Podstawy zarządzania
ćwiczenia

7 zajęcia –

Struktury

organizacyjne

dr Katarzyna Caban-Piaskowska

Literatura do zajęć bieżących:



Bielski M. „Organizacje istota, struktury, procesy”,
Struktury organizacyjne



Koźmiński A., Jemielniak „Zarządzanie od podstaw”
, Struktura



Stoner J.A.F. i Wankel Ch.: „Kierowanie”,
podrozdział: Projektowanie organizacji i jej
struktury.

Uwaga: Mogą wystąpić nieznaczne różnice w tytułach
poszczególnych

podrozdziałów

w

związku

z

uaktualnianiem i poszerzaniem kolejnych wydań
danego podręcznika

2

Struktura organizacyjna

to

całokształt stosunków między jej
elementami: ludźmi i składnikami
rzeczowymi;
jest to sposób uporządkowania elementów
organizacji.

Struktura organizacji

jest rezultatem:

•

podziału pracy (zadań) między
uczestników organizacji,

•

podziału władzy w organizacji, tzn.
uprawnień do decydowania i kontroli,

•

koordynacji i integracji elementów i
działań w całość

Struktura organizacyjna

jest „zapisana” w dokumentach, takich jak:

•

Schematy organizacyjne,

•

Zakresy obowiązków, uprawnień i
odpowiedzialności,

•

Regulaminy,

•

Instrukcje,

•

Zasady komunikowania się,

•

Zasady dokumentowania zdarzeń,

Strukturę organizacyjną można rozpatrywać pod wieloma
względami

,

tzn. biorąc pod uwagę różne relacje pomiędzy elementami organizacji (podejście
„wielowymiarowe”)

•

Rozmiar struktury, jej wielkość

wynikającą z wielkości organizacji;

•

Sposób rozczłonkowania całości i

pogrupowania jej elementów oraz

kryteria zastosowane do podziału i łączenia;

•

Liczbę szczebli hierarchicznych i

rozpiętość kierowania;

(1/3)

c.d.

•

Stopień specjalizacji wyrażający się
zróżnicowaniem zadań, głębokością podziału
pracy i stopniem wykorzystania wiedzy i
umiejętności fachowych pracowników;

•

Stopień centralizacji określający
rozmieszczenie uprawnień do decydowania i
odpowiedzialności, czyli podział władzy pomiędzy
szczeble hierarchiczne organizacji

(2/3)

c.d.

•

Stopień sformalizowania, czyli zakres
szczegółowości regulacji objętych
struktura formalną i ograniczających
swobodę zachowań uczestników

(3/3)

Grupowanie elementów organizacji

KRYTERIA:

1. GRUPOWANIE WEDŁUG

FUNKCJI

(albo podobieństwa wykonywanych
czynności)

łączenie ludzi o podobnych
kwalifikacjach i
wykorzystujących podobne elementy
rzeczowe organizacji (aparaturę, zasoby)

(1/2)

2. GRUPOWANIE WEDŁUG

PRODUKTU

budowanie zespołów wokół zadań

3. GRUPOWANIE WEDŁUG

MIEJSCA

(terytorialne)

stosowane w sytuacjach rozproszenia

działalności gospodarczej

3. GRUPOWANIE WEDŁUG

KLIENTA

(segmentu rynku)

występują szczególne potrzeby określonej

grupy klientów

(2/2)

Typologia struktur
organizacyjnych

hierarchiczne

pośrednie

organiczne

Liniowa

Funkcjonlana

Sztabowo

-liniowa

Dywizjonalna

Macierzowa

Struktur

zespołowych

„czystych”

struktur
organicznych

Struktury hierarchiczne cechuje:

•

stały podział zadań i władzy w organizacji,

•

hierarchiczna budowa struktury

•

jednolitość kierowania i zachowywania
„drogi służbowej” (nie dopuszcza
pomijania kolejnych szczebli w procesie
kierowania i kontroli).

Ćwiczenie

•

powołujemy do życia jednoosobową firmę
i przechodząc poprzez kolejne etapy
rozwoju i wzrostu „przechodzimy” przez
wszystkie typy struktur organizacyjnych.

S tru k tu ra lin io w a

w y k o n a w c a w y k o n a w c a w y k o n a w c a

k ie ro w n ik p o ś re d n i

w y k o n a w c a w y k o n a w c a w y k o n a w c a

k ie ro w n ik p o ś re d n i

k ie ro w n ik n a c z e ln y

kierownik

funkcjonalny

kierownik

funkcjonalny

kierownik

służbowo - funkcjonalny

w

w

w

w

w

Struktura funkcjonalna

Struktura liniowo - sztabowa

s z ta b

s z ta b

s z ta b

w yk o n a w c a w yk o n a w c a w yk o n a w c a

k ie ro w n ik p o ś re d n i

s z ta b

w yk o n a w c a w yk o n a w c a w yk o n a w c a

k ie ro w n ik p o ś re d n i

k ie ro w n ik n a c z e ln y

Struktura dywizjonalna

kierownictwo naczelne

Praca domowa

•

PROSZĘ WYPOŻYCZYĆ Z BIBLIOTEKI
KSIĄŻKĘ I PRZYNIEŚĆ JĄ NA ZAJĘCIA
(wypożyczając książkę proszę dokładnie
prześledzić i opisać proces jej
wypożyczenia od momentu uzyskiwania
uprawnień do wypożyczenia aż do
momentu, kiedy książkę będziecie
Państwo mieli ją w ręku).

