Leki
Leki
przeciwpadaczkowe i
przeciwpadaczkowe i
na chorobę
na chorobę
Parkinsona
Parkinsona
Według Międzynarodowej Ligi Przeciwpadaczkowej
Według Międzynarodowej Ligi Przeciwpadaczkowej
napady padaczkowe można podzielić na napady
napady padaczkowe można podzielić na napady
uogólnione (powstające równocześnie w wielu
uogólnione (powstające równocześnie w wielu
rejonach mózgu) oraz częściowe (mające początek w
rejonach mózgu) oraz częściowe (mające początek w
określonym rejonie mózgu). Wśród napadów
określonym rejonie mózgu). Wśród napadów
częściowych dalej można wyróżnić napady proste
częściowych dalej można wyróżnić napady proste
(bez utraty świadomości) i złożone którym
(bez utraty świadomości) i złożone którym
towarzyszy upośledzenie bądź utrata świadomości.
towarzyszy upośledzenie bądź utrata świadomości.
Drgawki częściowe mogą ulegać wtórnemu
Drgawki częściowe mogą ulegać wtórnemu
uogólnieni i mamy wtedy do czynienia z tzw.
uogólnieni i mamy wtedy do czynienia z tzw.
Napadami wtórnie uogólnionymi, które są
Napadami wtórnie uogólnionymi, które są
szczególnie częste u dorosłych. Bardzo częstą formą
szczególnie częste u dorosłych. Bardzo częstą formą
napadów uogólnionych są tzw. duże napady (grand
napadów uogólnionych są tzw. duże napady (grand
mal) przebiegające pod postacią drgawek
mal) przebiegające pod postacią drgawek
toniczno – klonicznych wszystkich grup mięśni
toniczno – klonicznych wszystkich grup mięśni
szkieletowych.
szkieletowych.
Napady te charakteryzują się utratą świadomości
Napady te charakteryzują się utratą świadomości
tonicznymi skórczami mięśni po których następuje
tonicznymi skórczami mięśni po których następuje
faza drgawek klonicznych z reguły trwająca dłużej.
faza drgawek klonicznych z reguły trwająca dłużej.
Po ustaniu aktywności drgawkowej pacjent zapada w
Po ustaniu aktywności drgawkowej pacjent zapada w
sen i przeważnie nie pamięta że przebył napad
sen i przeważnie nie pamięta że przebył napad
padaczkowy. Do napadów padaczkowych należą
padaczkowy. Do napadów padaczkowych należą
także małe napady (petit mal; napady absencyjne),
także małe napady (petit mal; napady absencyjne),
w czasie których praktyczne nie obserwuje się
w czasie których praktyczne nie obserwuje się
skórczu mięśni szkieletowych. Napadom tym
skórczu mięśni szkieletowych. Napadom tym
towarzyszy całkowite lub częściowe zniesienie
towarzyszy całkowite lub częściowe zniesienie
świadomości z regału z zachowanym odruchem
świadomości z regału z zachowanym odruchem
postawy. Pacjent może wtedy wykonywać ruch
postawy. Pacjent może wtedy wykonywać ruch
mimowolne a po ustąpieniu napadu podjąć przez
mimowolne a po ustąpieniu napadu podjąć przez
niego wykonywaną czynność. Uogólnione napady
niego wykonywaną czynność. Uogólnione napady
szczególnie u młodzieży mogą przybierać formę tzw.
szczególnie u młodzieży mogą przybierać formę tzw.
napadów mioklonicznych. Wszystkim rodzajom
napadów mioklonicznych. Wszystkim rodzajom
napadów padaczkowych towarzyszą
napadów padaczkowych towarzyszą
charakterystyczne zmiany zapisu EEG.
charakterystyczne zmiany zapisu EEG.
Rodzaje napadów
Lek
przeciwpadaczko
wy
Grand mal
Mioklonicz
ne
Częściowe
Petit mal
Benzodiazepiny
+
+
+
+
Etosuksymid
+
Fenobarbital
+
+
+
Fenytoina
+
+
Karbamazepina
+
+
Kwas
walproinowy
+
+
+
+
Prymidon
+
+
+
Febamat
+
+
+
Tabela skuteczności leków przeciwpadaczkowych
Gabapenatyna
+
Lamotrygina
+
+
+
+
Lewetiraceta
m
+
+
+
Okskarbazepi
na
+
+
Tiagabina
+
Topiramat
+
+
+
Wigabatyryna
+
Pochodne hydantoiny
Pochodne hydantoiny
Fenylotoinę wprowadzono do leczenia
Fenylotoinę wprowadzono do leczenia
padaczki w roku 1938 jest ona stosowana do
padaczki w roku 1938 jest ona stosowana do
dziś. Jest to skuteczny lek w zapobieganiu
dziś. Jest to skuteczny lek w zapobieganiu
napadom częściowym i uogólnionym
napadom częściowym i uogólnionym
toniczno -klonicznym swój efekt ochronny
toniczno -klonicznym swój efekt ochronny
wywiera przez blokadę zależnych od
wywiera przez blokadę zależnych od
potencjałów kanałów sodowych. Z przewodu
potencjałów kanałów sodowych. Z przewodu
pokarmowego fenylotonia wchłania się
pokarmowego fenylotonia wchłania się
bardzo dobrze w granicach 90% jest silnie
bardzo dobrze w granicach 90% jest silnie
związana z białkami krwi.
związana z białkami krwi.
Maksymalne stężenie we krwi osiąga
Maksymalne stężenie we krwi osiąga
pomiędzy 4 a 12 godziną od podania. Bardzo
pomiędzy 4 a 12 godziną od podania. Bardzo
dobrze przechodzi przez barierę krew – mózg
dobrze przechodzi przez barierę krew – mózg
należy zaznaczyć że w mózgu jej stężenie jest
należy zaznaczyć że w mózgu jej stężenie jest
wyższe niż we krwi. Lek ten jest
wyższe niż we krwi. Lek ten jest
metabolizowany w wątrobie i większość jego
metabolizowany w wątrobie i większość jego
metabolitów ulega sprzężeniu z kwasem
metabolitów ulega sprzężeniu z kwasem
glukuronowym i następnie wydaleniu z
glukuronowym i następnie wydaleniu z
moczem. Okres półtrwania fenytoiny oscyluje
moczem. Okres półtrwania fenytoiny oscyluje
wokół 24 godzin. W przypadku maksymalnych
wokół 24 godzin. W przypadku maksymalnych
stężeń terapeutycznych okres ten może się
stężeń terapeutycznych okres ten może się
wydłużyć do 36 godzin a nawet dłużej.
wydłużyć do 36 godzin a nawet dłużej.
Objawy nie pożądane
Objawy nie pożądane
Z objawów niepożądanych jakie może wywołać
Z objawów niepożądanych jakie może wywołać
fenytoina (zwykle przy stężeniach wyższych niż
fenytoina (zwykle przy stężeniach wyższych niż
20mg/l), należy wymienić oczopląs, niezborność
20mg/l), należy wymienić oczopląs, niezborność
ruchów, podwójne widzenie, senność i nudności.
ruchów, podwójne widzenie, senność i nudności.
