Wybrane

aspekty

regulacji

prawnych e-

commerce

Prawo międzynarodowe

W procesie tworzenia ram prawnych dla potrzeb

e-commerce szczególną rolę należy przypisać takie
organizacje międzynarodowe, jak:



Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju

(OECD

– Organisation for Economic Cooperation and
Development),



Światowa Organizacja Handlu

(WTO – World Trade

Organisation).
Wymienione organizacje tworzą międzynarodowe forum
wymiany doświadczeń oraz wytyczania kierunków
pożądanych zmian prawnych.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawo międzynarodowe

Na Konferencji Ministerialnej OECD w Ottawie (1998 r.)

przyjęto deklarację, w której podkreślono m.in., że:

•

Rządy powinny wspierać konkurencję w gospodarce elektronicznej

oraz redukować lub eliminować niepotrzebne ograniczenia jej
rozwoju,

•

Podejmowane przez rządy środki interwencyjne, jeśli są konieczne,

powinny być proporcjonalne, przejrzyste, konsekwentne i dające się
przewidzieć, a także być całkowicie neutralne technologicznie,

•

Przedsiębiorcy powinni odgrywać wiodącą rolę w poszukiwaniu i

wdrażaniu rozwiązań dla wielu aktualnie istniejących problemów w
gospodarce elektronicznej, współpracując w tym zakresie ściśle z
rządami,

•

Rozwój gospodarki elektronicznej zależy od zdobycia powszechnego

dostępu do infrastruktury informatycznej,

•

Efektywna konkurencja na rynkach telekomunikacyjnych powinna

zapewnić w swoim długofalowym działaniu obniżkę kosztów,
zwiększenie jakości i poszerzenie zakresu dostępu do infrastruktury
teleinformatycznej.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawo międzynarodowe

Jednym z ważniejszych problemów, którym zajmuje się OECD

jest zapewnienie należytej ochrony konsumentom. W „Wytycznej na
rzecz ochrony konsumenta w handlu elektronicznym” przyjętym
przez Radę OECD w grudniu 1999 roku została sformułowana
generalna zasada zapewniania konsumentom przejrzystej i
skutecznej ochrony transakcji elektronicznych na takim samym
poziomie, jaki gwarantują przepisy i praktyka w odniesieniu do
transakcji zawieranych metodami tradycyjnymi. Omawiany
dokument formułuje zasady, które rządy krajów członkowskich
powinny uwzględnić w regulacjach krajowych. Szczególny nacisk
jest kładziony na obowiązek stosowania przez przedsiębiorców
uczciwych praktyk handlowych, marketingowych i reklamy, tzn.:



Obowiązek dostarczania konsumentowi jasnych, czytelnych,

dokładnych i łatwo dostępnych informacji o ofercie,



Niedostarczanie informacji za pomocą nośników elektronicznych

tym konsumentom, którzy jej sobie nie życzą,



Przywiązywanie szczególnej uwagi do treści reklam i ofert

kierowanych do dzieci, osób starszych i poważnie chorych.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawo międzynarodowe

Oprócz wymienionych organizacji także ONZ prowadzi prace

zmierzające do nakreślenia ram prawnych e-gospodarki.

Komisja

Narodów Zjednoczonych ds. Międzynarodowego Prawa
Handlowego

(UNCITRAL) opracowała tekst modelowy Jednolitego

Prawa Elektronicznego Przesyłania Danych (EDI) na podstawie,
którego państwa członkowskie ONZ mogą w swoich krajowych
systemach legislacyjnych zawrzeć unormowania dotyczące:

•

Unifikacji przesyłania i wymiany danych za pomocą mediów

elektronicznych,

•

Określenia charakteru prawnego i nadania skuteczności

umowom zawieranym za pomocą środków i metod elektronicznej
wymiany danych.

