Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

Jednym ze schorzeń otępiennych, w

Jednym ze schorzeń otępiennych, w

którym

którym

procesy niszczenia mózgu mogą

procesy niszczenia mózgu mogą

prowadzić

do

zaburzeń

pamięci,

prowadzić

do

zaburzeń

pamięci,

zdolności myślenia i zmysłu orientacji, a

zdolności myślenia i zmysłu orientacji, a

w dalszym przebiegu również do zmian

w dalszym przebiegu również do zmian

osobowości i utraty mowy

osobowości i utraty mowy

, jest choroba

, jest choroba

Alzheimera,

czyli

otępienie

typu

Alzheimera,

czyli

otępienie

typu

alzheimerowskiego.

alzheimerowskiego.

Objawy w dużej

Objawy w dużej

mierze są podobne do symptomów

mierze są podobne do symptomów

miażdżycy tętnic mózgowych, zawsze

miażdżycy tętnic mózgowych, zawsze

jednak

rozpoczynają

się

nagle,

jednak

rozpoczynają

się

nagle,

narastają

w

sposób

powolny

i

narastają

w

sposób

powolny

i

postępujący i są nieodwracalne.

postępujący i są nieodwracalne.

Choroba Alzheimera

Choroba Alzheimera

występuje zazwyczaj po

występuje zazwyczaj po

65 roku życia

65 roku życia

i stopniowo prowadzi do zaniku

i stopniowo prowadzi do zaniku

umiejętności

nabytych

w

dzieciństwie,

umiejętności

nabytych

w

dzieciństwie,

upodabniając

pod

wieloma

względami

upodabniając

pod

wieloma

względami

zachowanie chorego do zachowań dziecka w

zachowanie chorego do zachowań dziecka w

wieku szkolnym, a później małego dziecka. W

wieku szkolnym, a później małego dziecka. W

konsekwencji chory musi pozostawać pod

konsekwencji chory musi pozostawać pod

ciągłą opieką. Może to być ogromnym

ciągłą opieką. Może to być ogromnym

obciążeniem psychicznym zarówno dla osoby

obciążeniem psychicznym zarówno dla osoby

dotkniętej schorzeniem, jak też dla opiekuna,

dotkniętej schorzeniem, jak też dla opiekuna,

któremu

trudno

ustalić

granice

w

któremu

trudno

ustalić

granice

w

postępowaniu chorego między brakiem chęci

postępowaniu chorego między brakiem chęci

a niemożnością wykonania zadania.

a niemożnością wykonania zadania.

Objawy kliniczne można podzielić na trzy fazy:

Objawy kliniczne można podzielić na trzy fazy:

I faza

I faza

–

–

zaburzenia pamięci w niewielkim

zaburzenia pamięci w niewielkim

stopniu

utrudniające

życie,

zaburzenia

stopniu

utrudniające

życie,

zaburzenia

wzroku, zaburzenia mowy. Chory ma problemy

wzroku, zaburzenia mowy. Chory ma problemy

ze sprostaniem codziennym obowiązkom w

ze sprostaniem codziennym obowiązkom w

pracy, często wyraźnie chudnie nawet do 8

pracy, często wyraźnie chudnie nawet do 8

kilogramów.

kilogramów.

W tej fazie chorzy

W tej fazie chorzy

są krytyczni

są krytyczni

wobec swego stanu, prezentują

wobec swego stanu, prezentują

obniżony

obniżony

nastrój

nastrój

, obserwuje się też typowe

, obserwuje się też typowe

narastanie

narastanie

podejrzliwości

podejrzliwości

. Na tym etapie

. Na tym etapie

prawie zawsze

prawie zawsze

chorzy są zdolni do samodzielnej egzystencji

chorzy są zdolni do samodzielnej egzystencji

,

,

chociaż nadzorowania wymagają już ich

chociaż nadzorowania wymagają już ich

decyzje finansowe

decyzje finansowe

.

.

II faza

II faza

– potrzeba stałej opieki,

– potrzeba stałej opieki,

zaburzenia

zaburzenia

pamięci są już bardziej wyraźne, w

pamięci są już bardziej wyraźne, w

równym

stopniu

dotyczą

wydarzeń

równym

stopniu

dotyczą

wydarzeń

świeżych jak i przeszłości.

