MOCNE I SŁABE STRONY

MYŚLENIA DZIECKA W WIEKU

PRZEDSZKOLNYM JAKO PRZEJAW

INTELIGENCJI

PRZEDOPERACYJNEJ

→ Drugie stadium rozwoju poznawczego Piaget
określa jako myślenie przedpojęciowe, pojawia
się ono między 2. a 4. rokiem życia i jest
częścią znacznie dłuższego stadium myślenia
przedoperacyjnego, trwającego od 2. do 7. roku
życia.

→ Myślenie przedpojęciowe staje się podstawą
późniejszego funkcjonowania poznawczego.

→ W okresie przedszkolnym obserwujemy
głębokie zmiany myślenia dziecka- jego
inteligencja we wczesnym dzieciństwie miała
charakter sensoryczno-motoryczny, teraz pod
wpływem mowy i uspołecznienia staję się
inteligencją we właściwym sensie.

→ Mowa rozwija się w swej funkcji
komunikacyjnej (dziecko może
odkrywać bogactwo otaczających je
przedmiotów i zjawisk świata
rodziców oraz wymieniać
doświadczenia, sądy z innymi) oraz
w funkcji intelektualnej
(związanej z przypominaniem i
przewidywaniem).

→ Zmienia się perspektywa dziecka
w ujmowaniu świata (służąca jako
podstawa działania), w sensie
fizycznym-zdolność postrzegania
zjawisk w trzech czasach: przeszłym,
teraźniejszym i przyszłym oraz w
sensie społecznym-uwzględnienia
odmienności sądów i ocen innych
ludzi.

→ Poszerzanie perspektywy
ujmowania świata przez dziecko
zachodzi stopniowo w ciągu całego
stadium przedoperacyjnego.

→ W stadium myślenia
przedpojeciowego pojawia się
kilka zmian rozwojowych w
zakresie poznania:

• Zdolność do wykorzystywania
funkcji symbolicznej

• Ujawnia się egocentryzm

• Animizm

• Artyficjalizm

• Sprawiedliwość immanentna

→ Zdolność do odróżniania znaczeń
referencjalnych (odniesieniowych)
reprezentacji np. słów, obrazów od
przedmiotów odniesienia np.
obiektów czy zdarzeń.

→ Zdolność do myślenia o
przedmiotach bez bezpośredniego
kontaktu z nimi oraz zdolność do
działań symbolicznych stanowią
istotny przełom w rozwoju dziecka.

→ Jego wyobraźnia staje się coraz
bardziej plastyczna i wytwórcza.

→ Teraz dziecko, dzięki połączeniu funkcji symbolicznej
oraz rozwijającym się umiejętnościom lingwistycznym
może tworzyć obrazy umysłowe niedostępnych
percepcyjnie przedmiotów.

→ Zabawa symboliczna- gdy dziecko stanie się zdolne do
tworzenia obrazów umysłowych „nieobecnych” obiektów,
to mogą się one włączać w pewien rodzaj zabawy
symbolicznej tworzącej fikcyjny, upozorowany świat
(klocek może stać się samochodem, banan słuchawką
telefonu)

→ Zabawa symboliczna służy ćwiczeniu wyobraźni . To
dziecko asymiluje w zabawie świat do swojego „ego” , a
nie odwrotnie.

→ Styl myślenia, który ogranicza
umiejętność przyjmowania punktu
widzenia drugiej osoby.

→ Tendencja do myślenia, że inni
ludzie postrzegają świat z tej samej
perspektywy.

→ Egocentryzm wywiera wpływ
zarówno na relacje społeczne , jak też
na rozwiązywanie sytuacyjnie
uwarunkowanych problemów.

→ Z powodu egocentryzmu dzieci
myślą, że wszystko na świecie zostało
stworzone dla nich. Trudno im
zrozumieć, że to samo zjawisko jest
przedmiotem doświadczeń innych
jeszcze ludzi.

→ Zabawa równoległa-podobna
do mowy egocentrycznej .
Dziecko nie mogąc oderwać się
od własnych myśli , tylko do
pewnego stopnia wchodzi w
znaczące interakcje z
towarzyszami zabaw. Zdarza się,
że choć dzieci bawią się razem ,
to w rzeczywistości tworzą
własne, odrębne światy.

→ Często egocentryzm miesza się z rozumowaniem.
Dzieci nie rozumieją jeszcze w sposób właściwy pojęć
odnoszących się do świata realnego. Często
interpretacja obiektów i zdarzeń opiera się wyłącznie
na wyjaśnianiu zjawiska z punktu widzenia posiadanej
wiedzy.

→ Egocentryzm przejawia się także we wzajemnym
komunikowaniu się dzieci- każde skoncentrowane jest
na sobie i ciężko przychodzi mu słuchanie tego, co
mówi inne dziecko- ten aspekt Piaget nazwał mową
egocentryczną. Dzieci bardziej mówią do siebie niż
konwersują ze sobą.

→ Przypisywanie życia obiektom
nieożywionym. Chcąc zrozumieć i
wyjaśnić swoje otoczenie, dzieci
często przypisują myśli i uczucia
martwym obiektom (np. łódka nie
pływa w nocy po jeziorze, bo śpi)

→ Animizm często pojawia się w
baśniach, przez co wyobraźnia
dzieci jest jeszcze bardziej
pobudzana.

→ Wyrzucenie przez dorosłego lalki, która w
zamyśle dziecka miała uczucia, może być
prawdziwą tragedią w oczach dziecka.

→ Mniemanie, że wszystko na
świecie, łącznie z naturalnymi
rzeczami i zdarzeniami, jest
przez kogoś zrobione.

→ Dzieci sądzą, że wszystko jest
stworzone dla użytku człowieka,
zakładają też, że ludzie muszą
być odpowiedzialni za wszystkie
istniejące na świecie wytwory
(np. niebo zostało pomalowane
przez kogoś na niebiesko, góry
zbudowane są przez silnych
ludzi)

→ Jest jedną z ostatnich form myślenia w okresie
wczesnego dzieciństwa, które ujawniają błędy
mniemania.

→ Pogląd według którego świat jest wyposażony w
wbudowany w niego kodeks, system prawa i porządku.

→ Ilekroć pojawi się jakieś nieszczęście czy ktoś komuś
wyrządzi krzywdę, dzieci próbują wyjaśnić dlaczego tak
się stało (np. dziecko, które poparzyło się zapałkami,
może sądzić, że dzieci nie powinny brać ich do ręki)

→ Jakościowe cechy myślenia
przedoperacyjnego:
1. Intensywnie rozwija się język i
myślenie symboliczne
2. Dominują egocentryczna mowa i
myślenie
3. W percepcji i myśleniu dominuje
centracja i nieodwracalność
4. Występują trudności z
postępowaniem według zasad
stałości
5. Niektóre przedmioty są grupowane
i klasyfikowane według określonej
zasady, ale nie mogą być ponownie
klasyfikowane do innej