Kolejną organizacją zajmującą się przede wszystkim

upraszczaniem, standaryzowaniem oraz harmonizowaniem

procedur obrotu międzynarodowego jest

International Trade

Procedures Working Group

(ITPWG), przy czym wprowadzane

rozwiązania mogą być także implementowane do prawa krajowego

i dotyczyć wewnętrznego obrotu towarowego.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Ustawodawstwo Unii Europejskiej

Podstawowe dokumenty określające prawne zasady

funkcjonowania e-commerce w UE, to:

•

Raport Bengemanna „Europa i Społeczeństwo Globalnej

Informacji – Zalecenia Rady Europy” (czerwiec 1994),

•

Komunikat Komisji Europejskiej „Inicjatywa europejska w

gospodarce elektronicznej” (kwiecień 1997),

•

Dyrektywa 1998/14/EC – regulacja kwestii standardów

technicznych i zasad w obszarze społeczeństwa informacyjnego
oraz wprowadza definicję usług świadczonych odpłatnie z
wykorzystaniem środków elektronicznych,

•

Dyrektywa 2000/31/EC – regulacja kwestii swobodnego przepływu

usług informacyjnych między państwami członkowskimi, m.in.
Elektroniczne zawieranie umów, odpowiedzialność pośredników w
świadczeniu usług informacyjnych oraz zasady implementacji tych
postanowień do prawa wewnętrznego,

•

Dyrektywa 1999/93/EC w sprawie podpisu elektronicznego,

•

Dyrektywy 1995/46/EC oraz 1997/66/EC w sprawie ochrony danych

osobowych i ochrony prywatności w sektorze telekomunikacyjnym.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Ustawodawstwo Unii Europejskiej

Do głównych celów dyrektyw można zaliczyć:



Ochrona konsumentów – równy poziom ochrony podstawowych praw i swobód,

pod kątem przetwarzania danych osobowych w sektorze łączności

elektronicznej,

ochrona przed nieuczciwymi praktykami dostawców usług w umowach

zawieranych na odległość,



Zrównanie podpisu elektronicznego z podpisem odręcznym pod względem

skutków prawnych. Umowy zawierane w drodze elektronicznej powinny być

w pełni uznawane za wiążące i w żaden sposób dyskryminowane,



Zapewnienie uczciwej konkurencji między bankami a instytucjami pieniądza

elektronicznego,



Przyczynienie się do sprawnego funkcjonowania rynku wewnętrznego usług

finansowych, zapewniając swobodny ich przepływ w

społeczeństwie informacyjnym

między państwami członkowskimi, poprawa

jakości usług w zakresie transgranicznych przelewów bankowych.

Kodeks celny Unii Europejskiej - ostatni zmieniający akt prawny:

Rozporządzenie Nr 2700/2000 - wprowadza maksymalne uproszczenia i

ułatwienia dla zwiększenia szybkości obrotu towarowego, a więc i

konkurencyjności przedsiębiorstw unijnych na rynku światowym, z drugiej zaś

strony konieczność wprowadzania nowych technik i skutecznych metod kontroli

oraz zwalczania przemytu i przestępczości celnej.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

Właściwie prawodawstwo polskie w rozważanej kwestii nie jest

jeszcze dostateczne. Transakcje za pomocą środków elektronicznych są
dokonywane głównie według aktów prawnych opracowanych dla
gospodarki tradycyjnej, a kwestie umów i stosunków umownych reguluje
głównie prawo cywilne. Aktami prawnymi, które w całości lub części
odnoszą się do zagadnień e-commerce są:



Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny

Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 roku Kodeks karny (Dz.U.97.88.553)

–

wprowadzono przepis (art. 115 § 14), który stanowi, że dokumentem jest

każdy przedmiot lub

zapis na komputerowym nośniku informacji

, z którym

jest związane określone prawo, albo który ze względu na zawartą w nim

treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej

znaczenie prawne,



Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych

(Dz.U.97.133.883 z poźn. zm.)

– w części opiera się na rozwiązaniach

Dyrektywy 1995/46/EC,



Ustawa z dnia 19 listopada 1999 roku prawo działalności gospodarczej

(Dz.U.99.101.1178 z poźn. zm.), której art. 12 wprowadza obowiązek
podawania przez przedsiębiorcę w ofercie sprzedaży za pośrednictwem
m.in. sieci teleinformatycznych danych dotyczących co najmniej:
oznaczenia przedsiębiorcy, oznaczenia jego numeru rejestrowego oraz
siedziby i adresu przedsiębiorcy,

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce



Ustawa z dnia 2 marca 2000 roku

ochronie niektórych praw

konsumentów oraz odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną

przez produkt niebezpieczny

(Dz.U.00.22.271)

–

regulacje zawarte

w ustawie (rozdział 2) dotyczą m.in. umów zawieranych na

odległość , do których należy również umowa zawierana drogą

elektroniczną,



Ustawa z dnia 16 lipca 2004 roku prawo telekomunikacyjne
(Dz.U.04.171.1800)