świeżych jak i przeszłości.

Chory nie

Chory nie

kontroluje już swoich wydatków, przestaje

kontroluje już swoich wydatków, przestaje

być krytycznym co do własnego wyglądu,

być krytycznym co do własnego wyglądu,

obawia się samotności.

obawia się samotności.

W tym okresie

W tym okresie

pojawia się często

pojawia się często

objaw wędrowania,

objaw wędrowania,

omamy wzrokowe i słuchowe, pobudzenie,

omamy wzrokowe i słuchowe, pobudzenie,

zaburzenia snu, odwrócenie dnia i nocy,

zaburzenia snu, odwrócenie dnia i nocy,

mowa jest coraz uboższa, pojawiają się

mowa jest coraz uboższa, pojawiają się

pierwsze zaburzenia oddawania moczu i

pierwsze zaburzenia oddawania moczu i

stolca.

stolca.

III

faza

III

faza

–

chory

traci

zdolność

–

chory

traci

zdolność

ambulatoryjną, przebywa najpierw w

ambulatoryjną, przebywa najpierw w

pozycji siedzącej, potem w łóżku, chociaż

pozycji siedzącej, potem w łóżku, chociaż

nie

ma

niedowładów,

nie

mówi,

nie

ma

niedowładów,

nie

mówi,

samodzielnie nie spożywa posiłków, nie

samodzielnie nie spożywa posiłków, nie

kontroluje zwieraczy. Umiera najczęściej na

kontroluje zwieraczy. Umiera najczęściej na

zapalenie płuc.

zapalenie płuc.

Opieka nad chorymi z chorobą

Opieka nad chorymi z chorobą

Alzheimera powinna polegać na:

Alzheimera powinna polegać na:



dokładnej obserwacji i kontroli funkcji organizmu

dokładnej obserwacji i kontroli funkcji organizmu



odpowiednim leczeniu i profilaktyce zaburzeń i

odpowiednim leczeniu i profilaktyce zaburzeń i

schorzeń – powinny one uwzględniać wystarczającą

schorzeń – powinny one uwzględniać wystarczającą

podaż płynów, a także zdrowe odżywianie,

podaż płynów, a także zdrowe odżywianie,

zapewnienie dostatecznej ilości ruchu, snu, a także

zapewnienie dostatecznej ilości ruchu, snu, a także

kontrolę konsumpcji używek i leków

kontrolę konsumpcji używek i leków



ostrożnym stosowaniu leków psychotropowych,

ostrożnym stosowaniu leków psychotropowych,

ponieważ mogą one pogorszyć stan osoby

ponieważ mogą one pogorszyć stan osoby

dementywnej

dementywnej



unikaniu sytuacji albo zachowań, które mogą

unikaniu sytuacji albo zachowań, które mogą

wzmagać

niepewność

chorego,

(np.

wciąż

wzmagać

niepewność

chorego,

(np.

wciąż

zmieniający się nastrój osoby pielęgnującej, częste

zmieniający się nastrój osoby pielęgnującej, częste

zmiany personelu)

zmiany personelu)



unikaniu stresów wynikających z częstych

unikaniu stresów wynikających z częstych

zmian, zbyt dużych wymagań lub konieczności

zmian, zbyt dużych wymagań lub konieczności

pośpiechu

pośpiechu



unikaniu nadmiernej opiekuńczości, która

unikaniu nadmiernej opiekuńczości, która

może ograniczać samodzielność chorego

może ograniczać samodzielność chorego



pomocy

w

przezwyciężaniu

obciążeń

pomocy

w

przezwyciężaniu

obciążeń

psychicznych

psychicznych



stworzeniu

możliwości

utrzymywania

stworzeniu

możliwości

utrzymywania

aktywności

fizycznej

i

umysłowej

oraz

aktywności

fizycznej

i

umysłowej

oraz

pozytywnej komunikacji międzyludzkiej

pozytywnej komunikacji międzyludzkiej



okazywaniu

choremu

zainteresowania,

okazywaniu

choremu

zainteresowania,

wsparcia i akceptacji

wsparcia i akceptacji



próbach włączania chorego we wspólnotę

próbach włączania chorego we wspólnotę

rodziny albo współmieszkańców

rodziny albo współmieszkańców

Pielęgniarka opiekująca się pacjentem z

Pielęgniarka opiekująca się pacjentem z

chorobą Alzheimera powinna :