Przerost dziąseł i hirsutyzm zdecydowanie
Przerost dziąseł i hirsutyzm zdecydowanie
ograniczają stosowanie fenytoiny u dzieci i
ograniczają stosowanie fenytoiny u dzieci i
młodzieży. Dodatkowo lek ten może w tych grupach
młodzieży. Dodatkowo lek ten może w tych grupach
wiekowych powodować osteomalację i hipokalcemię
wiekowych powodować osteomalację i hipokalcemię
co wynika z niekorzystnego wpływu fenytoiny na
co wynika z niekorzystnego wpływu fenytoiny na
metabolizm witaminy D. inne pochodne hydantoiny
metabolizm witaminy D. inne pochodne hydantoiny
to: mefenytoina i etotoina. Pierwszy z wymienionych
to: mefenytoina i etotoina. Pierwszy z wymienionych
leków jest bardziej toksyczny od fenytoiny w
leków jest bardziej toksyczny od fenytoiny w
stosunku do układu krwiotwórczego ale wywołuje
stosunku do układu krwiotwórczego ale wywołuje
mniejszy przyrost dziąseł. Drugi z nich ma znacznie
mniejszy przyrost dziąseł. Drugi z nich ma znacznie
słabszy od fenytoiny potencjał terapeutyczny.
słabszy od fenytoiny potencjał terapeutyczny.
Karbamezapian
Karbamezapian
Lek ten ma budowę trójpierścieniową i pod tym
Lek ten ma budowę trójpierścieniową i pod tym
względem podobny jest do niektórych leków
względem podobny jest do niektórych leków
przeciw depresyjnych. Wykazano jego
przeciw depresyjnych. Wykazano jego
skuteczność w napadach uogólnionych toniczno –
skuteczność w napadach uogólnionych toniczno –
klonicznych i częściowych. Podobnie jak fenytoina
klonicznych i częściowych. Podobnie jak fenytoina
blokuje on zależne od potencjału kanały sodowe.
blokuje on zależne od potencjału kanały sodowe.
Czas uzyskania maksymalnego stężenia po
Czas uzyskania maksymalnego stężenia po
zastosowaniu doustnym nie jest stały i wchłania
zastosowaniu doustnym nie jest stały i wchłania
się od 4 do 16 godzin. Stąpień wiązania z białkami
się od 4 do 16 godzin. Stąpień wiązania z białkami
krwi wynosi ok. 75%. Głównym metabolitem
krwi wynosi ok. 75%. Głównym metabolitem
karbamazepiny wydalanym z moczem jest 10, 11
karbamazepiny wydalanym z moczem jest 10, 11
– epoksydokarbamazepina, która posiada także
– epoksydokarbamazepina, która posiada także
właściwości przeciwdrgawkowe.
właściwości przeciwdrgawkowe.
Kolejny krok metaboliczny prowadzi do
Kolejny krok metaboliczny prowadzi do
powstania postaci nieaktywnej – 10, 11
powstania postaci nieaktywnej – 10, 11
dwuhydroksykarbamazepiny. Na początku
dwuhydroksykarbamazepiny. Na początku
terapii okres półtrwania karbamazepiny
terapii okres półtrwania karbamazepiny
oscyluje w granicach 30 godzin, jednak na
oscyluje w granicach 30 godzin, jednak na
skutek tzw. Autoindukcji mikrosomalnych
skutek tzw. Autoindukcji mikrosomalnych
enzymów wątrobowych może ona ulec
enzymów wątrobowych może ona ulec
zmianie do 20 godzin. Warto pamiętać iż
zmianie do 20 godzin. Warto pamiętać iż
prpoksyfen zwiększa stężenie
prpoksyfen zwiększa stężenie
karbamazepiny we krwi o ok. 40%. Z drugiej
karbamazepiny we krwi o ok. 40%. Z drugiej
strony karbamazepina może osłabić efekt
strony karbamazepina może osłabić efekt
terapeutyczny doustnego leku
terapeutyczny doustnego leku
przeciwzakrzepowego – warfaryny.
przeciwzakrzepowego – warfaryny.
Działania nie pożądane
Działania nie pożądane
Podczas stosowania karbamazepiny należy
Podczas stosowania karbamazepiny należy
liczyć się z wystąpieniem oczopląsu,
liczyć się z wystąpieniem oczopląsu,
nieostrego widzenia, niezborności ruchów i
nieostrego widzenia, niezborności ruchów i
podwójnego widzenia. Co ciekawe podwójne
podwójnego widzenia. Co ciekawe podwójne
widzenie może komplikować terapię już przy
widzenie może komplikować terapię już przy
relatywnie niskich stężeniach karbamazepiny
relatywnie niskich stężeniach karbamazepiny
we krwi w granicach 8 µg/ml. W przypadku
we krwi w granicach 8 µg/ml. W przypadku
nadwrażliwości na ten lek może dojść do
nadwrażliwości na ten lek może dojść do
wystąpienia żółtaczki, zapalenia skóry, anemii
wystąpienia żółtaczki, zapalenia skóry, anemii
aplastycznej i zespołu toczniopodobnego.
aplastycznej i zespołu toczniopodobnego.
Pochodne kwasu
Pochodne kwasu
barbiturowego
barbiturowego
Trzy pochodne kwasu barbiturowego są
Trzy pochodne kwasu barbiturowego są
stosowane jako leki przeciwpadaczkowe
stosowane jako leki przeciwpadaczkowe
skuteczne w napach częściowych i
skuteczne w napach częściowych i
uogólnionych toniczno – klonicznych.
uogólnionych toniczno – klonicznych.
Zaliczają się do nich fenobarbital,
Zaliczają się do nich fenobarbital,
benzobarbital i matylofenobarbital.
benzobarbital i matylofenobarbital.
Barbiturany posiadają miejsce wiązania
Barbiturany posiadają miejsce wiązania
na receptorze GABA
na receptorze GABA
A
A
, łącząc się z nim
, łącząc się z nim
powodują hyperpolaryzację neuronów.
powodują hyperpolaryzację neuronów.
Fenobarbital
Fenobarbital
Został wprowadzony do leczenia padaczki w roku
Został wprowadzony do leczenia padaczki w roku
1912. należy podkreślić iż fenobarbital i inne
1912. należy podkreślić iż fenobarbital i inne
pochodne kwasu barbiturowego zaostrzają przebieg
pochodne kwasu barbiturowego zaostrzają przebieg
padaczki absencyjnej. Maksymalne stężenie we krwi
padaczki absencyjnej. Maksymalne stężenie we krwi
fenobarbital osiąga po 6-12 godzin od momentu
fenobarbital osiąga po 6-12 godzin od momentu
doustnego podania leku. Około 30-50% fenobarbitalu
doustnego podania leku. Około 30-50% fenobarbitalu
zostaje wydalone z moczem w postaci nie zmienionej
zostaje wydalone z moczem w postaci nie zmienionej
pozostała część – w postaci nie aktywnego
pozostała część – w postaci nie aktywnego
metabolitu – parahydroksyfenobarbitalu. W
metabolitu – parahydroksyfenobarbitalu. W
porównaniu do innych leków przeciwpadaczkowych
porównaniu do innych leków przeciwpadaczkowych
okres półtrwania fenobarbitalu jest bardzo długi i
okres półtrwania fenobarbitalu jest bardzo długi i
wynosi od 70 do 100 godzin co umożliwia stosowanie
wynosi od 70 do 100 godzin co umożliwia stosowanie
go raz dziennie.
go raz dziennie.
