Współczesne encykliki

o małżeństwie i

rodzinie

Ks. dr Jarosław Szymon

Szymczak

js@perytnet.pl

www.isr.org.pl

Opracowanie na podstawie encykliki

„Humanae vitae” Papieża Pawła VI

Humanae

vitae

Encyklika Papieża Pawła VI

o zasadach moralnych w

dziedzinie przekazywania życia

ludzkiego.

Humanae vitae

Do czcigodnych Braci Patriarchów,

Arcybiskupów, Biskupów

oraz innych ordynariuszów

zachowujących pokój i wspólnotę

ze Stolicą Apostolską,

do Duchowieństwa i wiernych

świata katolickiego,

jak również do wszystkich ludzi

dobrej woli.

Humanae vitae

Czcigodni Bracia i drodzy

Synowie!

Pozdrowienie i Apostolskie

błogosławieństwo.

HV, 1. Przekazywanie

życia

„

Bardzo doniosły obowiązek

przekazywania życia ludzkiego,

dzięki któremu małżonkowie

stają się wolnymi i odpowiedzialnymi

współpracownikami Boga–Stwórcy,

napełnia ich zawsze wielką radością,

z którą jednak idą niekiedy w

parze niemałe trudności i kłopoty.”

„

Bardzo doniosły obowiązek

przekazywania życia ludzkiego,

dzięki któremu małżonkowie

stają się wolnymi i odpowiedzialnymi

współpracownikami Boga–Stwórcy,

napełnia ich zawsze wielką radością,

z którą jednak idą niekiedy w

parze niemałe trudności i kłopoty.”

HV, 1. Przekazywanie życia -

komentarz

Humanae vitae tradendae munus

gravissimum ex quo coniuges liberam et

consciam Deo Creatori tribuunt operam,

magnis semper ipsos affecit gaudiis, que

tamen aliquando non paucae difficultates

et angusitiae sunt secutae.

Bardzo doniosły obowiązek przekazywania

życia ludzkiego, przez który małżonkowie

stają się wolnymi i odpowiedzialnymi

współpracownikami Boga Stwórcy, napełnia

ich zawsze wielką radością, z którą idą

niekiedy w parze niemałe trudności i

kłopoty.

HV, 1. Przekazywanie życia - komentarz

Bardzo doniosły

obowiązek

przekazywania życia ludzkiego

Bardzo doniosły

obowiązek

przekazywania życia ludzkiego

Humanae vitae

tradendae

munus

gravissimum

Humanae vitae

tradendae

munus

gravissimum

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek

-munus

Musimy skoncentrować się na słowie

MUNUS

Pomoże nam to w zrozumieniu twierdzenia, że

małżonkowie odwracają się od Boga, kiedy stosują

środki antykoncepcyjne.

Ta koncepcja może

wzbogacić,

wzbogacić, oświecić

nasze rozumienie, co do

argumentów prawa naturalnego przeciw

antykoncepcji.

Najpierw musimy

określić znaczenie

tego

pojęcia

i zaproponować

jak

sposób

łączy ono niektóre wątki

wcześniejszych

dokumentów

Kościoła

dotyczących

ałżeństwa i HV.

Następnie zastosujemy to pojęcie w

szczególności

do potępienia

antykoncepcji.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

Słowo

munus

ma w dokumentach kościelnych

znaczenie czysto techniczne. Jedna

odsłon

znaczenia tego

pojęcia

, najbardziej

związana z

przedmiot

naszego zainteresowania

zam

yka

rozdz.

KDK

dot

yczący

ałżeństwa:

§4.

Niech zaś wszyscy wiedzą, że życie

ludzkie

i zadanie

przekazywania go nie ograniczają się

tylko do perspektyw doczesności i nie

mogą

tylko w niej samej znajdować

swego wymiaru

rozumienia, lecz mają zawsze

odniesienie

do wiecznego

przeznaczenia ludzkiego.

(KDK, 51)

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

Pierwsza linia HV mówi

o bardz

doniosłym

obowiązku

(

munus

)

[to może być obowiązek

i zadani

]

przekazywania życia ludzkiego

Ten zwrot wyraźnie nawiązuje do

KDK

51.

kreślmy znaczenie tego słowa a następnie

zastanówmy się w jaki sposób ono mogłoby

rzucić światło na stosunek wartości

prokreacyjnych małżeństwa i wartości

osobowych.

munus

obowiąze

zadanie

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

Wydaje się, że to słowo daje nam dostęp do

wymiaru encykliki, który jest często

pomijany

który podkreśla pozytywny

aspekt posiadania dzieci.

