Prekursorzy romantyzmu

• Heinrich von Kleist 1777 - 1811
• Friedrich Hoelderlin -1770-1843
• Wilhelm Heinrich Wackenroder 1773-

1798

• Ludiwg Tieck 1773-1853

• Herzensergiessungen eines

kunstliebenden Kolosterbruders 1797

• Phantasien uber die Kunst, fur

Freunde der Kunst 1799

Przeciw teoriom racjonalistycznym
Duch narodu – życie i dzieło stwórcy
Akt stwórczy i sztuka wyrazem sił

transcendentych

Religia sztuki

• Tieck – Die Ewigkeit der Kunst

(Wieczność sztuki)

„Wszystko, co doskonałe, to znaczy

wszystko, co jest sztuką, jest wieczne
i nieprzemijające, nawet jeśli ślepa
ręka czasu ponownie je rozkłada,
trwanie jest przypadkowe, stanowi
dodatek; doskonałe dzieło sztuki nosi
wieczność w sobie samym, czas jest
substancją zbyt ciężką, aby dzieło
mogło zeń czerpać pokarm i życie”.

• Sztuka jako wieczna teraźniejszość
„W sobie samej teraźniejszość sztuki

zawiera swoją wieczność i nie
potrzebuje przyszłości, bowiem
wieczność oznacza jedynie
doskonałość. Dlatego obcy sztuce
jest duch, którzy rzuca mglisty cień
śmierci i przemijania na wszystkie
pełne blasku pozycje życia. Śmierć i
obraz przyszłej wieczności są
sprzeczne

Szkoła jeneńska

Prekursorzy romantyzmu
Heinrich von Kleist 1777 - 1811
Friedrich Hoelderlin -1770-1843
Wilhelm Heinrich Wackenroder 1773-1798

szkoła jeneńska – wczesny romantyzm,
August Wilhelm Schlegel – 1767-1845
Friedrich Schlegel – 1772-1829
Friedrich von Hardenberg (Novalis) – 1772 –
1801

idealizm niemiecki

• Johann Gottlieb Fichte 1762-1814
• Friedrich Wilhelm Joseph Schelling

1775-1854

• Georg Wilhelm Friedrich Hegel 1770-

1831

Naoczność i myślenie

• „Istnieją dwa pnie ludzkiego

poznania, które, być może, wyrastają
ze wspólnego, lecz nie znanego nam
korzenia.” KCR A 15, B. 29.

Podmiot i przedmiot

• Czy rzecz sama jest przez zjawisko

przesłonięta, czy też jakoś się w nim jawi?

• Czy zasady rozumu są moje, czy czymś

ponadindywidualnym, czymś absolutnym?

• Idealizm – idea zniesienia przeciwieństw
• Der Absolut/Das Absolute/Das Umgreifende

Fichte

• Rozum jest pierwotnie samoaktem Ja.
• Samoustanowienie ja i

przeciwstawieniem Nie-ja

Schelling

• filozofia sztuki przyniosła mu największą

sławę.

• Zwrot ku obiektywności przyrody
• I ruch pierwszy- od podmiotu do przedmiotu,

od rozumu do przyrody, od sybiektywnego do

obiektywnego

• II ruch (filozofia przyrody) – od przedmiotu do

podmiotu, przyrody do rozumu, obiektywnego

do subiektywnego

• Arche/ fisis

• System des transcendentalen

Idealismus, 1800

• Absolutna tożsamość-absolutne

nierozróżnialne

• Nie substancja a rozwój/proces

• Przyroda – nieświadome wyłanianie z

tożsamości

• Podmiot – świadome wyłanianie się z

tożsamości i przyrody

• Świadomość historyczna

• Świadomość wyłaniania się z

tożsamości/odniesienia do
absolutnego, pochodzenia z
absolutnego nie zawiera się w rozumie

• Wgląd w to odniesienie, świadomość tego

odniesienia zawiera się w wyobrażeniach

mitologicznych, doznaniach

niedyskursywnych (pozawerbalnych) i

racjonalnie niekontrolowanych, w

przeżyciach twórczych artysty.

• Artysta, tworząc, zyskuje świadomość

absolutnej tożsamości.

• Absolutna tożsamość nie ujawnia się jako

taka, ale poprzez proces twórczy i w sztuce

(poprzez dzieło)

• Rozpoznanie- świadomość absolutnej

tożsamości zyskuje zatem artysta tworząc

i widz doświadczając sztuki

• Über das Verhältnis der bildenden

Künste zu der Natur (O stosunku sztuk
plastycznych do przyrody), 1807

• Dzieło łączy przeciwieństwa
• Realne i idealne (duchowe)
• Świadome i nieświadome
• Wolne i konieczne (to czemu podlegamy

i to czym się intuicyjnie kierujemy)

Dzieło sztuki łączy

przeciwieństwa

• Realne i idealne (duchowe)
• Świadome i nieświadome
• Wolne i konieczne (to czemu

podlegamy i to czym się intuicyjnie
kierujemy