Fenobarbital wchodzi w reakcje
Fenobarbital wchodzi w reakcje
farmakinetyczne z wieloma lekami.
farmakinetyczne z wieloma lekami.
Generalnie leki które aktywują enzymy
Generalnie leki które aktywują enzymy
mikrosomalne wątroby, z reguły obniżają
mikrosomalne wątroby, z reguły obniżają
stężenie fenobarbitalu. Z drugiej strony
stężenie fenobarbitalu. Z drugiej strony
fenobarbital który sam jest silnym
fenobarbital który sam jest silnym
aktywatorem tych enzymów znacznie
aktywatorem tych enzymów znacznie
przyspiesza metabolizm innych leków
przyspiesza metabolizm innych leków
przeciwpadaczkowych oraz prednizonu,
przeciwpadaczkowych oraz prednizonu,
dioksyny, hydrokortyzonu i warfaryny.
dioksyny, hydrokortyzonu i warfaryny.
Działania nie pożądane
Działania nie pożądane
Jednym z objawów ograniczającym
Jednym z objawów ograniczającym
stosowanie tego leku jest senność. Objaw
stosowanie tego leku jest senność. Objaw
ten z czasem na skutek tolerancji może
ten z czasem na skutek tolerancji może
ulegać osłabieniu. U dzieci lek ten może
ulegać osłabieniu. U dzieci lek ten może
wywołać wręcz nasilenie aktywności
wywołać wręcz nasilenie aktywności
ruchowej. Co prawda fenobarbital może
ruchowej. Co prawda fenobarbital może
obniżyć poziom kwasu foliowego we krwi,
obniżyć poziom kwasu foliowego we krwi,
jednak jego ewentualne działanie
jednak jego ewentualne działanie
mielotoksyczne jest rzadko obserwowane.
mielotoksyczne jest rzadko obserwowane.
Metylofenobarbital i
Metylofenobarbital i
Benzonal
Benzonal
Metylofenobarbital - Wywiera słabsze
Metylofenobarbital - Wywiera słabsze
działanie od fenobarbitalu.
działanie od fenobarbitalu.
Benzonal - Poza tym że nie wywołuje
Benzonal - Poza tym że nie wywołuje
senności pozostałe działania ma
senności pozostałe działania ma
zbliżone do fenobarbitalu.
zbliżone do fenobarbitalu.
Prymidon
Prymidon
Po podaniu doustnym i wchłonięciu do
Po podaniu doustnym i wchłonięciu do
krwi zostaje rozłożony do fenobarbitalu i
krwi zostaje rozłożony do fenobarbitalu i
fenyloetylomalonamidu, które posiadają
fenyloetylomalonamidu, które posiadają
działania przeciwpadaczkowe. Ostatnio
działania przeciwpadaczkowe. Ostatnio
dowiedziano się także ze takim
dowiedziano się także ze takim
działaniem obdarzony jest związek
działaniem obdarzony jest związek
macierzysty. Okres półtrwania prymidonu
macierzysty. Okres półtrwania prymidonu
wacha się od 3 do12 godzin, lek ten
wacha się od 3 do12 godzin, lek ten
znalazł zastosowanie w leczeniu napadów
znalazł zastosowanie w leczeniu napadów
częściowych i uogólnionych toniczni –
częściowych i uogólnionych toniczni –
klonicznych.
klonicznych.
Kwas walproinowy
Kwas walproinowy
Kwas walproinowy
Kwas walproinowy
( kw. Dwupropylooctowy) jest
( kw. Dwupropylooctowy) jest
prostym związkiem organicznym. Lek
prostym związkiem organicznym. Lek
ten ma szeroki zakres działania
ten ma szeroki zakres działania
terapeutycznego hamuje:
terapeutycznego hamuje:
Napady częściowe
Napady częściowe
Uogólnione toniczno – kloniczne
Uogólnione toniczno – kloniczne
Miokloniczne
Miokloniczne
Częściowe
Częściowe
Kwas walproinowy zwiększa stężenie GABA
Kwas walproinowy zwiększa stężenie GABA
w przestrzeni synaptycznej hamuje
w przestrzeni synaptycznej hamuje
aktywność enzymu rozkładającego ten
aktywność enzymu rozkładającego ten
neuroprzekaźnik jest także antagonistą
neuroprzekaźnik jest także antagonistą
kanałów sodowych. Po podaniu doustnym
kanałów sodowych. Po podaniu doustnym
otrzymuje maksymalne stężenie już po 1 –
otrzymuje maksymalne stężenie już po 1 –
2 godzinach stopień wiązania z białkami
2 godzinach stopień wiązania z białkami
sięga 95%. Lek ten jest metabolizowany
sięga 95%. Lek ten jest metabolizowany
przez tzw. Omega hydroksylazę poprzez
przez tzw. Omega hydroksylazę poprzez
którą powstaje szereg metabolitów,
którą powstaje szereg metabolitów,
niektóre z nich mają działanie przeciw
niektóre z nich mają działanie przeciw
drgawkowe. Okres półtrwania jest
drgawkowe. Okres półtrwania jest
względnie krótki i wynosi 6 – 10 godzin.
względnie krótki i wynosi 6 – 10 godzin.
Działania nie pożądane
Działania nie pożądane
Kwas walproinowy jest lekiem dobrze
Kwas walproinowy jest lekiem dobrze
tolerowanym, u niewielkiego procenta
tolerowanym, u niewielkiego procenta
pacjentów może powodować nudności i
pacjentów może powodować nudności i
wymioty. Opisywano także efekty
wymioty. Opisywano także efekty
hepatotoksyczne, niekiedy o ciężkim
hepatotoksyczne, niekiedy o ciężkim
przebiegu szczególnie u dzieci które leczono
przebiegu szczególnie u dzieci które leczono
metodą politerapii z udziałem kwasu
metodą politerapii z udziałem kwasu
walproinowego. Ryzyko tego powikłania
walproinowego. Ryzyko tego powikłania
podczas monoterapii jest zdecydowanie
podczas monoterapii jest zdecydowanie
mniejsze. W przeciwieństwie do wielu leków
mniejsze. W przeciwieństwie do wielu leków
przeciwpadaczkowych będących induktorami
przeciwpadaczkowych będących induktorami
enzymów wątrobowych kwas walproinowy
enzymów wątrobowych kwas walproinowy
hamuje aktywność enzymów mikrosomalnych.
hamuje aktywność enzymów mikrosomalnych.
W konsekwencji może on podwyższyć
W konsekwencji może on podwyższyć
stężenie innych leków
stężenie innych leków
przeciwpadaczkowych. Szczególnie
przeciwpadaczkowych. Szczególnie
silna reakcję obserwuje z
silna reakcję obserwuje z
karbamazepiną kwas walproinowy
karbamazepiną kwas walproinowy
powoduje znaczny wzrost stężenia jej
powoduje znaczny wzrost stężenia jej
epoksydowego metabolitu we krwi co
epoksydowego metabolitu we krwi co
może nieść ryzyko nasilenia objawów
może nieść ryzyko nasilenia objawów
toksycznych karbamazepiny. W
toksycznych karbamazepiny. W
przypadku kombinacji tych dwóch
przypadku kombinacji tych dwóch
leków często konieczna jest weryfikacja
leków często konieczna jest weryfikacja
dawkowania karbamazepiny.
dawkowania karbamazepiny.