Jak wiemy

posiadani

dzieci jest bardzo

ważną częścią odpowiedzialności rodziców

Wynika on

•

nie tylko z miłości

którą obdarzają siebie,

•

ale i z miłości, którą Bóg ma dla

małżonków

•

nowego

życia

, któr

przynoszą na

świat.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

Posiadanie dzieci jest specjalnym zadaniem

(munus),

które Bóg powierzył małżonkom.

Prawidłowe zrozumienie tego pojęcia

powinno pomóc w zrozumienia twierdzenia,

że

posiadanie dzieci, jest nie tylko

aktem,

który ma

łż

onkowie

podejmuj

jako naturalny efekt ich

ci wobec siebie, ale

jednocze

nie jako pos

któr

oddaj

Bogu.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

To również pomoże w zrozumieniu

w jaki sposób

osobowe wartości małżeństwa

są powiązane

z prokreacyjnym

dobrem małżeństwa

poprzez wypełnianie

munus

posiadania dzieci, małżonkowie

rozwijają swoje osobowości.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

Jak powiedziano słowo

munus

pojawia się w

pierwszej linijce HV. To zdanie jest często

interpretowane jako

bardzo doniosły

obowiązek

przekazywania życia ludzkiego

Tłumaczenie

munus

jako obowiązek nie jest

błędne

ale nie jest wystarczające

;

jako że

jednym słowem

nie da się ująć wszystkich

jego konotacji.

Faktycznie są powody żeby uważać, że

tłumaczenie

obowiązek

nie jest tłumaczenie

słowa

munus,

ale

włoskiego

dovere

ako

że większość tłumaczeń

opierała się na

tek

ście

włoski

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek-

munus

Głównym problemem tłumaczenia słowa

obowiązek

jest to, że wielu współczesnych

postrzega to słowo

negatywnie

Obowiązek jest często traktowan

jako

coś

co należy zrobić i coś, co

niechętnie robimy

Ci którzy są odpowiedzialni, będą

wykonywali swoje obowiązki, i mogą to

robić z radością,

ale te obowiązki są

postrzegane jako coś, co należy wykonać.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek

(słownik języka

polskiego) (on line)

OBOWIĄZEK

rz. mnż IIa, D. ~zku

to, co ktoś musi

zrobić, do czego

jest zobowiązany lub

powinien się

poczuwać ze

względów moralnych,

prawnych,

społecznych i in.;

zobowiązanie,

powinność

m III, D.~zku,

N.~zkiem; lm M.~zki

konieczność

zrobienia czegoś

wynikająca z nakazu

wew.(moralnego),

administracyjnego,

prawnego; to, co

ktoś musi zrobić

powodowany tą

koniecznością;

powinność,

zobowiązanie



Dopełnić obowiązku.



Mieć poczucie

obowiązku.



Poczuwać się do

obowiązku.



Uchylać się od

obowiązku.



Czuć się w obowiązku.



Podlegać obowiązkowi.



Obowiązek spada na

kogoś,

ciąży na kimś.



Święty obowiązek

(powinność,

od której nie wolno się

uchylać)



Psi obowiązek

posp.

(obowiązek, czasem

niemiły,

nie podlegający

dyskusji).



Ciężki, miły, przykry,

surowy,

trudny, twardy

obowiązek.



Obowiązek obywatelski,

rodzinny.



Obowiązek gościnności,

wdzięczności.



Spełnić, wypełnić

obowiązek



Brać, wziąć na siebie

obowiązek.



Nakładać na kogoś

obowiązek.



Uwolnić, zwolnić kogoś

obowiązku.



Mieć, poczytywać sobie

coś

za obowiązek.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek -

munus

konotacje pojęcia „obowiązek”

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek -

munus

Słowo munus nie

posiada

tych

negatywnych konotacji

tak naprawdę

posiadanie

munus

jest zaszczytem i

przywilejem.

Obowiązek jest bardziej tłumaczeniem na

język

polski

słowa

officium

– jest to jed

możliwych synonimów słowa

munus.

Można powiedzieć, że słowo

munus

często

oznacza słowo

officia

iedy ktoś otrzymuje

munus

wtedy jest również zobowiązany do

wykonania jakiegoś

obowi

zku.

munus

officia

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek -

munus

Czym

jest

zatem

munus

zaszczyt,

dobrobyt i

bogactwo

zaszczyt,

dobrobyt i

bogactwo

odpowiedzialno

ść,

obowi

zek

odpowiedzialno

ść,

obowi

zek

Znawca łaciny

przetłumaczyłby łatwo

munus

jako

rola, zadanie, misja, urz

funkcja

nne powszechnie stosowane tłumaczenia

polskie



HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz: obowiązek -

munus

To nas doprowadza do nowego,

skorygowanego tłumaczenia:

Bóg powierzy

łż

onkom

niezwykle wa

(gravissimum)

misj

(munus)

przekazywania

ludzkiego

ycia.

