Agoniści pełni
i zatrucie morfiną

Danuta Pawłowska
Krzysztof Siwiński

pielęgniarstwo gr. 6
Wydział Nauk o Zdrowiu

Opioidy przeciwbólowe



* występują 3 rodziny endogennych białek

opioidowych o działaniu przeciwbólowym i

licznych funkcjach fizjologicznych, nie są

używane jako leki



* należą do nich:
pochodne fenantrenowe (strukturalnie

zbliżone do morfiny)

sub. syntetyczne o różnej budowie, ale

podobnym działaniu farmakologicznym

Opioidy przeciwbólowe



* sub. o zbliżonej budowie chemicznej
to agoniści częściowi lub antagoniści



* podawane doustnie, w iniekcji,
podoponowo w celu wywołania
działania przeciwbólowego przy jak
najmniejszych objawach
niepożądanych

Agonista



substancja łącząca się z receptorem,

wywołując reakcję w komórce. Jest to

substancja naturalna (hormon,

neurotransmiter) lub sztuczna (narkotyk,

lek). Jest przeciwieństwem antagonisty,

który łącząc się z receptorem, blokuje go

nie wywołując reakcji. Antagonista

blokuje także receptor przed

aktywowaniem go przez agonistę.

Opioidy przeciwbólowe



* ważni agoniści:

- diamorfina
- kodeina

Receptory opioidowe



są rozmieszczone głównie w okolicach

odpowiedzialnych za odczuwanie bólu



-sprzężone z białkiem G



-hamują aktywność cyklazy adehylowej,

zmniejszając ilość cAMP (

cykliczny

adenozynomonofosforan

)



-poprzez białko G wpływają na czynność

kanałów jonowych
otwarcie kan. potasowych, blokada

wapniowych - zależnie od potencjału

Receptory opioidowe



-zmniejszenie pobudliwości komórek
nerwowych
(błona komórkowa ulega hiperpolaryzacji
przez zwiększony przepływ jonów potasu)



-zmniejszenie uwalniania przekaźników
wskutek hamowania napływu jonów wapnia



-zwiększenie aktywności niektórych dróg
nerwowych (neurony wstawkowe hamujące)

Receptory opioidowe



* receptory µ - w największym
stopniu odpowiadają za
przeciwbólowe działanie opioidów
oraz za niektóre najgroźniejsze
działąnia niepożądane



* większość opioidów o działaniu
przeciwbólowym to agoniści
receptorów µ

Receptory opioidowe



* receptor δ odgrywa większą rolę na
obwodzie, ale także w części odpowiada za
działanie przeciwbólowe
zaburzenia psychoruchowe, halucynacje



* w działaniu przeciwbólowym uczestniczą
także receptory κ, rozmieszczone w
rdzeniu kręgowym
anaglezja rdzeniowa, sedacja, depresja
oddechowa, zwężenie źrenic

Receptory opioidowe



* receptory σ nie są w pełni
receptorami opioidowymi. Są
miejscem działania wielu substancji,
w tym niektórych opioidów.
zaburzenia psychoruchowe,
halucynacje, pobudzenie
psychomotoryczne, rozszerzenie
źrenic

Pełni agoniści



* grupa większości morfinopodobnych



* duże powinowactwo

do receptorów µ



* małe powinowactwo

do receptorów δ i κ

Silni agoniści



* morfina

najważniejszy z alkaloidów wchodzących

w skład opium. Sub. referencyjna, do
której odnoszone są właściwości
nowych leków przeciwbólowych



* beprenorfina



* fentanyl

Słabi agoniści



* kodeina

10 razy słabsza od morfiny, metabolizm podobny do

morfiny, zespół odstawienia dużo słabszy w

porównaniu z morfiną, skuteczny lek przeciwkaszlowy



* metadon

jest najprostszym chemicznie, znanym lekiem

opioidowym. Podawany jest doustnie, sprzedawany w

formie syropu. Długi czas działania leku wykorzystano

w programach leczenia zespołu abstynencji u osób

uzależnionych od opioidów (głównie heroiny)



* dekstropropoksyfen

- maksymalne działania analgetyczne i niepożądane są słabsze niż w przypadku

morfiny

- nie powodują uzależnienia

Mechanizm działania morfiny

-działanie przeciwbólowe,
przeciwkaszlowe, wywołuje
lekozależność

- mechanizm działania polega
na hamowaniu czynności
pewnych struktur w mózgu

Działanie farmakologiczne



- u chorych:
łagodzi ból
uspokaja
wywołuje błogostan



- u zdrowych:
dysfozja
stany lękowe
wymioty



- inne:
zahamowanie czynności ośrodka oddechowego
pobudzanie chemoreceptorów w rdzeniu

przedłużonym
depresyjny wpływ na ośrodek kaszlu

Układ sercowo-naczyniowy i
pokarmowy



- w dawkach leczniczych nie ma wpływu na

serce/ciśnienie, w pozycji leżącej co ulega zmianie po

nagłym wstaniu



(podciśnienie ortostatyczne, fala ciepła za sprawą

uwalnianej histaminy)



- pojawienie się zaparć wskutek zmniejszonej

perystaltyki, napięcia zwieraczy i większego

wchłaniania wody



- morfina nie może być stosowana przy kolce żółciowej

ze względu na powodowanie skurczów przewodów

żółciowych

Zatrucie morfiną



przedawkowania i próby samobójcze



objawy zatrucia to:

* senność/śpiączka, obniżona
temperatura ciała
* upośledzenie oddechu z hipoksją i
wstrząsem naczyniowym
* zwężenie źrenic