– zniesienie barier hamujących

konkurencyjność na rynku usług telekomunikacyjnych,



Ustawa z dnia 18 września 2001 roku o podpisie elektronicznym
(Dz.U.01.130.1450)

– konsumuje Dyrektywę 1999/93/EC Unii

Europejskiej i tworzy warunki prawne do stosowania w obrocie
handlowym podpisu elektronicznego jako równorzędnego
podpisowi własnoręcznemu,



Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 roku Kodeks cywilny
(Dz.U.64.16.63 z późn. zm) – szczególnie artykuły 66-72,



Ustawa z dnia 17 listopada 1964 roku Kodeks postępowania
cywilnego (Dz.U.64.43.296 z późn. zm).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

podpis elektroniczny

Ustawa o podpisie elektronicznym wynika z jednej strony z

konieczności harmonizacji polskiego prawa z prawem UE i z

drugiej – z faktu, że kraje europejskie (i nie tylko) maja już te

kwestię rozwiązaną. (np. Austria, Czechy, Belgia, Finlandia,

Francja, Niemcy, Słowacja i Słowenia), a także USA, które w 2000

roku wprowadziły podpis elektroniczny do użytku w handlu

krajowym i światowym.

Ustawa ta określa warunki stosowania podpisu

elektronicznego, skutki prawne jego stosowania, zasady
świadczenia usług certyfikacyjnych oraz zasady nadzoru nad
podmiotami świadczącymi usługi.

Ustawa wyróżnia dwa rodzaje podpisu:

podpis elektroniczny

bezpieczny podpis elektroniczny

. Przez

podpis elektroniczny

ustawa rozumie „dane w postaci elektronicznej, które wraz z
innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są
logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej
podpis elektroniczny”.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

podpis elektroniczny

Przez

bezpieczny podpis elektroniczny

rozumie „podpis

elektroniczny, który:

jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej podpis,

jest sporządzony za pomocą bezpiecznych urządzeń służących

do składania podpisu elektronicznego i danych służących do
składania podpisu elektronicznego,

jest powiązany z danymi, do których został dołączony w taki

sposób, że jakakolwiek późniejsza zmiana tych danych jest
rozpoznawalna.”
W myśl art. 5 ust. 2 „dane w postaci elektronicznej opatrzone
bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy
pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu są równoważne pod
względem skutków prawnych dokumentom opatrzonym
podpisami własnoręcznymi, chyba że przepisy odrębne stanowią
inaczej”.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

podpis elektroniczny

Należy zwrócić uwagę na to, że w myśl Dyrektywy 1999/93/EC sam

fakt, iż podpis elektroniczny został „złożony” za pomocą narzędzi, które

nie są bezpieczne w rozumieniu tej dyrektywy i że nie posiada ważnego

certyfikatu nie może powodować jego bezskuteczności. Takie rozwiązanie

zostało również przyjęte w art. 8 omawianej ustawy i ma ono zastosowanie

do stron, które umówiły się co do respektowania podpisów elektronicznych

np. w systemach zamkniętych.

Ważne jest to, że prowadzenie działalności w zakresie wydawania

certyfikatów nie jest uwarunkowane pozyskaniem zezwolenia lub nabyciem
koncesji. Podmiot świadczący usługi certyfikacyjne wydaje certyfikaty
wyłącznie na podstawie pisemnej umowy przed zawarciem, której jest
zobowiązany poinformować na piśmie lub za pomocą danych trwale
zapisanych na elektronicznym nośniku danych, w sposób jasny i
powszechnie zrozumiały o wszystkich warunkach użycia wydawanego
certyfikatu, w tym o sposobie rozpatrywania skarg i sporów, w
szczególności o istotnych jego warunkach obejmujących: zakres i
ograniczenia stosowania certyfikatu, skutki prawne składania podpisów
elektronicznych weryfikowanych za pomocą tego certyfikatu oraz o
systemie dobrowolnej akredytacji i rejestracji podmiotów kwalifikowanych.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

podpis elektroniczny

Według ustawy kwalifikowany certyfikat powinien zawierać:

numer certyfikatu,

wskazanie, że certyfikat został wydany jako certyfikat kwalifikowany

do stosowania zgodnie z określoną polityka certyfikacji,

określenie podmiotu świadczącego usługi certyfikacyjne wydającego

dany certyfikat i państwa, w którym ma on siedzibę, oraz numer

pozycji w rejestrze kwalifikowanych podmiotów świadczących usługi

certyfikacyjne,

imię i nazwisko lub pseudonim osoby składającej podpis

elektroniczny, przy czym użycie pseudonimu musi być wyraźnie

zaznaczone,

dane służące do weryfikacji podpisu elektronicznego,

oznaczenie początku i końca okresu ważności certyfikatu,

poświadczenie elektroniczne podmiotu świadczącego usługi

certyfikacyjne, wydającego dany certyfikat,

ograniczenia zakresu ważności certyfikatu zgodnie z polityką

certyfikacji,

oznaczenie najwyższej wartości granicznej transakcji, w której

certyfikat może być wykorzystany zgodnie z polityką certyfikacji lub

umową z nabywcą certyfikatu (art. 14 ust. 1).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

umowy z konsumentami

Konsumentem jest osoba, która zawiera umowę z

przedsiębiorcą w celu, który nie jest bezpośrednio związany z

działalnością gospodarczą.

Przedsiębiorca może być również

konsumentem, a w tym przypadku kupowane towary lub usługi nie

mogą być związane bezpośrednio z prowadzoną przez niego

działalnością gospodarczą. Ze względu na charakter dóbr będących

przedmiotem umowy, można te umowy podzielić na umowy:



sprzedaży dóbr materialnych. W tym przypadku strona internetowa

będzie odgrywać rolę lady sklepowej. Miejscem zawierania takich

umów jest Internet, natomiast samo świadczenie odbywa się w

tradycyjny sposób,



sprzedaży dóbr mających postać zdigitalizowaną. Zawierane są one

za pomocą Internetu, a świadczenia są realizowane on-line także

przez Internet. Tą droga są sprzedawane różne produkty

multimedialne (programy, teksty, muzyka) oraz licencje,



dostawy usług. Dotyczy to przede wszystkim usług typu e-banking i

różnych usług finansowych, udzielania porad przez Internet, a także

korzystania z telefonii internetowej i telekonferencji.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

umowy z konsumentami

Umowy mogą być zawierane według Kodeksu cywilnego lub Ustawy

z dnia 2 marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz
o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny

W pierwszym przypadku (Kodeks cywilny) tryb zawierania umowy

regulują artykuły od 66 do 72 Kodeksu cywilnego, według których

związany ofertą jest ten, kto oświadczył drugiej stronie wolę zawarcia

umowy, określając jej istotne postanowienia i termin w ciągu, którego

oczekuje odpowiedzi. Termin „oświadczenie woli” jest wyjaśnione w art. 60

tego kodeksu i oznacza każde zachowanie się osoby, które ujawnia jej wolę

w sposób dostateczny, a więc również droga listowną, telefoniczną oraz

elektroniczną. Zatem może być to również umowa zawarta na odległość.

Cytowana wyżej ustawa odnosi się właśnie do umów zawieranych

na odległość bez obecności obydwu stron, przy wykorzystaniu środków

komunikowania się na odległość, w szczególności formularza zamówienia

zaadresowanego, bądź niezaadresowanego, formularza wydrukowanego w

prasie, katalogu, telefonu, radia telewizji, automatycznego urządzenia

wywołującego, wizjofonu, wideotekstu, poczty elektronicznej, telefaksu.

Zakres przytoczonego przepisu nie ogranicza sposobów zawierania umowy

na odległość do tych, które zostały wymienione w nim jako przykładowe

(„w szczególności”).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

umowy z konsumentami

Umowy na odległość mają miejsce wtedy, gdy kontrahentem

konsumenta jest przedsiębiorca, który w taki sposób zorganizował
działalność.

Według omawianej ustawy, do złożenia oferty zawarcia

umowy drogą elektroniczną wymagana jest wcześniejsza zgoda
konsumenta, natomiast umowa zostanie przyjęta tylko wówczas,
gdy odbiorca złoży oświadczenie woli o bezwarunkowym przyjęciu
oferty. Przy tego rodzaju umowach ważny jest moment jej zawarcia,
który będzie zależał od trybu przyjmowania i potwierdzania
zamówienia (oferty) przez przedsiębiorcę.