chorobą Alzheimera powinna :



posiadać wiedzę na temat zaburzeń psychicznych

posiadać wiedzę na temat zaburzeń psychicznych

i zachowania takiego pacjenta

i zachowania takiego pacjenta



posiadać umiejętności praktyczne w zakresie

posiadać umiejętności praktyczne w zakresie

opieki nad pacjentem z tą chorobą

opieki nad pacjentem z tą chorobą



umieć komunikować się z takim chorym

umieć komunikować się z takim chorym



umieć

określić

poziom

rozumienia

i

umieć

określić

poziom

rozumienia

i

funkcjonowania takiego chorego

funkcjonowania takiego chorego



potrafić

dostosować

formy

oddziaływań

potrafić

dostosować

formy

oddziaływań

terapeutycznych do stanu chorego

terapeutycznych do stanu chorego



znać i rozumieć problemy chorego

znać i rozumieć problemy chorego

Pielęgniarka

w

zakresie

problemów

Pielęgniarka

w

zakresie

problemów

związanych z:

związanych z:

1.

1.

zaburzeniami pamięci powinna:

zaburzeniami pamięci powinna:



kilkakrotnie przedstawić się pacjentowi

kilkakrotnie przedstawić się pacjentowi



przedmioty osobiste chorego takie jak np.

przedmioty osobiste chorego takie jak np.

okulary kłaść w tym samym miejscu, aby chory

okulary kłaść w tym samym miejscu, aby chory

nie musiał ich szukać

nie musiał ich szukać



usuwać z otoczenia nadmiar rzeczy, aby chory

usuwać z otoczenia nadmiar rzeczy, aby chory

nie gubił się w poszukiwaniu

nie gubił się w poszukiwaniu



prowadzić ćwiczenia wspomagające pamięć

prowadzić ćwiczenia wspomagające pamięć

przez częste powtarzanie nazwiska, imienia,

przez częste powtarzanie nazwiska, imienia,

daty, pory roku, miejsca w którym się znajduje

daty, pory roku, miejsca w którym się znajduje

2. Problemów związanych z komunikowaniem

2. Problemów związanych z komunikowaniem

się powinna:

się powinna:



stwarzać odpowiednie warunki rozmowy (cisza,

stwarzać odpowiednie warunki rozmowy (cisza,

spokój)

spokój)



mówić spokojnie, powoli, wyraźnie

mówić spokojnie, powoli, wyraźnie



okazywać cierpliwość i życzliwość w czasie

okazywać cierpliwość i życzliwość w czasie

rozmowy

rozmowy



uważnie słuchać

uważnie słuchać



prowadzić rozmowy proste (jeden przekaz w

prowadzić rozmowy proste (jeden przekaz w

tym samym czasie)

tym samym czasie)



powtarzać ważne informacje

powtarzać ważne informacje



popierać gestami treść wypowiadanych zdań

popierać gestami treść wypowiadanych zdań



chwalić nawet małe osiągnięcia chorego

chwalić nawet małe osiągnięcia chorego

3.Problemów związanych z zaburzeniami

3.Problemów związanych z zaburzeniami

snu i czuwania powinna:

snu i czuwania powinna:



utrzymywać pacjenta w aktywności w ciągu

utrzymywać pacjenta w aktywności w ciągu

dnia, tak długo, jak to jest tylko możliwe

dnia, tak długo, jak to jest tylko możliwe



ograniczać picie kawy i mocnej herbaty

ograniczać picie kawy i mocnej herbaty

zwłaszcza przed snem

zwłaszcza przed snem



nie podawać zbyt dużo płynów wieczorem

nie podawać zbyt dużo płynów wieczorem



stosować środki fizyczne (masaż pleców,

stosować środki fizyczne (masaż pleców,

ciepłe kąpiele)

ciepłe kąpiele)



odpowiednio wcześnie przygotować pokój

odpowiednio wcześnie przygotować pokój

pacjenta do snu (wywietrzyć, zaciągnąć

pacjenta do snu (wywietrzyć, zaciągnąć

zasłony, zapewnić ciszę)

zasłony, zapewnić ciszę)

4.

Problemów

związanych

z

nadmierną

4.