Imid kwasu bursztynowego
Imid kwasu bursztynowego
Leki z tej grupy stosuje się w celu zapobiegania
Leki z tej grupy stosuje się w celu zapobiegania
napadom absencyjnym. Najczęściej stosowanym
napadom absencyjnym. Najczęściej stosowanym
lekiem jest etosuksymid – inne leki z tej grupy
lekiem jest etosuksymid – inne leki z tej grupy
fensuksymid i metsuksymid, z powodów znacznie
fensuksymid i metsuksymid, z powodów znacznie
krótszych okresów półtrwania są używane
krótszych okresów półtrwania są używane
znacznie rzadziej. Po podaniu doustnym
znacznie rzadziej. Po podaniu doustnym
etosuksymid osiąga maksymalne stężenie we
etosuksymid osiąga maksymalne stężenie we
krwi po 1-4 godzinach przy czym lek ten
krwi po 1-4 godzinach przy czym lek ten
praktycznie nie wiąże się z białkami krwi. Okres
praktycznie nie wiąże się z białkami krwi. Okres
półtrwania u dzieci wynosi około 30 a u dorosłych
półtrwania u dzieci wynosi około 30 a u dorosłych
50 godzin. Nie wywołuje on poważnych objawów
50 godzin. Nie wywołuje on poważnych objawów
nie pożądanych do najczęściej spotykanych
nie pożądanych do najczęściej spotykanych
należą nudności i wymioty.
należą nudności i wymioty.
Pochodne benzodiazepiny
Pochodne benzodiazepiny
Najczęściej stosowanymi przedstawicielami
Najczęściej stosowanymi przedstawicielami
tej grupy leków są diazepam i klonazepam.
tej grupy leków są diazepam i klonazepam.
Diazepan do przywracania stanu
Diazepan do przywracania stanu
padaczkowego klonazepan w napadach
padaczkowego klonazepan w napadach
mioklonicznych i absencyjnych oraz podobnie
mioklonicznych i absencyjnych oraz podobnie
do diazepanu w stanie padaczkowym.
do diazepanu w stanie padaczkowym.
Pochodne benzodiazepin posiadają miejsca
Pochodne benzodiazepin posiadają miejsca
wiązania na receptorze GABA
wiązania na receptorze GABA
A
A
, łącząc się z
, łącząc się z
nim nasilają efekt endogennego GABA. Oba
nim nasilają efekt endogennego GABA. Oba
leki szybko wchłaniają się z przewodu
leki szybko wchłaniają się z przewodu
pokarmowego i osiągają stężenie
pokarmowego i osiągają stężenie
maksymalne we krwi po 1-2 godzinach od
maksymalne we krwi po 1-2 godzinach od
podania
podania
Daizepan bardzo szybko dochodzi do
Daizepan bardzo szybko dochodzi do
większości tkanek dlatego jego stężenie w
większości tkanek dlatego jego stężenie w
mózgu szybko spada poniżej poziomu
mózgu szybko spada poniżej poziomu
terapeutycznego już po ok. 2 godzinach od
terapeutycznego już po ok. 2 godzinach od
podania dożylnego. Przewlekłe doustne
podania dożylnego. Przewlekłe doustne
podawanie tego leku nie jest zalecane ze
podawanie tego leku nie jest zalecane ze
względu na szybki rozwój tolerancji która
względu na szybki rozwój tolerancji która
powoduje zanik efektu terapeutycznego.
powoduje zanik efektu terapeutycznego.
Rozwój tolerancji w przypadku klonazepanu
Rozwój tolerancji w przypadku klonazepanu
jest znacznie wolniejszy jednak może ona
jest znacznie wolniejszy jednak może ona
także ograniczyć skuteczność klonazepanu.
także ograniczyć skuteczność klonazepanu.
Działania nie pożądane
Działania nie pożądane
Podczas terapii klonazepanem może
Podczas terapii klonazepanem może
dojść do wystąpienia senności,
dojść do wystąpienia senności,
niezborności ruchów i zmian
niezborności ruchów i zmian
nastrojów. W czasie dożylnego
nastrojów. W czasie dożylnego
podawania diazepanu należy liczyć
podawania diazepanu należy liczyć
się z możliwością depresji ośrodka
się z możliwością depresji ośrodka
oddechowego i naczyniowego.
oddechowego i naczyniowego.
Leki przeciwpadaczkowe II
Leki przeciwpadaczkowe II
generacji
generacji
Charakteryzują się one dobrą
Charakteryzują się one dobrą
skutecznością mniejszą zdolnością
skutecznością mniejszą zdolnością
wchodzenia w Interakcje
wchodzenia w Interakcje
farmakokinetyczne w porównaniu do
farmakokinetyczne w porównaniu do
leków podstawowych oraz wywołują
leków podstawowych oraz wywołują
mniej objawów ubocznych. Do grupy
mniej objawów ubocznych. Do grupy
tych leków należą m.in. felbamat,
tych leków należą m.in. felbamat,
gabapentyna, okskarabazepina,
gabapentyna, okskarabazepina,
tiagabina, topiramat i wigabatryna.
tiagabina, topiramat i wigabatryna.
Felbamat
Felbamat
Zachęcające wyniki uzyskano w terapii
Zachęcające wyniki uzyskano w terapii
febamatem napadów częściowych i
febamatem napadów częściowych i
uogólnionych toniczno – klonicznych, jednak
uogólnionych toniczno – klonicznych, jednak
okazało się że podczas stosowania tego leku
okazało się że podczas stosowania tego leku
istnieje ryzyko uszkodzenia szpiku i
istnieje ryzyko uszkodzenia szpiku i
wystąpienia anemii aplastycznej. Dlatego
wystąpienia anemii aplastycznej. Dlatego
obecnie felbamat stosowany jest jedynie w
obecnie felbamat stosowany jest jedynie w
opornych na inne leki napadach
opornych na inne leki napadach
padaczkowych u dzieci. Falbamat wzmacnia
padaczkowych u dzieci. Falbamat wzmacnia
hamujące zależne od GABA prądy chlorkowe
hamujące zależne od GABA prądy chlorkowe
oraz hamuje pobudzające działanie kwasu
oraz hamuje pobudzające działanie kwasu
glutaminowego.
glutaminowego.
Gabapentyna
Gabapentyna
Lek hamujący napady częściowe oraz
Lek hamujący napady częściowe oraz
częściowe wtórne uogólnione. Nie wiąże się
częściowe wtórne uogólnione. Nie wiąże się
z białkami we krwi, maksymalne stężenie w
z białkami we krwi, maksymalne stężenie w
osoczu obserwuje się 2-3 godzin po jego
osoczu obserwuje się 2-3 godzin po jego
podaniu. Okres półtrwania wynosi 5-8
podaniu. Okres półtrwania wynosi 5-8
godzin. Lek ten nie jest metabolizowany i nie
godzin. Lek ten nie jest metabolizowany i nie
wchodzi w interakcje z innymi lekami.
wchodzi w interakcje z innymi lekami.
Gabapentyna podnosi stężenie GABA w
Gabapentyna podnosi stężenie GABA w
mózgu ponadto blokuje napływ jonów
mózgu ponadto blokuje napływ jonów
wapniowych do neuronu przez kanały typu L.
wapniowych do neuronu przez kanały typu L.
Objawy nie pożądane
Objawy nie pożądane
Senność, zawroty głowy, niezborność
Senność, zawroty głowy, niezborność
ruchów, zwiększeni masy ciała.
ruchów, zwiększeni masy ciała.