Bóg powierzy

łż

onkom

niezwykle wa

(gravissimum)

misj

(munus)

przekazywania

ludzkiego

ycia.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

ex quo coniuges liberam et consciam

Deo Creatori tribuunt operam,

dzięki któremu małżonkowie stają

się wolnymi i odpowiedzialnymi

współpracownikami Boga-Stwórcy

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

We włoskim tłumaczeniu występuje słowo
oznaczające “współpracowników”.

Może ono być echem

KDK, 50.2,

które odnosi się do obowiązku przekazywania

życia ludzkiego i jego wychowania

(in officio

humanam vitam transmittendi atque educandi)

oraz mówi o małżonkach jako
współpracownikach wyrażających miłość Boga
w tym obowiązku

(cooperators amoris Dei

Creatoris).



HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

Jednak po łacinie zwrot brzmi:

„tribuunt

operam”.

Operam

pochodzi od

opera,

a nie

opus.

wg słownika łacińskiego

„Lewis and

Short Latin dictionary”

OPUS

jest
stosowane
głównie w
odniesieniu
do
mechanicznego
wykonywania pracy,
jak w
przypadku zwierząt,
niewolników i
żołnierzy

OPERA

zakłada

wolną wolę

pragnienie

służenia

Bardziej

prawid

owym

tłumaczeniem

opera

jest

„

słu

”.

Bardziej

prawid

owym

tłumaczeniem

opera

jest

„

słu

”.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

„

przekazywanie życia” jest faktycznie czymś

co małżonkowie

czynią z wraz

Bogiem,

ale sposób

w jaki to jest tutaj określone kładzie

pewien nacisk na fakt, że robiąc to

wype

niaj

lub

odp

acaj

Bogu

munus

jaki im

powierzył.

Tribuunt

ma w dużej mierze sens

„spłacania”

[odpłacania, zwracania]

lub

„czynienia”

–

Taka interpretacja zbiega się ze znaczeniem

munus

jako zadania, które Bóg przekazuje człowiekowi, oraz
w pewnym sensie, potrzebuje go do tego po to, aby
mógł On rozwijać Swoje królestwo.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

Ludzie, podejmując akt płciowy wiedzą,
że jego wynikiem może być poczęcie dziecka.
Aby móc podjąć współżycie seksualne w
sposób odpowiedzialny muszą być
przygotowani na bycie dobrymi rodzicami dla
dziecka.

Consciam

w dalszej części

dokumentu jest łączone z

paternitas

(ojcostwo lub rodzicielstwo)

i wraz z nim tłumaczone

jako

„odpowiedzialne

rodzicielstwo”.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

Więcej na temat odpowiedzialnego
rodzicielstwa powiedziano w
rozdziale 10,

jednak obecność tutaj słowa

consciam

wskazuje, że

„przekazywanie życia ludzkiego”
związane jest z czymś więcej aniżeli
tylko ze zwykłą reprodukcją.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz:

współpracownicy

To nas naprowadza na tłumaczenie:

Wype

niaj

c t

misj

łż

onkowie dobrowolnie i

celowo

(consciam)

wype

niaj

(tribuunt)

(opera)

wobec

Boga, Stwórcy.

Wype

niaj

c t

misj

łż

onkowie dobrowolnie i

celowo

(consciam)

wype

niaj

(tribuunt)

(opera)

wobec

Boga, Stwórcy.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz

...magnis semper ipsos affecit

gaudiis, que tamen aliquando non

paucae difficultates et angusitiae

sunt secutae.

...napełnia ich zawsze wielką

radością, z którą jednak idą

niekiedy w parze niemałe

trudności i kłopoty.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz

W rzeczywistości jest tu zawarta
sugestia, że nie zawsze jest łatwo
małżonkom to zaakceptować,

ale ważne jest, by nie podkreślać,
że

munus

może wiązać się z

trudnościami,

bez jednoczesnego

podkreślenia jakim jest

zaszczytem

(przywilejem).