Problemów

związanych

z

nadmierną

podejrzliwością,

drażliwością

oraz

podejrzliwością,

drażliwością

oraz

gwałtownymi reakcjami powinna:

gwałtownymi reakcjami powinna:



próbować ustalić źródło stresu

próbować ustalić źródło stresu



nie drażnić chorego swoim zachowaniem

nie drażnić chorego swoim zachowaniem



nie podejmować dyskusji i nie spierać się z

nie podejmować dyskusji i nie spierać się z

pacjentem

pacjentem



zachować spokój, opanowanie i cierpliwość

zachować spokój, opanowanie i cierpliwość



nie ponaglać chorego

nie ponaglać chorego



starać się odwrócić jego uwagę od rzeczy, które

starać się odwrócić jego uwagę od rzeczy, które

go denerwują

go denerwują



zachowywać codzienny stały rozkład zajęć

zachowywać codzienny stały rozkład zajęć

5. Problemów związanych z zaburzeniami w

5. Problemów związanych z zaburzeniami w

przyjmowaniu pokarmów:

przyjmowaniu pokarmów:



ustalić przyczynę trudności (brak apetytu,

ustalić przyczynę trudności (brak apetytu,

dolegliwości

bólowe,

zaparcia,

braki

w

dolegliwości

bólowe,

zaparcia,

braki

w

uzębieniu)

uzębieniu)



prowadzić

kontrolę

ilości

przyjmowanych

prowadzić

kontrolę

ilości

przyjmowanych

posiłków i płynów

posiłków i płynów



zapewnić warunki i czas na spożycie posiłków

zapewnić warunki i czas na spożycie posiłków



kontrolować masę ciała

kontrolować masę ciała



zachęcać do jedzenia, a w razie potrzeby

zachęcać do jedzenia, a w razie potrzeby

karmić chorego

karmić chorego



rejestrować wypróżnienia

rejestrować wypróżnienia

6. Problemów związanych z czynnościami

6. Problemów związanych z czynnościami

higienicznymi:

higienicznymi:



na bieżąco dokonywać oceny stanu czystości

na bieżąco dokonywać oceny stanu czystości

skóry, bielizny i otoczenia

skóry, bielizny i otoczenia



pomagać w czynnościach higienicznych

pomagać w czynnościach higienicznych



zachęcać

do

dbania

o

swój

wygląd

zachęcać

do

dbania

o

swój

wygląd

zewnętrzny i higienę jamy ustnej

zewnętrzny i higienę jamy ustnej



stosować pampersy w razie konieczności

stosować pampersy w razie konieczności

7

7

. Problemów związanych z nadmiarem

. Problemów związanych z nadmiarem

aktywności i ogólnym niepokojem:

aktywności i ogólnym niepokojem:



prowadzić nadzór, niekiedy ścisłą obserwację

prowadzić nadzór, niekiedy ścisłą obserwację



okazywać troskę i życzliwość

okazywać troskę i życzliwość



zachęcać do wykonywania prostych czynności

zachęcać do wykonywania prostych czynności

w ramach terapii zajęciowej

w ramach terapii zajęciowej



stosowanie

technik

odprężających

i

stosowanie

technik

odprężających

i

uspakajających

uspakajających



proponować kąpiel połączoną z masażem

proponować kąpiel połączoną z masażem



wykorzystywać olejki eteryczne

wykorzystywać olejki eteryczne



zaciemniać pokój w którym chory śpi

zaciemniać pokój w którym chory śpi



opowiadać proste, pogodne, kończące się

opowiadać proste, pogodne, kończące się

szczęśliwie bajkowe historie

szczęśliwie bajkowe historie



zachęcać do śpiewania i słuchania muzyki

zachęcać do śpiewania i słuchania muzyki



proponować zajęcia ruchowe np. spacery,

proponować zajęcia ruchowe np. spacery,

proste ćwiczenia gimnastyczne, drobne prace w

proste ćwiczenia gimnastyczne, drobne prace w

oddziale, ogrodzie, gry zabawowe, wieczorki

oddziale, ogrodzie, gry zabawowe, wieczorki

taneczne

taneczne



prowadzić rozmowy z chorym o jego życiu i

prowadzić rozmowy z chorym o jego życiu i

wspomnieniach z przeszłości

wspomnieniach z przeszłości



pobudzać pamięć chorego poprzez oglądanie

pobudzać pamięć chorego poprzez oglądanie

obrazów, znanych przedmiotów

obrazów, znanych przedmiotów



zachęcać do obejrzenia starego filmu

zachęcać do obejrzenia starego filmu



umożliwiać malowanie i udział w zajęciach

umożliwiać malowanie i udział w zajęciach

plastycznych

plastycznych

8. Problemów związanych z zapewnieniem

8. Problemów związanych z zapewnieniem

potrzeby bezpieczeństwa:

potrzeby bezpieczeństwa:



często informować chorego, gdzie się znajduje i

często informować chorego, gdzie się znajduje i

dlaczego

dlaczego



zabezpieczać drzwi wejściowe i okna

zabezpieczać drzwi wejściowe i okna



nadzorować w czasie spacerów

nadzorować w czasie spacerów



uniemożliwiać dostęp do leków, ostrych narzędzi

uniemożliwiać dostęp do leków, ostrych narzędzi

i niebezpiecznych przedmiotów

i niebezpiecznych przedmiotów



czuwać

nad

bezpieczeństwem

w

czasie

czuwać

nad

bezpieczeństwem

w

czasie

wykonywania czynności higienicznych

wykonywania czynności higienicznych



znaczyć rzeczy chorego

znaczyć rzeczy chorego



zachęcać

rodzinę

chorego

do

częstych

zachęcać

rodzinę

chorego

do

częstych

odwiedzin

odwiedzin

Działania pielęgniarskie w opiece nad chorym

Działania pielęgniarskie w opiece nad chorym

z chorobą Alzheimera powinny pozwolić na

z chorobą Alzheimera powinny pozwolić na

poprawienie jakości życia chorego w zakresie

poprawienie jakości życia chorego w zakresie

zaburzeń pamięci, sposobu komunikowania

zaburzeń pamięci, sposobu komunikowania

się, zachowań adekwatnych w stosunku do

się, zachowań adekwatnych w stosunku do

określonych sytuacji, odżywiania, utrzymania

określonych sytuacji, odżywiania, utrzymania

higieny

osobistej

i

zapewnienia

higieny

osobistej

i

zapewnienia

bezpieczeństwa.

Natomiast

różne

formy

bezpieczeństwa.

Natomiast

różne

formy

oddziaływań

terapeutycznych

powinny

oddziaływań

terapeutycznych

powinny

pozwolić złagodzić objawy chorobowe i jak

pozwolić złagodzić objawy chorobowe i jak

najdłużej zachować samodzielność pacjenta.

najdłużej zachować samodzielność pacjenta.

Ponieważ

choroba

Alzheimera

jest

Ponieważ

choroba

Alzheimera

jest

nadzwyczajnym

wyzwaniem

i

stałym

nadzwyczajnym

wyzwaniem

i

stałym

obciążeniem dla całego otoczenia, ważne jest

obciążeniem dla całego otoczenia, ważne jest

więc zaplanowanie okresów odpoczynku, w

więc zaplanowanie okresów odpoczynku, w

którym chorym zaopiekują się inne osoby.

którym chorym zaopiekują się inne osoby.

Duże znaczenie w opiece nad osobą z chorobą

Duże znaczenie w opiece nad osobą z chorobą

Alzheimera ma pomoc opiekunowi: socjalna,

Alzheimera ma pomoc opiekunowi: socjalna,

prawna, psychologiczna. W tym celu tworzy się

prawna, psychologiczna. W tym celu tworzy się

stowarzyszenia opiekunów i grup wsparcia. W

stowarzyszenia opiekunów i grup wsparcia. W

Polsce informacje na temat tej choroby oraz

Polsce informacje na temat tej choroby oraz

pomocy chorym i ich rodzinom można uzyskać

pomocy chorym i ich rodzinom można uzyskać

m. in. w Polskiej Fundacji Alzheimerowskiej w

m. in. w Polskiej Fundacji Alzheimerowskiej w

Bydgoszczy przy ul. Ujejskiego 11 m.1 tel: 052

Bydgoszczy przy ul. Ujejskiego 11 m.1 tel: 052

371 16 44, 0 607 079 005

371 16 44, 0 607 079 005