Lamotrygina
Lamotrygina
Lek o szerokim spektrum działania skuteczny
Lek o szerokim spektrum działania skuteczny
w napadach częściowych, toniczno –
w napadach częściowych, toniczno –
klonicznych i absencyjnych a także w zespole
klonicznych i absencyjnych a także w zespole
Lennoxa-Gastauta. Hamuje rozprzestrzenianie
Lennoxa-Gastauta. Hamuje rozprzestrzenianie
się aktywności drgawkowej blokując zależne
się aktywności drgawkowej blokując zależne
od potencjału kanały sodowe. Wiąże się w 55%
od potencjału kanały sodowe. Wiąże się w 55%
z białkami krwi a szczytowe działanie uzyskuje
z białkami krwi a szczytowe działanie uzyskuje
po 2-4 godzinach od doustnego podania. W
po 2-4 godzinach od doustnego podania. W
monoterapii okres półtrwania wynosi 24-30
monoterapii okres półtrwania wynosi 24-30
godzin. Czas ten może ulec skróceniu przez
godzin. Czas ten może ulec skróceniu przez
leki zwiększające aktywność mikrosomalnych
leki zwiększające aktywność mikrosomalnych
enzymów wątrobowych do 15 godzin
enzymów wątrobowych do 15 godzin
wydłużeniu do 48-60 godziny przez kwas
wydłużeniu do 48-60 godziny przez kwas
walproinowy inhibitor enzymów
walproinowy inhibitor enzymów
mikrosomalnych.
mikrosomalnych.
Objawy niepożądane
Objawy niepożądane
Reakcje alergiczne oraz bóle i
Reakcje alergiczne oraz bóle i
zawroty głowy, niezborność ruchów
zawroty głowy, niezborność ruchów
oczopląs senność. Poważne zmiany
oczopląs senność. Poważne zmiany
skórne występują u ok. 1% pacjentów
skórne występują u ok. 1% pacjentów
i są z reguły wskazaniem do
i są z reguły wskazaniem do
zaprzestania podawania lamotryginy.
zaprzestania podawania lamotryginy.
Lewetriacetam
Lewetriacetam
Jest bliską pochodną leku nootropowego- piracetanu
Jest bliską pochodną leku nootropowego- piracetanu
i stosunkowo niedawno został wprowadzony na
i stosunkowo niedawno został wprowadzony na
rynek leków przeciwpadaczkowych. Nie jest aktywny
rynek leków przeciwpadaczkowych. Nie jest aktywny
w wielu modelach doświadczalnej padaczki wykazuje
w wielu modelach doświadczalnej padaczki wykazuje
natomiast Bardzo dobre działanie w tzw. Drgawkach
natomiast Bardzo dobre działanie w tzw. Drgawkach
rozniecanych z jądra migdałowego. Mechanizm jego
rozniecanych z jądra migdałowego. Mechanizm jego
działania różni się istotnie od innych leków
działania różni się istotnie od innych leków
przeciwpadaczkowych lewetriacetam blokuje kanały
przeciwpadaczkowych lewetriacetam blokuje kanały
wapniowe typu N i wiąże się z tzw. Białkiem SV2A,
wapniowe typu N i wiąże się z tzw. Białkiem SV2A,
obecnym w pęcherzykach synaptycznych, co
obecnym w pęcherzykach synaptycznych, co
prowadzi do zmniejszenia uwalniania glutaminianu
prowadzi do zmniejszenia uwalniania glutaminianu
do szczeliny synaptycznej. Lek ten wykazuje
do szczeliny synaptycznej. Lek ten wykazuje
skuteczność w napadach częściowych i może być
skuteczność w napadach częściowych i może być
stosowany w monoterapii.
stosowany w monoterapii.
Jego spektrum działania jest znacznie
Jego spektrum działania jest znacznie
szersze stosuje się go w leczeniu
szersze stosuje się go w leczeniu
wspomagającym napadów mnioklinycznych
wspomagającym napadów mnioklinycznych
i uogólnionych napadów toniczni –
i uogólnionych napadów toniczni –
klonicznych. Lewetrisacetam minimalnie
klonicznych. Lewetrisacetam minimalnie
wiąże się z białkami krwi i nie wpływa na
wiąże się z białkami krwi i nie wpływa na
aktywność enzymów cytochromu P-450.
aktywność enzymów cytochromu P-450.
Ponadto nie ulega metabolizmowi do
Ponadto nie ulega metabolizmowi do
aktywnych metabolitów. Wszystkie te cechy
aktywnych metabolitów. Wszystkie te cechy
powodują iż lek ten praktycznie nie
powodują iż lek ten praktycznie nie
wchodzi w interreakcje farmakinetyczne z
wchodzi w interreakcje farmakinetyczne z
innymi lekami i ma przewidywalną
innymi lekami i ma przewidywalną
farmakokinetykę. Brak efektów nie
farmakokinetykę. Brak efektów nie
pożądanych czyni ten lek atrakcyjnym do
pożądanych czyni ten lek atrakcyjnym do
stosowania u pacjentów w podeszłym wieku
stosowania u pacjentów w podeszłym wieku
którzy przyjmują wiele innych leków.
którzy przyjmują wiele innych leków.
Okskarbazepina
Okskarbazepina
Bliska pochodna karbamazepiny. W
Bliska pochodna karbamazepiny. W
przeciwieństwie do karbamazepiny nie
przeciwieństwie do karbamazepiny nie
zwiększa aktywności mikrosomalnych
zwiększa aktywności mikrosomalnych
enzymów wątrobowych i nie jest
enzymów wątrobowych i nie jest
rozkładana do pochodnej epoksydowej,
rozkładana do pochodnej epoksydowej,
która prawdopodobnie jest
która prawdopodobnie jest
odpowiedzialna za toksyczne działanie
odpowiedzialna za toksyczne działanie
karbamazepiny. Okskarbazepina jest
karbamazepiny. Okskarbazepina jest
skuteczna w napadach częściowych i
skuteczna w napadach częściowych i
uogólnionych toniczno – klonicznych.
uogólnionych toniczno – klonicznych.
Dobrze wchłania się z przewodu
Dobrze wchłania się z przewodu
pokarmowego w około 60% wiąże się z
pokarmowego w około 60% wiąże się z
białkiem krwi. Okres półtrwania wynosi
białkiem krwi. Okres półtrwania wynosi
8-10 godzin. Możliwość interreakici
8-10 godzin. Możliwość interreakici
farmakokinetycznych z innymi lekami w
farmakokinetycznych z innymi lekami w
porównani do karbamazepiny jest
porównani do karbamazepiny jest
znacznie mniejsza niemniej jednak
znacznie mniejsza niemniej jednak
okskarbazepina może zmieniać
okskarbazepina może zmieniać
efektywność doustnych środków
efektywność doustnych środków
antykoncepcyjnych.
antykoncepcyjnych.
Działania nie pożądane reakcje
Działania nie pożądane reakcje
alergiczne zawroty głowy.
alergiczne zawroty głowy.
Tiagabyna
Tiagabyna
Jest przede wszystkim skuteczna w napadach
Jest przede wszystkim skuteczna w napadach
częściowych a także wtórnie uogólnionych.
częściowych a także wtórnie uogólnionych.