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz - angustiae

angustia

znaczenie

właściwe:

znaczenie

przenośne:

(

miejscu

wąskość, szczupłość,

ciasnota, ciasne

przejście, punkt

zawężenia czegoś,

cieśnina, wąwóz,

przesmyk

(

o czasie

krótki,

ograniczony

okres, krótkość,

brak

(1)

wąskie,

ciasne ramy

;

szczupły

zakres czegoś

(2)

niedostatek,

brak,

trudności

;

trudne,

przykre

położenie,

matnia

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz - angustiae

pochodzi od

ANGUSTIO:

•

ścieśnić, zamknąć w ciasnym miejscu;

•

dręczyć, trapić się;

pochodzi od

ANGERE:

•

ściskać, dławić, dusić;

•

dręczyć, niepokoić, trapić, gnębić,

martwić;



[w f

ormie

biernej także: ubolewać]

pokrewne:

RES ANGUSTAE

–

niepewne, przykre położenie, kłopoty

angustia

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz - angustiae

bezpośrednio konotuj

z ciasnotą, z

ograniczeniami,

a więc z tym, co

możliwości człowieka zawęża,

co się mu

narzuca niezależnie od jego poczynań,

wobec czego

musi przyjąć postawę bierną

o rodzaj osaczenia, przyduszenia, gdzie człowiek

staje się bezradny, poniekąd traci swoją

podmiotowość, przestaje się liczyć jego działanie

wobec przemożnej siły

–

nie panuje nad sytuacją,

nie on jest panem swego losu

angustia

PRÓBA INTERPRETACJI

w pewnym wyostrzeniu

znaczeń

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz -

difficultates

difficulta

znaczenie

właściwe:

(

trudność,

uciążliwość,

niedogodność,

niemożliwość;

niezrozumiałość,

niejasność;

niedostępność,

niedogodność; trudna,

krytyczna sytuacja

(

przeszkoda;

niebezpieczeństwo, szkoda;

brak, niedostatek, kłopoty

finansowe; dolegliwość,

cierpienie; trudny do

rozwiązania problem,

kwestia, wątpliwość

znaczenie

przenośne

ludziach)

(1)

przykre

usposobieni

gwałtownoś

ć,

arogancja

(2)

słabość

woli,

nieśmiałość

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz -

difficultates

pochodzi od

DIFFICILIS:

I. znaczenie właściwe:

•

1. trudny, uciążliwy, przykry; zwłaszcza:



trudny do osiągnięcia, wykonania, zachowania;



trudny do uprawy;



trudny do wyleczenia

;

ciężki, przewlekły;



trudny do zrozumienia

;

niezrozumiały, skomplikowany;

•

2. niedogodny, krytyczny, ciężki, niebezpieczny;

•

3. niemożliwy, niesłychany;

•

4. rzadki, rzadko spotykany;

difficultas

II. znaczenie przenośne (o ludziach):

•

1. przykry w obejściu, gwałtowny, opryskliwy,

arogancki,

zrzędny; surowy, nieugięty,

nieprzystępny, uparty,

nieprzejednany;

niedorozwinięty, tępy, głupi;

•

2. niechętny, oporny, nieskory, opieszały

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz -

difficultates

pochodzi od DIS-FACILIS:

DIS

–

przedrostek spotykany jedynie w

złożeniach, gdzie wyraża:

•

1. podział;

•

2. oddalenie;

•

3. przeczenie;

•

4. dokładność

FACILIS

–

przede wszystkim łatwy, lekki,

podatny,

stosowny, błahy, błogi

difficultas

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz -

difficultates

również pojawiają się niezależnie od

człowieka, ale – przez podstawowe

skojarzenie z przeszkodą – nasuwają

myśl o

wyzwaniu,

o tym, co mobilizuje, co

wystawia na próbę; wiążą się też z

nadzieją

zwycięstwa,

wyzwalają

radość zmagania.

W walce człowiek czuje smak życia, a gdyby

nie wciąż bliska wizja przegranej, odniesione

zwycięstwo niewiele byłoby warte.

difficultate

PRÓBA INTERPRETACJI

w pewnym wyostrzeniu

znaczeń

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz – angustiae et

difficultates

Gdyby wyobrazić sobie

angustiae

jako

ściany

zamykające się z dwóch stron życia ludzkiego

(i przyprawiające o klaustrofobię),

difficultates

są jak

pojawiające się na torze

wyścigowym przeszkody:

aby je przeskoczyć,

trzeba konia mocno spiąć - ale nie przekracza

to możliwości wierzchowca, wymaga

„

jedynie

”

włożenia maximum wysiłku, całego siebie.

A kontynuując metaforę ścian otaczających

człowieka [przy założeniu, że droga wstecz jest

zamknięta

–

życia nie można cofnąć]

–

Paweł

VI szkicuje

wszystkie możliwe przeciwności

te,

które człowieka ograniczają i te, które

wspomagają jego rozwój.