Najpóźniej w momencie spełniania świadczenia

przedsiębiorca jest zobowiązany potwierdzić konsumentowi
warunki transakcji na piśmie. Jeżeli przedsiębiorca z tego się nie
wywiąże, przedłużeniu ulega termin, w którym konsument może
odstąpić od umowy bez podania przyczyn, a który w ustawie został
określony na 10 dni od daty zawarcia umowy.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

umowy z konsumentami

Umowa nie może nakładać na konsumenta żadnego obowiązku

zapłaty przed otrzymaniem świadczenia, co powoduje utrudnienia przy

regulowaniu płatności kartą płatniczą (kredytową). Obciążenie karty

konsumenta nie powinno nastąpić przed otrzymaniem świadczenia.

Rozwiązaniem może być blokowanie środków na rachunku konsumenta do

chwili otrzymania przez niego świadczenia, ale na taki tryb rozliczania się

z przedsiębiorcą konsument musi wyrazić zgodę.

Ustawa – pod rygorem nieważności umowy zawieranej na odległość -

nakłada na przedsiębiorcę obowiązek dostarczenia konsumentowi pełnego

pakietu informacji o świadczeniu. Pakiet ten powinien zawierać m.in.

informacje:



identyfikujące przedsiębiorcę (imię, nazwisko (nazwa), adres

zamieszkania (siedziby), organ, w którym przedsiębiorca jest

zarejestrowany),



o istotnych cechach świadczenia,



o całkowitej cenie i ewentualnych kosztach dodatkowych,



o terminie, do którego wiążące są warunki umowy,



o zasadach płatności ceny,



o kosztach, terminie i sposobie wykonania świadczenia (np. dostawy),



o ustawowym prawie odstąpienia od umowy lub jej wypowiedzenia,



o miejscu i sposobie składania reklamacji.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

umowy z konsumentami

Niedopełnienie obowiązku informacyjnego przez przedsiębiorcę

daje prawo konsumentowi odstąpienia od umowy (jej wypowiedzenia)

nawet po upływie 3 miesięcy od daty jej zawarcia lub dostawy świadczenia.

Omawiana ustawa jest korzystna dla konsumenta, ale zwiększa

ryzyko handlu przez Internet, zwłaszcza dla małych i średnich

przedsiębiorstw. Ponadto, regulacje ustawy dotyczą tylko umów

zawieranych na odległość, natomiast pomijają podstawowe kwestie

dotyczące sposobu zawierania kontraktów na odległość (chodzi tutaj

głównie o precyzyjne określenie miejsca i chwili zawarcia takiego

kontraktu lub umowy, inaczej – chodzi o jednoznaczne rozstrzygnięcie

problemu, które „kliknięcie myszką” jest wiążące) i pozostawiają te kwestie

ogólnym normom Kodeksu cywilnego (szczególnie art. 70:

„

§ 1. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w chwili

otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli

dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest

wymagane - w chwili przystąpienia przez drugą stronę do wykonania

umowy.

§ 2. W razie wątpliwości umowę poczytuje się za zawartą w miejscu

otrzymania przez składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu, a jeżeli

dojście do składającego ofertę oświadczenia o jej przyjęciu nie jest

wymagane albo oferta jest składana w postaci elektronicznej - w miejscu

zamieszkania albo w siedzibie składającego ofertę w chwili zawarcia

umowy.

”).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona konsumenta

Wymagania w zakresie ochrony konsumenta zostały przyjęte w

grudniu 1999 roku przez Radę OECD w wytycznych „Wytyczne na rzecz

ochrony konsumentów w kontekście handlu elektronicznego” i niektórych

dyrektywach UE.

Prawo polskie dostosowując się do regulacji UE wprowadziło również wiele

regulacji związanych z ochroną klienta w e-handlu. Regulacje te dotyczyły

m.in. zapewnienia:

należytej informacji konsumentom,

dostępności i skuteczności w dochodzeniu roszczeń z tytułu niewykonania

lub nienależytego wykonania umowy,

dochodzenia roszczeń w pozasądowym trybie rozstrzygania sporów.

Ad. a.

Podstawowym aktem prawnym, w którym ujęto wiele regulacji

dotyczących ochrony konsumenta również w e-handlu jest Ustawa z dnia 2

marca 2000 roku o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o

odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny.