Tiagabina hamuje wychwyt zwrotny GABA do
Tiagabina hamuje wychwyt zwrotny GABA do
zakończeń nerwowych i gleju tym samym
zakończeń nerwowych i gleju tym samym
zwiększając stężenie GABA w synapsie.
zwiększając stężenie GABA w synapsie.
Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 2
Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 2
godzinach od podania. Lek wiąże się w 95% z
godzinach od podania. Lek wiąże się w 95% z
białkami krwi. Okres półtrwania leku wynosi
białkami krwi. Okres półtrwania leku wynosi
4-8 godzin albo 2-3 jeśli lek ten jest dodany
4-8 godzin albo 2-3 jeśli lek ten jest dodany
do innych środków przeciw padaczkowych
do innych środków przeciw padaczkowych
pobudzających enzymy mikrosomalne
pobudzających enzymy mikrosomalne
wątroby.
wątroby.
W związku z tym interreakcje
W związku z tym interreakcje
farmakokinetyczne tiagabiny
farmakokinetyczne tiagabiny
dotyczących leków które pobudzają
dotyczących leków które pobudzają
enzymy mikrosomalne. Reakcję
enzymy mikrosomalne. Reakcję
alergiczne na tiagabine są rzadkie. W
alergiczne na tiagabine są rzadkie. W
trakcie terapii mogą wystąpić bule i
trakcie terapii mogą wystąpić bule i
zawroty głowy, osłabienie funkcji
zawroty głowy, osłabienie funkcji
poznawczych, senność i nudności.
poznawczych, senność i nudności.
Topiramat
Topiramat
Lek ten hamuje występowanie napadów
Lek ten hamuje występowanie napadów
częściowych i uogólnionych toniczno –
częściowych i uogólnionych toniczno –
klonicznych. Topiramant bezpośrednio
klonicznych. Topiramant bezpośrednio
wzmaga prądy chlorkowe skierowane do
wzmaga prądy chlorkowe skierowane do
wnętrza neuronów i tym samym naśladuje
wnętrza neuronów i tym samym naśladuje
hiperpolaryzujący wpływ w GABA ponadto
hiperpolaryzujący wpływ w GABA ponadto
zmniejsza pobudzające działanie kwasu
zmniejsza pobudzające działanie kwasu
glutaminowego. Jako jeden z nowych leków
glutaminowego. Jako jeden z nowych leków
przeciwpadaczkowych został dopuszczony
przeciwpadaczkowych został dopuszczony
do stosowania u dzieci od 2 roku życia.
do stosowania u dzieci od 2 roku życia.
Może być stosowany w monoterapii i
Może być stosowany w monoterapii i
terapii dodanej. Szybko osiąga
terapii dodanej. Szybko osiąga
szczytowe stężenie we krwi 1-4
szczytowe stężenie we krwi 1-4
godziny i słabo wiąże się z białkami
godziny i słabo wiąże się z białkami
krwi. Okres półtrwania w granicach
krwi. Okres półtrwania w granicach
12-14 godzi. Leki indukujące enzymy
12-14 godzi. Leki indukujące enzymy
wątrobowe mogą obniżyć jego
wątrobowe mogą obniżyć jego
stężenie we krwi. Z drugiej strony
stężenie we krwi. Z drugiej strony
topiramat może podnieść stężenie
topiramat może podnieść stężenie
fenytoiny.
fenytoiny.
Działania nie pożądane
Działania nie pożądane
Rzadko obserwowane reakcje alergiczne.
Rzadko obserwowane reakcje alergiczne.
Lek ten może powodować zawroty i bóle
Lek ten może powodować zawroty i bóle
głowy, senność, nie zborność ruchów,
głowy, senność, nie zborność ruchów,
zaburzenia funkcji poznawczych,
zaburzenia funkcji poznawczych,
zaburzenia żołądkowo – jelitowe. U 10%
zaburzenia żołądkowo – jelitowe. U 10%
może dojść do znacznej utraty masy
może dojść do znacznej utraty masy
ciała a u 1,5% pacjentów ze względu na
ciała a u 1,5% pacjentów ze względu na
słabe hamowanie anhydrozy węglanowej
słabe hamowanie anhydrozy węglanowej
może powodować kamicę nerkową.
może powodować kamicę nerkową.
Wigabatryna
Wigabatryna
Wigabatryna zapobiega występowaniu
Wigabatryna zapobiega występowaniu
napadów częściowych a także z wtórnym
napadów częściowych a także z wtórnym
uogólnieniem. Zwiększa ona stężenie GABA
uogólnieniem. Zwiększa ona stężenie GABA
w przestrzeni synaptycznej hamując
w przestrzeni synaptycznej hamując
aktywność transaminazy w GABA enzymu
aktywność transaminazy w GABA enzymu
który rozkłada ten neuroprzekaźnik. Może
który rozkłada ten neuroprzekaźnik. Może
być stosowana w ramach mono i politerapii.
być stosowana w ramach mono i politerapii.
Stężenie maksymalne we krwi osiąga w 2
Stężenie maksymalne we krwi osiąga w 2
godziny od podania. Nie wiąże się z białkami
godziny od podania. Nie wiąże się z białkami
krwi i nie jest metabolizowana.
krwi i nie jest metabolizowana.
W postaci nie zmienionej wydala się z
W postaci nie zmienionej wydala się z
moczem. Okres półtrwania wynosi 6-8
moczem. Okres półtrwania wynosi 6-8
godzin. Jednak ten parametr w
godzin. Jednak ten parametr w
przeciwieństwie do innych leków
przeciwieństwie do innych leków
przeciwpadaczkowych ma
przeciwpadaczkowych ma
zdecydowanie mniejsze znaczenie
zdecydowanie mniejsze znaczenie
kliniczne. Ważniejszy w tym przypadku
kliniczne. Ważniejszy w tym przypadku
jest okres półtrwania dotyczący
jest okres półtrwania dotyczący
hamowania transaminazy GABA, która
hamowania transaminazy GABA, która
sięga 4-5 dni. Praktycznie lek ten nie
sięga 4-5 dni. Praktycznie lek ten nie
wchodzi w interakcje
wchodzi w interakcje
farmakokinetyczne z innymi lekami.
farmakokinetyczne z innymi lekami.
Działania nie pożądane
Działania nie pożądane
Senność, bóle głowy, niezborność ruchów,
Senność, bóle głowy, niezborność ruchów,
które są typowe dla wielu leków
które są typowe dla wielu leków
przeciwpadaczkowych. Lek ten może także
przeciwpadaczkowych. Lek ten może także
nasilić napady absencyjne. Ostatnio
nasilić napady absencyjne. Ostatnio
opisano przypadki depresji oraz na skutek
opisano przypadki depresji oraz na skutek
toksycznego wpływu leku na siatkówkę
toksycznego wpływu leku na siatkówkę
zmniejszenie pola widzenia. Efekt ten może
zmniejszenie pola widzenia. Efekt ten może
dotyczyć nawet 20% pacjentów i wydaje
dotyczyć nawet 20% pacjentów i wydaje
nie odwracalny nawet po odstawieniu
nie odwracalny nawet po odstawieniu
wigabatryny. W związku z tym zalecana jest
wigabatryny. W związku z tym zalecana jest
ocena pola widzenia przed podjęciem
ocena pola widzenia przed podjęciem
kuracji i jego kontrola co 3-6 miesięcy.
kuracji i jego kontrola co 3-6 miesięcy.
