1

Popyt i podaż

WYKŁAD 3

2

Rola rynku



Rynek to zespół warunków, które

doprowadzają do kontaktu pomiędzy

kupującymi i sprzedającymi w procesie

wymiany dóbr i usług.



Rolą rynku jest ustalenie ceny, która

sprawia, że ilość dóbr na którą ludzie

zgłaszają popyt zostaje zrównana z ilością

oferowaną do sprzedaży.



Ceny kierują decyzjami społeczeństwa o

tym, co, w jaki sposób i dla kogo jest

kupowane.

3

Popyt jako funkcja ceny



Popyt to ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi

zakupić przy różnym poziomie ceny (ceteris

paribus)

Tablica 3.1. Popyt i podaż czekolady

Cena w Euro za

tabliczkę)

Popyt (mln

tabliczek/rok

0

200

0,1

160

0,2

120

0,3

80

0,4

40

0,5

0

4

Krzywa popytu przedstawia ujemną zależność między ceną a
rozmiarami zapotrzebowania przy innych wielkościach stałych.

Wzrost ceny zuboża ludzi, którzy są zmuszeni
kupować mniej. Po drugie konsumenci zwykle
zastępują to, co drożeje podobnymi dobrami
(substytucyjnymi).

5

Podaż jako funkcja ceny



Podaż to ilość dobra, jaką sprzedawcy są
gotowi zaoferować przy różnym poziomie
ceny.

Cena

w Euro za

tabliczkę)

Popyt

(mln

tabliczek/

/rok)

Podaż

(mln

tabliczek/

/rok)

0

200

0

0,1

160

0

0,2

120

40

0,3

80

80

0,4

40

120

0,5

0

160

6

Krzywa podaży ukazuje dodatnią zależność
między ceną a ilością oferowanego towaru przy
innych wielkościach nie zmienionych.

7

Prawo popytu i podaży



Przy pozostałych wielkościach nie
zmienionych, im niższa jest cena, tym
większe zapotrzebowanie.



Przy pozostałych wielkościach nie
zmienionych, im wyższa jest cena, tym
większa ilość oferowana.

8

Rynek i cena równowagi



Cena równowagi (E) to cena przy której
rozmiary zapotrzebowania są równe ilości
oferowanej

S – podaż

D - popyt

Rysunek 33.
Rynek czekolady

9

Czynniki oddziałujące na
popyt



czynniki mające związek z krzywą
popytu można ująć w trzy grupy:

1) ceny innych dóbr powiązanych z

danym dobrem (komplementarnych
bądź substytucyjnych),

2) dochody konsumentów (nabywców)
3) ich gusty i preferencje.

10

Rodzaje dóbr a popyt

Dobro normalne (zwykłe) to takie

dobro, na które popyt wzrasta wraz ze

wzrostem dochodów.
Dobro niższego rzędu to takie dobro, na

które popyt maleje przy wzroście
dochodu.

11

Przesunięcia krzywej
popytu

Rysunek 3.4. Wpływ wzrostu cen cukierków na popyt na czekoladę

Przy niskich cenach
cukierków krzywa
popytu na czekoladę
przebiega to DD, a
równowaga rynkowa
występuje w punkcie E.
Wzrost cen cukierków
zwiększa popyt na
czekoladę, krzywa
popytu przesuwa się do
położenia D'D'. Poziom
nowej równowagi jest w
punkcie E'.

12

Metoda statyki
porównawczej



polega na zmianie jednej z wielkości
przyjmowanych za stałe i badaniu wpływu
tej zmiany na cenę równowagi i
odpowiadające jej wielkości popytu i podaży.

13

Czynniki kształtujące podaż



technika - postęp techniczny spowoduje
przesunięcie krzywej podaży w prawo



koszty produkcji: siła robocza, maszyny i
urządzenia, energia, surowce - spadek cen
poszczególnych czynników pobudza
producentów do zwiększania produkcji –
krzywa podaży przesuwa się w prawo.



interwencja państwa – jeśli państwo narzuca
nie korzystną dla producentów technikę
wytwarzania – krzywa podaży przesuwa się w
lewo.

14

Efekt spadku podaży
czekolady



Zmniejszenie
podaży czekolady
przemieszcza
krzywą podaży w
lewo do położenia
S'S'.



Nowa, wyższa cena
równowagi jest w
punkcie E'

S’

15

Interwencja państwa



Wolny rynek umożliwia ustalanie się cen
wyłącznie w wyniku gry sił podaży i popytu.



Interwencja państwa może powodować
zmiany położenia krzywych podaży i
popytu.



Kontrola cen może polegać na
administracyjnym określaniu cen
minimalnych bądź maksymalnych lub cen
urzędowych, płac minimalnych.

16

Ruch wzdłuż krzywej
a przesunięcie samej krzywej



Posuwanie się wzdłuż krzywej popytu
pokazuje dostosowanie się konsumenta
do zmiany ceny rynkowej dobra.



Zmiana położenia samej krzywej
ilustruje reakcję na zmiany czynników
zewnętrznych (ceny innych dóbr,
dochód, gusty) i prowadzi do zmiany
ceny równowagi.