Określa ona m.in.:



zakres informacji, które musza być podawane konsumentowi przez

zawarciem umowy,



uprawnienia konsumenta do odstąpienia od umowy,



zasady zapłaty ceny lub wynagrodzenia.

Przepisy cytowanej ustawy wprowadzają również zakaz dostarczania za

pomocą nośników elektronicznych informacji i ofert bez zgody konsumenta.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona konsumenta

Ad. b.

Zadania dotyczące uregulowania problematyki

skuteczności dochodzenie roszczeń przez konsumentów zostały
sformułowane w Rządowym projekcie polityki konsumenckiej na
lata 1998-1999” i w dużym zakresie zostały już zrealizowane,
bowiem:



uzupełniono przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o

regulacje umożliwiające dochodzenie roszczeń w sprawach o
uznanie wzorca umowy za niedozwolony nie tylko konsumentom,
ale także organizacjom społecznym, które w swoich statutach mają
zapisy dotyczące ochrony konsumentów, powiatowym (miejskim)
rzecznikom konsumentów oraz Prezesowi Ochrony Konkurencji i
Konsumentów,



przewidziano powołanie cywilno-karnych w siedzibach sądów

rejonowych oraz zamiejscowych wydziałów cywilno-karnych do
rozpatrywania i rozstrzygania m.in. Sporów konsumenckich.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona konsumenta

Ad. c.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami Ustawy z dnia 15 grudnia

2000 roku o Inspekcji Handlowej (Dz.U.01.04.25), ustawowym zadaniem
Inspekcji Handlowej stały się organizacja i prowadzenie Polubownych
Sądów Konsumenckich (PSK). Został opracowany i wdrożony regulamin
tych sądów uwzględniający zalecenia UE z marca 1998 roku.

Wcześniej jeszcze, bo w Ustawach z 5 czerwca 1998 roku o

samorządzie powiatowym (Dz.U.98.91.578) oraz o samorządzie
wojewódzkim (Dz.U.98.91.576), zapisano ochronę konsumenta jako
zadania właściwe administracji tych szczebli.

Dodatkowo, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 24 lutego 1990

roku o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym (Dz.U.90.14.88 z
późn. zm.), została powołana instytucja powiatowego (miejskiego)
rzecznika konsumentów, a prezes UOKiK (Urząd Ochrony Konkurencji i
Konsumentów) został ustawowo zobowiązany do współpracy z organami
samorządu terytorialnego i udzielania im pomocy w zakresie realizacji
rządowej polityki konsumenckiej.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prywatności

Ochrona prywatności w tym, ochrona danych osobowych,

nabrały szczególnego znaczenia w dobie rozwoju sieci

komputerowych. Pojawiają się opinie, że Internet może zagrozić

wolności jednostki naruszając jej prywatność, która nie jest

niestety precyzyjnie sformułowana w ustawodawstwie polskim.

Zwykle tradycyjnie prywatność jest interpretowana na wzór

amerykański, określający prywatność jako sferę życia, z której

fakty nie powinny być ujawnione bez zezwolenia osoby

zainteresowanej. Polscy prawnicy próbują wypowiadać się na

temat prywatności, a jeden spośród nich – proj. M. Safjan (były

przewodniczący Trybunału Konstytucyjnego RP) – mówi, że

„prywatność to z jednej strony własny obraz intymności i

odosobnienia od innych, z drugiej – sfera, w której ujawniać się

będzie własna autonomia, sfera wolności i decydowania o sobie

samym”.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prywatności

Najczęstszymi naruszeniami (są również inne) prywatności w

sieci komputerowej są:



tworzenie – bez wiedzy i zgody zainteresowanych – profilów

osobowościowych

. Profile takie, budowane na podstawie obserwacji

zachowań użytkowników sieci mogą być wykorzystywane do celów

marketingowych oraz rekrutacji pracowników, albo wprost do

działań przestępczych. Prawna ochrona przed tego rodzaju

przestępstwami – regulacje zawarte w Ustawie z dnia 29 sierpnia

1997 roku o ochronie danych osobowych,



bezprawne monitorowanie korespondencji elektronicznej

, które –

jako przestępstwo – podlega przepisom prawa karnego i cywilnego.

