemożliwiać dostęp do leków, ostrych narzędzi

uniemożliwiać dostęp do leków, ostrych narzędzi

i niebezpiecznych przedmiotów

i niebezpiecznych przedmiotów



czuwać

nad

bezpieczeństwem

w

czasie

czuwać

nad

bezpieczeństwem

w

czasie

wykonywania czynności higienicznych

wykonywania czynności higienicznych



znaczyć rzeczy chorego

znaczyć rzeczy chorego



zachęcać rodzinę chorego do częstych odwiedzin

zachęcać rodzinę chorego do częstych odwiedzin

Działania pielęgniarskie w opiece nad chorym

Działania pielęgniarskie w opiece nad chorym

z chorobą Alzheimera powinny pozwolić na

z chorobą Alzheimera powinny pozwolić na

poprawienie jakości życia chorego w zakresie

poprawienie jakości życia chorego w zakresie

zaburzeń pamięci, sposobu komunikowania się,

zaburzeń pamięci, sposobu komunikowania się,

zachowań

adekwatnych

w

stosunku

do

zachowań

adekwatnych

w

stosunku

do

określonych sytuacji, odżywiania, utrzymania

określonych sytuacji, odżywiania, utrzymania

higieny osobistej i zapewnienia bezpieczeństwa.

higieny osobistej i zapewnienia bezpieczeństwa.

Natomiast

różne

formy

oddziaływań

Natomiast

różne

formy

oddziaływań

terapeutycznych powinny pozwolić złagodzić

terapeutycznych powinny pozwolić złagodzić

objawy chorobowe i jak najdłużej zachować

objawy chorobowe i jak najdłużej zachować

samodzielność pacjenta.

samodzielność pacjenta.

Ponieważ

choroba

Alzheimera

jest

Ponieważ

choroba

Alzheimera

jest

nadzwyczajnym

wyzwaniem

i

stałym

nadzwyczajnym

wyzwaniem

i

stałym

obciążeniem dla całego otoczenia, ważne jest

obciążeniem dla całego otoczenia, ważne jest

więc zaplanowanie okresów odpoczynku, w

więc zaplanowanie okresów odpoczynku, w

którym chorym zaopiekują się inne osoby.

którym chorym zaopiekują się inne osoby.

Duże znaczenie w opiece nad osobą z chorobą

Duże znaczenie w opiece nad osobą z chorobą

Alzheimera ma pomoc opiekunowi: socjalna,

Alzheimera ma pomoc opiekunowi: socjalna,

prawna, psychologiczna. W tym celu tworzy

prawna, psychologiczna. W tym celu tworzy

się stowarzyszenia opiekunów i grup wsparcia.

się stowarzyszenia opiekunów i grup wsparcia.

W Polsce informacje na temat tej choroby oraz

W Polsce informacje na temat tej choroby oraz

pomocy chorym i ich rodzinom można uzyskać

pomocy chorym i ich rodzinom można uzyskać

m. in. w Polskiej Fundacji Alzheimerowskiej,

m. in. w Polskiej Fundacji Alzheimerowskiej,

00-023 Warszawa, ul. Widok 10, tel.022 - 827-

00-023 Warszawa, ul. Widok 10, tel.022 - 827-

35-86.

35-86.