Leki na chorobę Parkinsona
Leki na chorobę Parkinsona
Obecnie w terapii Choroby
Obecnie w terapii Choroby
Parkinsona jest stosowanych wiele
Parkinsona jest stosowanych wiele
leków: lewodopa, inhibitory
leków: lewodopa, inhibitory
metylotransferazy, katecholowej ,
metylotransferazy, katecholowej ,
agoniści dopaminy, leki
agoniści dopaminy, leki
cholinolityczne, inhibitory
cholinolityczne, inhibitory
monoaminooksydazy oraz
monoaminooksydazy oraz
amantadyna.
amantadyna.
Lewodopa
Lewodopa
Największym przełomem w leczeniu ChP było
Największym przełomem w leczeniu ChP było
wprowadzenie preparatów lewodopy uzupełniającej
wprowadzenie preparatów lewodopy uzupełniającej
niedobór dopaminy. Po kilku latach ich stosowania
niedobór dopaminy. Po kilku latach ich stosowania
pojawiają się jednak zaburzenia ruchowe (fluktuacje
pojawiają się jednak zaburzenia ruchowe (fluktuacje
ruchowe lub dyskinezy u ok. 50% pacjentów po 3 do
ruchowe lub dyskinezy u ok. 50% pacjentów po 3 do
5 lat leczenia lewodopą) i zaburzenia
5 lat leczenia lewodopą) i zaburzenia
neuropsychiatryczne. Patogeneza zaburzeń
neuropsychiatryczne. Patogeneza zaburzeń
ruchowych nie jest znana. W badaniach dotyczących
ruchowych nie jest znana. W badaniach dotyczących
czynników ryzyka wystąpienia dyskinez po lewodopie
czynników ryzyka wystąpienia dyskinez po lewodopie
wykazano, że niezależne czynniki ryzyka to: płeć
wykazano, że niezależne czynniki ryzyka to: płeć
żeńska, wczesny początek choroby, dłuższa terapia i
żeńska, wczesny początek choroby, dłuższa terapia i
większa dawka lewodopy. Dawka leku powinna być
większa dawka lewodopy. Dawka leku powinna być
dostosowana indywidualnie dla każdego chorego.
dostosowana indywidualnie dla każdego chorego.
Sugeruje się obecnie utrzymanie dawki lewodopy
Sugeruje się obecnie utrzymanie dawki lewodopy
na poziomie 600 mg na dobę lub mniej w okresie
na poziomie 600 mg na dobę lub mniej w okresie
początkowej terapii w celu zmniejszenia ryzyka
początkowej terapii w celu zmniejszenia ryzyka
powikłań motorycznych. Istotne jest
powikłań motorycznych. Istotne jest
przyjmowanie leku w niewielkich ilościach, w
przyjmowanie leku w niewielkich ilościach, w
krótkich odstępach czasu, co ma zapewnić stałą
krótkich odstępach czasu, co ma zapewnić stałą
stymulację dopaminergiczną. Uważa się, że
stymulację dopaminergiczną. Uważa się, że
podczas początkowej terapii lewodopą nie
podczas początkowej terapii lewodopą nie
występują różnice w zakresie odsetka zaburzeń
występują różnice w zakresie odsetka zaburzeń
ruchowych w przypadku stosowania preparatów o
ruchowych w przypadku stosowania preparatów o
natychmiastowym i kontrolowanym uwalnianiu.
natychmiastowym i kontrolowanym uwalnianiu.
Ostatnio opracowano metodę leczenia polegającą
Ostatnio opracowano metodę leczenia polegającą
na podawaniu żelu zawierającego lewodopę
na podawaniu żelu zawierającego lewodopę
(Duodopa) bezpośrednio do dwunastnicy za
(Duodopa) bezpośrednio do dwunastnicy za
pomocą sondy żołądkowej lub gastroskopii.
pomocą sondy żołądkowej lub gastroskopii.
W badaniach wykazano znaczącą
W badaniach wykazano znaczącą
poprawę w zmniejszeniu czasu
poprawę w zmniejszeniu czasu
off
off
oraz ciężkości dyskinez u pacjentów z
oraz ciężkości dyskinez u pacjentów z
ChP w okresie dwuletniej obserwacji.
ChP w okresie dwuletniej obserwacji.
Cechą pozytywną tego leczenia jest
Cechą pozytywną tego leczenia jest
uzyskanie ciągłej stymulacji
uzyskanie ciągłej stymulacji
dopaminergicznej, cechą ujemną
dopaminergicznej, cechą ujemną
natomiast — koszt (wyższy niż
natomiast — koszt (wyższy niż
leczenie apomorfiną oraz obustronnej,
leczenie apomorfiną oraz obustronnej,
nisko wzgórzowej stymulacji mózgu).
nisko wzgórzowej stymulacji mózgu).
Agoniści dopaminy
Agoniści dopaminy
Są stosowani od wielu lat, ale dopiero wprowadzenie
Są stosowani od wielu lat, ale dopiero wprowadzenie
preparatów nowej generacji, wywołujących mniej
preparatów nowej generacji, wywołujących mniej
działań niepożądanych (ropinirol, pramipeksol),
działań niepożądanych (ropinirol, pramipeksol),
pozwoliło zwiększyć wskazania do ich stosowania w
pozwoliło zwiększyć wskazania do ich stosowania w
ChP. Uważa się, że u chorych wymagających terapii
ChP. Uważa się, że u chorych wymagających terapii
dopaminergicznej można podawać lewodopę lub
dopaminergicznej można podawać lewodopę lub
agonistę dopaminy. Zalety stosowania agonisty to
agonistę dopaminy. Zalety stosowania agonisty to
mniejsze ryzyko rozwoju dyskinez i fluktuacji
mniejsze ryzyko rozwoju dyskinez i fluktuacji
ruchowych, natomiast lewodopy — większa
ruchowych, natomiast lewodopy — większa
skuteczność, mniejsze ryzyko omamów, mniejsze
skuteczność, mniejsze ryzyko omamów, mniejsze
ryzyko wystąpienia nadmiernej senności i mniejsze
ryzyko wystąpienia nadmiernej senności i mniejsze
ryzyko wystąpienia obrzęków nóg. W celu uniknięcia
ryzyko wystąpienia obrzęków nóg. W celu uniknięcia
zwłóknienie płuc, przestrzeni zaotrzewnowej i
zwłóknienie płuc, przestrzeni zaotrzewnowej i
osierdzia, powodowanych głównie przez leki z grupy
osierdzia, powodowanych głównie przez leki z grupy
alkaloidów sporyszu (2–5% przez 5 lat leczenia),
alkaloidów sporyszu (2–5% przez 5 lat leczenia),
zaleca się kontrolne badanie RTG płuc oraz USG
zaleca się kontrolne badanie RTG płuc oraz USG
serca.
serca.