Przeszkodę w dochodzeniu swoich praw stanowią trudności

dowodowe, przede wszystkim ustalenie sprawcy i wskazanie jego

winy,



nieautoryzowane rozpowszechnianie informacji

należących do sfery

życia prywatnego innej osoby, zniesławianie i znieważanie,

posługiwanie cudzym wizerunkiem (np. dla celów reklamowych).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prywatności

Wagę ochrony prywatności docenia Ustawa zasadnicza z dnia 2

kwietnia 1997 roku Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U.97.78.483 z

późn. zm.), która w rozdziale4 II „Wolności, prawa i obowiązki człowieka i

obywatela” mówi wyraźnie, iż wszyscy ludzie są równi wobec prawa.

Zabrania się dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym i

gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny (art. 32), także ze względu na płeć

(art. 33). Konstytucja przyznaje obywatelom wolności i

prawa osobiste

(m.in. ochrona życia, wolność i nietykalność osobista, wolność od tortur,

domniemanie niewinności, prawo do sprawiedliwego procesu, ochrony

życia prywatnego, decydowania o życiu osobistym, wolność sumienia i

religii, zakaz cenzury prewencyjnej i koncesjonowania prasy, ochrona

informacji osobistych (art. 51) i uzyskiwania informacji (art. 61 i 74)),

polityczne

(m.in. wolność zrzeszania się, prawo do uczestnictwa w życiu

publicznym, prawo do decydowania o składzie instytucji władzy państwowej

poprzez uczestnictwo w wyborach, prawo do składania petycji, skarg na

działanie przedstawicieli władzy), a także

ekonomiczne

socjalne

kulturalne

(m.in. prawo do własności, dziedziczenia, pracy, rodziny,

godnego poziomu życia, ochrony zdrowia, zabezpieczenia społecznego,

prawo do nauki, prawo dostępu do dóbr kultury, wolność badań naukowych

i twórczości artystycznej, prawa konsumenta i lokatora (art. 76)).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prywatności

Kodeks cywilny nie posługuje się pojęciem prywatności, ale

zawiera przepisy chroniące szczególnego rodzaju „nienaruszalne”

dobra (dobra osobiste), którymi m.in. są wolność i cześć, nazwisko

lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji.

Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych

osobowych nie odnosi się do całości problematyki prywatności, ale

tylko do jej wąskiego wycinka, mianowicie rozstrzyga kwestię

pozyskiwania i wykorzystywania danych dotyczących osób fizycznych,

również z uwzględnieniem realiów elektronicznego przetwarzania

danych.

Innymi aktami prawnymi chroniącymi w różnym zakresie

prywatność są:



Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 roku prawo prasowe (Dz.U.84.5.24 z

póżn. zm) – zakaz naruszania sfery życia prywatnego bez zgody osoby

zainteresowanej chyba, że wiąże się to bezpośrednio z działalnością

publiczną (tzw. Reguła usprawiedliwionego zainteresowania),



Ustawa z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej

konkurencji (Dz.U.93.47.211 z późn. zm.) – zakazuje m.in. Reklam

stanowiących ingerencję w sferę prywatności,



Kodeks karny – przewiduje kary m.in. Za zniesławienie, naruszenie

tajemnicy korespondencji, także elektronicznej.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prawa własności intelektualnej

Zagadnienia z zakresu użytkowania dóbr intelektualnych w

Polsce regulują różne akty prawne, przede wszystkim:



Ustawa z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach

pokrewnych (Dz.U.94.24.83 z późn. zm.),



Ustawa z dnia 26 stycznia 1984 roku prawo prasowe,



Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 roku prawo własności przemysłowej

(Dz.U.01.49.508),



Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych.

Zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim

i prawach pokrewnych:



przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności

twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek

postaci, niezależnie od wartości i sposobu wyrażenia (utwór) (art. 1

ust. 1),



podmiotem prawa autorskiego jest twórca, tj. osoba której nazwisko

w tym charakterze uwidoczniono na egzemplarzach utworu lub której

autorstwo podano do publicznej wiadomości, a dopóki twórca nie

ujawnił swojego autorstwa, w wykonywaniu prawa autorskiego

zastępuje go producent lub wydawca lub właściwa organizacja

zbiorowego zarządzania prawami autorskimi (art. 8).