Podstawy zarządzania
ćwiczenia

8 zajęcia –

Struktury

organizacyjne c.d.

dr Katarzyna Caban-Piaskowska

Struktura macierzowa

kierownictwo naczelne

kadry

rachunkowość

administracja

planowanie finanse

produkcja

zespół

A

zespół

B

Struktury zespołów
zadaniowych

zespół zadaniowy

Struktura „czysta” organiczna

Po zajęciach student
powinien:

•

Rozumieć, że struktura jest narzędziem
zarządzania, a nie jedynie schematem
organizacyjnym;

•

Rozumieć, że struktura organizacji musi się
zmieniać (w zależności od sytuacji organizacji i
przyjętej strategii menedżerowie „sięgają” po
najbardziej odpowiednie rozwiązanie strukturalne );

•

Znać pojęcia: konfiguracji, centralizacji-
decentralizacji, specjalizacji, formalizacji, kryteria
grupowania komórek, zasadę „drogi służbowej”,
jednolitości kierowania, rozpiętości kierowania

Model:

25

Analiza struktury organizacyjnej

uwzględniająca:

•

wielkość organizacji

•

liczba szczebli hierarchicznych i
rozpiętość kierowania

•

kryteria grupowania komórek organizacji

•

centralizacja

•

specjalizacja

•

formalizacja

•

rozpoznanie typu struktury organizacyjnej

Efekty kształcenia

•

Student rozumieć, że struktura jest
narzędziem zarządzania, a nie jedynie
schematem organizacyjnym;

•

Student rozumie, że struktura organizacji
musi się zmieniać (w zależności od sytuacji
organizacji i przyjętej strategii menedżerowie
„sięgają” po najbardziej odpowiednie
rozwiązanie strukturalne );

•

Student zna pojęcia: konfiguracji,
centralizacji-decentralizacji, specjalizacji,
formalizacji, kryteria grupowania komórek,
zasadę „drogi służbowej”, jednolitości
kierowania, rozpiętości kierowania

26

PODSUMOWANIE, czyli co student

27

wie

Student wie, jakie są źródła ewolucji i jej skutki w

zakresie budowy organizacji ze szczególnym
uwzględnieniem jej struktury.

umie

Student ma umiejętność wystąpień ustnych w
zakresie merytorycznym właściwym dla Nauki o

zarządzaniu

jaką postawę przyjmuje po zajęciach z tego
tematu

Student prezentuje wrażliwości na

kompleksowy charakter wewnętrznych i
zewnętrznych relacji organizacyjnych

•

Co to jest struktura organizacyjna?

•

Jaką rolę pełni struktura organizacyjna?

•

Dlaczego struktura organizacji musi się zmieniać w

zależności od sytuacji organizacji i przyjętej strategii ?

•

Co to jest konfiguracja?

•

Co to jest stopień centralizacji?

•

Co to jest specjalizacja?

•

Co to jest formalizacja?

•

Na czym polega grupowanie komórek i jaki są ich kryteria?

•

Na czym polega zasada „drogi służbowej”?

•

Na czym polega jednolitości kierowania?

•

Co to jest rozpiętość kierowania?

•

Co to jest orientacja procesowa oraz jakie są rodzaje
procesów organizacyjnych?

Lista pytań

kontrolnych:

28

Słowniczek pojęć:

•

konfiguracja,

•

centralizacja-decentralizacja,

•

specjalizacja,

•

formalizacja,

•

kryteria grupowania komórek,

•

zasada „drogi służbowej”,

•

jednolitości kierowania,

•

rozpiętości kierowania

•

proces podstawowy

•

proces pomocniczy

•

Klient wewnętrzny

29

Literatura do zajęć
następnych:

•

Mikołajczyk Z. „Techniki organizatorskie
w rozwiązywaniu problemów zarządzania”
podrozdział: Twórcze poszukiwanie
rozwiązań problemu

•

Kaczmarek B. i Sikorski Cz.: „Podstawy
zarządzania…”, podrozdział: Procedury
decyzyjne.

•

Stoner J.A.F. i Wankel Ch.: „Kierowanie”,
podrozdział: Podejmowanie decyzji

30

Praca domowa (1/2)

•

Powtórzyć materiał z wykładu:
podejmowanie decyzji

•

Przeczytać: co to jest:

•

Podejmowanie decyzji:

▫Heurystyka
▫Racjonalne podejmowanie decyzji

31

Zadanie do domu (2/2)

Uzgodnijcie w grupie, w jakim przedziale
cenowym będziecie poszukiwać samochodów
dla przedstawicieli handlowych Waszej firmy, a
następnie każdy student indywidualnie
wyszuka model samochodu, który wybrał dla
przedstawicieli i przyniesie jego opis: dane
techniczne, eksploatacyjne, bezpieczeństwa
itp.(wydruk na 1 kartce A4 )

32

Dziękuję za uwagę

33

dr Katarzyna Caban - Piaskowska