Ostatnio wprowadzono do leczenia ChP
Ostatnio wprowadzono do leczenia ChP
system przez skórny (transdermalny) z
system przez skórny (transdermalny) z
agonistą dopaminy rotygotyną, co pozwala
agonistą dopaminy rotygotyną, co pozwala
na uzyskanie stabilnego stężenia leku we krwi
na uzyskanie stabilnego stężenia leku we krwi
przez 24 godziny i powoduje stałą stymulację
przez 24 godziny i powoduje stałą stymulację
dopaminergiczną. Wydaje się, że leki z grupy
dopaminergiczną. Wydaje się, że leki z grupy
agonistów dopaminy w przyszłości zwiększą
agonistów dopaminy w przyszłości zwiększą
swoje znaczenie w terapii ChP. Najbardziej
swoje znaczenie w terapii ChP. Najbardziej
racjonalnym sposobem terapii z wyjątkiem
racjonalnym sposobem terapii z wyjątkiem
osób w zaawansowanym wieku — będzie
osób w zaawansowanym wieku — będzie
rozpoczęcie leczenia preparatami z grupy
rozpoczęcie leczenia preparatami z grupy
agonistów dopaminy i jego ewentualne
agonistów dopaminy i jego ewentualne
uzupełnienie lewodopą w sytuacji, gdy
uzupełnienie lewodopą w sytuacji, gdy
monoterapia agonistami dopaminy nie będzie
monoterapia agonistami dopaminy nie będzie
już dawała skutecznych efektów.
już dawała skutecznych efektów.
Inhibitory metylotransferazy
Inhibitory metylotransferazy
katecholowej (COMT)
katecholowej (COMT)
Hamują rozkład enzymatyczny lewodopy, co
Hamują rozkład enzymatyczny lewodopy, co
powoduje podwyższenie jej stężenia w organizmie.
powoduje podwyższenie jej stężenia w organizmie.
Są znane dwa inhibitory COMT — tolkapon, który
Są znane dwa inhibitory COMT — tolkapon, który
działa obwodowo i ośrodkowo (stosowany z licznymi
działa obwodowo i ośrodkowo (stosowany z licznymi
ograniczeniami ze względu na prawdopodobną
ograniczeniami ze względu na prawdopodobną
hepatotoksyczność), oraz entakapon, działający tylko
hepatotoksyczność), oraz entakapon, działający tylko
obwodowo. Entakapon jest stosowany wyłącznie w
obwodowo. Entakapon jest stosowany wyłącznie w
połączeniu z preparatami lewodopy. Uważa się, że
połączeniu z preparatami lewodopy. Uważa się, że
zmniejsza dawkę dzienną lewodopy; pożyteczne jest
zmniejsza dawkę dzienną lewodopy; pożyteczne jest
stosowanie go u chorych z fluktuacjami. Jeżeli z
stosowanie go u chorych z fluktuacjami. Jeżeli z
upływem czasu w ChP leczenie agonistami dopaminy
upływem czasu w ChP leczenie agonistami dopaminy
i lewodopą nie daje zadowalających efektów,
i lewodopą nie daje zadowalających efektów,
sugeruje się jego uzupełnienie inhibitorem COMT.
sugeruje się jego uzupełnienie inhibitorem COMT.
Inhibitory monoaminooksydazy
Inhibitory monoaminooksydazy
typu B (MAO-B)
typu B (MAO-B)
Nowy lek, rasagilina, może być
Nowy lek, rasagilina, może być
stosowany w monoterapii we
stosowany w monoterapii we
wczesnym stadium ChP lub jako lek
wczesnym stadium ChP lub jako lek
wspomagający, gdy pojawią się
wspomagający, gdy pojawią się
powikłania motoryczne powiązane z
powikłania motoryczne powiązane z
lewodopą. W przeciwieństwie do
lewodopą. W przeciwieństwie do
selegiliny jej metabolitami nie są
selegiliny jej metabolitami nie są
pochodne amfetaminy, co zmniejsza
pochodne amfetaminy, co zmniejsza
działanie niepożądane.
działanie niepożądane.
Amantadyna
Amantadyna
Siarczan amantadyny — antagonista
Siarczan amantadyny — antagonista
receptorów glutaminergicznych jest
receptorów glutaminergicznych jest
obecnie stosowany przede wszystkim
obecnie stosowany przede wszystkim
do zmniejszenia nasilenia dyskinez u
do zmniejszenia nasilenia dyskinez u
chorych z zaawansowaną ChP, a nie,
chorych z zaawansowaną ChP, a nie,
jak uprzednio, w celu odroczenia
jak uprzednio, w celu odroczenia
leczenia lewodopą.
leczenia lewodopą.
Inhibitory cholinesterazy i
Inhibitory cholinesterazy i
kwetiapina
kwetiapina
Na podstawie wyników badań wykazano,
Na podstawie wyników badań wykazano,
że inhibitory cholinesterazy
że inhibitory cholinesterazy
(riwastygmina, donepezil) są
(riwastygmina, donepezil) są
bezpieczne i skuteczne w leczeniu otępień
bezpieczne i skuteczne w leczeniu otępień
w ChP i nie powodują istotnego
w ChP i nie powodują istotnego
pogorszenia funkcji ruchowych. Korzystny
pogorszenia funkcji ruchowych. Korzystny
jest także ich wpływ na ograniczenie
jest także ich wpływ na ograniczenie
objawów psychotycznych. Nowym lekiem
objawów psychotycznych. Nowym lekiem
o pozytywnym działaniu w leczeniu
o pozytywnym działaniu w leczeniu
zaburzeń psychotycznych w ChP okazała
zaburzeń psychotycznych w ChP okazała
się kwetiapina.
się kwetiapina.
Inne leki
Inne leki
Badany jest nowy lek — istradefillina (KW-
Badany jest nowy lek — istradefillina (KW-
6002) z grupy antagonistów receptora
6002) z grupy antagonistów receptora
adenozyny A2. Zauważono poprawę u osób z
adenozyny A2. Zauważono poprawę u osób z
zaburzeniami ruchowymi po lewodopie.
zaburzeniami ruchowymi po lewodopie.
Działanie zmniejszające dyskinezy wykazano
Działanie zmniejszające dyskinezy wykazano
w próbach z zastosowaniem sarizotanu
w próbach z zastosowaniem sarizotanu
(agonista receptora 5-HT1A). Nadzieje wiąże
(agonista receptora 5-HT1A). Nadzieje wiąże
się z lekiem z grupy antagonistów receptora 5-
się z lekiem z grupy antagonistów receptora 5-
HT3 (ondansetron), zwłaszcza w leczeniu
HT3 (ondansetron), zwłaszcza w leczeniu
zaburzeń neuropsychiatrycznych u osób z ChP.
zaburzeń neuropsychiatrycznych u osób z ChP.
Alternatywą jest stosowanie leków z grupy
Alternatywą jest stosowanie leków z grupy
antagonistów receptorów adrenergicznych
antagonistów receptorów adrenergicznych
A2 (idazoksan, mirtazapin, fipamezol).
A2 (idazoksan, mirtazapin, fipamezol).
Badanie koenzymu Q10 (1200 mg) w
Badanie koenzymu Q10 (1200 mg) w
porównaniu z placebo wykazało poprawę
porównaniu z placebo wykazało poprawę
stanu chorych (skala UPDRS) w okresie 16
stanu chorych (skala UPDRS) w okresie 16
miesięcy; planowane są następne próby
miesięcy; planowane są następne próby
kliniczne. Prowadzone są także badania
kliniczne. Prowadzone są także badania
leków o potencjalnym działaniu
leków o potencjalnym działaniu
neuroprotekcyjnym
neuroprotekcyjnym
(safinamid, zonisamid, zandopa,
(safinamid, zonisamid, zandopa,
talampanel).
talampanel).