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prawa własności intelektualnej

Twórcy (podmiotowi prawnemu) przysługuje wyłączne prawo

do korzystania i rozporządzania prawem do eksploatacji utworu oraz
do wynagrodzenia za takie korzystanie (art. 17 – 22). Autorskie prawa
majątkowe trwają przez całe życie twórcy i wygasają z upływem
siedemdziesięciu lat od jego śmierci (art. 36). Autorskie prawa
majątkowe mogą przejść na inne osoby drogą dziedziczenia lub
umowy (art. 41.1).

W przypadku eksploatacji utworów w Internecie, z ochrony

praw własności intelektualnej korzystać będą głównie producenci –
bez uszczerbku dla praw autorów i wykonawców, ponieważ to właśnie
producent ponosi największe obciążenia o charakterze finansowym i
organizacyjnym. Ponadto dobra intelektualne w sieci mogą być
eksploatowane przez:



dysponentów sieci, zarządzających i administrujących siecią,



dostawców usług internetowych (podmioty prowadzące działalność

gospodarczą za pośrednictwem sieci internetowej),



użytkowników Internetu, do których skierowane są oferty,

informacje i inne materiały dostępne w sieci.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona prawa własności intelektualnej

Zasadnicze problemy związane z eksploatacją dóbr intelektualnych

w sieci:



ochrona prawno-autorska programów komputerowych

– programy

komputerowe są przedmiotem prawa autorskiego pod warunkiem, że
stanowią przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze
(koncepcja, konstrukcja, grafika),



ochrona stron WWW

– strony WWW mogą korzystać z ochrony prawno-

autorskiej, jeżeli podczas ich tworzenia wykorzystano oryginalne elementy
wyróżniające je na tle innych stron dostępnych w Internecie,



ochrona muzyki

– rozpowszechnianie muzyki w Internecie jest

obwarowane takimi samymi prawami jak w innych mediach. Pozyskiwanie
plików np. MP3 jest dozwolone pod warunkiem uzyskania zgody
podmiotów uprawnionych oraz ich odtwarzania w zakresie własnego
użytku prywatnego,



ochrona znaków towarowych i nazw domenowych

– adres internetowy nie

jest przedmiotem regulacji prawnych, ale stosowanie nazw domen
bezpodstawnie sugerujących związek danej nazwy z określoną marką
może zostać uznany za czyn nieuczciwej konkurencji. Podobnym
regulacjom podlega rejestrowania nazwisk bądź pseudonimów innej osoby
jako domen może być uznane jako naruszenie dóbr osobistych tej osoby.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Prawne uwarunkowania e-commerce

w Polsce

ochrona konkurencji w e-handlu

Polskie regulacje prawne w tym zakresie opierają się na dwóch

następujących ustawach:



Ustawie z dnia dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej

konkurencji,



Ustawie z dnia 24 lutego 1990 roku o przeciwdziałaniu praktykom

monopolistycznym.
W e-handlu Internet jest postrzegany jako globalny rynek, którego dotyczą
te same regulacje, co rynku tradycyjnego, ponieważ w Internecie, podobnie
jak w innych miejscach obrotu handlowego, zdarza się:



posługiwanie się wprowadzającymi w błąd oznaczeniami towaru, miejsca

jego wytworzenia oraz wytwórcy,



ujawnienie tajemnic przedsiębiorstwa,



pomawianie o nieuczciwe zachwalanie,



utrudnianie dostępu do rynku,



prowadzenie nieuczciwej lub zakazanej reklamy,



zawieranie niedozwolonych porozumień ograniczających rozwój

konkurencji,



narzucanie uciążliwych warunków umów.

Wymienione wyżej zachowania są uznawane za nielegalne także w
regulacjach UE.

Organizacje wirtualne - określenie (GK)

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Electronic Commerce wyklad ie ec 2014 prawo
Electronic Commerce wyklad ie ec 2014 prawo
PRAWO 3
wykład 1 Czym jest prawo
od Elwiry, prawo gospodarcze 03
prawo gospodarcze wspólny znak towarowy
Prawo karne 1
Elementy prawa prawo administracyjne
Indywidualne prawo pracy prezentacja
Prawo
Prawo medyczne wykład VIII Obowiązek ratowania życia
PRAWO PATENTOWE
download Prawo PrawoAW Prawo A W sem I rok akadem 2008 2009 Prezentacja prawo europejskie, A W ppt
DYD 9 PRAWO KARNE Folie

więcej podobnych podstron

e commerce (prawo)

Document Outline