Bóg powierzy

łż

onkom niezwykle

(gravissimum)

misj

(munus)

przekazywania ludzkiego

ycia

Wype

niaj

c t

misj

łż

onkowie

dobrowolnie i

celowo

(consciam)

wype

niaj

(tribuunt)

łuż

(opera)

wobec Boga, Stwórcy.

Taka s

ba zawsze by

ród

em wielkiej

rado

ci mimo,

e cz

sto rado

ci tej

towarzysz

kiem liczne trudno

(difficultates)

i cierpienia

(angusitiae).

Bóg powierzy

łż

onkom niezwykle

(gravissimum)

misj

(munus)

przekazywania ludzkiego

ycia

Wype

niaj

c t

misj

łż

onkowie

dobrowolnie i

celowo

(consciam)

wype

niaj

(tribuunt)

łuż

(opera)

wobec Boga, Stwórcy.

Taka s

ba zawsze by

ród

em wielkiej

rado

ci mimo,

e cz

sto rado

ci tej

towarzysz

kiem liczne trudno

(difficultates)

i cierpienia

(angusitiae).

HV, 1. Przekazywanie życia

–

cd.

„

Jeżeli w każdej epoce pełnienie tego

obowiązku stawiało przed sumieniem

małżonków trudne problemy (pytania),

to współczesny rozwój społeczeństwa

ludzkiego spowodował takie przemiany,

że powstały nowe zagadnienia,

których Kościołowi nie wolno pomijać

milczeniem, ponieważ odnoszą się do

spraw tak ściśle związanych z życiem i

szczęściem ludzi”.

„

Jeżeli w każdej epoce pełnienie tego

obowiązku stawiało przed sumieniem

małżonków trudne problemy (pytania),

to współczesny rozwój społeczeństwa

ludzkiego spowodował takie przemiany,

że powstały nowe zagadnienia,

których Kościołowi nie wolno pomijać

milczeniem, ponieważ odnoszą się do

spraw tak ściśle związanych z życiem i

szczęściem ludzi”.

HV, 1. Przekazywanie życia – komentarz

To tłumaczenie znów bardziej podąża śladem
tłumaczenia włoskiego a nie łaciny.

„Problemy”

są pokrewieństwem włoskiego

problemi,

ale prawdopodobnie nie jest to

najlepsze tłumaczenie.

Włoskie słowo

problemi

jest bliższe znaczeniowo

polskim

„pytaniom”

(tu zastosowano

pokrewieństwo łacińskie),

•

co oznacza zapytanie, które można zgłosić
odnośnie czegoś;

•

jest bardziej neutralne niż

„problemy”,

które

niosą konotację tego, że ktoś ma z czymś
trudności.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24
Slide 25
Slide 26
Slide 27
Slide 28
Slide 29
Slide 30
Slide 31
Slide 32
Slide 33
Slide 34
Slide 35
Slide 36
Slide 37
Slide 38
Slide 39
Slide 40
Slide 41

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Malzenstwo i rodzina w Biblii
32 model małżeństwa i rodziny w XVII i XVII wieku, kulturoznawstwo
Psychologia małżeństwa i rodziny 2, WSFiZ - Psychologia, VII semestr - specjalizacja - Psychologia
Notatki - psychologia małżeństwa i rodziny ćwiczenia Czyżkowska, SEMESTR VII, Psychologia małżeństwa
Impuls Wiezi W Malzenstwie I Rodzinie
malzenskie drogi xGalka, Boży zamysł dla małżeństwa i rodziny
Trwałośc malżeństwa i rodziny zawarta w Zgodzie małżeńskiej SPOTKANIA MAŁŻEŃSKIE 21.04.10, Sem 1, TM
Norwid nasz współczesny, Encyklopedia Białych Plam, ♠NIEZAKNEBLOWANE
adh Prawda o małżeństwie i rodzinie, Religia
Malzenstwo i rodzina 50 pytan 1x
Transformacje życia małżeńsko rodzinnego i ich konsekwencje społeczne
temat6 Alternatywy dla małżeństwa i rodziny, Socjologia edukacji
Notatki psychologia małżeństwa i rodziny Plopa
wos-panstwo malzenstwo rodzina (2) , PAŃSTWO - suwerenna organizacja polityczna społeczeństwa zamies
Literatura współczesna - stresazczenia, opracowania1, RODZINNA EUROPA, RODZINNA EUROPA
Małżeństwo i rodzina
PSYCHOLOGIA MAŁŻEŃSTWA I RODZINY WYKŁAD 2 2110 2000

więcej podobnych podstron

Wspolczesne encykliki o malzenstwie i rodzinie

Document Outline